საზოგადოება
გოგა, გოგოლა - გოგოლაძეებს მესხეთის სოფელ ქილდაში უცხოვრიათ
გოგა - საკუთარი სახელი კაცისა, ხოლო გოგოლა იგივე სახელია კნინობით თქმული. გვარსახელის ფუძეში ფიქსირებულია წინაპრის სახელი. გოგაძე, გოგაშვილი, გოგავა, გოგაია, გოგალაშვილი და გოგალაძე - ეს გვარები მხოლოდ ფუძით ემსგავსებიან ერთმანეთს და მათ შორის არავითარი ნათესაობა არ არსებობს.
გვარსახელის ფორმა "გოგალაძე", ძველი ფორმით - "გოგალასძე", ქართულ გვართა შორის ერთ-ერთი უძველესია. ტბეთის სულთა მატიანეში იხსენიებიან გიორგი და მიქაელ გოგალასძენი: "სულსა გოგალასძისა გიორგისა და მისსა მეუღლესა ნათელისა შეუნდვენ ღმერთმან"; "სულისა გოგალაძისა მიქაელისა შეუნდვენ ღმერთმან".
მიჩნეულია, რომ გიორგი გოგალასძისა და მისი მეუღლის ნათელის სულთა მოსახსენებელი XIII საუკუნის ჩანაწერია, ხოლო მიქაელ გოგალასძის სულის მოსახსენებელი უფრო გვიან - XV-XVI საუკუნეთა მიჯნაზე შეუტანიათ სულთა მატიანეში.
ძნელი სათქმელია, უკავშირდებიან თუ არა აქ მოხსენიებული გოგალასძენი დღეს იმერეთ-რაჭაში მცხოვრებ გოგალაძეებს, მაგრამ ის კი ფაქტია, რომ XIII და XV საუკუნეებში საკუთარი სახელი გოგალა შავშეთ-კლარჯეთშიც ყოფილა გავრცელებული და რომელიმე გოგალას შვილებსა და შთამომავლებს გოგალასძეობით იხსენიებდნენ.
XVI საუკუნის შუა ხანებში გოგალასძეები შიდა ქართლში ჩანან.
1569 წელს გოგალაძე ზაქარია, ლიპარიტაი, მამისაი და მახარებელი მოწმეებად იხსენიებიან ნასყიდობის წიგნში, რომლის მიხედვითაც მინიაშვილმა ქურდევანიძეს მამული მიჰყიდა. ქართლის გოგალაძეებს კარგად ახსოვთ თავიანთ წინაპართა იმერული წარმომავლობა. უნდა ვივარაუდოთ, რომ ლიხთიმერეთში გოგალაძეთა გვარი XVI საუკუნეზე უფრო ადრე ხანებში მკვიდრობდა.
1628 წლის წყალობის სიგელით, იმერეთში, წაქვას და ვერტყვილას ჭალას მცხოვრები გოგალაძენი მეფე თეიმურაზმა ბატონს ლევანს (გვარი გაურკვეველია) უბოძა. ეს გოგალაძენი, როგორც ჩანს, მანამდე სახასო გლეხები ყოფილან და მას უკან საბატონო გლეხები გამხდარან.
1689 წელს ვინმე სულხან გოგალაძემ არდაშელ ბუნიათიშვილს 27 დღიური სამკალი მიწა მიჰყიდა მაზმიშვილების მიწის მიჯნამდე. ირკვევა, რომ ეს სულხან გოგალაძე თავისი მრავალრიცხოვანი ოჯახით (მას შვიდი ძმა ჰყავდა გაუყრელი) შიდა ქართლში, საციციანოში მცხოვრები გლეხია.
1721 წლის მოწინავე სადროშოს აღწერაში იხსენიება ქვემო ქართლის სოფელ აბანოში მცხოვრები აზნაური დათუნა გოგალაძე: ,,აბანოს მსახლობელი აზნაურიშვილი გოგალაძე დათუნა".
1722-1738 წლების სხვა საბუთის მიხედვით, საწერეთლოს სოფელ მერჯევში მცხოვრები გლეხი გოგალაძე თავისი მამულით თავადმა დავით წერეთელმა თავად პაპუნა წერეთელს დაუთმო. ისინი გაყრილი ძმები იყვნენ.
ზემო იმერეთში გოგალაძეები თავად აბაშიძეთა ყმებიც ყოფილან.
მეფე ერეკლე და ქვეყნის ხალხი ჩარეულა ერთი გაქცეული გლეხი გოგალაძის საქმეში. საბატონო გლეხს საბატონო გლეხი მოუკლავს. ქართული სამართალი მკვლელობის შემთხვევაში სისხლის საზღაურს ითვალისწინებდა და არა პატიმრობას. გლეხის სისხლი 12 თუმანი იყო. მკვლელს ეს თანხა მოკლულის ბატონისთვის უნდა გადაეხადა, ხოლო თუ ვერ იხდიდა, თვითონ უნდა გამხდარიყო მისი ყმა. გოგალაძე გიორგი სოფელ ფლავში (დღევანდელი გორის რაიონი) ცხოვრობდა. ვერც სისხლის საზღაურს იხდიდა და არც ახალი ბატონის ყმობა ინდომა, აყრილა ცოლ-შვილით და შიდა ქართლიდან გარე კახეთში გადავარდნილა. როგორც ჩანს, გარეჯის მონასტერს შეაფარა თავი. ამის შემდეგ საბატონო გლეხი გოგალაძე საეკლესიო გლეხი გახდა. დამნაშავეს პასუხი არ მოეკითხა, პირიქით, მისი მდგომარეობა გაუმჯობესდა.
XIX საუკუნის 40-იანი წლების აღსარების მთქმელთა სიების მიხედვით, გოგალაძეებს უცხოვრიათ რაჭის სოფელ კვაცხუთში. აქ საბატონო გლეხები ყოფილან. აგრეთვე უცხოვრიათ იმერეთის რამდენიმე სოფელში: არგვეთში ყოფილან სასულიერო წოდებისანი და საბატონო გლეხები, სოფელ კორბოულში - აქაც სასულიერო წოდებისანი და საბატონო გლეხები, მოძვში - საბატონო გლეხები, რგანში - საბატონო გლეხები, რხერში - საბატონო გლეხები, მანდაეთში - სასულიერო წოდებისანი და საბატონო გლეხები, ნერგეეთში - საბატონო გლეხები და ხარაგაულის მხარის სოფელ ხონში - საბატონო გლეხები.
XIX საუკუნეში უმოღვაწიათ: არგვეთის წმინდა გიორგის ეკლესიის მღვდელს გრიგოლ გოგალაძეს (1809-1859 წ.წ.), კორბოულის წმინდა გიორგის ეკლესიის მღვდელს ბესარიონ გოგალაძეს (გარდაიცვალა 1822 წელს) და ამავე ეკლესიის მღვდელს გიორგი გოგალაძეს (1810-1842 წ.წ.).
უნდა აღინიშნოს, რომ XIX საუკუნეში დაიწყო გოგალაძეთა მასობრივი გადაწერა გოგოლაძეებად. გოგოლაძეების გვარი ისედაც არსებობდა გურიაში და ისინი იმერელ გოგალაძეებს სულაც არ ენათესავებოდნენ. გვარსახელში "ო" და "ა" ასონიშნების მონაცვლეობის შედეგად დღეს გოგოლაძეთა მრავალათასიან გვარში ნამდვილი გოგოლაძეები მცირედნი არიან, უმრავლესობა კი გვარგადაკეთებული გოგალაძეა. თუმცა არის იშვიათი შემთხვევებიც, როცა პირიქით - ნამდვილმა გოგოლაძემ გადაიკეთა გვარი გოგალაძედ.
გოგალაძეთა გვარისანი ყოფილან სამცხე-ჯავახეთიდან გასახლებულ მაჰმადიან მესხთა შორისაც. მათ მესხეთის სოფელ ქილდაში უცხოვრიათ.
ადგილს და ადგილს საქართველოში სახელად შემორჩა გოგალაძეთა გვარის სახელი. საჩხერის რაიონის სოფელ კორბოულში დგას ეკლესია, რომელსაც ხალხში "გოგალაძეების ძლევის ეკლესიას" უწოდებენ; ამავე კორბოულის საკრებულოში შედის სოფელი სახელწოდებით "გოგალაძეები", საჩხერის რაიონის სოფელ ჯვარში არის "გოგალაძეების უბანი" და "გოგალაძეების წყარო"; "გოგალაძეების წყაროა ქარელის რაიონის სოფელ კოდაშიც, ამავე რაიონის სოფელ ახალსოფელში კი მოედინება "გოგალაძეების რუ".
ამჟამად გოგალაძეები ცხოვრობენ: იმერეთში, რაჭაში, ქართლში, კახეთსა და ჰერეთში. განსაკუთრებით მრავლად არიან: ხაშურის, ქარელის, საჩხერის, ხარაგაულისა და ლაგოდეხის რაიონებში.
წყარო: www.geogen.ge
შეიძლება, დაგაინტერესოთ:
მცხეთის მახარობელი და XV ს-ის მეფის დოკუმენტის შემდგენი - ივანიძეების ისტორია
ბერიძეები - მესხური გადმოცემით, ერთი ბერისგან მოშენებული მრავალრიცხოვანი გვარი
გვარსახელის ფორმა "გოგალაძე", ძველი ფორმით - "გოგალასძე", ქართულ გვართა შორის ერთ-ერთი უძველესია. ტბეთის სულთა მატიანეში იხსენიებიან გიორგი და მიქაელ გოგალასძენი: "სულსა გოგალასძისა გიორგისა და მისსა მეუღლესა ნათელისა შეუნდვენ ღმერთმან"; "სულისა გოგალაძისა მიქაელისა შეუნდვენ ღმერთმან".
მიჩნეულია, რომ გიორგი გოგალასძისა და მისი მეუღლის ნათელის სულთა მოსახსენებელი XIII საუკუნის ჩანაწერია, ხოლო მიქაელ გოგალასძის სულის მოსახსენებელი უფრო გვიან - XV-XVI საუკუნეთა მიჯნაზე შეუტანიათ სულთა მატიანეში.
ძნელი სათქმელია, უკავშირდებიან თუ არა აქ მოხსენიებული გოგალასძენი დღეს იმერეთ-რაჭაში მცხოვრებ გოგალაძეებს, მაგრამ ის კი ფაქტია, რომ XIII და XV საუკუნეებში საკუთარი სახელი გოგალა შავშეთ-კლარჯეთშიც ყოფილა გავრცელებული და რომელიმე გოგალას შვილებსა და შთამომავლებს გოგალასძეობით იხსენიებდნენ.
XVI საუკუნის შუა ხანებში გოგალასძეები შიდა ქართლში ჩანან.
1569 წელს გოგალაძე ზაქარია, ლიპარიტაი, მამისაი და მახარებელი მოწმეებად იხსენიებიან ნასყიდობის წიგნში, რომლის მიხედვითაც მინიაშვილმა ქურდევანიძეს მამული მიჰყიდა. ქართლის გოგალაძეებს კარგად ახსოვთ თავიანთ წინაპართა იმერული წარმომავლობა. უნდა ვივარაუდოთ, რომ ლიხთიმერეთში გოგალაძეთა გვარი XVI საუკუნეზე უფრო ადრე ხანებში მკვიდრობდა.
1628 წლის წყალობის სიგელით, იმერეთში, წაქვას და ვერტყვილას ჭალას მცხოვრები გოგალაძენი მეფე თეიმურაზმა ბატონს ლევანს (გვარი გაურკვეველია) უბოძა. ეს გოგალაძენი, როგორც ჩანს, მანამდე სახასო გლეხები ყოფილან და მას უკან საბატონო გლეხები გამხდარან.
1689 წელს ვინმე სულხან გოგალაძემ არდაშელ ბუნიათიშვილს 27 დღიური სამკალი მიწა მიჰყიდა მაზმიშვილების მიწის მიჯნამდე. ირკვევა, რომ ეს სულხან გოგალაძე თავისი მრავალრიცხოვანი ოჯახით (მას შვიდი ძმა ჰყავდა გაუყრელი) შიდა ქართლში, საციციანოში მცხოვრები გლეხია.
1721 წლის მოწინავე სადროშოს აღწერაში იხსენიება ქვემო ქართლის სოფელ აბანოში მცხოვრები აზნაური დათუნა გოგალაძე: ,,აბანოს მსახლობელი აზნაურიშვილი გოგალაძე დათუნა".
1722-1738 წლების სხვა საბუთის მიხედვით, საწერეთლოს სოფელ მერჯევში მცხოვრები გლეხი გოგალაძე თავისი მამულით თავადმა დავით წერეთელმა თავად პაპუნა წერეთელს დაუთმო. ისინი გაყრილი ძმები იყვნენ.
ზემო იმერეთში გოგალაძეები თავად აბაშიძეთა ყმებიც ყოფილან.
მეფე ერეკლე და ქვეყნის ხალხი ჩარეულა ერთი გაქცეული გლეხი გოგალაძის საქმეში. საბატონო გლეხს საბატონო გლეხი მოუკლავს. ქართული სამართალი მკვლელობის შემთხვევაში სისხლის საზღაურს ითვალისწინებდა და არა პატიმრობას. გლეხის სისხლი 12 თუმანი იყო. მკვლელს ეს თანხა მოკლულის ბატონისთვის უნდა გადაეხადა, ხოლო თუ ვერ იხდიდა, თვითონ უნდა გამხდარიყო მისი ყმა. გოგალაძე გიორგი სოფელ ფლავში (დღევანდელი გორის რაიონი) ცხოვრობდა. ვერც სისხლის საზღაურს იხდიდა და არც ახალი ბატონის ყმობა ინდომა, აყრილა ცოლ-შვილით და შიდა ქართლიდან გარე კახეთში გადავარდნილა. როგორც ჩანს, გარეჯის მონასტერს შეაფარა თავი. ამის შემდეგ საბატონო გლეხი გოგალაძე საეკლესიო გლეხი გახდა. დამნაშავეს პასუხი არ მოეკითხა, პირიქით, მისი მდგომარეობა გაუმჯობესდა.
XIX საუკუნის 40-იანი წლების აღსარების მთქმელთა სიების მიხედვით, გოგალაძეებს უცხოვრიათ რაჭის სოფელ კვაცხუთში. აქ საბატონო გლეხები ყოფილან. აგრეთვე უცხოვრიათ იმერეთის რამდენიმე სოფელში: არგვეთში ყოფილან სასულიერო წოდებისანი და საბატონო გლეხები, სოფელ კორბოულში - აქაც სასულიერო წოდებისანი და საბატონო გლეხები, მოძვში - საბატონო გლეხები, რგანში - საბატონო გლეხები, რხერში - საბატონო გლეხები, მანდაეთში - სასულიერო წოდებისანი და საბატონო გლეხები, ნერგეეთში - საბატონო გლეხები და ხარაგაულის მხარის სოფელ ხონში - საბატონო გლეხები.
XIX საუკუნეში უმოღვაწიათ: არგვეთის წმინდა გიორგის ეკლესიის მღვდელს გრიგოლ გოგალაძეს (1809-1859 წ.წ.), კორბოულის წმინდა გიორგის ეკლესიის მღვდელს ბესარიონ გოგალაძეს (გარდაიცვალა 1822 წელს) და ამავე ეკლესიის მღვდელს გიორგი გოგალაძეს (1810-1842 წ.წ.).
უნდა აღინიშნოს, რომ XIX საუკუნეში დაიწყო გოგალაძეთა მასობრივი გადაწერა გოგოლაძეებად. გოგოლაძეების გვარი ისედაც არსებობდა გურიაში და ისინი იმერელ გოგალაძეებს სულაც არ ენათესავებოდნენ. გვარსახელში "ო" და "ა" ასონიშნების მონაცვლეობის შედეგად დღეს გოგოლაძეთა მრავალათასიან გვარში ნამდვილი გოგოლაძეები მცირედნი არიან, უმრავლესობა კი გვარგადაკეთებული გოგალაძეა. თუმცა არის იშვიათი შემთხვევებიც, როცა პირიქით - ნამდვილმა გოგოლაძემ გადაიკეთა გვარი გოგალაძედ.
გოგალაძეთა გვარისანი ყოფილან სამცხე-ჯავახეთიდან გასახლებულ მაჰმადიან მესხთა შორისაც. მათ მესხეთის სოფელ ქილდაში უცხოვრიათ.
ადგილს და ადგილს საქართველოში სახელად შემორჩა გოგალაძეთა გვარის სახელი. საჩხერის რაიონის სოფელ კორბოულში დგას ეკლესია, რომელსაც ხალხში "გოგალაძეების ძლევის ეკლესიას" უწოდებენ; ამავე კორბოულის საკრებულოში შედის სოფელი სახელწოდებით "გოგალაძეები", საჩხერის რაიონის სოფელ ჯვარში არის "გოგალაძეების უბანი" და "გოგალაძეების წყარო"; "გოგალაძეების წყაროა ქარელის რაიონის სოფელ კოდაშიც, ამავე რაიონის სოფელ ახალსოფელში კი მოედინება "გოგალაძეების რუ".
ამჟამად გოგალაძეები ცხოვრობენ: იმერეთში, რაჭაში, ქართლში, კახეთსა და ჰერეთში. განსაკუთრებით მრავლად არიან: ხაშურის, ქარელის, საჩხერის, ხარაგაულისა და ლაგოდეხის რაიონებში.
წყარო: www.geogen.ge
შეიძლება, დაგაინტერესოთ:
მცხეთის მახარობელი და XV ს-ის მეფის დოკუმენტის შემდგენი - ივანიძეების ისტორია
ბერიძეები - მესხური გადმოცემით, ერთი ბერისგან მოშენებული მრავალრიცხოვანი გვარი
ამავე კატეგორიაში
13:53 / 14.10.2024
13:53 / 14.10.2024
სხვა სიახლეები
კვირის პოპულარული
ამინდის პროგნოზი
აბრეშუმის გზა
პარტნიორი მედიასაშუალებების მასალები
ამინდი
ახალციხე
16
°C
ახალქალაქი
12
°C
ასპინძა
16
°C
ადიგენი
19
°C
ბორჯომი
17
°C
თბილისი
15
°C
აბასთუმანი
13
°C
ბაკურიანი
9
°C
ნინოწმინდა
12
°C
ვალუტა
AMD
1000
7.0378
EUR
1
2.9804
RUB
100
2.8367
TRY
1
0.0795
USD
1
2.7263
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
