Տնտեսություն
Ի՞նչ սկզբունքով են աշխատում «Տեսլամեդիան» և «Ալեգրոն»
Վերջին մի քանի ամիսների ընթացքում փողոցում, հասարակական տրանսպորտում, ընկերոջ, հարևանի մոտ կամ այլ տարածքում հաճախ ենք լսում «Տեսլա», «Ալեգրո», «Հազարով սկսեցի, կրկնակի շահեցի», «գրանցվիր ու փող աշխատիր», «Գլխավորը իմ գումարը հանելն է, ավելին չեմ ուզում» և այլ նմանատիպ նախադասություններ:
Այս անվնաս թվացող արտահայտությունները իրականում կարող են ահռելի կորուստների պատճառ դառնալ: Խարդախություն, որին հանրության մեծ մասը պատրաստակամորեն համաձայնում է և հաճախ անգիտակցաբար վտանգում ունեցած կարողությունը:
«Իններորդ ալիքը» հետաքրքրվել է, թե որտեղից են ծագում ֆինանսական բուրգերը, ինչու՞ նման հարթակը այդքան հայտնի դարձավ Վրաստանում, և ի՞նչ վտանգներ են պարունակում անվնաս թվացող «խաղերը»։
Վերոնշյալի մասին հարցեր ուղղեցինք «Bitcoin Embassy Georgia»-ի հիմնադիր Ալեքսանդր Սուդաձեին։ Հարցին, թե ինչ է ֆինանսական բուրգը և ինչպես է այն ձեռք բերել հսկայական հայտնիություն, նա ասում է, որ այս հարթակը բխում է Չարլզ Պոնզիի մաթեմատիկական սխեմայից, որի գործունեության սկզբունքը նման է բուրգի սկզբունքին:
«Բուրգ անվանումը գալիս է Չարլզ Պոնզիի մաթեմատիկական սխեմայից, որի աշխատանքի սկզբունքը նման է բուրգի սկզբունքին։ Գումարն ավելանում է յուրաքանչյուր նոր հրավիրված մասնակցի ներդրած գումարի հաշվին։ Այսպես, օրինակ, որոշակի պայմանների դիմաց, գումար աշխատելու հեռանկարով, սխեմայի մի խումբ մասնակիցներ հրավիրում են ավելի շատ նոր մասնակիցների, ովքեր որոշակի գումար են բերում, և այդպես շարունակվում է շղթայական։ Իսկ յուրաքանչյուր նոր մասնակցի ներդրած գումարը ձեռնտու է հին մասնակցին։ Ըստ այդմ, բյուջեի ընդհանուր գումարի կեսը բաշխում է ընկերությունը, կեսը՝ մասնակիցները։ Սա Պոնզի բուրգի դասական հայեցակարգն է: Աշխարհի շատ երկրներում այս բուրգը ճանաչվում է որպես խարդախ սխեմա»,- նշում է Սուդաձեն։
Ինչ վերաբերում է Վրաստանում տարածված՝ «Teslamedia», «Allegro», «List» և այլ հավելվածներից ստացված եկամուտներին, ապա Ալեքսանդր Սուդաձեն նշում է, որ հաճախ մարդիկ չեն գիտակցում, որ էժան փող գոյություն չունի։
«Teslamedia»-ն ի սկզբանե հաշվարկել էր, որ Tesla-ն կապված է հայտնի ամերիկյան ընկերության հետ, որը թողարկում է էլեկտրական մեքենաներ, ուստի այն ավելի հուսալի էր։ Մարդիկ միշտ էլ էժան փող ստանալու ցանկություն են ունեցել։ Բոլորս էլ գիտենք, որ էժան փող չկա, իսկ անվճար պանիրը միայն թակարդում է լինում, բայց գործում են «միգուցե շահեմ» սկզբունքով։ Ի դեպ, այս սկզբունքը գործում է, եթե մարդը ճիշտ է հաշվարկել բուրգի հատակը։ Այսինքն՝ մոտավորապես գիտի, թե խաղը երբ պետք է ավարտվի։
Եթե խաղի սկզբից առաջին 13%-ի մեջ լինեք, ուրեմն կհաղթեք։ Մնացած 87%-ն արդեն տուժող մասն է։ Եթե դուք ընկնում եք լավագույն 30%-ի մեջ, ապա ձեր շահույթն ու վնասը կկազմեն զրո, իսկ եթե 30%-ից ցածր հաշվում եք, ամենայն հավանականությամբ չեք կարողանա վերականգնել ձեր ներդրումը: Մենք դա գիտենք և հաճախ գիտակցաբար նման ռիսկի ենք դիմում»,- բացատրում է Ալեքսանդր Սուդաձեն։
Հարցին, թե որ երկրներում են նման հավելվածները տարածված, «Bitcoin Embassy Georgia»-ի հիմնադիրը նկատում է, որ նման բուրգեր առավելապես օգտագործվում են զարգացող երկրներում, որտեղ տնտեսական կրթությունը բացակայում է։
«Նմանատիպ բուրգերը մեծ մասամբ տարածված են զարգացող և տնտեսապես թերզարգացած երկրներում։ Հիմնականում այնտեղ, որտեղ դժվարություններ կան։ Շատերն անգամ վարկեր են վերցրել այս բուրգային համակարգում ներգրավվելու համար ու հիմա պարտվել են։ Խնդիրը ֆինանսական անգրագիտությունն է, պետք է իմանանք, որ էժան փող գոյություն չունի»,- ասաց նա։
Ինչ վերաբերում է «Ալեգրոյի» մշակած մարքեթինգային հնարքին, որը ենթադրում է հավելվածում առկա գումարի միայն 30%-ի կանխիկացում, Ալեքսանդր Սուդաձեն ասում է, որ այս մեթոդը մարդկանց ստիպում է նոր կապիտալ ներդրումներ կատարել։ Սակայն գրեթե անհնար է կանխատեսել, թե երբ կավարտվի նախագիծը։ Նրա խոսքով, սպասվում է նմանատիպ նոր հարթակների ստեղծում, որոնք էլ ավելի կազդեն հասարակության վրա։
Այս անվնաս թվացող արտահայտությունները իրականում կարող են ահռելի կորուստների պատճառ դառնալ: Խարդախություն, որին հանրության մեծ մասը պատրաստակամորեն համաձայնում է և հաճախ անգիտակցաբար վտանգում ունեցած կարողությունը:
«Իններորդ ալիքը» հետաքրքրվել է, թե որտեղից են ծագում ֆինանսական բուրգերը, ինչու՞ նման հարթակը այդքան հայտնի դարձավ Վրաստանում, և ի՞նչ վտանգներ են պարունակում անվնաս թվացող «խաղերը»։
Վերոնշյալի մասին հարցեր ուղղեցինք «Bitcoin Embassy Georgia»-ի հիմնադիր Ալեքսանդր Սուդաձեին։ Հարցին, թե ինչ է ֆինանսական բուրգը և ինչպես է այն ձեռք բերել հսկայական հայտնիություն, նա ասում է, որ այս հարթակը բխում է Չարլզ Պոնզիի մաթեմատիկական սխեմայից, որի գործունեության սկզբունքը նման է բուրգի սկզբունքին:
«Բուրգ անվանումը գալիս է Չարլզ Պոնզիի մաթեմատիկական սխեմայից, որի աշխատանքի սկզբունքը նման է բուրգի սկզբունքին։ Գումարն ավելանում է յուրաքանչյուր նոր հրավիրված մասնակցի ներդրած գումարի հաշվին։ Այսպես, օրինակ, որոշակի պայմանների դիմաց, գումար աշխատելու հեռանկարով, սխեմայի մի խումբ մասնակիցներ հրավիրում են ավելի շատ նոր մասնակիցների, ովքեր որոշակի գումար են բերում, և այդպես շարունակվում է շղթայական։ Իսկ յուրաքանչյուր նոր մասնակցի ներդրած գումարը ձեռնտու է հին մասնակցին։ Ըստ այդմ, բյուջեի ընդհանուր գումարի կեսը բաշխում է ընկերությունը, կեսը՝ մասնակիցները։ Սա Պոնզի բուրգի դասական հայեցակարգն է: Աշխարհի շատ երկրներում այս բուրգը ճանաչվում է որպես խարդախ սխեմա»,- նշում է Սուդաձեն։
Ինչ վերաբերում է Վրաստանում տարածված՝ «Teslamedia», «Allegro», «List» և այլ հավելվածներից ստացված եկամուտներին, ապա Ալեքսանդր Սուդաձեն նշում է, որ հաճախ մարդիկ չեն գիտակցում, որ էժան փող գոյություն չունի։
«Teslamedia»-ն ի սկզբանե հաշվարկել էր, որ Tesla-ն կապված է հայտնի ամերիկյան ընկերության հետ, որը թողարկում է էլեկտրական մեքենաներ, ուստի այն ավելի հուսալի էր։ Մարդիկ միշտ էլ էժան փող ստանալու ցանկություն են ունեցել։ Բոլորս էլ գիտենք, որ էժան փող չկա, իսկ անվճար պանիրը միայն թակարդում է լինում, բայց գործում են «միգուցե շահեմ» սկզբունքով։ Ի դեպ, այս սկզբունքը գործում է, եթե մարդը ճիշտ է հաշվարկել բուրգի հատակը։ Այսինքն՝ մոտավորապես գիտի, թե խաղը երբ պետք է ավարտվի։
Եթե խաղի սկզբից առաջին 13%-ի մեջ լինեք, ուրեմն կհաղթեք։ Մնացած 87%-ն արդեն տուժող մասն է։ Եթե դուք ընկնում եք լավագույն 30%-ի մեջ, ապա ձեր շահույթն ու վնասը կկազմեն զրո, իսկ եթե 30%-ից ցածր հաշվում եք, ամենայն հավանականությամբ չեք կարողանա վերականգնել ձեր ներդրումը: Մենք դա գիտենք և հաճախ գիտակցաբար նման ռիսկի ենք դիմում»,- բացատրում է Ալեքսանդր Սուդաձեն։
Հարցին, թե որ երկրներում են նման հավելվածները տարածված, «Bitcoin Embassy Georgia»-ի հիմնադիրը նկատում է, որ նման բուրգեր առավելապես օգտագործվում են զարգացող երկրներում, որտեղ տնտեսական կրթությունը բացակայում է։
«Նմանատիպ բուրգերը մեծ մասամբ տարածված են զարգացող և տնտեսապես թերզարգացած երկրներում։ Հիմնականում այնտեղ, որտեղ դժվարություններ կան։ Շատերն անգամ վարկեր են վերցրել այս բուրգային համակարգում ներգրավվելու համար ու հիմա պարտվել են։ Խնդիրը ֆինանսական անգրագիտությունն է, պետք է իմանանք, որ էժան փող գոյություն չունի»,- ասաց նա։
Ինչ վերաբերում է «Ալեգրոյի» մշակած մարքեթինգային հնարքին, որը ենթադրում է հավելվածում առկա գումարի միայն 30%-ի կանխիկացում, Ալեքսանդր Սուդաձեն ասում է, որ այս մեթոդը մարդկանց ստիպում է նոր կապիտալ ներդրումներ կատարել։ Սակայն գրեթե անհնար է կանխատեսել, թե երբ կավարտվի նախագիծը։ Նրա խոսքով, սպասվում է նմանատիպ նոր հարթակների ստեղծում, որոնք էլ ավելի կազդեն հասարակության վրա։
ამავე კატეგორიაში
კვირის პოპულარული
ამინდის პროგნოზი
აბრეშუმის გზა
ხალხის აზრით
პარტნიორი მედიასაშუალებების მასალები
ამინდი
ახალციხე
9
°C
ახალქალაქი
7
°C
ასპინძა
7
°C
ადიგენი
15
°C
ბორჯომი
10
°C
თბილისი
16
°C
აბასთუმანი
6
°C
ბაკურიანი
5
°C
ნინოწმინდა
7
°C
ვალუტა
AMD
1000
7.1187
EUR
1
3.1202
RUB
100
3.4423
TRY
1
0.0696
USD
1
2.7315
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
