სოფლის ამბები
„გასავალი დიდია, თუმცა ჩვენს პროდუქციას ფასი ისევ არ აქვს“, - დიდი ხანჩალის მაცხოვრებლები
10:15 / 12.01.2021
სოფელი დიდი ხანჩალი, რომელიც ჯავახეთში, ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტში მდებარეობს, ქალაქიდან სამი კილომეტრითაა დაშორებული. ადგილობრივი მოსახლეობა ძირითადად, მესაქონლეობითა და მეკარტოფილეობით არის დაკავებული. სოფელი ზღვის დონიდან 1 940 მეტრ სიმაღლეზე მდებარეობს.
ენის ბარიერი, პროდუქტის რეალიზაციასთან დაკავშირებული პრობლემები, ამორტიზებული გზა, უმუშევრობა - ეს იმ პრობლემათა მცირე ჩამონათვალია, რომელიც დიდი ხანჩალის მაცხოვრებლებს ყველაზე მეტად აწუხებთ.
მაშინ, როდესაც რეგიონში გზის რეაბილტაციისთვის არაერთი პროექტი განხორციელდა, დიდ ხანჩალში შიდა გზა ისევ მოუწესრიგებელია. ადგილობრივების თქმით, პროექტი, რომელიც ცენტრალური და შიდა გზების რეაბილიტაციას ითვალისწინებდა, 2020 წელს დაიწყო და მაგრამ სამუშაოები მალევე შეწყდა.
„როგორც გვითხრეს გზის შეკეთების სამუშაოებს გაზაფხულზე განაახლებენ, თუმცა ზუსტად არ ვიცით“, - ამბობს სერიოჟა ფლიკიანი.
დიდი ხანჩალის მოსახლეობა უმთავრეს პრობლემად მესაქონლეობისა და სოფლის მეურნეობის პროდუქტის რეალიზაციას ასახელებს. ადგილობრივების თქმით, გლეხის თავდაუზოგავი შრომის მიუხედავად, მათ პროდუქტს საკმაოდ დაბალი ფასი აქვს.
„სასუქების, სათესლე კარტოფილის შეძენა თუ სხვა დანახარჯი ძალიან დიდია. ამოიღებ კარტოფილს და მას ფასი არ აქვს, ამით ხალხმა თავი როგორ უნდა ირჩინოს? “ - ამბობს გიორგი ვართაპეტანი.
ჯავახეთის სხვა დანარჩენი სოფლების მსგავსად, დიდი ხანჩალის მოსახლეობის უმეტესობაც მეზობელ სახელმწიფოში, სეზონურ სამუშაოებზე დადიოდა. მათი შემოსავლის დიდი ნაწილს სწორედ ამგვარად გამომუშავებული თანხა წარმოადგენდა.
„უკვე მეორე წელია რუსეთში ვერ მივდივართ და სრულიად უშემოსავლოდ დავრჩით. ცოლ-შვილი მშიერ-მწყურვალი სახლში მყავს, აქაც სამუშაო არ არის, რომ ვიმუშავო და ლუკმა-პურის ფული ვიშოვო“, - ამბობს არამაის არზუმიანი.
ქართულ ენას ადგილობრივების მხოლოდ მცირე ნაწილი ფლობს, უმეტესობისთვის ენის ბარიერი და მისი შესწავლის საკითხი დღემდე შემაფერხებელია, რაც ჯავახეთში ეთნიკური უმცირესობებისთის ერთ-ერთ დიდ პრობლემას წარმოადგენს.
„ჟვანიას სკოლა არის, მასწავლებლები ჩამოდიან და ასწავლიან, თუმცა ძალიან ცოტა ადამიანი თუ ახერხებს იქ მისვლას და სწავლას“, - ამბობს გიორგი ვართაპეტიანი.
დიდი ხანჩალის პრობლემები ცნობილია ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტის თვთმმართველობისთვის. მერის მოადგილის არტავაზდ ტონოიანის თქმით, 2021 წლისთვის მერია ბევრი მნიშვნელოვანი პროექტის განხორციელებას გეგმავს, მათ შორისაა საავტომობილო გზის რეაბილიტაცია, რომელიც დიდი ხანჩალიდან სოფელ კათნატუმდე მონაკვეთის მოწესრიგებას ითვალისწინებს.
„პროექტებისთვის ტენდერი გვქონდა გამოცხადებული, ვნახოთ რა იქნება, ვინ გაიმარჯვებს და იმის მიხედვით თანხასაც განვსაზღვრავთ. ჩვენ ოფიციალურად 18 იანვრიდან, რომ გამოვალთ ამ საკითხზე მუშაობას შევუდგებით“, - ამბობს არტავაზდ ტონოიანი.
ვიცე მერი „მეცრე არხთან“ სატელეფონო საუბრისას ამბობს, რომ საზღვრების ჩაკეტვა და პანდემია გლობალური პრობლემაა და საკითხის მოგვარება მის კომპეტენციაში არ შედის. არტავაზდ ტონოიანის თქმით, საზღვრების გახსნამდე, ის ვინც სეზონურ სამუშაოებზე რუსეთში ვერ დადის, შეუძლია თავი სოფლის მეურნეობითა და მესაქონლეობით ირჩინოს.
2002 წლის მოსახლეობის საყოველთაო აღწერის მიხედვით, დიდ ხანჩალში 1 605 ადამიანი ცხოვრობდა, 2014 წლის მონაცემებით კი მათი რაოდენობა 1 233-მდე შემცირდა. სოფლის მოსახლეობის 99,8 % ეთნიკური სომეხია.
გამოცემულია საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდისა და საქართველოს სტრატეგიის და განვითარების ცენტრის (GCSD) ფინანსური მხარდაჭერით. ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს ფონდისა და ცენტრის პოზიციას. შესაბამისად, ღია საზოგადოების ფონდი და საქართველოს სტრატეგიის და განვითარების ცენტრი არ არიან პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
ენის ბარიერი, პროდუქტის რეალიზაციასთან დაკავშირებული პრობლემები, ამორტიზებული გზა, უმუშევრობა - ეს იმ პრობლემათა მცირე ჩამონათვალია, რომელიც დიდი ხანჩალის მაცხოვრებლებს ყველაზე მეტად აწუხებთ.
მაშინ, როდესაც რეგიონში გზის რეაბილტაციისთვის არაერთი პროექტი განხორციელდა, დიდ ხანჩალში შიდა გზა ისევ მოუწესრიგებელია. ადგილობრივების თქმით, პროექტი, რომელიც ცენტრალური და შიდა გზების რეაბილიტაციას ითვალისწინებდა, 2020 წელს დაიწყო და მაგრამ სამუშაოები მალევე შეწყდა.
„როგორც გვითხრეს გზის შეკეთების სამუშაოებს გაზაფხულზე განაახლებენ, თუმცა ზუსტად არ ვიცით“, - ამბობს სერიოჟა ფლიკიანი.
დიდი ხანჩალის მოსახლეობა უმთავრეს პრობლემად მესაქონლეობისა და სოფლის მეურნეობის პროდუქტის რეალიზაციას ასახელებს. ადგილობრივების თქმით, გლეხის თავდაუზოგავი შრომის მიუხედავად, მათ პროდუქტს საკმაოდ დაბალი ფასი აქვს.
„სასუქების, სათესლე კარტოფილის შეძენა თუ სხვა დანახარჯი ძალიან დიდია. ამოიღებ კარტოფილს და მას ფასი არ აქვს, ამით ხალხმა თავი როგორ უნდა ირჩინოს? “ - ამბობს გიორგი ვართაპეტანი.
ჯავახეთის სხვა დანარჩენი სოფლების მსგავსად, დიდი ხანჩალის მოსახლეობის უმეტესობაც მეზობელ სახელმწიფოში, სეზონურ სამუშაოებზე დადიოდა. მათი შემოსავლის დიდი ნაწილს სწორედ ამგვარად გამომუშავებული თანხა წარმოადგენდა.
„უკვე მეორე წელია რუსეთში ვერ მივდივართ და სრულიად უშემოსავლოდ დავრჩით. ცოლ-შვილი მშიერ-მწყურვალი სახლში მყავს, აქაც სამუშაო არ არის, რომ ვიმუშავო და ლუკმა-პურის ფული ვიშოვო“, - ამბობს არამაის არზუმიანი.
ქართულ ენას ადგილობრივების მხოლოდ მცირე ნაწილი ფლობს, უმეტესობისთვის ენის ბარიერი და მისი შესწავლის საკითხი დღემდე შემაფერხებელია, რაც ჯავახეთში ეთნიკური უმცირესობებისთის ერთ-ერთ დიდ პრობლემას წარმოადგენს.
„ჟვანიას სკოლა არის, მასწავლებლები ჩამოდიან და ასწავლიან, თუმცა ძალიან ცოტა ადამიანი თუ ახერხებს იქ მისვლას და სწავლას“, - ამბობს გიორგი ვართაპეტიანი.
დიდი ხანჩალის პრობლემები ცნობილია ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტის თვთმმართველობისთვის. მერის მოადგილის არტავაზდ ტონოიანის თქმით, 2021 წლისთვის მერია ბევრი მნიშვნელოვანი პროექტის განხორციელებას გეგმავს, მათ შორისაა საავტომობილო გზის რეაბილიტაცია, რომელიც დიდი ხანჩალიდან სოფელ კათნატუმდე მონაკვეთის მოწესრიგებას ითვალისწინებს.
„პროექტებისთვის ტენდერი გვქონდა გამოცხადებული, ვნახოთ რა იქნება, ვინ გაიმარჯვებს და იმის მიხედვით თანხასაც განვსაზღვრავთ. ჩვენ ოფიციალურად 18 იანვრიდან, რომ გამოვალთ ამ საკითხზე მუშაობას შევუდგებით“, - ამბობს არტავაზდ ტონოიანი.
ვიცე მერი „მეცრე არხთან“ სატელეფონო საუბრისას ამბობს, რომ საზღვრების ჩაკეტვა და პანდემია გლობალური პრობლემაა და საკითხის მოგვარება მის კომპეტენციაში არ შედის. არტავაზდ ტონოიანის თქმით, საზღვრების გახსნამდე, ის ვინც სეზონურ სამუშაოებზე რუსეთში ვერ დადის, შეუძლია თავი სოფლის მეურნეობითა და მესაქონლეობით ირჩინოს.
2002 წლის მოსახლეობის საყოველთაო აღწერის მიხედვით, დიდ ხანჩალში 1 605 ადამიანი ცხოვრობდა, 2014 წლის მონაცემებით კი მათი რაოდენობა 1 233-მდე შემცირდა. სოფლის მოსახლეობის 99,8 % ეთნიკური სომეხია.
გამოცემულია საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდისა და საქართველოს სტრატეგიის და განვითარების ცენტრის (GCSD) ფინანსური მხარდაჭერით. ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს ფონდისა და ცენტრის პოზიციას. შესაბამისად, ღია საზოგადოების ფონდი და საქართველოს სტრატეგიის და განვითარების ცენტრი არ არიან პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.