ადმინისტრაციული ორგანო ეს არის ყველა სახელმწიფო ან ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანო ან დაწესებულება, საჯარო სამართლის იურიდიული პირი (გარდა პოლიტიკური და რელიგიური გაერთიანებებისა), აგრეთვე ნებისმიერი სხვა პირი, რომელიც საქართველოს კანონმდებლობის საფუძველზე ასრულებს საჯარო სამართლებრივ უფლებამოსილებებს.
ადმინისტრაციული ორგანო, კანონით გათვალისწინებული უფლებამოსილების ფარგლებში გადაწყვეტილებას იღებს საკუთარი ინიციატივით ან დაინტერესებული პირის განცხადების საფუძველზე. ნებისმიერ დაინტერესებულ პირს უფლება აქვს, კონკრეტული საკითხის გადასაწყვეტად მიმართოს იმ ადმინისტრაციულ ორგანოს, რომლის კომპეტენციასაც განეკუთვნება აღნიშნული საკითხის განხილვა და შესაბამისი გადაწყვეტილების მიღება/ინფორმაციის გაცემა (მაგალითად, პენსიის დანიშვნა, დევნილის სტატუსის მინიჭება და სხვა).
განცხადება წარდგენილ უნდა იქნეს წერილობითი ფორმით და იგი უნდაშეიცავდეს:
ა) იმორგანოსდასახელებას, რომელსაცმიმართავსგანმცხადებელი;
ბ) განმცხადებლისვინაობასადამისამართს;
გ) მოთხოვნას;
დ) განცხადებისწარდგენისთარიღსადაგანმცხადებლისხელმოწერას;
ე) განცხადებაზედართულისაბუთებისნუსხას, მათიარსებობისშემთხვევაში.
განცხადებას უნდა დაერთოს ყველა ის საბუთი, რომლის წარდგენის ვალდებულებაც განმცხადებელს კანონით ეკისრება. განმცხადებელს, ასევე უფლება აქვს შესაბამის ადმინისტრაციულ ორგანოს წარუდგინოს ყველა სხვა საბუთი, რომელიც შეიძლება საფუძვლად დაედოს განმცხადებლის მიერ მოთხოვნილი საკითხის უკეთ გადაწყვეტას და შესაბამისი აქტის გამოცემას.
განცხადების რეგისტრაციის შემდეგ იწყება საკითხის განხილვა, რომელიც უნდა დასრულდეს კონკრეტული განცხადების განხილვისთვის დადგენილი ვადის ფარგლებში (არაუმეტეს 1 თვის ვადაში).
განცხადებით, ასევე შესაძლებელია კონკრეტული ინფორმაციის გამოთხოვა სახელმწიფო ორგანოებიდან. ზოგადი წესის მიხედვით, ყველას აქვს უფლება, მოითხოვოს სახელმწიფო დაწესებულებაში არსებული საჯარო ინფორმაცია, გაეცნოს და უსასყიდლოდ მიიღოს სახელმწიფო ორგანოში მის შესახებ არსებული დოკუმენტაცია. სახელმწიფო ორგანოს უფლება არ აქვს უარი უთხრას პირს საკუთარი პერსონალური მონაცემების გადაცემაზე, თუმცა აღნიშნული პირადი ინფორმაცია ხელმიუწვდომელია სხვა პირებისთვის. განცხადებას სხვისი პერსონალური მონაცემების ან კომერციული საიდუმლოების მოთხოვნის თაობაზე უნდა დაერთოს შესაბამისი პირის სანოტარო წესით ან სახელმწიფო ორგანოს მიერ დამოწმებული თანხმობა. სახელმწიფო ორგანო ვალდებულია,საჯარო ინფორმაცია გასცეს პირველივე შესაძლებლობისთანავე, მაგრამ არაუგვიანეს 10 დღისა. თუ ინფორმაციის გაცემისთვის საჭიროა 10-დღიანი ვადა, დაწესებულება/სახელმწიფო ორგანო ვალდებულია,ამის შესახებ აცნობოს განცხადების ავტორს. საჯარო დაწესებულების უარი საჯარო ინფორმაციის გაცემაზე დაუყოვნებლივ უნდა ეცნობოს ავტორს. დაწესებულება ვალდებულია, გადაწყვეტილების მიღებიდან 3 დღის ვადაში განცხადების ავტორს წერილობით განუმარტოს უფლებები და აღნიშნული გადაწყვეტილების გასაჩივრების წესი. ინფორმაციის გაცემაზე უარი, გარდა ზემდგომი დაწესებულებისა, ასევე საჩივრდება სასამართლოში სარჩელის შეტანის გზით.
გასაჩივრების წესი და ვადა განმარტებული უნდა იყოს თავად აქტის/პასუხის გამცემი ორგანოს მიერ. ზოგადი წესით, ადმინისტრაციული ორგანოს ქმედება საჩივრდება 1 თვის ვადაში იმ დღიდან, როდესაც შესაბამის დაინტერესებულ პირს ეცნობება უარის შესახებ. დაინტერესებულ მხარეს, უფლება აქვს გაასაჩივროს,ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოცემული აქტი, ისევე როგორც, მისი ქმედება ან/და უმოქმედობა.
თუ პირი არ ეთანხმება ადმინისტრაციული ორგანოს გადაწყვეტილებას/ქმედებას ან პოზიციას, მას შეუძლია ადმინისტრაციულ ორგანოში წარადგინოს ადმინისტრაციულისაჩივარი, რომელიც შედგენილ უნდა იქნეს წერილობითი ფორმით.საჩივრის განხილვა არ საჭიროებს რაიმე სახის ფულად გადასახადს.
ადმინისტრაციულ საჩივარში აღნიშნული უნდაიყოს:
ა) ადმინისტრაციული ორგანოს დასახელება, რომელშიც შეიტანება ადმინისტრაციული საჩივარი;
ბ) ადმინისტრაციული საჩივრის წარმდგენი პირის ვინაობა და მისამართი;
გ) იმ ადმინისტრაციული ორგანოს დასახელება, რომლის ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ან მოქმედება საჩივრდება;
დ) გასაჩივრებული აქტის/ქმედების დასახელება;
ე) მოთხოვნა;
ვ) გარემოებანი, რომელთაც ეფუძნება მოთხოვნა;
ზ) ადმინისტრაციულ საჩივარზე დართული საბუთების ნუსხა, მსგავსის არსებობის შემთხვევაში. თუ ადმინისტრაციული საჩივრის წარმდგენ პირს გადაეცა აქტი, ადმინისტრაციულ საჩივარს დაერთვება მისი ასლი.
საჩივარი შეიძლება შეტანილ იქნეს იმავე ორგანოში (რომელმაც განიხილა საკითხი) ან სხვა ზემდგომ ადმინისტრაციულ ორგანოში. მაგალითად, თუ იუსტიციის სახლისმიერ არ მოხდა კონკრეტული დოკუმენტის გაცემა, აღნიშნული შესაძლებელია გასაჩივრდეს იუსტიციის სამინისტროში, რომელსაც ექვემდებარება იუსტიციის სახლი.
იმ შემთხვევაში, თუ არ არსებობს ზემდგომი ადმინისტრაციული ორგანო, გასაჩივრება მოხდება სარჩელის სასამართლოში შეტანის გზით (მაგალითად, ვინაიდან მერიას არ ჰყავს ზემდგომი ორგანო, მერიის გადაწყვეტილება საჩივრდება პირდაპირსასამართლოში).
ყველას აქვს უფლება აწარმოოს ურთიერთობა ადმინისტრაციულ ორგანოსთან წარმომადგენლის მეშვეობით. ზოგადი წესის თანახმად, ადმინისტრაციული ორგანო ვალდებულია, ადმინისტრაციული საჩივარი განიხილოს და შესაბამისი გადაწყვეტილება მიიღოს 1 თვის ვადაში. გადაწყვეტილება უნდა იყოს დასაბუთებული და მასში სრულყოფილად უნდა მიეთითოს გასაჩივრების წესზე, ასევე იმ ორგანოზე, სადაც შეიძლება გასაჩივრება, მისამართის და გასაჩივრების ვადის აღნიშვნით.
სტატია მომზადებულია ორგანიზაცია „კონსტიტუციის 42-ე მუხლის“ მიერ პროექტის „ქალთა, განსაკუთრებით კი ეთნიკურ უმცირესობათა ჯგუფს მიკუთვნებულ ქალთა გაძლიერება და მართლმსაჯულებაზე ხელმისაწვდომობის ხელშეწყობა“ ფარგლებში.
სტატიის მომზადება შესაძლებელი გახდა ამერიკელი ხალხის გულუხვი დახმარების წყალობით, რომელიც აშშ-ს საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) მეშვეობით იქნა გაწეული. სტატიის შინაარსზე პასუხისმგებელია კონსტიტუციის 42-ე მუხლი. ის შესაძლოა არ ასახავდეს USAID-ის, აშშ-ის მთავრობის ან აღმოსავლეთ-დასავლეთის მართვის ინსტიტუტის შეხედულებებს.
