სოფლის მეურნეობა
გლეხები კარტოფილის იმედად და შემოსავლის გარეშე
21:31 / 19.11.2018
სამცხე-ჯავახეთში მეკარტოფილეებმა საშუალო ხარისხის მოსავალი მიიღეს. ფერმერები არც ბოსტნეულის რაოდენობით არიან უკმაყოფილონი.
გაზაფხულიდან მოყოლებული არახელსაყრელ კლიმატურ პირობებს გაუმკლავდნენ, ახლა მთავარი კარგ ფასში რეალიზაციაა, რაც წლებია მესხი ფერმერების გამოწვევად რჩება.
ზემო სხვილისში მცხოვრებმა დავით პაპიძემ, კარტოფილის წლევანდელი მოსავალი უკვე დააბინავა. ფერმერმა ერთ ჰექტარ მიწის ფართობზე 20 ტონა ბოსტნეული მიიღო. ახლა მთავარი პრობლემა უნდა გადაჭრას. კარტოფილი ისეთ ფასად უნდა გაყიდოს, რომ მოყვანის ხარჯებიც დაფაროს და ზამთარში ოჯახიც გამოკვებოს.
„სასუქი, წამლობა, მორწყვა სჭირდება. სათესლე კარტოფილს ყოველ წელს ვყიდულობ. მაღაზიაში ისეთი ფასი აქვს, ვერ ვწვდები. ახლა წალკაში წავედი, ორი ტონა სათესლე 1 500 ლარი დამიჯდა“, – გვითხრა დავით პაპიძემ.
ფერმერის მსგავსად, კარტოფილის მოსავლით თითქმის ყველა სხვილისელი კმაყოფილია. ადგილობრივების შემოსავლის ძირითადი წყარო, ბოსტნეულის რეალიზაციით მიღებული თანხაა. სხვილისში ამბობენ, რომ კარტოფილის საბაზრო ფასი თვითღირებულებაზე დაბალია. ბოსტნეულს 50 თეთრად ყიდიან, ეს კი, როგორც ადგილობრივები ამბობენ, მხოლოდ კარტოფილის მოყვანის ხარჯებს ფარავს.
„წელს არაფერი არ გვივარგა, მარტო კარტოფილის მოსავალი იყო ნორმალური, მაგრამ რა ფასშიც არ უნდა გავყიდოთ, მხოლოდ თავის ხარჯს ფარავს“ – ამბობს ქვემო სხვილისში მცხოვრები გრიგორ ამბარიანი.
„ყველაფერი ხარჯებთან არის დაკავშირებული. ახლა ერთი კილო კარტოფილის ფასი 50–60 თეთრია. უკეთესი ცხოვრებისთვის კარგი მოსავალი და ხელსაყრელი ფასია საჭირო“, – გვითხრა ჰამბარცუმ ჰამბარცუმიანმა.
„ყველაფერს ჩვენ ვყიდულობთ – სარწყავ წყალს, თესლს. სახელმწიფო არაფერში გვეხმარება. კარტოფილს ფასი არც შარშან ჰქონდა და არც წელს აქვს, ამიტომ შემოსავალი თითქმის არ მაქვს“, – ამბობს ქვემო სხვილისელი პოღოს იგითბაშიანი.
მაყვალა ბეშქენაძე იმ ფერმერებს შორისაა, რომლებიც კარტოფილის მოსავლით უკმაყოფილონი არიან. სხვილისელი გლეხი ამბობს, რომ ამის მიზეზი მოურწყავი ნათესები და ბოლო ოთხი წლის მანძილზე გამოუცვლელი თესლია.
"უნდა გავიჭირვო, მოვიკლო კარტოფილი და გავყიდო, რომ თესლი ვიყიდო. მეორე წელსაც ხომ მინდა დათესვა? ქმარი მყავს ექიმთან წასაყვანი, მაგრამ ფული არ მაქვს. ვერც კარტოფილი გავყიდე, რომ მაგ ფულით მაინც გავუკეთო მეორე ოპერაცია და ვუმკურნალო“ – ამბობს მაყვალა ბეშქენაძე.
სოფლის მეუნრობის სამინისტროს ინფორმაციით,სამცხე–ჯავახეთში კარტოფილის ნათესებმა 16 000 ჰექტარი შეადგინა, რაც გასულ წელთან შედარებით 20% –ით ნაკლებს შეადგენს. სამცხე–ჯავახეთის რეგიონული სამმართველოს უფროსი ამბობს, რომ წლევანდელმა მოსავალმა მათი მოლოდინი არ გაამართლა. კლიმატური პირობებისა და დაუმუშავებელი სათესლე მასალის გამო, ნათესებში უფრო მეტი დაავადება გაჩნდა. ნანა ზუბაშვილი აცხადებს, რომ სახელმწიფო ნელ–ნელა გადის სუბსიდირებიდან.
"არ შეიძლება ფერმერი მუდმივად იყოს დამოკიდებული სუბსიდირებაზე. მართალია, დანახარჯი მეტი აქვთ და ფასი არ აკმაყოფილებთ, მაგრამ სახელმწიფო რეალიზაციაში არ ერევა. ფერმერებს ვეხმარებით მარკეტინგის წარმოებაში. ვაკავშირებთ შემსყიდველებს. ინფორმაციას ვაწვდით როგორ შეფუთონ, რომ უფრო ძვირად გაიყიდოს მათი პროდუქტი. პრობლემა, რაც ყველა მეკარტოფილე ფერმერს აწუხებს, სასაწყობე მეურნეობის სიმცირეა. რეგიონში სულ ორი სამაცივრეა“, – აცხადებს ნანა ზუბაშვილი.
კარტოფილის რეალიზაცია არასახარბიელოდ მიმდინარეობს – ამბობენ სოფლის მეურნეობის სპეციალისტები. პავლე გიქოშვილის თქმით, სექტემბრის დასაწყისში ბოსტნეულს კარგი ფასი ჰქონდა და მისი რეალიზაციაც კარგად მიმდინარეობდა, თუმცა შემდეგ ფასი დაეცა.
"ყველა ფერმერი მოსავალს ინახავს ისეთ სარდაფებში, სადაც ტემპერატურას და ტენიანობას ვერ არეგულირებენ. ამიტომ კარტოფილი ზიანდება და ხარისხი იკლებს. ასეთი ბოსტნეული კიდევ უფრო ნაკლებად იყიდება. ფერმერი ვერ ანაზღაურებს იმ ხარჯებს, რაც მან ვეგეტაციის პერიოდში გაწია. ამიტომ კილოგრამის გაყიდვა 55–60 თეთრად, მისთვის მიუღებელია. სახელმწიფო ფერმერს ყოველთვის ვერ დაეხმარება, რადგან დიდი საქმეა გასაკეთებელი. ხელისუფლება ზოგიერთ სოფელში კი მუშაობს, მაგრამ შედეგი ნაკლებია. ფერმერებმა პრობლემების ნაწილი, კოოპერატივების შექმნით თავად უნდა გადაწყვიტონ“, – ამბობს სასოფლო–საკონსულტაციო სამსახურის თანამშრომელი.
მესხი ფერმერები მოსავალს ვერ ყიდიან მაშინ, როცა საქართველოში წარმოებული კარტოფილი ქვეყნის მოთხოვნას ვერ აკმაყოფილებს. სოფლის მეურნეობის სპეციალისტების თქმით, მიზეზი თვითღირებულებაა. საქართველოში ბოსტნეულის მოყვანა ბევრად ძვირი ჯდება, ვიდრე თურქეთსა და სხვა ქვეყნებში, საიდანაც კარტოფილის იმპორტი ხდება.
რეგიონში სასაწყობე მეურნეობები არ არსებობს, მოსავლის რეალიზაცია კი რამდენიმე თვის განმავლობაში გრძელდება. ადგილობრივები ამბობენ, რომ ამის გამო იძულებული არიან, მხოლოდ იმდენი კარტოფილი მოიყვანონ, რამდენის გაყიდვასაც მოკლე დროში შეძლებენ.
გაზაფხულიდან მოყოლებული არახელსაყრელ კლიმატურ პირობებს გაუმკლავდნენ, ახლა მთავარი კარგ ფასში რეალიზაციაა, რაც წლებია მესხი ფერმერების გამოწვევად რჩება.
ზემო სხვილისში მცხოვრებმა დავით პაპიძემ, კარტოფილის წლევანდელი მოსავალი უკვე დააბინავა. ფერმერმა ერთ ჰექტარ მიწის ფართობზე 20 ტონა ბოსტნეული მიიღო. ახლა მთავარი პრობლემა უნდა გადაჭრას. კარტოფილი ისეთ ფასად უნდა გაყიდოს, რომ მოყვანის ხარჯებიც დაფაროს და ზამთარში ოჯახიც გამოკვებოს.
„სასუქი, წამლობა, მორწყვა სჭირდება. სათესლე კარტოფილს ყოველ წელს ვყიდულობ. მაღაზიაში ისეთი ფასი აქვს, ვერ ვწვდები. ახლა წალკაში წავედი, ორი ტონა სათესლე 1 500 ლარი დამიჯდა“, – გვითხრა დავით პაპიძემ.
ფერმერის მსგავსად, კარტოფილის მოსავლით თითქმის ყველა სხვილისელი კმაყოფილია. ადგილობრივების შემოსავლის ძირითადი წყარო, ბოსტნეულის რეალიზაციით მიღებული თანხაა. სხვილისში ამბობენ, რომ კარტოფილის საბაზრო ფასი თვითღირებულებაზე დაბალია. ბოსტნეულს 50 თეთრად ყიდიან, ეს კი, როგორც ადგილობრივები ამბობენ, მხოლოდ კარტოფილის მოყვანის ხარჯებს ფარავს.
„წელს არაფერი არ გვივარგა, მარტო კარტოფილის მოსავალი იყო ნორმალური, მაგრამ რა ფასშიც არ უნდა გავყიდოთ, მხოლოდ თავის ხარჯს ფარავს“ – ამბობს ქვემო სხვილისში მცხოვრები გრიგორ ამბარიანი.
„ყველაფერი ხარჯებთან არის დაკავშირებული. ახლა ერთი კილო კარტოფილის ფასი 50–60 თეთრია. უკეთესი ცხოვრებისთვის კარგი მოსავალი და ხელსაყრელი ფასია საჭირო“, – გვითხრა ჰამბარცუმ ჰამბარცუმიანმა.
„ყველაფერს ჩვენ ვყიდულობთ – სარწყავ წყალს, თესლს. სახელმწიფო არაფერში გვეხმარება. კარტოფილს ფასი არც შარშან ჰქონდა და არც წელს აქვს, ამიტომ შემოსავალი თითქმის არ მაქვს“, – ამბობს ქვემო სხვილისელი პოღოს იგითბაშიანი.
მაყვალა ბეშქენაძე იმ ფერმერებს შორისაა, რომლებიც კარტოფილის მოსავლით უკმაყოფილონი არიან. სხვილისელი გლეხი ამბობს, რომ ამის მიზეზი მოურწყავი ნათესები და ბოლო ოთხი წლის მანძილზე გამოუცვლელი თესლია.
"უნდა გავიჭირვო, მოვიკლო კარტოფილი და გავყიდო, რომ თესლი ვიყიდო. მეორე წელსაც ხომ მინდა დათესვა? ქმარი მყავს ექიმთან წასაყვანი, მაგრამ ფული არ მაქვს. ვერც კარტოფილი გავყიდე, რომ მაგ ფულით მაინც გავუკეთო მეორე ოპერაცია და ვუმკურნალო“ – ამბობს მაყვალა ბეშქენაძე.
სოფლის მეუნრობის სამინისტროს ინფორმაციით,სამცხე–ჯავახეთში კარტოფილის ნათესებმა 16 000 ჰექტარი შეადგინა, რაც გასულ წელთან შედარებით 20% –ით ნაკლებს შეადგენს. სამცხე–ჯავახეთის რეგიონული სამმართველოს უფროსი ამბობს, რომ წლევანდელმა მოსავალმა მათი მოლოდინი არ გაამართლა. კლიმატური პირობებისა და დაუმუშავებელი სათესლე მასალის გამო, ნათესებში უფრო მეტი დაავადება გაჩნდა. ნანა ზუბაშვილი აცხადებს, რომ სახელმწიფო ნელ–ნელა გადის სუბსიდირებიდან.
"არ შეიძლება ფერმერი მუდმივად იყოს დამოკიდებული სუბსიდირებაზე. მართალია, დანახარჯი მეტი აქვთ და ფასი არ აკმაყოფილებთ, მაგრამ სახელმწიფო რეალიზაციაში არ ერევა. ფერმერებს ვეხმარებით მარკეტინგის წარმოებაში. ვაკავშირებთ შემსყიდველებს. ინფორმაციას ვაწვდით როგორ შეფუთონ, რომ უფრო ძვირად გაიყიდოს მათი პროდუქტი. პრობლემა, რაც ყველა მეკარტოფილე ფერმერს აწუხებს, სასაწყობე მეურნეობის სიმცირეა. რეგიონში სულ ორი სამაცივრეა“, – აცხადებს ნანა ზუბაშვილი.
კარტოფილის რეალიზაცია არასახარბიელოდ მიმდინარეობს – ამბობენ სოფლის მეურნეობის სპეციალისტები. პავლე გიქოშვილის თქმით, სექტემბრის დასაწყისში ბოსტნეულს კარგი ფასი ჰქონდა და მისი რეალიზაციაც კარგად მიმდინარეობდა, თუმცა შემდეგ ფასი დაეცა.
"ყველა ფერმერი მოსავალს ინახავს ისეთ სარდაფებში, სადაც ტემპერატურას და ტენიანობას ვერ არეგულირებენ. ამიტომ კარტოფილი ზიანდება და ხარისხი იკლებს. ასეთი ბოსტნეული კიდევ უფრო ნაკლებად იყიდება. ფერმერი ვერ ანაზღაურებს იმ ხარჯებს, რაც მან ვეგეტაციის პერიოდში გაწია. ამიტომ კილოგრამის გაყიდვა 55–60 თეთრად, მისთვის მიუღებელია. სახელმწიფო ფერმერს ყოველთვის ვერ დაეხმარება, რადგან დიდი საქმეა გასაკეთებელი. ხელისუფლება ზოგიერთ სოფელში კი მუშაობს, მაგრამ შედეგი ნაკლებია. ფერმერებმა პრობლემების ნაწილი, კოოპერატივების შექმნით თავად უნდა გადაწყვიტონ“, – ამბობს სასოფლო–საკონსულტაციო სამსახურის თანამშრომელი.
მესხი ფერმერები მოსავალს ვერ ყიდიან მაშინ, როცა საქართველოში წარმოებული კარტოფილი ქვეყნის მოთხოვნას ვერ აკმაყოფილებს. სოფლის მეურნეობის სპეციალისტების თქმით, მიზეზი თვითღირებულებაა. საქართველოში ბოსტნეულის მოყვანა ბევრად ძვირი ჯდება, ვიდრე თურქეთსა და სხვა ქვეყნებში, საიდანაც კარტოფილის იმპორტი ხდება.
რეგიონში სასაწყობე მეურნეობები არ არსებობს, მოსავლის რეალიზაცია კი რამდენიმე თვის განმავლობაში გრძელდება. ადგილობრივები ამბობენ, რომ ამის გამო იძულებული არიან, მხოლოდ იმდენი კარტოფილი მოიყვანონ, რამდენის გაყიდვასაც მოკლე დროში შეძლებენ.