SSSS

სოფლის მეურნეობა
გადაყრილი მოსავალი და შრომა ბუნდოვანი პერსპექტივით - ფერმერები პანდემიის პირისპირ
პანდემიის გამო სოფლის მეურნეობაში შექმნილი რთული ვითარების მიუხედავად, ფერმერებმა საგაზაფხულო სამუშაოები დაიწყეს. შეძლებენ თუ არა მიწის დამუშავებისთვის საჭირო თანხის მოძიებას, ჯერ არ იციან. ვალეში შიშობენ, რომ პანდემიის გაგრძელების შემთხვევაში, გასული წლის მსგავსად, მოსავლის გადაყრა მოუწევთ.

50 წლის რომან პავლოვის ცხოვრება ბავშვობიდან სოფელს და მიწას უკავშირდება. ნაკვეთების დამუშავებას და პროდუქტის რეალიზაციას ძირითადად, თბილისში ახერხებდა. სხვების მსგავსად, პანდემიამ წელს ისიც მძიმე მდგომარეობაში ჩააგდო.

დაახლოებით, ჰექტრის მესამედი მიწის ნაკვეთის მოვლა და გაზაფხულზე დამუშავება ფერმერს წელიწადში 6 000 ლარი უჯდება. გასულ წელს უმაღლესი ხარისხის სათესლე კარტოფილი შეიძინა და 10 ტონა მოსავალი მოიყვანა. იმედოვნებდა, რომ კარტოფილს გაყიდდა, ხარჯსაც ამოიღებდა და სარგებელსაც მიიღებდა. დაწესებული რეგულაციების გამო, მოსავლის რეალიზება გაუჭირდა და ნახევარი პროდუქტის გადაყრა მოუწია. ზარალმა 4 000 ლარი შეადგინა.

„კარტოფილი ძალიან იაფად, 50 თეთრად გავყიდე, მაშინ როცა 2019 წელს 1.20 ლარად ვყიდდი. კარგი მოსავალი მივიღე, მაგრამ სოფლიდან ვერსად გავიტანე, რის გამოც ნახევარი გამიფუჭდა. არადა, მანამდე ქუთაისსა და თბილისში ხშირად დამქონდა. წელს ბევრი არავინ მოსულა, ვინც მოვიდა მხოლოდ 50 თეთრს მთავაზობდა, გადაყრას ისევ დაბალ ფასში გაყიდვა ვარჩიე“.

რომან პავლოვმა, დახმარების სახით, სახელმწიფოსგან საწვავი მიიღო, რაც ტექნიკისთვის გამოიყენა. ფერმერისთვის ეს საკმარისი შეხიდება არ აღმოჩნდა.
„როდესაც ამხელა ზარალია, თესლები, სასუქები ჩვენ ბევრი რამე გვჭირდება მხოლოდ საწვავით როგორ შეიძლება დახმარება“.

პავლოვების მსგავსად იზარალა სიმონიანების ოჯახმა, რომელთათვის სოფლის მეურნოება შემოსავლის ერთადერთი წყაროა. ჰექტრობით მიწის ნაკვეთი და ტონობით გაფუჭებულ-გადაყრილი პროდუქტი მათი რეალობაა. მიუხედავად ამისა, ზოია სიმონიანმა წელს მიწის დამუშავება ისევ დაიწყო. იმედოვნებს, რომ მოწეულ მოსავალს ამჯერად უკეთეს ფასში გაყიდის და პანდემიის გამო დაგროვებულ ვალებსაც გადაფარავს.

„ტონობით კარტოფილი გადავყარე, ნახევარი ჩვენ შევჭამეთ, ნახევარი კი საქონელს ვაჭამე. ამაზე რთული წელი არ გვქონია. ჩავკვდით, იმდენი ვიშრომეთ და რისთვის? გამოდის გადასაყრელად ვიშრომეთ? ვერსად გავდიოდით, რომ გაგვეყიდა. ახალციხეშიც ვერ ჩაიტანდი, აზრი არ ჰქონდა, კაპიკები ღირდა. ჩვენ კი არ ვცხოვრობთ, ვარსებობთ... ექვსი ადამიანიდან არც ერთი ვმუშაობთ, მხოლოდ მიწაზე ვართ დამოკიდებული. წლებია ასე ვცხოვრობთ, თუმცა ახლა ძალიან მძიმე მდგომარეობაში ჩავვარდით. სხვა გზა მაინც არ გვაქვს, წელსაც უნდა დავთესოთ. “, - ამბობს ზოია სიმონიანი.

შავლეგ ბიწაძე იმ ფერმერებს შორისაა, ვინც საგაზაფხულო სამუშაოები მცირე დანაზოგით დაიწყო. მძიმე მდგომარეობაში ჩავარდნილმა სხვილისელმა გლეხმა პროდუქტი ახალციხეში გაყიდა, თუმცა ისეთ დაბალ ფასად, რომ ხარჯიც ვერ დაფარა. ფერმერს იმდენად პატარა მიწის ნაკვეთი აქვს, რომ მის დასამუშავებლად 500 ლარი სჭირდება.

შექმნილი მდგომარეობის გამო შავლეგ ბიწაძე მომავალს ეჭვით უყურებს.

„პანდემიამ თავისი კვალი დაგვიტოვა. დიდი ნაკვეთი არ მაქვს, თუმცა რაც მაქვს იმასაც ვერ დავამუშავებ ისე, როგორც საჭიროა. არც იმის საშუალება მაქვს, რომ კარგი სათესლე კარტოფილი ვიყიდო, ამიტომ დიდ მოსავალსაც არ ველოდები. იმედიც აღარ მაქვს, რომ გავყიდი და ფულს ავიღებ. ნეტავ, იმდენი მაინც შევძლო, რომ ოჯახი მშიერი არ დამრჩეს. არადა, სახელმწიფო სასუქით და საწვავით რომ მაინც დაგვეხმაროს, ცოტა წაგვეშველება, რადგან ყველაზე მეტი თანხა მაგაში მიდის“.

შავლეგ ბიწაძეს პანდემიის დროს სოფლის მეურნეობაზე მიმართული რაიმე შეღავათით არ უსარგებლია. საწვავი მას არ სჭირდებოდა, რაც უნდოდა, იმით სახელმწიფო არ დახმარებია.

,,ფერმერებში ფულის დეფიციტი გაჩნდა“,
- ამბობს სოფლის მეურნეობის სფეროს სპეციალისტი. გურამ ჯინჭველაძე მიიჩნევს, რომ ფერმერებს წელს საგაზაფხულო სამუშაოების წარმოება შარშანდელი მასშტაბით აღარ შეუძლიათ. ის გამოსავალს მიწის რეფორმის დროულად დასრულებაში ხედავს.

„პანდემიის გამო, მოსახლეობას პროდუქტის რეალიზაცია გაუჭირდა. მთელი ზაფხულის განმავლობაში, საადრეო პროდუქცია ნორმალურ ფასში იყიდებოდა, მაგრამ სექტემბრის ბოლოს პრობლემები წარმოიშვა. ფერმერებში ფულის დეფიციტი დაიწყო. მოკლევადიანი ვაუჩერები, ვერ გამოასწორებს სოფლის მეურნოების სექტორის მდგომარეობას. ეს არის მხოლოდ პატარა ინექცია. მიწის დასრულების რეფორმა თუ გვეღირსება როდისმე, ეს იქნება ყველაზე სწორი საქციელი სახელმწიფოს მხრიდან. თავიდან ხალხს ეგონა, რომ პანდემიის დროს ერთ-ერთი გამოსავალი სოფელში დაბრუნება და მიწის დამუშავება იყო. შარშან 10-15% -იანი მატება კი იყო, თუმცა წელს მგონია, რომ „ქალაქელი ფერმერები“ ისევ მიიჩქმალებიან და მიწაზე მუშაობას ისინი გააგრძელებენ, ვინც აქამდე სისტემატურად ამუშავებდა მას“, - ამბობს გურამ ჯინჭველაძე.

ადგილობრივი ფერმერები სახელმწიფოსგან მხარდაჭერას ითხოვენ. თავისმხრივ, ხელისუფლება ამტკიცებს, რომ პანდემიის პერიოდში, მათ სათანადოდ შეეხიდა. დიზელის საწვავზე 1 ლარით ნაკლები ფასით, 1ჰექტარ მიწაზე საქონლისა და ხვნის მომსახურებაზე გამოყოფილი 200 ლარით და ანტიკრიზისული გეგმით გათვალისწინებბული სხვა შეღავათით სამცხე-ჯავახეთში, 4 965-მა ბენეფიციარმა ისარგებლა. ეს სამცხე-ჯავახეთში არსებულ ფერმერთა 1%-ც არ არის. სოფლისა და სოფლის მეურნეობის განვითარების სააგენტოს სამსახურის უფროს ნანა ზუბაშვილს ამ ეტაპზე, უჭირს იმის თქმა, შემცირდა თუ გაიზარდა დათესილი მიწის ნაკვეთების რაოდენობა, რადგან კვლევის პროცესი ჯერ არ დასრულებულა.

,,რეგიონში არ არსებობს ფერმერი, რომელსაც ერთხელ მაინც არ უსარგებლია დახმარებით, გაუნაღდებია ბარათი ან ჩართულა აგროდიზელის პროგრამაში. ვაუჩერებმა და საწვავმა ფერმერებზე დიდი ზეგავლენა მოახდინა. გადავამოწმეთ მაღაზიები, სადაც ყიდულობდნენ სამუშაო იარაღებს, შხამქიმიკატებს და სხვ. სააგენტოს მხრიდან რეგიონში სულ 88 პროექტი დაფინანსდა. პროექტები ძირითადად მოიცავდა ფერმების მშენებლობას ან მათთვის სხვადასხვა სახის დახმარების გაწევას. კარდაკარის პრინციპით კვირაში ორი დღე გავდივართ სოფლებში და ვატარებთ გამოკითხვას იმაზე, თუ რა უჭირთ ყველაზე მეტად ფერმერებს. ამ ეტაპზე გამოიკვეთა ახალი ტექნიკის სიმცირე. პრობლემების მოგვარება ჩვენი მთავარი მოვალეობაა. იმედია, წელს კარგი წელი იქნება, რადგან ბევრი ახალგაზრდა დაინტერესდა სოფლის მეურნეობით“, - გვეუბნება ნანა ზუბაშვილმა.

კოვიდ19-ის გავლენით ფერმერულ მეურნეობებში შექმნილ პრობლემებს საქართველოს ფერმერთა ასოციაციაც სწავლობს. პანდემიის პირველი ტალღის დროს მოკვლეული საკითხები: ფინანსების სიმწირე, საწარმოო საშუალებებზე ხელმისაწვდომობა, რეალიზაცია, ირიგაცია ასოციაციის მოკლევადიან გეგმაში აისახა და მთავრობას გაეგზავნა. სწორედ ამ დოკუმენტის საფუძველზე შემუშავდა სახელმწიფოს ანტიკრიზისული გეგმა, რომელიც სასოფლო - სამეურნეო საქონლისა და ხვნის მომსახურების ღირებულების სუბსიდირებას (1 ჰექტარზე 200 ლ) ითვალისწინებდა.

„ფერმერებისთვის შემუშავდა სპეციალური კითხვარები, რომლის იდენტიფიცირების შემდეგ სარეალიზაციო ქსელებთან მსხვილი სუპერმარკეტები დაკავშირდნენ. განმეორებითი კვლევა ახლაც მიმდინარეობს. პანდემიის დროს ფერმერებისთვის გამოყოფილი დახმარებები ეფექტური იყო, თუმცა არასაკმარისი რაოდენობის. პრობლემა იყო ისიც, რომ გაზაფხულზე მექანიზაციის ნაწილში გამოცხადებული პროგრამაზე დარეგისტრირება ძალიან ბევრმა მათგანმა ვერ მოასწრო, რადგან ერთ დღეში ამოიწურა გასაცემი თანხის რაოდენობა. თუ როგორი წელი გვექნება, ეს პანდემიაზეა დამოკიდებული“- განმარტავს საქართველოს ფერმერთა ასოცოციაციის აღმასრულებელი დირექტორი თამარ თორია.

ირაკლი ჩიტაშვილი ერთ-ერთია, ვინც მექანიზაციის ნაწილში გამოცხადებული პროგრამით ისარგებლა. ფერმერი ქალაქ ვალეში ორ ჰექტრამდე მიწის ნაკვეთს ამუშავებს. დოკუმენტების მომზადებისას შიშობდა, რომ დახმარება არ შეხვდებოდა, რადგან ერთ პროექტზე გასაცემი თანხა 150 000 ლარი,  მსურველი კი ბევრი იყო.

„ძალიან კარგია ფერმერებისთვის სხვადასხვა სახის დახმარებების გამოყოფა, თუმცა გამოცხადებული არ იყო, მაშინვე შეივსო. ბევრმა ადამიანმა დარეგისტრირება ვერ მოასწრო, არც ველოდებოდი, რომ მოვასწრებდი. ვფქირობ, რომ არასაკმარისი რაოდენობა იყო, რადგან ერთ დღეში ამოიწურა, უნდა იყოს სხვადასხვა სახის დახმარებები, მაგრამ ისეთი, ყველამ რომ შეძლოს მონაწილეობის მიღება“ - ამბობს ფერმერი ირაკლი ჩიტაშვილი.

ანტიკრიზისული გეგმის ფარგლებში, სახელმწიფომ სრულად დააფინანსა სესხების ექვსი თვის საპროცენტო განაკვეთი, ხოლო ფერმერებს, ვალის ძირითადი ნაწილის გადახდის შესაძლებლობა მიღებული მოსავლის რეალიზაციის შემდეგ მიეცათ. გარდა ამისა, პროგრამით მოსარგებლე ფერმერებმა 1 ჰექტარზე 150 ლიტრის, ხოლო 100 ჰა-ზე მეტი სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთზე, არაუმეტეს 15 000 ლიტრის ოდენობის საწვავზე ფასდაკლების ბარათები მიიღეს.  „50 % - იანი გრანტი აგროწარმოების" ფარგლებში, ერთწლოვანი კულტურების მოყვანის ხარჯის დაფინანსების მიზნით გაიცა 50%-იანი გრანტები , რომლის მოცულობა 10 000 ლარია.

ახალციხელმა ელიოზ ბარბლიშილმა „შეღავათიანი აგროკრედიტით“ ისარგებლა. მიწას წლებია ამუშავებს. ეს საქმე სეზონზე 1000 ლარი უჯდება.

„კმაყოფილი ვარ, 5 000 ლარიანი სესხი მქონდა. ვიყიდე ის ყველაფერი, თესლი, შხამქიმიკატები, რაც საჭირო იყო. თუმცა პროდუქტის რეალიზაციის შემდეგ, მაშინვე გადავფარე, სხვა არ ვიცი მაგრამ მე ძალიან მომეწონა“, - ამბობს ფერმერი.

პანდემიის დროს, ამერიკის მთავრობამ, სხვადასხვა პროგრამისთვის, ათობით მილიარდი დოლარი გამოყო. თანხის ნაწილი სოფლის მეურნეობის სფეროს მოხმარდა, მათ შორის პირდაპირი ფულადი დახმარების და სესხების სახით.

საქართველოს ფერმერთა ასოციაციის ინფორმაციით, კანადაში ფინანსურად ეხმარებიან ინდივიდებს, ბიზნესს და ინდუსტრიებს, რაც 6-12 თვის პროცენტის გადახდასა და დამატებით კრედიტებზე ხელმისაწვდომობას გულისხმობს. ამისთვის 5 მილიარდი კანადური დოლარია გამოყოფილი.

შეღავათი 1 ჰექტარზე 150 ლიტრის, ხოლო 100 ჰა-ზე მეტი სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთზე დღემდე მოქმედებს და დახმარება უკვე 360 ფერმერმა მიიღო.

რამდენად დიდია ზარალი სოფლის მეურნეობის კუთხით ქვეყანაში, ჯერჯერობით უცნობია. ამ დროისათვის მიმდინარეობს საგაზაფხულო სამუშაოები და მიწის ნაკვეთების დამუშავება. სამცხე-ჯავახეთში სულ 530 000 ფერმერია. ისინი სახელმწიფოსგან მეტ მხარდაჭერას ითხოვენ, წინააღმდეგ შემთხვევაში, პანდემიის შესაძლო მესამე ტალღას ვეღარ გაუძლებენ.

Facebook Twitter
Փոխարժեք
AMD
AMD
1000
7.1094
EUR
EUR
1
2.9174
RUB
RUB
100
2.7198
TRY
TRY
1
0.0798
USD
USD
1
2.8082
Օրացույց
«« Դեկտեմբեր  »»
Երկ. Երեք. Չոր. Հինգ. Ուրբ. Շաբ. Կիր.
252627282930 1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30 31 12345
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.

hacklink al hack forum organik hit omegle live+18 filmMarsbahis girişDeneme Bonusu Veren Sitelervozolbetivobonus veren casino sitesihttps://w88fm.top/zeta librarycasibombetbababetbabacasibommarsbahisJojobetHoliganbetayvalık zeytinyağıسكس افلامسكس اسودpijama takımıpijamaJojobettipobet girişlink vao w88 moi nhatMostbethttps://www.vozoldiyari.com/radabetcasinolevantcasibom 716casibom 726sabahlıkkimonoultrabetultrabet twitterToy Poodleistanbul escortpaykwikjokerbet girişdeneme bonusu veren siteler30 tl bonus veren sitelerlilibetlilibetbest online casino indiaindia online bettingMikiカジノMikiカジノ 入金不要ボーナスceltabetbycasino güncel girişオンラインカジノrulet siteleripoker sitelerigarage door repair minneapolis mnmariobet giriş1xbet Girişcasinolevantcasinolevantfilmvozol puffwave executornew bitcoin casinosbitcoin sports betting1xbet Yeni Girişnew online casinos canadaonline casino ontarioonline casino canadabitcoin casinosnew online casinobest betting sitesonline sports bettingno deposit bonustümbetotobettipobetonwinsahabetbetkomBetwon fixbet1xbetbetturkeymariobettarafbetligobetbets10İMAJBETCASİBOMfixbetfixbetzbahiscasibomotobetcasibomjokerbet girişmobilbahisgrandpashabetotobetbetofficebetoffice girişkralbet3d modelskralbetaresbetdijital pazarlama ajansıgrandpashabet girişElexbet1159Elexbet1179elexbet1180Elexbet1179zbahisfixbetcasibom güncel girişholeyy girişotobetkralbetmeritroyalbetbahsegeltempobetrestbetbahigobetgrambettiltgolegolfunbahishilbetParmabet betticketAsyabahis nakitbahisBetwinnerbetgaranti rbetMilanobet lordbahisaresbetbetoffice yeni girişbetoffice güncel adresbetoffice yeni adresMosbet Mosbet Marsbahis Marsbahis gobahis girişgobahisholiganbet holiganbet pokerklas girişpokerklaswinxbet girişwinxbetyouwin giriş youwin giriş hepsibahis girişhepsibahisrexbet girişrexbetjetbahis giriş jetbahis giriş mobilbahismobilbahissuperbet giriş superbet giriş Betexper betexper giriş bahiscasino girişbahiscasinopusulabet pusulabet verabetverabetbahsine bahsine betonbet betonbet bet10bet giriş bet10bet maksatbahis girişmaksatbahiscasibomoleybet oleybet cepbahis cepbahis ikimisli ikimisli betpark girişbetparkbetebet girişbetebetvegabet girişvegabetbetwoon giriş betwoon giriş paribahis paribahis piabet girişpiabetCeltabet Celtabet Romabet Romabet ligobet ligobet vbet giriş vbet giriş orisbet giriş orisbet giriş betlike giriş betlike giriş İstanbulbahis giriş İstanbulbahis giriş ultrabet giriş ultrabet giriş parobet parobet showbet girişshowbetmariobet giriş mariobet giriş casinomaxi casinomaxi Casinometropol Casinometropol casibom casibom parisbahis parisbahis trendbet giriş trendbet giriş betcio giriş betcio giriş sonbahis giriş sonbahis giriş betzula giriş betzula giriş betkanyon giriş betkanyon giriş prizmabet girişprizmabetsekabet sekabet ntvsporbet ntvsporbet betvole betvole betcup betcup setrabet girişsetrabetbetkolik girişbetkolikturkbet girişturkbetprivebet girişprivebetsetrabet setrabet şutbet giriş şutbet giriş paşacasino paşacasino betsat betsat jojobet jojobet dumanbet dumanbet pinbahis pinbahis norabahis girişnorabahismrbahis mrbahis capitolbet girişcapitolbetartemisbet artemisbet elexbet girişelexbetatlasbet giriş atlasbet giriş melbet girişmelbetgalabet galabet matbet matbet bircasino bircasino bahisai bahisai hepyekcasino girişhepyekcasinohizlibahis hizlibahis radissonbet radissonbet spinco spinco superbet superbet superbet rokubet rokubet neemex girişneemexlordcasino girişlordcasinovippark girişvipparkladesbet girişladesbetbetroad girişbetroadfavorisen girişfavorisenbetelli girişbetellislotica girişsloticahitbet girişhitbetenbahis girişenbahisfarkbet girişfarkbetdrbahis girişdrbahisbetplay girişbetplaytambet giriştambetnesinecasino nesinecasino gameofbet girişgameofbetAlobet giriş Alobet giriş hilarionbet girişhilarionbetAspercasino Aspercasino bizimbahis girişbizimbahismasterbetting girişmasterbettingpirobet girişpirobettwinplay giriştwinplaybekabet girişbekabetbetpipo girişbetpipocasilot girişcasilothipercasino girişhipercasinocasinoslot girişcasinoslotbeinnow girişbeinnowsantosbetting girişsantosbettingmercurecasino girişmercurecasinofavorislot girişfavorislotrcasino girişrcasinocasinowin girişcasinowinistekbet girişistekbetbetyap girişbetyaphipercasino girişhipercasinodiyarbet girişdiyarbetcasipol girişcasipolinterbahis girişinterbahishanedanbet girişhanedanbetlotobet girişlotobetakulabet girişakulabetanadoluslot girişanadoluslotbetnis girişbetnisnissbar girişnissbarrüyabet girişrüyabetcrossbet girişcrossbetEsbahis giriş Esbahis giriş vaycasino girişvaycasinobahiscent girişbahiscentpalacabet girişpalacabetkazandra girişkazandrabetzula giriş betzula giriş maximcasino girişmaximcasinocasinoplus girişcasinopluspradabet giripradabetfestwin girişfestwinvdcasino girişvdcasinobahislion girişbahisliondiscountcasino girişdiscountcasinobetmuze girişbetmuzeilelebet girişilelebetmaslakcasino girişmaslakcasinobetzmark girişbetzmarkbetmoon girişbetmoonpumabet girişpumabetcratossporting girişcratossportingbetitalya girişbetitalyavitrinbet girişvitrinbetbahislife girişbahislifezagabet girişzagabetgencobahis girişgencobahisfashionbet girişfashionbetbetbey girişbetbeyloyalbahis girişloyalbahisbetmoney girişbetmoneyatlantisbet girişatlantisbetyorkbet girişyorkbetlimrabet girişlimrabethiltonbet girişhiltonbetastrabet girişastrabetbetclup girişbetclupdengebet girişdengebetbetsoff girişbetsoffmrbahis girişmrbahisbetsoo girişbetsoobetlist girişbetlistbetgraybetgray girişnisanbet girişnisanbetnisanbet girişnisanbetbetoffice güncel girişxslototobetcasibomparibahisARORA YEDEK PARÇAbettilt casinocasibomcasinolevantcasibomultrabetbetexperbetmarinomilanobetjojobet girişjojobet girişmavibetbetmarinobetsmovebetmarinogoldenbahisbetnanobetparkpiabetpiabetbetparkbetkomaviator hilesibetproton girişbetprotonplusslot girişplusslotturbobet girişturbobetbahisstar girişbahisstardopingbet girişdopingbetmaxroyalbet girişmaxroyalbetmaxwin girişmaxwinsortibet girişsortibetganobet girişganobetrulobet girişrulobetbetsunrise girişbetsunrisebetovis girişbetovisenobahis girişenobahisafroditbet girişafroditbetbetpuan girişbetpuanbetpara girişbetparameritlefkosabet girişmeritlefkosabetkombobet girişkombobetbetcool girişbetcoolforzabet girişforzabetlizbonbet girişlizbonbetbetsquirrel girişbetsquirrelsantabet girişsantabettotobi giriştotobilalbet girişlalbeterisbet girişerisbetpiyasabet girişpiyasabetenzabet girişenzabetrexusbet girişrexusbetstandartbet girişstandartbetlondrabet girişlondrabetbetmarlo girişbetmarlozingabet girişzingabetboxbahis girişboxbahiskalitebet girişkalitebetkalsbahis girişyakabet girişyakabetgenzobet girişgenzobetbetvakit girişbetvakit1win giriş1wintruvabet giriştruvabetbet11 girişbet11privebet girişprivebet7slots giriş7slotsbahisbey girişbahisbeybetgros girişbetgrosbaşarıbet girişbaşarıbetcasinoburada girişcasinoburadabahisnow girişbahisnowciacasino girişciacasinobetriyal girişbetriyalbetoffice girişbetofficegamabet giriş gamabet giriş piabellacasino girişpiabellacasinofenomenbet girişfenomenbetvideobet girişvideobetneyine girişneyinedinamobet girişdinamobettambet giriştambetpalmibet girişpalmibethuhubet girişhuhubetbetwoon betwoon ilbet girişilbetroketbet girişroketbetradabet girişradabetbethand girişbethandsmartbahis girişsmartbahisgamabet giriş gamabet giriş 96tr giriş96trbetwild girişbetwildkordonbet girişkordonbetcasinomhub girişcasinomhubbetsalvador girişbetsalvadormercurecasino girişmercurecasinotürk ifşatürk ifşagooglebets10 güncel girişcasibombets10 girişbethousekültür taşıelitcasinoelitcasinoelitcasinoelitcasinolayarkaca21layarkaca21elitcasinoelitcasinoelitcasinoelitcasinofixbetsahabetstarzbettipobetligobetxslottaraftarium24justintvbeylikdüzü escortistanbul escortavcılar escortbankobetbycasinocasibom 742 com girişlimanbet girişlimanbet girişlimanbet girişEscort dohaDoha escortganobetganobetcasibom giriş galabet güncelDeneme bonusu veren sitelergalabetxslot girişlevantbet girişlevantbetgetirbet girişgetirbetberlinbet girişberlinbetbetra girişbetracasinoper girişcasinoperpolobet girişpolobettakvimbet giriştakvimbetpashagamingpashagamingcashwin girişcashwinwestbahis girişwestbahisbetsin girişbetsinlimanbet girişlimanbetİbizabet girişİbizabetcasinofast girişcasinofastslotbon girişslotbonmilyarcom girişmilyarcombahisfair girişbahisfairtimebet giriştimebetrekabet girişrekabetvipslot girişvipslotfattbet girişfattbetbetkare girişbetkarebahisbudur girişbahisbudurteslabahis girişteslabahisbetixir girişbetixiramrabahis girişamrabahisarmabahisolabahis girişolabahisbabilonbet girişbabilonbetcenabet girişcenabetgandom girişgandomgettobet girişgettobetcasiwow girişcasiwowbetsrolex girişbetsrolexbenimbahis girişbenimbahisvirabet girişvirabetcaddebet girişcaddebetcasinobonanza girişcasinobonanzacasiblu girişcasiblubetnano girişbetnanobetrupi girişbetrupibetgar girişbetgarprimebahis girişprimebahiskralbet girişkralbetenbet girişenbetslotbar girişslotbarmrgamb girişmrgambSheratonbet girişSheratonbetmaribet girişmaribetbetvino girişbetvinoolaycasino girişolaycasinotrbet giriştrbetbetloto girişbetlotomaxwin girişmaxwindamabet girişdamabetlevant girişlevantgetirbet girişgetirbetberlinbet girişberlinbetmeritroyalbet girişmeritroyalbetcasinopper girişcasinopperpolobet girişpolobettakvimbet giriştakvimbetcashwin girişcashwinwestbahis girişwestbahisbetsin girişbetsinlimanbet girişlimanbetcasinofast girişcasinofastslotbon girişslotbonmilyarcommilyarcombahisfair girişbahisfairtimebet giriştimebetonwingir girişvipslot girişvipslotfatbet girişfatbetbetkare girişbetkarebahisbudur girişbahisbudurteslabahis girişteslabahisbetixir girişbetixirarmabahis girişarmabahisolabahis girişolabahisbabilonbet girişbabilonbetcenabet girişcenabetgamdom girişgamdomgettobet girişgettobetcasiwow girişcasiwowbetsrolex girişbetsrolexbenimbahis girişbenimbahisvirabet girişvirabetcaddebet girişcaddebetcasinobonanza girişcasinobonanzabetrupi girişbetrupibetgar girişbetgaribizabet ibizabet Mariotbet Mariotbet Primebahis Primebahis kralbet girişkralbetenbet girişenbetslotbar girişslotbarmrgamb girişmrgambsheratonbet girişsheratonbetmaribet girişmaribetbetvino girişbetvinoolaycasino girişolaycasinobetsin girişbetsintrbet giriştrbetbetloto girişbetlotomaxwin girişmaxwindamabet girişdamabetolabahis girişolabahisbabilonbet girişbabilonbetcenabet girişcenabetbetwinnerbetwinner girişbetwinner twitterbizbetbizbet girişbizbet twitterbetkombetkom girişbetkom twitterbetturkeybetturkey girişbetturkey twitterbetpublicbetpublic girişbetpublic twitterfixbetfixbet girişfixbet twitteronwinonwin girişonwin twittertipobettipobet giriştipobet twitterotobetotobet girişotobet twitterromabetromabet girişromabet twitterroketbet roketbet roketbet sahabetsahabet girişsahabet twitterzbahiszbahis girişzbahis twitterxslotxslot girişxslot twitterbetmatikbetmatik girişbetmatik twittermariobet mariobet mariobet loyalbahisbetmoneyatlantisbahisyorkbetlimrabethiltonbetastrabettingbetclupdengebetbetsofmrcasinobetsoobetlistbetgraynisanbetbetproton giriş plusslot giriş turbobetbahisstar giriş dopingbetmaxroyalbetmaxwinbetparafbetsortibetganobetrulobetbetsunrise betovisenobahisafroditbet giriş betpuanbetpara merirlefkosabetkombobet giriş betcoolforza1x2lizbonbetbetsquirrelsantabet giriş totobi giriş lalbet erisbetpiyasabetenzabetrexusbetstandartbetbetmarlo giriş zingabetboxbahiskalitebetklasbahisyakabet Genzobet betvakit giriş 1win giriş truvabetbet11 privebet7slotsbahisbey giriş betgrosbaşarıbetcasinoburadabahisnowciacasinobetriyalbetofficegamabetpiabellacasino bahis1000 giriş vidobetneyine giri şdinamobet giriş tambet giriş bahis siteleriDeneme Bonusu Veren Siteler 2024instagram takipçi satın alblox fruits scriptnazobetbetciotaraftarium24taraftarium24imajbetcasibomcasibomcasibomiptv satın alsims 4 cheatcasino sitelericasino güncel girişligobetbycasinoacehgroundsnaptikacehgroundporno1win Aviator: Play Online Now for a Bonus up to 100,000 INRsohbet hattıcasibom girişzbahistaraftarium24selcuksportshdjojobetlunabetjojobetcasibomdeneme bonusu veren sitelerdeneme bonusu veren adult porn sitelerdeneme bonusu veren sitelercasibombagonbetgitAlev casinoRoku bet güncel girişOnwinMeritkingMeritkingyoutube to mp3deneme bonusu veren sitelerGrace Charisasyabahishitbetbetandyougorabetbettiltkucukcekmece escorttaraftarium24akcebet girişcasinomegacasinomega girişakcebetceltabetmatbetdeneme bonusu veren sitelermatbetcasino siteleritrgoalsgrandpashabet2216 comcasibom739 comgrandpashabet2217 comcasibom742 comcratosroyalbet765kingroyalcasibom739449 marsbahiscasibom742grandpashabet2217grandpashabet2216jojobetcasibom girişgrandpashabetcasinolevantholiganbetcasibom girişfixbetultrabetultrabetultrabetcasibom girişeduiptvkağıthane escortdeneme bonusu veren siteleronwin yeni girişsolara executorığdır boşanma avukatıekrem abicenabetmarsbahismeritkingbetkanyontipobetonwintempobettubidysnaptiktubidyacehgroundyoutube to mp3mp3 juicebycasinoligobetdeniz taşımacılığıTimebetTimebetmatadorbetcasibomgrandpashabetmatadorbetmeritkingextrabet girişextrabetcasinomegasultanbetbetivo girişzbahisxslotimajbetsuperbetinvirabetgoldenbahisbetsmovemavibetaresbetbetexpersultanbetyouwinwinxbetAnkara Escortcasibom girişcasinolevantzbahisimajbetmatbetsekabetsahabetonwinmarsbahisholiganbetmatadorbetgrandpashabetrestbetkingroyalpinbahisartemisbetbetciokingroyalmeritbetcasibomjojobetekrem abibetofficeinterbahisaresbetonwin girişsekabet 1265betebetkingroyalBetkanyoncasibomextrabet girişbetcioextrabetbets10bets10bets10bets10bets10imajbetbetixirlunabetturboslot girişturboslot güncel girişturboslot güncelturboslothiltonbetsafirbettarafbetbetcupmatadorbetmatadorbet girişmatadorbet güncel adresi 2025matadorbet bahis sitesi matadorbet 2025matadorbet yılbaşıbahigotarafbettarafbet güncel giriştarafbet giriştarafbet 2025tarafbet bonusklasbahiskalebetodeonbetperabetprensbetngsbahismaltcasinocoinbarasyabahispusulabetjojobetistanbul escort, beylikdüzü escort, ataşehir escortcasibomaslanpusulabetadult sex movie izlebetkanyon girişimajbetaresbetsavoybettingmatadorbetmatadorbet giriÅŸmatadorbet güncel giriÅŸizmir escortmatbetimajbetsekabetonwinsekabetonwincasibomjojobetgiftcardmall/mygiftholiganbetkralbetmarsbahismatadorbetsahabetCasibomcasibom yeni girişcasibom girişCasibom Girişcasibomcasibom girişmegabahismegabahis girişmegabahis güncelmegabahis güncel girişMegabahis - Türkiye’nin Güvenilir Online Bahis ve Casino PlatformuMegabahis - Türkiye'nin Güvenilir Online Bahis ve Casino Platformuvbetganobetbets10matadorbet girişsekabet girişpin uppinupbettiltkavbet girişkavbetBetkommarsbahis girişmarsbahismarsbahis günceljojobetzbahiszbahis girişzbahis twitterzbahiszbahis twitterzbahis girişbets10 girişmarsbahis girişmarsbahiscasibom girişcasibom güncelmatbet girişbetciobetcio girişpusulabetPusulabetspincoPalacebetCasibom 742, Casibom Girişcasibom girişgooglemadridbetnakitbahisdumanbetbetebetdinamobetkralbetbetkanyonvaycasinotipobetultrabetmeritkingbetturkeyotobetbetmoonbetmoonfixbettrendbetbahiscomkulisbetvbetrüyabet