Շրջանավարտների համար հնչեց վերջին զանգը: «Շնորհավոր», «ցանկանում եմ լավ հանձնել քննությունը», «վաղվանից նոր կյանք է սկսվում»,- նման գրառումներ հնարավոր էր տեսնել 12-րդ դասարանի աշակերտների հագուստներին: Նկարված հագուստից բացի, վերջին զանգի խորհրդանիշ է դարձել նաև ավարտական դասարանի բանկետը: Ծախսերը վճարելու համար, շրջանավարտների ընտանիքները հաճախ դիմում են բանկերի օգնությանը:

Էլենե Դալալիշվիլին Ախալցիխեի 5-րդ հանրային դպրոցի շրջանավարտ է: Նրա ծնողները, պարապմունքների գումարից բացի, բանկետի համար 1 500 լարի ստիպված պետք է գտնեն:

«Իմ կարծիքով վերջին զանգը անհրաժեշտ է, բայց ոչ այնպիսին, ինչպիսին այսօր է: Կարծում եմ, ամեն ինչ պետք է ունենա իր սահմանը: Միայն զգեստի և կոշիկների համար 300 լարի արդեն վճարել եմ: Հագնելուց բացի աղջիկներին այլ բաներ են հարկավոր – դիմահարդարում, վարսահարդարում... Ընդհանուր առմամբ, իմ վերջին զանգը եւ բանկետը ընտանիքի համար դժվարին և շատ մեծ ծախսերի հետ է կապված»,- ասում է շրջանավարտը:



Ի տարբերություն Էլենեի, իր դասընկերուհի Մարիամ Նեբաձեն վերջին զանգը նշելու անհրաժեշտությունը չի տեսնում: Ըստ նրա, այն գումարը, որը 2 օրում ռեստորանի և հագուստի համար պետք է ծախսի, հնարավոր է շրջանավարտը այլ կերպ օգտագործի:

«Չեմ սիրում բանկետային ընթացքը, ոչ թե նրա համար, որ շատ փող է ծախսվում, այլ ուղակի լավ կլինի դասարանը այս գումարը ծախսի այլ հաճույքների վրա, մի քանի օրով կարող են գնալ ճանապարհորդելու: Մոտ 1 000 լարի կարժենա վերջին զանգը, բանկետի զգեստը 200, իսկ կոշիկները 100 լարի արժեն»,- ասում է Մարիամ Նեբաձեն:

Դպրոցն ավարտելու պատրաստությունները դասարանները սկսում են մեկ ամիս շուտ: Հիգերրորդ հանրային դպրոցի դասարաններից մեկը հատուկ վերջին զանգին երգելու համար երգ էր պատվիրել, որի համար վճարել էին 150 լարի: Արդյունքում երգը դպրոցի դիրեքցիային դուր չեկավ, և կատարել այն արգելեցին:

«Փողը ջուրը լցրինք»,- ասում են աշակերտները:

2 ամիս հարկավոր էր, վրացական պարը սովորելու համար, որի համար նրանցից յուրաքանչյուրը վճարել է 40 լարի:

Գիորգի Կակիաշվիլին միաժամանակ պատրաստվում է բանկետի և ընդունելության քննությունների համար: Նա որոշել է, որ կրթությունը պետք է շարունակի բժշկական ուղղությամբ: Ասում է, որ դպրոցն ավարտելու համար, տղաները ավելի շատ գումար են ծախսում, քան աղջիկները:

«Վերջին զանգը նշելը անհրաժեշտ է, քանի որ երեխաների հիշողություններում հավերժ մնում է այս մեկ օրը: Փոքր քաղաքներում ամեն ինչ թանկ է: Իմ վերջին զանգի և բանկետի համար 2 000 լարի ծախսեցինք: Ռեստորանի և նկարահանող խմբի համար վճարեցինք 300-350 լարի»,- ասում է Գիորգի Կակիաշվիլին:



«800 լարի վարկ եմ վերցրել, 2 տարով: Չգիտեմ ինչպես պետք է վճարեմ, բայց իմ երեխային բանկետից և դասարանից անջատել չեմ կարող: Բոլորը դժվարանում են, ես էլ կտանջվեմ»,- ասում է ծնողներից մեկը:

Ախալցիխեի կրթական ռեսուրս կենտրոնում ասում են, որ վերջին զանգի մեծ շուքով նշելը շրջանավարտների որոշումն է: Ռեսուրս կենտրոնի տնօրենն ասում է, որ դպրոցի ավարտը պարկեշտ ձևով նշելը ավելի նպատակահարմար է:

«Կարևորը ուսումնական ընթացքը և դպրոցային մթնոլորտը լինի անվտանգ: Դա նրանց ցանկությունն է, բայց լինելով քաղաքացի, նշում եմ, որ ցանկալի է, նշեն գիտական միջոցառումներով»,- ասում է Խաթունա Խմալաձեն:



Ախալցիխեի հանրային դպրոցներից մեկի աշակերտը դասարանի բանկետին չի կարող մասնակցել: 17-ամյա տղան ասում է, որ ընտանիքը իր բանկետի ծախսերը չի կարող հոգալ: