რელიგია
8 მარტიდან ყველიერის კვირა იწყება
16:29 / 07.03.2021
ხორციელის, ანუ საშინელი სამსჯავროს კვირის შემდეგ მოდის დიდი მარხვის წინა კვირა, რომელსაც ყველიერის კვირა ეწოდება.
როგორც წესი, ყველიერის კვირა მოძრავია. ეს არის მოსამზადებელი პერიოდი დიდი მარხვისთვის. ხსნილია რძის ნაწარმით, კვერცხითა და თევზით ოთხშაბათისა და პარასკევის ჩათვლით და იკრძალება ხორცის მიღება.
მართლმადიდებელი ეკლესიის უძველესი ჩვეულებისამებრ, ყველიერის კვირას ქრისტიანები ერთმანეთს სთხოვენ შენდობას. ამიტომ ამ დღეს შენდობის კვირაც ეწოდება.
,,ეკლესიამ დიდი მარხვისათვის მზადება ჯერ კიდევ ორი კვირის წინ დაიწყო. ადამიანს ეძლევა დრო იმისათვის, რომ მან კიდევ ერთხელ, ან პირველად თავის ცხოვრებაში დასვას კითხვები, როგორ განიცდის იგი საკუთარ თავს ღმერთთან მიმართებაში, ფარისეველს უფრო მეტად გავს, თუ მეზვერეს? ფარისეველს, რომელსაც საკვეხნად აქვს თავისი მართალი სარწმუნოება, თუ მეზვერეს, რომელიც გრძნობს, რომ ღმერთისადმი დიდი რწმენა და სიყვარული აქვს, მაგრამ ნათლად ხედავს და განიცდის, შემოქმედის მისდამი სიყვარული იმდენად დიდია, რომ თვალიც კი ვერ გაუსწორებია მისთვის. დავაკვირდეთ იმასაც, რომ ორივე ეს ადამიანი ტაძარში დგას.
ამის შემდეგ იწყება უძღები შვილის კვირა. აქ შემდგომი 7 დღის განმავლობაში ადამიანი ფიქრობს, ნეტა თუ ვარ ღმერთის ერთგული შვილი? ხომ არ ვარ მე წასული მამისეული სახლიდან? ხომ არ მოვთხოვე ღმერთს ერთგვარი ანგარიში და ხომ არ განვეშორე მას? რას ვაგროვებ მე ცხოვრების გზაზე? საით არის მიმართული ჩემი ძირითადი მისწრაფებები? ვარ მე ამქვეყნად სტუმარი, თუ ვიქცევი და ვფიქრობ ისე, თითქოს ეს ყველაფერი სწორედ ასეთი სახით (თორემ სახეს იცვლის სამყარო და მარადიული ფიზიკური და არა მხოლოდ სულიერი არსებობა გველის და მეტიც, ერთგვარი განაჩენიც კი არის მთელი კაცობრიობისათვის) მარადიულად იარსებებს? კითხვების დასმა შეიძლება გავაგრძელოთ. ეკლესია გვთავაზობს, რომ ამ კითხვების ხასიათი შემოიფარგლოს სახარებისეული უძღები შვილის იგავის თემატიკით.
შემდეგ დგება არანაკლებად მნიშვნელოვანი კვირა. ეს არის საშინელი სამსჯავროს მოგონების, წინასწარ ამ დღეზე დაფიქრების კვირა. დღე, როდესაც განურჩევლად ეროვნებისა, ასაკისა, განათლებისა და პატივისა, ყველა შევხვდებით შემოქმედს. დღე, რომელიც შეიძლება ჩვენთვის გახდეს მარადიული სიხარულის, ან, ამის საწინააღმდეგოდ, მარადიული მწუხარების დასტურად. დიახ, დასტურად და არა – დასაწყისად. სამოთხე, ან ჯოჯოხეთი ადამიანის სულისთვის ამქვეყნიურ ცხოვრებაში იწყება და გარდაცვალება, ან საშინელი სამსჯავრო ამ ყველაფრის ერთგვარი დაფიქსირებაა. ორივე დღე ღმერთთან შეხვედრის დღეა.
განსხვავება იმაში მდგომარეობს, რომ გარდაცვალებიდან საყოველთაო სამსჯავრომდე ადამიანები ერთმანეთს შუამდგომლობენ, ისინი ეკლესიაში ლოცულობენ, სამოქმედო წესს იღებენ თავიანთი ახლობლების სულების საშველად, სალხინებლად, რომ გამოადგეთ მაშინ, როდესაც საბოლოო სამსჯავროს შემდეგ ასეთი შესაძლებლობა არავისათვის აღარ იარსებებს. შეიცვლება სამყარო, იქნება ახალი ცა, ახალი მიწა. ქრისტეს მკვდრეთით აღდგომის მსგავსად განახლდება ადამიანური ბუნება, მისი სხეული და ღმერთთან მარადიულად მყოფობით შეიცვლება მისი სული, შეიცვლება ფიზიკური სამყაროც.
ყველაფერთან ერთად ამ კვირას, ამ არამიწიერ სააზროვნო საკვებთან ერთად, ეკლესია შეახსენებს მორწმუნეებს, რომ საკვები რაციონიდან უნდა გამოვრიცხოთ ხორცის ნაწარმი, მაგრამ ჯერ კიდევ შესაძლებელია რძის ნაწარმის მირთმევა. თავად მკითხველმა განსაჯოს, რა უფრო მნიშვნელოვანია და ამ კვირის რომელი სახელწოდება უფრო მეტად უნდა დაიმახსოვროს მან.
ყველიერის კვირა, დასრულდება ადამის სამოთხიდან განდევნისა და ასევე, შენდობის ხსენებით კვირა დღეს. ამ კვირაშიც მეტად მნიშვნელოვანი თემები შემოუთავაზებია ეკლესიას სულის საკვებად, ხოლო ხორცისთვის კი უბრძანებია რძის პროდუქტის საკვებიდან გამორიცხვა. ადვილად მისახვედრია, აქაც საკვების შეზღუდვა მხოლოდ საშუალებაა იმისათვის, რომ დაფიქრდე, რა იყო სამოთხე, რა დაკარგა ადამმა და სასიკეთო იყო თუ არა ეს მისთვის. დიხ, სამოთხიდან ადამის გამოდევნა მისთვის სასიკეთოა, რადგან ცოდვაში ჩავარდნილი, ღმერთისაგან გაუცხოებული (ემალება და ეშინია ღმერთის მაშინ, როდესაც ცოდვამდე ელოდა და ხარობდა ღმერთთან შეხვედრით) არ მიეახლოს მარადიულობის ხეს.
ამ დღეზე დაფიქრებით ადამიანმა გონებით შეიძლება ადვილად დაასკვნას, რომ გარდაცვალება და სიკვდილი ცოდვისათვის ერთგვარი წამალია, მწარე, მაგრამ წამალი. მისი მიღება მძიმეა, მაგრამ განკურნებული ადამიანი მარადიულ სიხარულს მიეახლება. ამ განკურნებას საუკუნეების შემდეგ აღასრულებს ქრისტე მაცხოვარი და სწორედ ამიტომაც ეძებს დღეს ყოველი მორწმუნე მასთან თანაზიარებას.
ყველიერის კვირაში მორწმუნეებისათვის არ არის განსაზღვრული რაიმე განსაკუთრებული ლოცვები, მაგრამ დიდი მარხვის პირველ კვირაში იკითხება ანდრია კრიტელის კანონი, რომელიც მოითხოვს ძველი აღთქმის გარკვეული პერსონაჟებისა და ისტორიული მოვლენის ცოდნას. სწორედ ყველიერში მორწმუნის კეთილგონივრული საქციელი იქნება ამ ლოცვების განხილვა, რათა დადგენილ დროს შინაარსში წვდომით, მთელი გააზრებულობით ილოცოს ღმერთი".
დიდმარხვის განმავლობაში “დილისა” და “ძილის წინ” ლოცვების შემდეგ იკითხება ეფრემ ასურის ლოცვა. ამ ლოცვას ყველიერის კვირის სამშაბათ საღამოს, ოთხშაბათ დილას, ხუთშაბათ საღამოს და პარასკევ დილას ვამბობთ, შემდეგ კი – შენდობის კვირის საღამოდან მთელი დიდმარხვის განმავლობაში ვნების კვირის ოთხშაბათ დილის ჩათვლით. ეფრემ ასურის ლოცვას არ ვასრულებთ პარასკევ საღამოდან კვირა დილის ჩათვლით.
როგორც წესი, ყველიერის კვირა მოძრავია. ეს არის მოსამზადებელი პერიოდი დიდი მარხვისთვის. ხსნილია რძის ნაწარმით, კვერცხითა და თევზით ოთხშაბათისა და პარასკევის ჩათვლით და იკრძალება ხორცის მიღება.
მართლმადიდებელი ეკლესიის უძველესი ჩვეულებისამებრ, ყველიერის კვირას ქრისტიანები ერთმანეთს სთხოვენ შენდობას. ამიტომ ამ დღეს შენდობის კვირაც ეწოდება.
,,ეკლესიამ დიდი მარხვისათვის მზადება ჯერ კიდევ ორი კვირის წინ დაიწყო. ადამიანს ეძლევა დრო იმისათვის, რომ მან კიდევ ერთხელ, ან პირველად თავის ცხოვრებაში დასვას კითხვები, როგორ განიცდის იგი საკუთარ თავს ღმერთთან მიმართებაში, ფარისეველს უფრო მეტად გავს, თუ მეზვერეს? ფარისეველს, რომელსაც საკვეხნად აქვს თავისი მართალი სარწმუნოება, თუ მეზვერეს, რომელიც გრძნობს, რომ ღმერთისადმი დიდი რწმენა და სიყვარული აქვს, მაგრამ ნათლად ხედავს და განიცდის, შემოქმედის მისდამი სიყვარული იმდენად დიდია, რომ თვალიც კი ვერ გაუსწორებია მისთვის. დავაკვირდეთ იმასაც, რომ ორივე ეს ადამიანი ტაძარში დგას.
ამის შემდეგ იწყება უძღები შვილის კვირა. აქ შემდგომი 7 დღის განმავლობაში ადამიანი ფიქრობს, ნეტა თუ ვარ ღმერთის ერთგული შვილი? ხომ არ ვარ მე წასული მამისეული სახლიდან? ხომ არ მოვთხოვე ღმერთს ერთგვარი ანგარიში და ხომ არ განვეშორე მას? რას ვაგროვებ მე ცხოვრების გზაზე? საით არის მიმართული ჩემი ძირითადი მისწრაფებები? ვარ მე ამქვეყნად სტუმარი, თუ ვიქცევი და ვფიქრობ ისე, თითქოს ეს ყველაფერი სწორედ ასეთი სახით (თორემ სახეს იცვლის სამყარო და მარადიული ფიზიკური და არა მხოლოდ სულიერი არსებობა გველის და მეტიც, ერთგვარი განაჩენიც კი არის მთელი კაცობრიობისათვის) მარადიულად იარსებებს? კითხვების დასმა შეიძლება გავაგრძელოთ. ეკლესია გვთავაზობს, რომ ამ კითხვების ხასიათი შემოიფარგლოს სახარებისეული უძღები შვილის იგავის თემატიკით.
შემდეგ დგება არანაკლებად მნიშვნელოვანი კვირა. ეს არის საშინელი სამსჯავროს მოგონების, წინასწარ ამ დღეზე დაფიქრების კვირა. დღე, როდესაც განურჩევლად ეროვნებისა, ასაკისა, განათლებისა და პატივისა, ყველა შევხვდებით შემოქმედს. დღე, რომელიც შეიძლება ჩვენთვის გახდეს მარადიული სიხარულის, ან, ამის საწინააღმდეგოდ, მარადიული მწუხარების დასტურად. დიახ, დასტურად და არა – დასაწყისად. სამოთხე, ან ჯოჯოხეთი ადამიანის სულისთვის ამქვეყნიურ ცხოვრებაში იწყება და გარდაცვალება, ან საშინელი სამსჯავრო ამ ყველაფრის ერთგვარი დაფიქსირებაა. ორივე დღე ღმერთთან შეხვედრის დღეა.
განსხვავება იმაში მდგომარეობს, რომ გარდაცვალებიდან საყოველთაო სამსჯავრომდე ადამიანები ერთმანეთს შუამდგომლობენ, ისინი ეკლესიაში ლოცულობენ, სამოქმედო წესს იღებენ თავიანთი ახლობლების სულების საშველად, სალხინებლად, რომ გამოადგეთ მაშინ, როდესაც საბოლოო სამსჯავროს შემდეგ ასეთი შესაძლებლობა არავისათვის აღარ იარსებებს. შეიცვლება სამყარო, იქნება ახალი ცა, ახალი მიწა. ქრისტეს მკვდრეთით აღდგომის მსგავსად განახლდება ადამიანური ბუნება, მისი სხეული და ღმერთთან მარადიულად მყოფობით შეიცვლება მისი სული, შეიცვლება ფიზიკური სამყაროც.
ყველაფერთან ერთად ამ კვირას, ამ არამიწიერ სააზროვნო საკვებთან ერთად, ეკლესია შეახსენებს მორწმუნეებს, რომ საკვები რაციონიდან უნდა გამოვრიცხოთ ხორცის ნაწარმი, მაგრამ ჯერ კიდევ შესაძლებელია რძის ნაწარმის მირთმევა. თავად მკითხველმა განსაჯოს, რა უფრო მნიშვნელოვანია და ამ კვირის რომელი სახელწოდება უფრო მეტად უნდა დაიმახსოვროს მან.
ყველიერის კვირა, დასრულდება ადამის სამოთხიდან განდევნისა და ასევე, შენდობის ხსენებით კვირა დღეს. ამ კვირაშიც მეტად მნიშვნელოვანი თემები შემოუთავაზებია ეკლესიას სულის საკვებად, ხოლო ხორცისთვის კი უბრძანებია რძის პროდუქტის საკვებიდან გამორიცხვა. ადვილად მისახვედრია, აქაც საკვების შეზღუდვა მხოლოდ საშუალებაა იმისათვის, რომ დაფიქრდე, რა იყო სამოთხე, რა დაკარგა ადამმა და სასიკეთო იყო თუ არა ეს მისთვის. დიხ, სამოთხიდან ადამის გამოდევნა მისთვის სასიკეთოა, რადგან ცოდვაში ჩავარდნილი, ღმერთისაგან გაუცხოებული (ემალება და ეშინია ღმერთის მაშინ, როდესაც ცოდვამდე ელოდა და ხარობდა ღმერთთან შეხვედრით) არ მიეახლოს მარადიულობის ხეს.
ამ დღეზე დაფიქრებით ადამიანმა გონებით შეიძლება ადვილად დაასკვნას, რომ გარდაცვალება და სიკვდილი ცოდვისათვის ერთგვარი წამალია, მწარე, მაგრამ წამალი. მისი მიღება მძიმეა, მაგრამ განკურნებული ადამიანი მარადიულ სიხარულს მიეახლება. ამ განკურნებას საუკუნეების შემდეგ აღასრულებს ქრისტე მაცხოვარი და სწორედ ამიტომაც ეძებს დღეს ყოველი მორწმუნე მასთან თანაზიარებას.
ყველიერის კვირაში მორწმუნეებისათვის არ არის განსაზღვრული რაიმე განსაკუთრებული ლოცვები, მაგრამ დიდი მარხვის პირველ კვირაში იკითხება ანდრია კრიტელის კანონი, რომელიც მოითხოვს ძველი აღთქმის გარკვეული პერსონაჟებისა და ისტორიული მოვლენის ცოდნას. სწორედ ყველიერში მორწმუნის კეთილგონივრული საქციელი იქნება ამ ლოცვების განხილვა, რათა დადგენილ დროს შინაარსში წვდომით, მთელი გააზრებულობით ილოცოს ღმერთი".
დიდმარხვის განმავლობაში “დილისა” და “ძილის წინ” ლოცვების შემდეგ იკითხება ეფრემ ასურის ლოცვა. ამ ლოცვას ყველიერის კვირის სამშაბათ საღამოს, ოთხშაბათ დილას, ხუთშაბათ საღამოს და პარასკევ დილას ვამბობთ, შემდეგ კი – შენდობის კვირის საღამოდან მთელი დიდმარხვის განმავლობაში ვნების კვირის ოთხშაბათ დილის ჩათვლით. ეფრემ ასურის ლოცვას არ ვასრულებთ პარასკევ საღამოდან კვირა დილის ჩათვლით.