მძიმე მეტალი ბავშვების ორგანიზმში - ოჯახები ტყვიაზე კვლევის პასუხის მოლოდინში არიან

ჯანდაცვა

26.04.2019

სამცხე-ჯავახეთში ტყვიაზე 2-7 წლის 100 ბავშვი გამოიკვლიეს. მათგან 32-ს სისხლში მძიმე მეტალის დონე მომატებული აღმოაჩნდა. ყველაზე მაღალი მაჩვენებელი დასავლეთ საქართველოში დაფიქსირდა. ამ მხრივ სამცხე-ჯავახეთი მეხუთე ადგილზეა და თბილისსაც უსწრებს. სახელმწიფოს წინაშე მთავარი გამოწვევა დგას - ტყვიის წყარო უნდა იპოვოს.

ნინო ივანიძე ტყვიაზე ჩატარებული კვლევის პასუხებს ელის. მის სამი წლის შვილს სისხლის ანალიზი გასული წლის შემოდგომაზე აუღეს. დააავდებათა კონტროლის ეროვნულ ცენტრში ამბობენ, რომ ოჯახებში პასუხები უკვე გაგზავნილია და რეკომენდაციებთან ერთად რამდენიმე დღეში მიიღებენ.

“გამეხარდა, რომ ჩემი შვილი მოხვდა კვლევაში. მთელი ოჯახი ანალიზის პასუხების მოლოდინის რეჟიმში ვართ. თუ მომატებული იქნება ტყვიის დონე, დროულად გავერკვევით და მივხედავთ ამ საკითხს“, - ამბობს ნინო ივანიძე.

სამცხე-ჯავახეთში მცხოვრები 100 ბავშვის სისხლი იტალიის ჯანმრთელობის ინსტიტუტის ლაბორატორიაში გაიგზავნა. შედეგების მიხედვით, რეგიონში ბავშვების 32%-ის სისხლში ტყვიის შემცველობა მერყეობს 5-10 მკგ/დლ (მიკროგრამი დეცილიტრზე) ფარგლებში, რაც მიუთითებს მსუბუქ მატებაზე, ხოლო ბავშვების 12%-ის სისხლში ტყვიის შემცველობა ტოლია ან აღემატება 10 მკგ/დლ-ს.

დააავდებათა კონტროლის ეროვნულ ცენტრში აცხადებენ, რომ ადამიანის ორგანიზმში ტყვიის მინიმალური, ჯანმრთელობისთვის უსაფრთხო კონცენტრაცია არ არის დადგენილი. თუმცა, მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის და აშშ დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრების რეკომენდაციების შესაბამისად, გარკვეული ღონისძიებები უნდა დაიგეგმოს, როდესაც ვენურ სისხლში ტყვიის შემცველობა ტოლია ან აღემატება 5 მკგ/დლ-ს (მიკროგრამი დეცილიტრზე). ასეთი კი სამცხე-ჯავახეთში 100-დან 32 ბავშვია.

კვლევა საქართველოს სტატისტიკის ეროვნულმა სამსახურმა, გაეროს ბავშვთა ფონდისა და დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის მხარდაჭერით, 2018 წელს ჩაატარა. საქართველოს მასშტაბით, 2-7 წლის ასაკის 1 578 ბავშვის ვენური სისხლის ანალიზი აიღეს.

ლაბორატორიიდან მიღებული პასუხების მიხედვით, საქართველოში ბავშვების 41%-ს სისხლში ტყვიის შემცველობა მომატებული აქვს. კვლევის შედეგებში რამდენიმე დეტალი მოსახლეობისთვის მოულოდნელი აღმოჩნდა. მძიმე მეტალის დონე სოფლებში უფრო მაღალია, ვიდრე ქალაქებში. ამასთან, ნივთიერება სისხლში დასავლეთ საქართველოში გაცილებით მეტ ბავშვს დაუფიქსირდა, ვიდრე აღმოსავლეთში. თბილისში, სადაც უფრო მეტი მშენებლობაა და გარემოს გაცილებით მეტი ავტომობილი აბიუნძურებს, ტყვიის მაჩვენებელი არც თუ ისე მაღალია.

„მდგომარეობა საყურადღებოა, მაგრამ პანიკის საფუძველი არ არის. მსგავსი და უფრო მძიმე სიტუაცია იყო მრავალ განვითარებულ ქვეყანაში 20-30 წლის წინ, რომელიც დაიძლია შესაბამისი მიზნობრივი პროგრამებით და ინტერვენციებით“, - ამბობენ დაავადებათა კონტროლის ეროვნულ ცენტრში.

იმ შემთხვევაში, თუ სისხლში ტყვიის შემცველობა ძალიან მაღალია (50-150 მკგ/დლ-ზე), ინიშნება მეტალის გამომძევებელი თერაპია.

„ორგანიზმიდან ტყვიის გამომძეველი თერაპია უფრო ცუდია, ვიდრე მისი მაღალი შემცველობა სისხლში. უმჯობესია ეს პროცესი კვებით დავარეგულიროთ. თუ პაციენტის ორგანიზმში ნორმის ფარგლებშია რკინა და კალიუმი, მაშინ ტყვია აღარ შეიწოვება“, - განაცხადა „ბათუმელებთან“ საუბრისას პედიატრმა თემურ მიქელაძემ.

სისხლში მძიმე მეტალის მაღალი შემცველობა ახალი გამოწვევაა ქართული მედიცინისთვისაც. მდგომარეობის სიმძიმიდან გამომდინარე, ექიმები ფრთხილობენ. ტყვიით ინტოქსიკაციის შემთხვევა, შესაძლებელია, რთული გამოსავლენი იყოს, რადგან ის სპეციფიკური ნიშნებით არ ხასიათდება.

„თუ კლინიკაში ანალიზის პასუხით მოვლენ, ჩვენ შეგვიძლია რეკომენდაციები მივცეთ. დამატებითი კვლევებისთვის თბილისში გავუშვებთ, ოღონდ არა ნებისმიერ კლინიკაში", - ამბობს ახალციხის კლინიკა „იმედის“ პედიატრი მაია ზაზაძე.

დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის ინფორმაციით, ტყვიით მოწამვლა იწვევს გონებრივი განვითარების შეფერხებას, ქვეითდება ინტელექტუალური კოეფიციენტი, მცირდება ყურადღების კონცენტრაცია, იზრდება ანტისოციალური ქცევა და სხვ. მძიმე მეტალით ინტოქსიკაციისგან განსაკუთრებით დაუცველები ბავშვები არიან, ვინაიდან მათი ორგანიზმი ზრდასრულებთან შედარებით 4-5-ჯერ უფრო მეტ ტყვიას ითვისებს.

„საყურადღებო, მაგრამ არა საპანიკო“ - ასე გამოეხმაურა კვლევის შედეგებს ჯანდაცვის მინისტრი.

„კვლევის შედეგებმა დაგვანახა შემდგომი ეტაპების საჭიროება, რომლებიც უკვე დაწყებულია. ყველა ბავშვთან, სადაც ტყვიის მომატებული რაოდენობა აღმოჩნდა, მათთან და ოჯახის წევრებთან ჩატარდება განმეორებითი კვლევები, რომელსაც დაემატება გარემოს სინჯების აღება. ჩვენი სტრატეგიული ამოცანაა ტყვიის წყაროს პოვნა და ელიმინაცია“, - განაცხადა დავით სერგეენკომ მედიასთან საუბრისას.

ტყვიის პრობლემის მოსაგვარებლად საქართველოს მთავრობამ მოკლევადიანი და გრძელვადიანი გეგმები დასახა. კვლევაში მონაწილე ყველა ბავშვის ოჯახს გაეწევა რეკომენდაციები. იმ ბავშვის შემთხვევაში, რომლის სისხლში ტყვიის დონე აღემატება 5 მკგ/დლ-ს, ტყვიის წყაროების გამოსავლენად მოხდება მათი საცხოვრებელი გარემოს შეფასება. მათი ოჯახის 18 წლამდე ასაკის წევრებისთვის ტყვიის შემცველობის დონის განსაზღვრა უფასოდ მოხდება.

დაგეგმილია საქართველოს რეგიონებში ოჯახის ექიმების, პედიატრებისა და საზოგადოებრივი ჯანდაცვის სამსახურების სპეციალისტების გადამზადება ტყვიის გამოვლენისა და მართვის საკითხებში.