საზოგადოება
"გამორიცხული არ არის, წყალი იმდენად დაბინძურდეს, შავი ზღვის სანაპიროები დაიკეტოს" - მეცნიერი
ხერსონის ოლქში კახოვკის ჰიდროელექტროსადგურის აფეთქების შემდეგ ეკოლოგები შიშობენ, რომ როცა შავ ზღვაში მდინარის წყლის ასეთი დიდი ნაკადი ჩაიღვრება, შავი ზღვის წყალი გამტკნარდება და ზღვის ეკოსისტემას საფრთხე დაემუქრება. შესაძლოა განადგურდეს მარილიანი წყლის თევზების თუ წყალმცენარეების არაერთი სახეობა. შავი ზღვა თავის აკვატორიაში გაზავებული იქნება მტკნარი წყლით რამდენიმე ათეულ კილომეტრზე, რაც გამოიწვევს მისი უამრავი ბინადრის დაღუპვას ათეულობით კილომეტრის დაშორებითაც. ოკეანოლოგი, ეროვნული აკადემიის აკადემიკოსი, ნაპირდაცვის პრობლემების შემსწავლელი მეცნიერი ნოდარ წივწივაძე არ გამორიცხავს, რომ შავ ზღვაში მოხვდება დიდი რაოდენობით ტოქსიკური ნივთიერებები, საწვავი, ზეთები და ცხოველთა ლეშის ბაქტერიები, რაც სავარაუდოდ, გამოიწვევს ინფექციების გავრცელებას, მათ შორის საქართველოშიც.
- ჩვენი სპეციალისტები მონიტორინგს აწარმოებენ და ჯერ უცნობია, რა სიტუაცია შეიქმნება. გააჩნია, ზღვაში დამბინძურებლების როგორი კონცენტრაცია იქნება. დაბინძურება არის მექანიკური, ბიოლოგიური, ქიმიური, ბაქტერიოლოგიური, შეიძლება ნანგრევებითაც იყოს გამოწვეული, ხის მერქნის მასალით, მოტივტივე საგნებით, სამეურნეო ნაგვის ნარჩენებით, ქაღალდით და ა.შ. რასაკვირველია, კაშხლის აფეთქების შედეგად ზღვის ყველა სახის დაბინძურებაა მოსალოდნელი - ჩვენ არ ვიცით, რა რაოდენობის პირუტყვი, ადამიანი ან ფრინველია დახოცილი, რომლებიც წყალში ლპებიან. მართალია, ზღვის წყალი მარილიანია და ერთგვარი დაკონსერვება ხდება, მაგრამ გასათვალისწინებელია, როგორ მოქმედებენ მერე წარმოქმნილი ლპობის პროდუქტები მწვანე მცენარეებზე, ციანობაქტერიებზე, რომლებიც ტოქსიკურები არიან - ანაბეანა, მიკროცისტი და ნოდულარია ისეთი საშინელი წყალმცენარეები არიან, რომელთა წინააღმდეგ ანტიდოტიც არ არსებობს. ამ მცენარეებით გაყვავილდა ერის ტბა ამერიკის კონტინენტზე ისე, რომ ხალხს რამდენიმე კვირის განმავლობაში სუფთა წყალი არ ჰქონდა. ეს წყალმცენარეები არის შავ ზღვაშიც. ისინი დუნაის სანაპიროზე წარმოიქმნა, ტივტივებს და მთელ შავ ზღვაში შეიძლება შეგვხვდეს.
დაბინძურება საათის ისრის მიმართულების საწინააღმდეგოდ მოძრაობს: გაივლის რუმინეთს, ბულგარეთს, თურქეთს და შემდეგ ჩვენკენ წამოვა. ამასთან, დაბინძურება ყველაზე საშიში ჩვენთანაა, ვინაიდან აკუმულაცია, ძირითადად, ჩვენს სანაპიროზე მოხდება. შესაძლოა დაბინძურებამ გამოიწვიოს ციანობაქტერიების წარმოქმნა - ეს ლურჯ-მწვანე მიკროსკოპული ორგანიზმები, რომლებიც ძირითადად აზოტისა და ფოსფორის გარკვეული პროცენტული შემადგენლობით წარმოიქმნებიან წყალში, მერე ეფარებიან წყლის ზედაპირს და, პრაქტიკულად, მზის სინათლე ქვევით აღარ გადის, რის შედეგადაც იქ თუ რომელიმე ცოცხალი ორგანიზმებია, ზოგი იღუპება, ზოგიც იწამლება. შეიძლება დიდი რაოდენობით თევზის მოხმარებამ ადამიანში გამოიწვიოს ბაქტერიების აკუმულაცია ორგანიზმში და ფატალური შედეგი დადგეს. ერთ თევზს ბაქტერიები ვერ ერევა, მაგრამ როდესაც ადამიანის ორგანიზმში რამდენიმე თევზის ტოქსიკური ნივთიერება მოხვდება, რასაკვირველია, ძალიან ავნებს.
- როდიდან უნდა ველოდოთ ჩვენს სანაპიროზე დაბინძურების ნიშნებს?
- ზღვის დაბინძურების გამო შესაძლოა ინფექციებიც გავრცელდეს. ჩვენები აწარმოებენ პერმანენტულ მონიტორინგს დამბინძურებლებზე - ბაქტერიოლოგიური იქნება, მექანიკური, რადიაქტიური თუ სხვა. ვფიქრობ, ამ პრობლემას გაუმკლავდებიან. ყველაფერი დამოკიდებულია ჰიდროდინამიკურ სიტუაციაზე - იქნება ღელვა, გაძლიერდება თუ არა ჩვენკენ მომავალი ნაკადები და ა.შ. ივლისის შუა რიცხვებიდან აგვისტოს ჩათვლით საშიშროება არის, შესაძლოა ეს სექტემბერშიც გაგრძელდეს და ოქტომბრამდე მიაღწიოს. ამ ყველაფერს დიდი მნიშვნელობა აქვს დამბინძურებლების კონცენტრაციაზე, რომლებიც ჩვენამდე მოაღწევს. თუ ამის ნიშნებს მივიღებთ, შეიძლება აიკრძალოს ზღვაში ჩასვლა.
- როგორც ვიცით, ზღვას თვითგაწმენდის უნარი აქვს.
- ზღვას თვითგაწმენდის უნარი სწრაფი აქვს, მით უმეტეს, როდესაც ჰიდროდინამიკური სიტუაცია გართულებულია, ანუ ტალღური მოძრაობაა და ტალღური ზემოქმედებით ხდება წყლის განზავება - ის შლის რაღაც ნივთიერებებს, ზოგსაც ზღვაში არსებული ბაქტერიები მოიხმარენ და შლიან. საჭიროა გარკვევა, რა დაბინძურება რა რაოდენობით მოდის, რა ფლორა და ფაუნა გვაქვს, იქთიოფაუნიდან რომელი მოიხმარს ბაქტერიებს, რომელი - არა. თურქები უფრო მეტად არიან დაკავებული თევზჭერით, მერე პროდუქტს ისევ ჩვენს ბაზარზე გაყიდიან. არა მარტო თევზი, საშიში ხდება დაბინძურებული ზღვის მცენარეები და სხვა პროდუქტებიც. ამიტომ, სანამ ზღვა დაიწმინდება, ჯობია, ამ პერიოდში ატლანტის ოკეანის პროდუქტით ვისარგებლოთ.თვითგაწმენდა დამოკიდებულია დაბინძურების სახეზე - მექანიკური იქნება, ქიმიური, მიკრობიოლოგიური თუ სხვა. ჩვენი სამსახურები დღედაღამ თვალს ადევნებენ ყველა დამბინძურებელს, რომლებიც ნეიტრალური წყლებიდან ჩვენკენ მოემართება.
- შესაძლებელია დაბინძურებამ ჩვენამდე არ მოაღწიოს?
- შესაძლოა არც მოაღწიოს, ეს დამოკიდებულია გარემო პირობებზე, ტალღურ რეჟიმზე, საიდან და რა მიმართულების ტალღები წამოვა. შესაძლოა დაბინძურება ჩვენამდე სწრაფადაც მოვიდეს. დიდ აფეთქებებს თან ახლავს ხოლმე მიწის ქერქის ფენის ძვრები და შესაძლოა სადღაც რაღაც გაირღვა, გასკდა, წამოვიდა წყალი და წამოიღო სიბინძურეც. ავარიამ შესაძლოა მის სიახლოვეს ეკოკატასტროფაც გამოიწვიოს, მაგრამ ეს რამდენად მოვა ჩვენამდე, არავინ იცის. გამორიცხული არ არის, წყალი იმდენად დაბინძურდეს, შავი ზღვის სანაპიროები დაიკეტოს. ეს ტურისტულ სეზონსაც დააზარალებს. ყველაფერი დამოკიდებულია ჩვენი ეკოლოგიური მონიტორინგის ჯგუფის ოპერატიულ და ეფექტურ მუშაობაზე, რამდენად სწრაფად გააკეთებენ ანალიზებს, ჩაატარებენ მონიტორინგს და რამდენად სწრაფად მიაწვდიან ინფორმაციას დამსვენებლებსაც და მოსახლეობასაც.
- ჩვენი სპეციალისტები მონიტორინგს აწარმოებენ და ჯერ უცნობია, რა სიტუაცია შეიქმნება. გააჩნია, ზღვაში დამბინძურებლების როგორი კონცენტრაცია იქნება. დაბინძურება არის მექანიკური, ბიოლოგიური, ქიმიური, ბაქტერიოლოგიური, შეიძლება ნანგრევებითაც იყოს გამოწვეული, ხის მერქნის მასალით, მოტივტივე საგნებით, სამეურნეო ნაგვის ნარჩენებით, ქაღალდით და ა.შ. რასაკვირველია, კაშხლის აფეთქების შედეგად ზღვის ყველა სახის დაბინძურებაა მოსალოდნელი - ჩვენ არ ვიცით, რა რაოდენობის პირუტყვი, ადამიანი ან ფრინველია დახოცილი, რომლებიც წყალში ლპებიან. მართალია, ზღვის წყალი მარილიანია და ერთგვარი დაკონსერვება ხდება, მაგრამ გასათვალისწინებელია, როგორ მოქმედებენ მერე წარმოქმნილი ლპობის პროდუქტები მწვანე მცენარეებზე, ციანობაქტერიებზე, რომლებიც ტოქსიკურები არიან - ანაბეანა, მიკროცისტი და ნოდულარია ისეთი საშინელი წყალმცენარეები არიან, რომელთა წინააღმდეგ ანტიდოტიც არ არსებობს. ამ მცენარეებით გაყვავილდა ერის ტბა ამერიკის კონტინენტზე ისე, რომ ხალხს რამდენიმე კვირის განმავლობაში სუფთა წყალი არ ჰქონდა. ეს წყალმცენარეები არის შავ ზღვაშიც. ისინი დუნაის სანაპიროზე წარმოიქმნა, ტივტივებს და მთელ შავ ზღვაში შეიძლება შეგვხვდეს.
დაბინძურება საათის ისრის მიმართულების საწინააღმდეგოდ მოძრაობს: გაივლის რუმინეთს, ბულგარეთს, თურქეთს და შემდეგ ჩვენკენ წამოვა. ამასთან, დაბინძურება ყველაზე საშიში ჩვენთანაა, ვინაიდან აკუმულაცია, ძირითადად, ჩვენს სანაპიროზე მოხდება. შესაძლოა დაბინძურებამ გამოიწვიოს ციანობაქტერიების წარმოქმნა - ეს ლურჯ-მწვანე მიკროსკოპული ორგანიზმები, რომლებიც ძირითადად აზოტისა და ფოსფორის გარკვეული პროცენტული შემადგენლობით წარმოიქმნებიან წყალში, მერე ეფარებიან წყლის ზედაპირს და, პრაქტიკულად, მზის სინათლე ქვევით აღარ გადის, რის შედეგადაც იქ თუ რომელიმე ცოცხალი ორგანიზმებია, ზოგი იღუპება, ზოგიც იწამლება. შეიძლება დიდი რაოდენობით თევზის მოხმარებამ ადამიანში გამოიწვიოს ბაქტერიების აკუმულაცია ორგანიზმში და ფატალური შედეგი დადგეს. ერთ თევზს ბაქტერიები ვერ ერევა, მაგრამ როდესაც ადამიანის ორგანიზმში რამდენიმე თევზის ტოქსიკური ნივთიერება მოხვდება, რასაკვირველია, ძალიან ავნებს.
- როდიდან უნდა ველოდოთ ჩვენს სანაპიროზე დაბინძურების ნიშნებს?
- ზღვის დაბინძურების გამო შესაძლოა ინფექციებიც გავრცელდეს. ჩვენები აწარმოებენ პერმანენტულ მონიტორინგს დამბინძურებლებზე - ბაქტერიოლოგიური იქნება, მექანიკური, რადიაქტიური თუ სხვა. ვფიქრობ, ამ პრობლემას გაუმკლავდებიან. ყველაფერი დამოკიდებულია ჰიდროდინამიკურ სიტუაციაზე - იქნება ღელვა, გაძლიერდება თუ არა ჩვენკენ მომავალი ნაკადები და ა.შ. ივლისის შუა რიცხვებიდან აგვისტოს ჩათვლით საშიშროება არის, შესაძლოა ეს სექტემბერშიც გაგრძელდეს და ოქტომბრამდე მიაღწიოს. ამ ყველაფერს დიდი მნიშვნელობა აქვს დამბინძურებლების კონცენტრაციაზე, რომლებიც ჩვენამდე მოაღწევს. თუ ამის ნიშნებს მივიღებთ, შეიძლება აიკრძალოს ზღვაში ჩასვლა.
- როგორც ვიცით, ზღვას თვითგაწმენდის უნარი აქვს.
- ზღვას თვითგაწმენდის უნარი სწრაფი აქვს, მით უმეტეს, როდესაც ჰიდროდინამიკური სიტუაცია გართულებულია, ანუ ტალღური მოძრაობაა და ტალღური ზემოქმედებით ხდება წყლის განზავება - ის შლის რაღაც ნივთიერებებს, ზოგსაც ზღვაში არსებული ბაქტერიები მოიხმარენ და შლიან. საჭიროა გარკვევა, რა დაბინძურება რა რაოდენობით მოდის, რა ფლორა და ფაუნა გვაქვს, იქთიოფაუნიდან რომელი მოიხმარს ბაქტერიებს, რომელი - არა. თურქები უფრო მეტად არიან დაკავებული თევზჭერით, მერე პროდუქტს ისევ ჩვენს ბაზარზე გაყიდიან. არა მარტო თევზი, საშიში ხდება დაბინძურებული ზღვის მცენარეები და სხვა პროდუქტებიც. ამიტომ, სანამ ზღვა დაიწმინდება, ჯობია, ამ პერიოდში ატლანტის ოკეანის პროდუქტით ვისარგებლოთ.თვითგაწმენდა დამოკიდებულია დაბინძურების სახეზე - მექანიკური იქნება, ქიმიური, მიკრობიოლოგიური თუ სხვა. ჩვენი სამსახურები დღედაღამ თვალს ადევნებენ ყველა დამბინძურებელს, რომლებიც ნეიტრალური წყლებიდან ჩვენკენ მოემართება.
- შესაძლებელია დაბინძურებამ ჩვენამდე არ მოაღწიოს?
- შესაძლოა არც მოაღწიოს, ეს დამოკიდებულია გარემო პირობებზე, ტალღურ რეჟიმზე, საიდან და რა მიმართულების ტალღები წამოვა. შესაძლოა დაბინძურება ჩვენამდე სწრაფადაც მოვიდეს. დიდ აფეთქებებს თან ახლავს ხოლმე მიწის ქერქის ფენის ძვრები და შესაძლოა სადღაც რაღაც გაირღვა, გასკდა, წამოვიდა წყალი და წამოიღო სიბინძურეც. ავარიამ შესაძლოა მის სიახლოვეს ეკოკატასტროფაც გამოიწვიოს, მაგრამ ეს რამდენად მოვა ჩვენამდე, არავინ იცის. გამორიცხული არ არის, წყალი იმდენად დაბინძურდეს, შავი ზღვის სანაპიროები დაიკეტოს. ეს ტურისტულ სეზონსაც დააზარალებს. ყველაფერი დამოკიდებულია ჩვენი ეკოლოგიური მონიტორინგის ჯგუფის ოპერატიულ და ეფექტურ მუშაობაზე, რამდენად სწრაფად გააკეთებენ ანალიზებს, ჩაატარებენ მონიტორინგს და რამდენად სწრაფად მიაწვდიან ინფორმაციას დამსვენებლებსაც და მოსახლეობასაც.
Նույն թեմայով
Հայտնի..
Հարցազրույց
Օրվա արտահայտություն
Նյութեր գործընկեր լրատվամիջոցներից
Եղանակի տեսություն
Փոխարժեք
AMD
1000
7.0700
EUR
1
3.0177
RUB
100
2.8748
TRY
1
0.0799
USD
1
2.7354
Օրացույց
Տարածաշրջան
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
