- Error
Մշակույթ
Ախալցիխեում մոռացված արվեստը
Վարպետը նախ արծաթը պետք է մաքրազերծի, այսինքն՝ արծաթը պետք է ազատի այլ նյութերից:
99 նմուշի բարձրորակ արծաթը պետք է տաքացնել, երկարաձգել և ապա տեղավորել նախորոք պատրաստված նախշազարդի մեջ: Այսպես է սկսվում Ախալցիխական ֆիլիգրանի պատրաստումը: Ֆիլիգրանը լաթիներեն բառ է:
Կոնստանտինե Ռազմաձեն մինչ օրս աշխատում է Ախալցխայական ֆիլիգրանի վրա: Նկարիչը ավարտել է Սամցխե-Ջավախքի պետական համալսարանը: Քարը, փայտը և մետաղը այն իրերն են, որոնց վրա աշխատում էր Կոնստանտինեն: Նկարիչը հարյուր տարբեր չափերի եւ ձևերի զարդեր է ձեւավորում: Ֆիլիգրանը հիմնականում պատրաստում էր նվիրելու համար:
Նկարչական մետաղագործության այս տեսակը Սամցխե-Ջավախքում զարգացել է 19-րդ դարում: Ըստ պատմաբանների, 1871 թվականին Ախալցիխեում գործում էին 29 ոսկե, մետաղի և արծաթի արհեստանոցներ: Նրանց թվում 7-ը Գիորգաձեների արհեստանոցներն էին:
«Ախալցիխեի ֆիլիգրանը թափանցիկ էր, բարձրորակ, երկարաձգվող արծաթից: 1990-ական թվականներին շատ էր վաճառվում երկրից դուրս: Թբիլիսիի թանգարանում Ախալցխայական ֆիլիգրանի 30 սանտիմետրանոց պայուսակներ են պահվում, որոնք գնում էին միայն հնարավորություն ունեցող անձիք»,- ասում է Ցիրա Մեսխիշվիլին:
Պատմաբանը ֆիլիգրանի արվետստով հետաքրքրվել էր ուսանողական տարիներին: Ցիրա Մեսխիշվիլին միակն է, ով արվեստի այս որորտը ուսումնասիրել է հիմքից: Գիտնական կինը հանդիպում էր Ախալցիխեի, տեղացի արհեստավորների հետ և նրանցից տեղեկություններ հավաքում:
«Վարպետ լինելու համար անհրաժեշտ էր սովորել 12 տարի: 8 տարեկան հասակից սկսում էին աշխատել այս գործի վրա: Գործիքներ, արհեստանոցներ, վարպետներ- այն ժամանակ այս ամենը գոյություն ուներ, հիմա չեմ կարծում, որ ինչ որ մեկը կարողանա վերականգնել արվեստի այս ոլորտը»,- ասում է պատմաբան՝ Ցիրա Մեսխիշվիլին:
Ֆիլիգրանները միմյանցից տարբերելու համար, վարպետները աշխատանքների վրա թողնում էին իրենց սկզբնատառերը:
20-րդ դարում Ախալցիխեն, որպես առևտրային կենտրոն մեծ կորուստ է կրել: Տեղական արվեստագետների մեծամասնությունե լքեցին հայրենի տարածքը: Նրանք տեղափոխվեցին Քութաիսի և Թբիլիսի, այնտեղ շարունակելով իրենց գործունեությունը: Ֆիլիգրանի արհեստավորների պակասի պատճառ դարձավ հենց սա: Փոքր ուշ հայ բնակչությունը նրանց տեղը զբաղեցրին: Հետևաբար արհեստավորների քանակն էլ մեծացավ: Վրացի և հայ արհեստավորները իրենց գիտությունները կիսում էին միմյանց հետ:
Մեկ դարից ավել է, ինչ Վայրադյանների ընտանիքը զբաղվում են ոսկերչությամբ: Խորենը 69 տարի է թանկարժեք մետաղներով է աշխատում: Արհեստը սովորել է իր հորից, 13 տարեկան հասակում: Նրա պապիկը ազգությունում վերջինն էր, ով ֆիլիգրանով էր զբաղվում:Խորենն ասում է, որ արվեստի այս ոլորտը շատ էներգիա և ժամանակ է պահանջում, դրա համար էլ ի սկզբանե հրաժարվել է այս երկարատև աշխատանքից:
Ախալցիխեին բնորոշ մշակույթը սկսել է վերականգնել արվեստի դպրոցը: Սակայն մեկ տարբերություն կա: Նրանք նախշաձեևը կավի վրա են
պատկերում և Ախալցիխեի ֆիլիգրանները նման կերպ են ցուցադրում հասարակությանը:
Ախալցիխեի ֆիլիգրանական դպրոցը XIX-XX դարերի մետաղների վերամշակման կարեւորագույն կենտրոններից մեկն է եղել: Նկարիչները փորձում են ստեղծել ավանդական գծերից տարբերվող աշխատություններ, որոնք ընդունելի կլինեն տեղական պատվիրողների համար և որոնցով միջազգային ցուցահանդես-տոնավաճառներին կկարողանան մրցակցել աշխարհի առաջատար երկրների հետ:
99 նմուշի բարձրորակ արծաթը պետք է տաքացնել, երկարաձգել և ապա տեղավորել նախորոք պատրաստված նախշազարդի մեջ: Այսպես է սկսվում Ախալցիխական ֆիլիգրանի պատրաստումը: Ֆիլիգրանը լաթիներեն բառ է:
Կոնստանտինե Ռազմաձեն մինչ օրս աշխատում է Ախալցխայական ֆիլիգրանի վրա: Նկարիչը ավարտել է Սամցխե-Ջավախքի պետական համալսարանը: Քարը, փայտը և մետաղը այն իրերն են, որոնց վրա աշխատում էր Կոնստանտինեն: Նկարիչը հարյուր տարբեր չափերի եւ ձևերի զարդեր է ձեւավորում: Ֆիլիգրանը հիմնականում պատրաստում էր նվիրելու համար:
Նկարչական մետաղագործության այս տեսակը Սամցխե-Ջավախքում զարգացել է 19-րդ դարում: Ըստ պատմաբանների, 1871 թվականին Ախալցիխեում գործում էին 29 ոսկե, մետաղի և արծաթի արհեստանոցներ: Նրանց թվում 7-ը Գիորգաձեների արհեստանոցներն էին:
«Ախալցիխեի ֆիլիգրանը թափանցիկ էր, բարձրորակ, երկարաձգվող արծաթից: 1990-ական թվականներին շատ էր վաճառվում երկրից դուրս: Թբիլիսիի թանգարանում Ախալցխայական ֆիլիգրանի 30 սանտիմետրանոց պայուսակներ են պահվում, որոնք գնում էին միայն հնարավորություն ունեցող անձիք»,- ասում է Ցիրա Մեսխիշվիլին:
Պատմաբանը ֆիլիգրանի արվետստով հետաքրքրվել էր ուսանողական տարիներին: Ցիրա Մեսխիշվիլին միակն է, ով արվեստի այս որորտը ուսումնասիրել է հիմքից: Գիտնական կինը հանդիպում էր Ախալցիխեի, տեղացի արհեստավորների հետ և նրանցից տեղեկություններ հավաքում:
«Վարպետ լինելու համար անհրաժեշտ էր սովորել 12 տարի: 8 տարեկան հասակից սկսում էին աշխատել այս գործի վրա: Գործիքներ, արհեստանոցներ, վարպետներ- այն ժամանակ այս ամենը գոյություն ուներ, հիմա չեմ կարծում, որ ինչ որ մեկը կարողանա վերականգնել արվեստի այս ոլորտը»,- ասում է պատմաբան՝ Ցիրա Մեսխիշվիլին:
Ֆիլիգրանները միմյանցից տարբերելու համար, վարպետները աշխատանքների վրա թողնում էին իրենց սկզբնատառերը:
20-րդ դարում Ախալցիխեն, որպես առևտրային կենտրոն մեծ կորուստ է կրել: Տեղական արվեստագետների մեծամասնությունե լքեցին հայրենի տարածքը: Նրանք տեղափոխվեցին Քութաիսի և Թբիլիսի, այնտեղ շարունակելով իրենց գործունեությունը: Ֆիլիգրանի արհեստավորների պակասի պատճառ դարձավ հենց սա: Փոքր ուշ հայ բնակչությունը նրանց տեղը զբաղեցրին: Հետևաբար արհեստավորների քանակն էլ մեծացավ: Վրացի և հայ արհեստավորները իրենց գիտությունները կիսում էին միմյանց հետ:
Մեկ դարից ավել է, ինչ Վայրադյանների ընտանիքը զբաղվում են ոսկերչությամբ: Խորենը 69 տարի է թանկարժեք մետաղներով է աշխատում: Արհեստը սովորել է իր հորից, 13 տարեկան հասակում: Նրա պապիկը ազգությունում վերջինն էր, ով ֆիլիգրանով էր զբաղվում:Խորենն ասում է, որ արվեստի այս ոլորտը շատ էներգիա և ժամանակ է պահանջում, դրա համար էլ ի սկզբանե հրաժարվել է այս երկարատև աշխատանքից:
Ախալցիխեին բնորոշ մշակույթը սկսել է վերականգնել արվեստի դպրոցը: Սակայն մեկ տարբերություն կա: Նրանք նախշաձեևը կավի վրա են
պատկերում և Ախալցիխեի ֆիլիգրանները նման կերպ են ցուցադրում հասարակությանը:
Ախալցիխեի ֆիլիգրանական դպրոցը XIX-XX դարերի մետաղների վերամշակման կարեւորագույն կենտրոններից մեկն է եղել: Նկարիչները փորձում են ստեղծել ավանդական գծերից տարբերվող աշխատություններ, որոնք ընդունելի կլինեն տեղական պատվիրողների համար և որոնցով միջազգային ցուցահանդես-տոնավաճառներին կկարողանան մրցակցել աշխարհի առաջատար երկրների հետ:
Նույն թեմայով
Հաղորդումներ
Հայտնի..
Հարցազրույց
Օրվա արտահայտություն
Նյութեր գործընկեր լրատվամիջոցներից
Բնակչության կարծիքով
Եղանակի տեսություն
Փոխարժեք
AMD
1000
6.8978
EUR
1
2.8837
RUB
100
2.8914
TRY
1
0.0829
USD
1
2.6755
Օրացույց
Տարածաշրջան
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
