Հասարակություն
Հունվարի 2-ին Ասպինձայում բախտփորձման գաթա, իսկ Վալեում հացն է կտրվում
18:41 / 18.01.2019
Նախկինում Մեսխեթում բոլոր ընտանինքերը սեփական թոնիր ունեին, իսկ հիմա ամբողջ ավանում մեկ թոնիր է վառվում և մի քանի ընտանիք նրանով են օգտվում
Ասպինձայի շրջանի գյուղ Սարոում թոնիրը անպայման վառվում է օրական մի անգամ, և ամեն տոնից առաջ:
Մեսխական ավանդույթի համաձայն տոնի համար պետք է պատրաստեն գաթա, խաչապուրի, հացեր, խմորը մի ամանում է պատրաստվում, նոր պատրաստի խմորին յուղ են ցանում, գաթան հատուկ ձևով են փաթաթում և հարած ձու քսում:Մակվալա Լոնդարիձեն հիշում է, որ նախնիները թոնիր ունեին հողե տների կողքին, քանի որ այս սենյակը և տաքանալու և հաց եփելու համար էին օգտագործում:
Սարոյում նախատոնական բախտփորձման գաթան նույնպես պատրասնեցին. Գաթա, որում մանր փող է տեղադրված, հունվարի 2-ին են կտրում և ընտանիքում ում հանդիպում է փողով կտորը, այս տարին նրա համար երջանկության տարի կլինի:
Հետո բախտփորձմանը կտրում եմ և ում որ ընկավ նա կլինի բախտավոր:
Սարոի նման մեսխական ավանդույթով ամանորյա թոնիրը Վալեում, Բեբնաձեների ընտանիքում վառեցին: Տնային տնտեսուհին մեսխական շոդին, սոմինին արդեն պատրաստել է,Նազի Կոպաձեն պարզաբանում է, որ թոնրում, ի տարբերություն Սարոի,ոչ թե բախտփորձման գաթա, այլ բախտփորձման հաց են պատրաստում:
Նազի Կոպաձեի համար ամենա դժվար պրոցեսը թոնրի մաքրելն է,Վալեում բնակվող տնային տնտեսուհին ասում է, որ թոնրում կրակ վառելու և հետո հաց թխելու համար հատուկ ծես կա.
Թխելու հացը Սարոի նման Վալեում էլ 3 կամ 4 շաբաթ է պահվում: Բախտի հացը երջանկության, իսկ մյուսը՝ բերքի և առատության խորհրդանիշն է: Նազի Կոպաձեն ևս մեկ ավանդությից է խոսում.ասում է, որ միայն երրորդ հացն էր համարվում ընտանիքինը, իսկ առաջի երկուսը մեսխական ավանդույթի համաձայն ուրիշին էր պատկանում:
Հացատեսակները միասին են թխում,հացի խմորին տալիս են մարդու ձև և այդպես թխում. Պատրաստի հացե սեղանին մատուցում են մրգի հետ, մինչև ջրորհություն՝ մինչև հունվարի 19-ը պահում են. Ճրագալույցին առավոտյան տան ավագը մոմեր է վառում հացի վրա, հացը աղոթքով դրսից տանում ներս, և բերք ու բարիք խնդրում.Հետո ջուր լցնում և ընտանիքի մյուս անդամներին բաժանում. Այս հացը մեսխական ավանդույթի համաձայն հունվարի 19 ին է կտրվում.
Մինչև ջրօրհնություն, ընտանիքում պետք է լինի, հետո որ ջրօրհներգից վերադառնում ենք սեղանին է լինում.այսինքն միայն պատարագից հետո կարելի է ուտել:
Եփելուց հետո Վալեում և Սարոյում սկսվում է արդեն ավանդույթ դարձած խնջույքը:
Մեսխական թոնրում կրակ հիմա հազվադեպ են վառում.
Ասպինձայի շրջանի գյուղ Սարոում թոնիրը անպայման վառվում է օրական մի անգամ, և ամեն տոնից առաջ:
Մեսխական ավանդույթի համաձայն տոնի համար պետք է պատրաստեն գաթա, խաչապուրի, հացեր, խմորը մի ամանում է պատրաստվում, նոր պատրաստի խմորին յուղ են ցանում, գաթան հատուկ ձևով են փաթաթում և հարած ձու քսում:Մակվալա Լոնդարիձեն հիշում է, որ նախնիները թոնիր ունեին հողե տների կողքին, քանի որ այս սենյակը և տաքանալու և հաց եփելու համար էին օգտագործում:
Սարոյում նախատոնական բախտփորձման գաթան նույնպես պատրասնեցին. Գաթա, որում մանր փող է տեղադրված, հունվարի 2-ին են կտրում և ընտանիքում ում հանդիպում է փողով կտորը, այս տարին նրա համար երջանկության տարի կլինի:
Հետո բախտփորձմանը կտրում եմ և ում որ ընկավ նա կլինի բախտավոր:
Սարոի նման մեսխական ավանդույթով ամանորյա թոնիրը Վալեում, Բեբնաձեների ընտանիքում վառեցին: Տնային տնտեսուհին մեսխական շոդին, սոմինին արդեն պատրաստել է,Նազի Կոպաձեն պարզաբանում է, որ թոնրում, ի տարբերություն Սարոի,ոչ թե բախտփորձման գաթա, այլ բախտփորձման հաց են պատրաստում:
Նազի Կոպաձեի համար ամենա դժվար պրոցեսը թոնրի մաքրելն է,Վալեում բնակվող տնային տնտեսուհին ասում է, որ թոնրում կրակ վառելու և հետո հաց թխելու համար հատուկ ծես կա.
Թխելու հացը Սարոի նման Վալեում էլ 3 կամ 4 շաբաթ է պահվում: Բախտի հացը երջանկության, իսկ մյուսը՝ բերքի և առատության խորհրդանիշն է: Նազի Կոպաձեն ևս մեկ ավանդությից է խոսում.ասում է, որ միայն երրորդ հացն էր համարվում ընտանիքինը, իսկ առաջի երկուսը մեսխական ավանդույթի համաձայն ուրիշին էր պատկանում:
Հացատեսակները միասին են թխում,հացի խմորին տալիս են մարդու ձև և այդպես թխում. Պատրաստի հացե սեղանին մատուցում են մրգի հետ, մինչև ջրորհություն՝ մինչև հունվարի 19-ը պահում են. Ճրագալույցին առավոտյան տան ավագը մոմեր է վառում հացի վրա, հացը աղոթքով դրսից տանում ներս, և բերք ու բարիք խնդրում.Հետո ջուր լցնում և ընտանիքի մյուս անդամներին բաժանում. Այս հացը մեսխական ավանդույթի համաձայն հունվարի 19 ին է կտրվում.
Մինչև ջրօրհնություն, ընտանիքում պետք է լինի, հետո որ ջրօրհներգից վերադառնում ենք սեղանին է լինում.այսինքն միայն պատարագից հետո կարելի է ուտել:
Եփելուց հետո Վալեում և Սարոյում սկսվում է արդեն ավանդույթ դարձած խնջույքը:
Մեսխական թոնրում կրակ հիմա հազվադեպ են վառում.