როგორ შეცვალა რეგიონის ცხოვრება უცხოურმა დახმარებამ

საზოგადოება

09.07.2024

სტუდენტები, ფერმერები, შშმ პირები, დასაქმების მსურველები - ყველა მათგანი მნიშვნელოვან მხარდაჭერას უცხოური ორგანიზაციებიდან იღებს. დონორები თითქმის, ყველა სფეროში ეხმარებიან საქართველოს მოსახლეობას. ხშირ შემთხვევაში, მხოლოდ მათი ფინანსური დახმარების წყალობით იქმნება სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანი სერვისები.

ახალციხელი მარიამ ბოჩიკაშვილი უნგრეთში ცხოვრებისა და მუშაობის გამოცდილებას ახლა სხვა თანაქალაქელებს უზიარებს. 19 წლის სტუდენტი ბუდაპეშტში მოხალისედ გაცვლითი პროგრამით, ორ ახალციხელ ახალგაზრდასთან ერთად იმყოფებოდა. ორი თვის განმავლობაში სტუდენტები ადგილობრივ ორგანიზაციებთან ერთად მუშაობდნენ, წერდნენ პროექტებს და აწყობდნენ პრეზენტაციებს.

რომ არა ევროპის სოლიდარობის კორპუსის ახალგაზრდული მოხალისეობრივი პროგრამა, ახალციხელ სტუდენტებს ევროპაში გამგზავრება და ცხოვრება საკუთარი ხარჯებით გაუჭირდებოდათ. პროექტს ევროკავშირი აფინანსებს, მისი მიზანია მოხალისეობის გზით ხელი შეუწყოს სოლიდარობას, როგორც ღირებულებას, გააძლიეროს ახალგაზრდებისა და ორგანიზაციების ჩართულობა სოლიდარობის აქტივობებში. ახალგაზრდებს აძლევს შესაძლებლობას, მონაწილეობა მიიღონ ერთობლივ საქმიანობაში, გაიუმჯობესონ საგანმანათლებლო, სოციალური, სამოქალაქო, კულტურული და პროფესიული განვითარების უნარები და კომპეტენციები.

მარიამის თქმით, პროგრამამ შექმნა თანასწორობის განცდა, რომ ფინანსური მდგომარეობის მიუხედავად, ყველას შეუძლია საზღვარგარეთ სწავლა.

„ამ პროგრამამ საკუთარი თავის რწმენა მომცა, უფრო თავდაჯერებული გავხდი. ვისწავლე, როგორ უნდა გადაჭრა პრობლემები, პატარ-პატარა გამოწვევები, რაც თან ახლავს მარტო ცხოვრებას, მით უმეტეს, საზღვარგარეთ, როცა ხარ მხოლოდ საკუთარი თავის იმედად“, - გვიყვება მარიამი.

მარიამ ბოჩიკაშვილი თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტის მეორე კურსის სტუდენტია. არაფორმალური განათლების საჭიროება ჯერ კიდევ 15 წლის ასაკში დაინახა და საზოგადოებრივ ორგანიზაცია „დემოკრატ მესხთა კავშირში“ მივიდა. მუდმივად ესწრებოდა სემინარებს, ხვდებოდა სხვადასხვა პროფესიის ადამიანებს, შემდეგ კი თავად ატარებდა ტრენინგებს. ორგანიზაციასთან დღემდე აქტიურად თანამშრომლობს.

„სკოლა საკუთარი შესაძლებლობების მაქსიმუმს აკეთებს, რომ განავითაროს მოსწავლე, მაგრამ გარდა ამისა, დამატებით საშუალებები და შანსები არის საჭირო ყველა ახალგაზრდისთვის, რათა მათი მსოფლმხედველობა და მომავალი სხვა კუთხითაც განვითარდეს. როცა ძიება დავიწყე არაფორმალური განათლების კუთხით მომუშავე ორგანიზაციების შესახებ, პირველი იყო „დემოკრატ მესხთა კავშირი“, რომელიც ხშირად მესმოდა ჩემი თანატოლებისგან, უფროსი მეგობრებისგან და ნათესავებისგან. რომ არ ყოფილიყო ეს ორგანიზაცია, მგონია, რომ მე ასეთი თავდაჯერებული და დამოუკიდებელი ადამიანი არ ვიქნებოდი, ვერ მექნებოდა კავშირი ამდენ არასამთავრობო ორგანიზაციასთან. გავხდი კიდევ უფრო დამოუკიდებელი, ბევრი რამ გადავაფასე", - ამბობს მარიამი.

საზოგადოებრივი ორგანიზაციების დახმარებით, პირუტყვის მოვლისა და მიწის დამუშავების ტრადიციული მეთოდები თანამედროვე მიდგომებით ჩაანაცვლა თამაზ შავაძემ. ახალგაზრდა ფერმერი ამბობს, რომ სოფლის მეურნეობაში ბევრი საკითხის ხელახლა შესწავლა მოუწია, რამაც მისი საქმიანობა ტრადიციული ფერმერობიდან ბიზნესად აქცია.

თამაზ შავაძე ასპინძის სოფელ რუსთავში ცხოვრობს, მისი ფერმა რძეს და ხორცს აწარმოებს. ამჟამად 36 სული საქონელი ჰყავს, 14 ძროხას წველის, რაც დღეში საშუალოდ, 100 ლიტრი რძეა. პროდუქტს გადამამუშავებელ ქარხანას აბარებს. მესაქონლეობას, როგორც შემოსავლის მთავარ წყაროს იქამდე არ თვლიდა, სანამ 2012 წელს „საქართველოს ბიზნესის განვითარების ცენტრ კავკასიასთან“ თანამშრომლობა არ დაიწყო.

„საქართველოს ბიზნესის განვითარების ცენტრი კავკასიამ“ ჩვენს სოფელში, ფერმებში სარწყულებლების მოწყობა დაიწყო. პირველ ეტაპზე რამდენიმე ფერმერთან გააკეთეს, მე არ ვთანამშრომლობდი. თუმცა რომ შევხედე კარგ საქმეს აკეთებდნენ, მეც მათ გვერდით დავდექი“, - გვიყვება თამაზ შავაძე.

მოგვიანებით საფრანგეთის ფერმერთა ასოციაციის რეკომენდაციით რამდენიმე ადგილობრივმა, აქტიურმა ფერმერმა გადაწყვიტა შეექმნათ ისეთი ორგანიზაცია, სადაც მათსავე პრობლემებზე ხმამაღლა ისაუბრებდნენ და მოგვარების გზების გამოძებნას ეცდებოდნენ. ასე შეიქმნა ფერმერთა საინიციატივო ჯგუფი, რომელსაც 2015 წელს ოფიციალური სახე მისცეს და „სამცხე-ჯავახეთის ფერმერთა ასოციაცია „ერთობა“ ჩამოაყალიბეს. მისი ხელმძღვანელი თამაზ შავაძეა.

„ჩვენი ასოციაცია ხმამაღლა საუბრობს ყველა იმ პრობლემაზე, რომელიც ფერმერებს აქვთ და მოსაგვარებელია, „ბიზნესის განვითარების ცენტრის“ ტექნიკოსები კი გვეხმარებიან როგორ შეიძლება ვებრძოლოთ ამ პრობლემებს, როგორ ვუპასუხოთ ნებისმიერ ახალ გამოწვევას და ინოვაციას. თუმცა პრობლემები ძალიან ბევრია და ერთი ორგანიზაცია ამდენ საკითხს ვერ მოაგვარებს, მაგრამ შემიძლია ვთქვა, რომ განათლებული ფერმერები მაინც ვართ, ვისწავლეთ რა არის ფერმერობა და როგორ უნდა ვაკეთოთ ჩვენი საქმე“.

თამაზ შავაძე ამბობს, რომ ფერმერობა მომგებიანი მაშინ არის, როცა პირუტყვის გამოკვება იაფი ჯდება, ამიტომ მან ბიუჯეტური და ხარისხიანი საკვების - სილოსის დამზადება დაიწყო. აშშ-ის ორგანიზაცია Land O'Lakes Venture37-მა ძვირადღირებული ტექნიკა გადასცა - სიმინდის ამღებ-დამაქუცმაცებელი, რომელიც სამცხე-ჯავახეთში მხოლოდ ორია და 15 000 დოლარი ღირს. ამავე ორგანიზაციამ გადასცა რიგთაშორისი ფრეზი - თოხი და გუთანი. ერთი წელიც არაა Land O'Lakes Venture37-ის დახმარებით თანამედროვე სტანდარტებით ააშენა ფერმა.

„დღეს ფერმერობა არ არის ისეთი შემოსავლიანი, რომ ფერმა დონორის მხარდაჭერის გარეშე გააკეთო. ამერიკული ორგანიზაციის Land O'Lakes Venture37 პროექტის ფარგლებში, ტექნიკა-დანადგარები მომაწოდეს, რომელიც ჩემს ფერმას სამომავლო ფუნქციონირებისთვის სჭირდება. ტექნიკის დაქირავება არ მიწევს, თუ მსგავსი დონორები არ იქნებიან, ქართველი ფერმერები ვერასოდეს შეძლებენ იყიდონ ახალი ტექნიკა“.

თამაზ შავაძის თანამშრომლობა დონორ ორგანიზაციებთან ამით არ დასრულებულა. 2021 წელს, გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაციის 40%-იანი თანადაფინანსებით ტრაქტორი შეიძინა, რომელსაც ფერმერების მარჯვენა ხელს უწოდებს. ფრანგული საზოგადოებრივი ორგანიზაცია fert-ის გრანტით კი სიმინდის სათესი.

მარიამ ლეკიშვილი მეოთხე კურსის სტუდენტია. მიუხედავად იმისა, რომ ეკოლოგიასა და გარემოს დაცვის პროგრამაზე სწავლობს, მეორე წელია სამკერვალოში მუშაობს. ძირითადად, მზა სამოსის მოდელირება უწევს. მსუბუქი ჭრა-კერვის სამთვიანი უფასო კურსი 2022 წელის გაზაფხულზე, „ახალციხის ზრდასრულთა განათლების ცენტრში“ გაიარა. მასთან ერთად სამი ზრდასრული ქალი გადამზადდა. მარიამისგან განსხვავებით, მათ ჭრა-კერვის კურსიდან მიღებული ცოდნა, საოჯახო საქმეებისთვის სჭირდებოდათ.

„როცა უნივერსიტეტში ჩავაბარე, პანდემიის პერიოდი იყო, 2021 წელი. სწავლება ონლაინ მიმდინარეობდა და ვიფიქრე რაიმეთი გავიხალისებ თავს-მეთქი. მსუბუქი კურსი იყო, მინიმალურ, საწყის ცოდნას ვიღებდით, ძირითადად, მაინც საყოფაცხოვრებო საქმეებში გამოდგებოდა მიღებული ცოდნა, ამიტომ ასაკი, ვისთან ერთადაც ეს კურსი გავიარე, 35 წელზე მეტი იყო. შემდგარი ქალები იყვნენ, ყველას თავისი საქმიანობა ჰქონდა ცხოვრებაში, ოჯახები ჰყავდათ, მე ვიყავი ერთადერთი ახალგაზრდა. თავიდან არც მე მიფიქრია, რომ ჩემს პროფესიად ვაქცევდი, მაგრამ შემდეგ დრომ მოიტანა, ვცადე, წინ გადავდგი ნაბიჯი და საბოლოოდ ვარ იქ, სადაც ვარ დღეს“, - მარიამი გვიყვება, როგორ აქცია ჰობი საქმიანობის და შემოსავლის მთავარ წყაროდ.

კურსის გავლის შემდეგ მუშაობა სამკერვალო ფაბრიკაში დაიწყო, შემდეგ კი საქმიანობა კერძო სამკერვალოში გააგრძელა.

„საკუთარ რეგიონში, ქალაქში რომ საქმდები ახალგაზრდა, სტუდენტი და შენი შემოსავალი გაქვს არა მარტო ძირითადი პროფესიით, არამედ ჰობით და დამატებითი საქმიანობით, ეს პლუსია ჩემთვის. მაძლევს პერსპექტივას, მეტ შესაძლებლობას, რომ წინ წავიდე“.

სპეციალური საჭიროების მქონე 20-მდე მოზარდი ასპინძიდან, ადიგენიდან და ახალციხიდან მათი განვითარებისთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან თერაპიაზე „ბავშვთა და მოზარდთა განვითარების ცენტრში“ დადის. ახალციხეში რომ მსგავსი სერვისი არსებობს, გიორგის დამსახურებაა. ის ახლა 18 წლისაა, აუტიზმის დიაგნოზი აქვს და მიუხედავად იმისა, რომ სრულწლოვანი გახდა, დღემდე ცენტრის ბენეფიციარია. მას თერაპევტთან სეანსები კვირაში ორი საათით აქვს.

„თერაპია არის ნებისმიერი ქცევის დასწავლა. ეს შეიძლება იყოს ცუდი მდგომარეობა სკოლაში ან ბაღში, როცა ბავშვები ვერ ახერხებენ მოერგონ საზოგადოებას და აქვთ განსხვავებული ქცევები, ეს შეიძლება იყოს მეტყველების ან მოტორული დარღვევები. ამის კორექციას ვაკეთებთ და ვამზადებთ დამოუკიდებელი ცხოვრებისთვის“, - ამბობს გიორგის დედა ელისო თათეშვილი.

როცა გიორგის აუტისტური სპექტრის აშლილობის დიაგნოზი დაუსვეს, დედას არათუ ახალციხეში, თბილისშიც კი გაუჭირდა კომპეტენტური სპეციალისტის მოძიება, რომელიც ასწავლიდა, როგორ ემართათ სიტუაცია. თერაპიაზე დედაქალაქში ორწლიანი სიარულის შემდეგ, ელისომ გადაწყვიტა, რომ მსგავსი ცენტრი ახალციხეშიც უნდა ყოფილიყო. ასე გაიხსნა უცხოელი შემომწირველების დახმარებით „მწვანე სახლი“ 2010 წელს.

ამჟამად „ბავშვთა და მოზარდთა განვითარების ცენტრში“ სამი თერაპევტია, მათ შორის სომხურენოვანი. გუნდი ახლა სუპერვაიზერის გადასამზადებლად ემზადება, რაც ბენეფიციარებისთვის სრულყოფილი თერაპიის შეთავაზების შესაძლებლობას მისცემთ. ელისო თათეშვილი ამბობს, რომ ყველა პროცესში - ცენტრის ფუნქციონირებასა და განვითარებაში სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია შემოწირულება და დონორების გრანტები. ორგანიზაციამ არა მხოლოდ ფრანგ შემომწირველებში, არამედ საქართველოს მოქალაქეებშიც შეძლეს მხარდაჭერების მოძიება.

„საქართველოში კერძო ფიზიკური პირებისგან შემოწირულებებით შევაგროვეთ 10 000 ლარი, ამით საშუალება მოგვეცა ადიგენის და ასპინძის თითქმის, ყველა საბავშვო ბაღებში საინფორმაციო შეხვედრები ჩაგვეტარებინა, შევხვდით მშობლებს და პერსონალს, ასევე გამოვეცით და დავარიგეთ სახელმძღვანელო მშობლებისთვის აუტისტური სპექტრის შესახებ. ასეთი საკითხები ძალიან ეხმარება ადამიანებს, რომ ინფორმაცია გაიგონ, მიუხედავად იმისა, რომ აუტიზმი ფართოდაა ცნობილი, რეგიონებში მაინც არის ინფორმაციის ნაკლებობა. ამ თანხით შევძელით ცენტრში სომხურენოვანი თერაპევტის მოყვანა და გადამზადება. დღეს შეგვიძლია სომხურენოვან მოსახლეობასაც მოვემსახუროთ იგივე სერვისით“, - გვიყვება ელისო.

ყველა საზოგადოებრივ ორგანიზაციას, რომლებიც ჩვენი მასალის გმირებს განვითარებასა და წინსვლაში დაეხმარნენ, ე.წ. „რუსული კანონი“ ერთ თვეში დაავალდებულებს, რომ უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელ ორგანიზაციათა რეესტრში დარეგისტრირდნენ.

სამოქალაქო სექტორის დიდი ნაწილი რეგისტრაციაზე უარს აცხადებს და ამბობს, რომ ის ღირსებისშემლახავია და საზოგადოებრივი ორგანიზაციების დისკრედიტაციას ემსახურება. თუ ისინი მუშაობას ვეღარ გააგრძელებენ, ათასობით ბენეფიციარი მხარდაჭერის გარეშე დარჩება.

„უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“ კანონის მიხედვით, მედია და საზოგადოებრივი ორგანიზაციები, რომლებიც დაფინანსების 20%-ზე მეტს უცხოელი დონორებისგან იღებენ, იძულებულნი ხდებიან დარეგისტრირდნენ, როგორც "უცხოური ძალის ინტერესების გამტარებელი ორგანიზაცია", წინააღმდეგ შემთხვევაში დაჯარიმდებიან. მსგავსი კანონი 2012 წლიდან მოქმედებს რუსეთში, რამაც მრავალი ორგანიზაციის დახურვა გამოიწვია. რუსეთში აღარ არსებობს დამოუკიდებელი მედია და სამოქალაქო საზოგადოება.