რეგიონი
ჯავახეთის მოსახლეობა ორმაგი მოქალაქეობის მინიჭების პროცედურის გამარტივებას ითხოვს
17:45 / 18.04.2019
ნინოწმინდისა და ახალქალაქის მაცხოვრებლები ამბობენ, რომ კანონში შესული ცვლილებებით, საქართველოს მოქალაქეობის აღდგენის პროცედურები გართულებულია. ვისაც მოქალაქეობის აღდგენა სურს, მას ქართული ენის, ისტორიისა და ადამიანის უფლებების ცოდნა მოეთხოვება.
ანაიდა სიმონიანი საქართველოს მოქალაქეობის დაბრუნების მოლოდინშია. 2013 წელს, კონსტიტუციაში შესული ცვლილების გამო, საქართველოს მოქალაქის სტატუსი ავტომატურად დაკარგა, როცა სასწავლებლად სომხეთში წავიდა და მუშაობაც ერევანში დაიწყო. წლების შემდეგ, ახალქალაქში დაბრუნება კვლავ მოუწია, თუმცა ამბობს, რომ მისი პირველი მცდელობა - მოქალაქეობა დაებრუნებინა უშედეგოდ დასრულდა.
,,ბევრი პრობლემა შემექმნა, ბავშვების სკოლაში სიარულის, სამედიცინო მომსახურების, სამუშაოს დაწყების და ა.შ. შევიტანე განაცხადი, მაგრამ უარი მომივიდა. საქართველოს მოქალაქეობის მინიჭებაზე ერთი ადამიანის განაცხადის შეტანა 250 ლარი ღირს, წარმოიდგინეთ, ვისაც დიდი ოჯახი აქვს, მისთვის რამხელა თანხაზე შეიძლება ავიდეს, თან როცა არ იცი, დაკმაყოფილდება თუ არა შენი მოთხოვნა“.
ანაიდას მსგავსად, მოქალაქეობის მინიჭების თაობაზე სამჯერ შეიტანა განაცხადი ანი მინასიანმა. ამბობს, რომ ორჯერ დაუსაბუთებელი უარის მიუხედავად, ბედი მესამედ კიდევ სცადა და დადებითი პასუხი მიიღო. ფიქრობს, რომ ეს გადაწყვეტილება მისი სამსახურის გამო მიიღეს. ანი ახალქალაქის მედიაორგანიზაციის თანამშრომელია.
,,ყველა ხელისუფალი თუ პოლიტიკოსი ცდილობს ამ საკითხით ხმების მოგროვებას, ამიტომ წინასაარჩევნოდ თითოეული მათგანი იძლევა ამ დაპირებას. ასე იყო საპრეზიდენტო არჩევნების წინ. ახალქალაქისა და ნინოწმინდის მაჟორიტარი დეპუტატი ენძელ მკოიანი მოსახლეობას ეუბნებოდა, რომ 1 600 მოქალაქის საბუთები სალომე ზურაბიშვილისთვის უკვე გადაცემული ჰქონდა და მისი გამარჯვების შემთხვევაში ეს ხალხი მოქალაქეობას მიიღებდა, თუმცა აღმოჩნდა, რომ მანამდე რამდენიმე პირობა არსებობს, რაც სახელმწიფო ენისა და საქართველოს ისტორიის ცოდნას გულისხმობს, რამაც რეალურად გაართულა პროცესი“ - ამბობს ანი მინასიანი.
“მაქვს დიდი სურვილი, რომ თქვენი შვილებით, გახდეთ სრულყოფილი საქართველოს მოქალაქეები… ამისთვის უნდა გადადგათ ერთი ნაბიჯი, რაც ნიშნავს იმას რომ თუ გინდათ მოქალაქეობა ამ ქვეყნის, ეს არის ამ ენის სწავლა იმ დონეზე, მაინც რომ ჩააბაროთ ის პატარა გამოცდა, რაც თან ახლავს მოქალაქეობის აღდგენის პროცესს” - უთხრა დედაენის დღეზე ჯავახეთში ჩასულმა პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა ახალქალაქელებს.
„მთავარი ის კი არ არის, რატომ ვერ იღებს ეს ხალხი საქართველოს მოქალაქეობას, არამედ ის, თუ რატომ დაკარგეს,“ - ამბობს არასამთავრობო ორგანიზაცია „ახალქალაქის ბიზნესასოციაციის“ ხელმძღვანელი. მახარე მაცუკატოვის აზრით, ჯავახეთის მოსახლეობის სრულ ჩართულობაზე სახელმწიფო სათანადოდ არ ზრუნავს.
,,არ ხორციელდება ისეთი პროექტები, რომელიც მოსახლეობას დააინტერესებს. როცა ორი- სამი წლის განმავლობაში ამბობ, რომ გამოცხადებულ პროგრამაზე დაინტერესებული პირი არ გამოჩნდა, მინიმუმ საინფორმაციო კამპანია უნდა გააძლიერო. აცხადებენ, რომ საქართველოში 100 ქარხანა ამუშავდა, რომ ამა თუ იმ რეგიონში წარმატებით განხორციელდა რაღაც პროექტი, მაგრამ ამით ჯავახეთში არაფერი იცვლება“.
ახალქალაქის საკრებულოს წევრი „საქართველოს პატრიოტთა ალიანსიდან“ კანონში შესულ ცვლილებას ორმაგი მოქალაქეობის მინიჭების თაობაზე დადებითად აფასებს, თუმცა ამბობს, რომ პირობები ბევრისთვის ავტომატურ უარს ნიშნავს. სამველ პეტროსიანი იხსენებს, რომ როცა პარლამენტის დეპუტატის მანდატი ჰქონდა, აღნიშნულ საკითხზე ახლა უკვე პრეზიდენტთან და მაშინ კოლეგა სალომე ზურაბიშვილთან ერთად მუშაობდა. პეტროსიანის თქმით, პრობლემა 2013 წელს კონსტიტუციაში შესულმა ცვლილებამ გამოიწვია, სადაც ჩაიწერა, რომ სხვა ქვეყნის მოქალაქე ავტომატურად კარგავდა საქართველოს მოქალაქეობას. აღნიშნული სიახლის შესახებ კი ჯავახეთის 2 800-ზე მეტმა მოსახლემ მხოლოდ საზღვრის გადაკვეთის დროს გაიგო, სადაც მებაჟემ მათი ორმაგი მოქალაქეობა დააფიქსირა.
„ჩვენი მოქალაქეების დიდი ნაწილი გაზაფხულზე ტოვებს ოჯახს და სომხეთში ან რუსეთში მიდის სამუშაოდ, საიდანაც გვიან შემოდგომით ბრუნდება. ქვეყნიდან და ოჯახისან წასვლა არავის უნდა, მაგრამ სხვა გზა არ აქვთ. სალომე ზურაბიშვილის ინიციატივამ - მოქალაქეობის მინიჭებისთვის აუცილებელი პირობების შესრულების შესახებ, ცოტა შეაშინა მოსახლეობა. სამუშაოდ ძირითადად 45-50 წელს გადაცილებული ხალხი დადის და მათთვის ამ ასაკში უკვე რთულია ენის შესწავლა. კარგი იქნება ამ ხალხისთვის ამნისტია გამოცხადდეს,“ - აცხადებს სამველ პეტროსიანი.
სააგენტო ,,ჯეინიუსის“ რედაქტორი იმ მიზეზებზე საუბრობს, რის გამოც ჯავახეთის მოსახლეობის დიდმა ნაწილმა საქართველოს მოქალაქეობა დაკარგა. რიმა ღარიბიანის თქმით, 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ, ადგილობრივებმა სამუშაოდ რუსეთში წასვლა ვეღარ შეძლეს, რის გამოც იძულებულნი გახდნენ სომხეთის მოქალაქეობა მიეღოთ და ამ გზით დაბრუნებოდნენ სამუშაო ადგილს. ,,ეს იყო ძირითადი მიზეზი, რის გამოც ჯავახეთის მოსახლეობის იმ ნაწილმა, ვინც უკვე წლების განმავლობაში მუშაობდა რუსეთში, უარი თქვა საქართველოს მოქალაქეობაზე მხოლოდ ერთი მიზეზით, რომ ოჯახები ერჩინათ“.
კანონი „ორმაგი მოქალაქეობის მინიჭების შესახებ“ 2017 წლის 30 სექტემბერს ამოქმედდა. მოსახლეობის ნაწილს, ვისაც მოქალაქეობის აღდგენა სურს, რთულ მდგომარეობაში იმყოფება, რადგან მათ არ იციან ქართული. კანონში შესული ცვლილების მიხედვით კი, მსურველმა უნდა იცოდეს სახელმწიფო ენა და საქართველოს ისტორია, ასევე კანონი ადამიანის უფლებების შესახებ, ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში ცხოვრობდეს საქართველოში ან მეუღლე უნდა ჰყავდეს საქართველოს მოქალაქე.
„პირველ პუნქტად წერია, რომ მსურველმა აუცილებლად უნდა იცოდეს სახელმწიფო ენა. სწორედ ეს საკითხია ყველაზე პრობლემური, რადგან ვისაც მოქალაქეობის დაბრუნება სურს, მინიმუმ 50-55 წლის არის, მათ ამ ასაკში ქართული ენის შესაწავლა უჭირთ. ამიტომ, ვთხოვთ პრეზიდენტს საკითხის გამარტივებას. ჩვენ ამის შესახებ სალომე ზურაბიშვილთანაც ვისაუბრეთ. პრეზიდენტი შეგვპირდა, რომ კანონის ფარგლებში თუ იქნება შესაძლებელი, საკითხი გამარტივდება. არ ვიცი როგორია სტატისტიკა ან რამდენი ადამიანია საქართველოს მოქალაქეობის გარეშე დარჩენილი, თუმცა თითქმის ყველა სოფელში, სადაც ვხვდები მოსახლეობას, ეს პრობლემა ყველგან აწუხებთ“, - ამატებს ახალქალაქის მერი იურიკ უნანიანი.
კანონში შესული ცვლილების მიხედვით, ადამიანს მოქალაქეობის აღდგენის დროებითი უფლება მიენიჭა. საქართველოს ყოფილ მოქალაქეს, რომელმაც საქართველოს მოქალაქეობა სხვა ქვეყნის მოქალაქეობის მოპოვების გამო დაკარგა, უფლება ეძლევა კანონის ამოქმედებიდან ერთი წლის ვადაში, სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტოს საქართველოს მოქალაქეობის აღდგენის მოთხოვნით მიმართოს. ცვლილებები ახალი რედაქციის კონსტიტუციას უკავშირდება, რომლის მიხედვით, საქართველოს მოქალაქეს აღარ ეკრძალება იყოს იმავდროულად სხვა სახელმწიფოს მოქალაქე და უცხო ქვეყნის მოქალაქეობის მიღება საქართველოს მოქალაქეობის ავტომატურ დაკარგვას არ იწვევს.
ანაიდა სიმონიანი საქართველოს მოქალაქეობის დაბრუნების მოლოდინშია. 2013 წელს, კონსტიტუციაში შესული ცვლილების გამო, საქართველოს მოქალაქის სტატუსი ავტომატურად დაკარგა, როცა სასწავლებლად სომხეთში წავიდა და მუშაობაც ერევანში დაიწყო. წლების შემდეგ, ახალქალაქში დაბრუნება კვლავ მოუწია, თუმცა ამბობს, რომ მისი პირველი მცდელობა - მოქალაქეობა დაებრუნებინა უშედეგოდ დასრულდა.
,,ბევრი პრობლემა შემექმნა, ბავშვების სკოლაში სიარულის, სამედიცინო მომსახურების, სამუშაოს დაწყების და ა.შ. შევიტანე განაცხადი, მაგრამ უარი მომივიდა. საქართველოს მოქალაქეობის მინიჭებაზე ერთი ადამიანის განაცხადის შეტანა 250 ლარი ღირს, წარმოიდგინეთ, ვისაც დიდი ოჯახი აქვს, მისთვის რამხელა თანხაზე შეიძლება ავიდეს, თან როცა არ იცი, დაკმაყოფილდება თუ არა შენი მოთხოვნა“.
ანაიდას მსგავსად, მოქალაქეობის მინიჭების თაობაზე სამჯერ შეიტანა განაცხადი ანი მინასიანმა. ამბობს, რომ ორჯერ დაუსაბუთებელი უარის მიუხედავად, ბედი მესამედ კიდევ სცადა და დადებითი პასუხი მიიღო. ფიქრობს, რომ ეს გადაწყვეტილება მისი სამსახურის გამო მიიღეს. ანი ახალქალაქის მედიაორგანიზაციის თანამშრომელია. ,,ყველა ხელისუფალი თუ პოლიტიკოსი ცდილობს ამ საკითხით ხმების მოგროვებას, ამიტომ წინასაარჩევნოდ თითოეული მათგანი იძლევა ამ დაპირებას. ასე იყო საპრეზიდენტო არჩევნების წინ. ახალქალაქისა და ნინოწმინდის მაჟორიტარი დეპუტატი ენძელ მკოიანი მოსახლეობას ეუბნებოდა, რომ 1 600 მოქალაქის საბუთები სალომე ზურაბიშვილისთვის უკვე გადაცემული ჰქონდა და მისი გამარჯვების შემთხვევაში ეს ხალხი მოქალაქეობას მიიღებდა, თუმცა აღმოჩნდა, რომ მანამდე რამდენიმე პირობა არსებობს, რაც სახელმწიფო ენისა და საქართველოს ისტორიის ცოდნას გულისხმობს, რამაც რეალურად გაართულა პროცესი“ - ამბობს ანი მინასიანი.
“მაქვს დიდი სურვილი, რომ თქვენი შვილებით, გახდეთ სრულყოფილი საქართველოს მოქალაქეები… ამისთვის უნდა გადადგათ ერთი ნაბიჯი, რაც ნიშნავს იმას რომ თუ გინდათ მოქალაქეობა ამ ქვეყნის, ეს არის ამ ენის სწავლა იმ დონეზე, მაინც რომ ჩააბაროთ ის პატარა გამოცდა, რაც თან ახლავს მოქალაქეობის აღდგენის პროცესს” - უთხრა დედაენის დღეზე ჯავახეთში ჩასულმა პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა ახალქალაქელებს.
„მთავარი ის კი არ არის, რატომ ვერ იღებს ეს ხალხი საქართველოს მოქალაქეობას, არამედ ის, თუ რატომ დაკარგეს,“ - ამბობს არასამთავრობო ორგანიზაცია „ახალქალაქის ბიზნესასოციაციის“ ხელმძღვანელი. მახარე მაცუკატოვის აზრით, ჯავახეთის მოსახლეობის სრულ ჩართულობაზე სახელმწიფო სათანადოდ არ ზრუნავს.
,,არ ხორციელდება ისეთი პროექტები, რომელიც მოსახლეობას დააინტერესებს. როცა ორი- სამი წლის განმავლობაში ამბობ, რომ გამოცხადებულ პროგრამაზე დაინტერესებული პირი არ გამოჩნდა, მინიმუმ საინფორმაციო კამპანია უნდა გააძლიერო. აცხადებენ, რომ საქართველოში 100 ქარხანა ამუშავდა, რომ ამა თუ იმ რეგიონში წარმატებით განხორციელდა რაღაც პროექტი, მაგრამ ამით ჯავახეთში არაფერი იცვლება“.
ახალქალაქის საკრებულოს წევრი „საქართველოს პატრიოტთა ალიანსიდან“ კანონში შესულ ცვლილებას ორმაგი მოქალაქეობის მინიჭების თაობაზე დადებითად აფასებს, თუმცა ამბობს, რომ პირობები ბევრისთვის ავტომატურ უარს ნიშნავს. სამველ პეტროსიანი იხსენებს, რომ როცა პარლამენტის დეპუტატის მანდატი ჰქონდა, აღნიშნულ საკითხზე ახლა უკვე პრეზიდენტთან და მაშინ კოლეგა სალომე ზურაბიშვილთან ერთად მუშაობდა. პეტროსიანის თქმით, პრობლემა 2013 წელს კონსტიტუციაში შესულმა ცვლილებამ გამოიწვია, სადაც ჩაიწერა, რომ სხვა ქვეყნის მოქალაქე ავტომატურად კარგავდა საქართველოს მოქალაქეობას. აღნიშნული სიახლის შესახებ კი ჯავახეთის 2 800-ზე მეტმა მოსახლემ მხოლოდ საზღვრის გადაკვეთის დროს გაიგო, სადაც მებაჟემ მათი ორმაგი მოქალაქეობა დააფიქსირა.
„ჩვენი მოქალაქეების დიდი ნაწილი გაზაფხულზე ტოვებს ოჯახს და სომხეთში ან რუსეთში მიდის სამუშაოდ, საიდანაც გვიან შემოდგომით ბრუნდება. ქვეყნიდან და ოჯახისან წასვლა არავის უნდა, მაგრამ სხვა გზა არ აქვთ. სალომე ზურაბიშვილის ინიციატივამ - მოქალაქეობის მინიჭებისთვის აუცილებელი პირობების შესრულების შესახებ, ცოტა შეაშინა მოსახლეობა. სამუშაოდ ძირითადად 45-50 წელს გადაცილებული ხალხი დადის და მათთვის ამ ასაკში უკვე რთულია ენის შესწავლა. კარგი იქნება ამ ხალხისთვის ამნისტია გამოცხადდეს,“ - აცხადებს სამველ პეტროსიანი.
სააგენტო ,,ჯეინიუსის“ რედაქტორი იმ მიზეზებზე საუბრობს, რის გამოც ჯავახეთის მოსახლეობის დიდმა ნაწილმა საქართველოს მოქალაქეობა დაკარგა. რიმა ღარიბიანის თქმით, 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ, ადგილობრივებმა სამუშაოდ რუსეთში წასვლა ვეღარ შეძლეს, რის გამოც იძულებულნი გახდნენ სომხეთის მოქალაქეობა მიეღოთ და ამ გზით დაბრუნებოდნენ სამუშაო ადგილს. ,,ეს იყო ძირითადი მიზეზი, რის გამოც ჯავახეთის მოსახლეობის იმ ნაწილმა, ვინც უკვე წლების განმავლობაში მუშაობდა რუსეთში, უარი თქვა საქართველოს მოქალაქეობაზე მხოლოდ ერთი მიზეზით, რომ ოჯახები ერჩინათ“.
კანონი „ორმაგი მოქალაქეობის მინიჭების შესახებ“ 2017 წლის 30 სექტემბერს ამოქმედდა. მოსახლეობის ნაწილს, ვისაც მოქალაქეობის აღდგენა სურს, რთულ მდგომარეობაში იმყოფება, რადგან მათ არ იციან ქართული. კანონში შესული ცვლილების მიხედვით კი, მსურველმა უნდა იცოდეს სახელმწიფო ენა და საქართველოს ისტორია, ასევე კანონი ადამიანის უფლებების შესახებ, ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში ცხოვრობდეს საქართველოში ან მეუღლე უნდა ჰყავდეს საქართველოს მოქალაქე.
„პირველ პუნქტად წერია, რომ მსურველმა აუცილებლად უნდა იცოდეს სახელმწიფო ენა. სწორედ ეს საკითხია ყველაზე პრობლემური, რადგან ვისაც მოქალაქეობის დაბრუნება სურს, მინიმუმ 50-55 წლის არის, მათ ამ ასაკში ქართული ენის შესაწავლა უჭირთ. ამიტომ, ვთხოვთ პრეზიდენტს საკითხის გამარტივებას. ჩვენ ამის შესახებ სალომე ზურაბიშვილთანაც ვისაუბრეთ. პრეზიდენტი შეგვპირდა, რომ კანონის ფარგლებში თუ იქნება შესაძლებელი, საკითხი გამარტივდება. არ ვიცი როგორია სტატისტიკა ან რამდენი ადამიანია საქართველოს მოქალაქეობის გარეშე დარჩენილი, თუმცა თითქმის ყველა სოფელში, სადაც ვხვდები მოსახლეობას, ეს პრობლემა ყველგან აწუხებთ“, - ამატებს ახალქალაქის მერი იურიკ უნანიანი.
კანონში შესული ცვლილების მიხედვით, ადამიანს მოქალაქეობის აღდგენის დროებითი უფლება მიენიჭა. საქართველოს ყოფილ მოქალაქეს, რომელმაც საქართველოს მოქალაქეობა სხვა ქვეყნის მოქალაქეობის მოპოვების გამო დაკარგა, უფლება ეძლევა კანონის ამოქმედებიდან ერთი წლის ვადაში, სახელმწიფო სერვისების განვითარების სააგენტოს საქართველოს მოქალაქეობის აღდგენის მოთხოვნით მიმართოს. ცვლილებები ახალი რედაქციის კონსტიტუციას უკავშირდება, რომლის მიხედვით, საქართველოს მოქალაქეს აღარ ეკრძალება იყოს იმავდროულად სხვა სახელმწიფოს მოქალაქე და უცხო ქვეყნის მოქალაქეობის მიღება საქართველოს მოქალაქეობის ავტომატურ დაკარგვას არ იწვევს.