Հասարակություն
Համաճարակ՝ քաղցկեղի դեմ պայքարող կանանց նոր մարտահրավերը
«Շատ դժվար է, երբ բախվում ես փաստի հետ: Կարծում եք, որ կյանքն ավարտվել է, և աշխարհը դադարել է գոյություն ունենալ ձեզ համար, բայց դա իրականում այդպես չէ, դուք պետք է պայքարեք և ամեն ինչ լավ կավարտվի »,- սա քաղցկեղով հիվանդ Թեա Զեինկլիշվիլիի խորհուրդն է այն կանանց, ովքեր այժմ ստիպված են համակերպվել քաղցկեղային հիվանդության հետ և պայքարել կյանքի համար: 45-ամյա կինն այս փուլը անցել է երկու տարի առաջ:
Երկրորդ աստիճանի չարորակ քաղցկեղ - Այս ախտորոշումը գլխիվայր շուռ տվեց երաժշտության ուսուցչուհու կյանքը: 2020 թվականի սկզբին, երբ աշխարհը պայքարում էր կորոնավիրուսային համաճարակի առաջին ալիքի դեմ, Թեան հաղթահարեց կրծքի քաղցկեղը: Քիմիաթերապիայի, վիրաբուժության, ճառագայթային թերապիայի ընթացքը նրա վաղ անցյալի երկար և դժվարին ճանապարհն է `դեպի վերջնական հաղթանակ:
Վիրահատությունը կատարվել է 2020 թվականի մարտի 7 –ին: Հետվիրահատական շրջանում նա մեկուսացված էր, ընտանիքի անդամների հետ: Կորոնավիրուսը հատկապես վտանգավոր էր նրա, ինչպես նաև բոլոր ուռուցքային հիվանդություններ ունեցողների համար:
Թեան ապրում է Ախալցիխեի Կլդե գյուղում: 15 տարի է, Ախալցիխեի #6 մանկապարտեզու երաժշտության ուսուցչուհի է: Համաճարակի պատճառով աշխատանքից ազատված կինը ժամանակը ծախսում էր տնային աշխատանքների, ծաղիկների խնամքի և հողագործության վրա:
Համաճարակի ընթացքում քաղցկեղով հիվանդները ստիպված էին մեկ այլ կարևոր որոշում կայացնել ՝ պատվաստումը: Թեան այս անգամ էլ ընտրեց կյանքը և պատրաստվեց «Pfizer» - ի երկրորդ դեղաչափով:
«Ուղեկցող հիվանդությունները, որոնք մեր խնդիրներում գլխավոր տեղ են զբաղեցնում, պետք է հաղթահարեինք: Եթե վարակվեինք, ելքը կարող էր լինել աղետալի: Միակ ելքի համարեցի պատվաստումը: Խոսեցի բժշկի հետ, ասեց, որ եթե համաձայն էի, լավագույն տարբերակը պատվաստվելն է»:
Պատվաստման անհրաժեշտության մասին խոսվեց նաեւ ակումբում, որը միավորում է նման հիվանդներին: Պարզվեց, որ մի քանի կանայք արդեն պատվաստվել են, իսկ ոմանց համար Թեան խորհրդի աղբյուր հանդիսացավ:
«Ոմանք պատրաստվում էին, ոմանք՝ վախենում, բայց երբ պատմում էինք մեր փորձի մասին, այն մասին, որ պատվաստումից հետո լավ էինք զգում մեզ, նրանց տալիս էինք շարժառիթ, նրանք անգամ գրանցվեցին: Հարցերը շատ են, ոմանք վախենում են, ես էլ էի վախենում: Համարում էի, որ այն իրավիճակում չէի, որ կարողանայի դիմանալ պատվաստանյութին: Բայց երկու պատվաստումներն էլ լավ անցան»:
Ակումբում քննարկվում էր այն ամենը, ինչը կարևոր էր քաղցկեղով հիվանդների համար: «Հաղթող կանանց ակումբը» Թեան և Ախալցիխեում ապրող 13 այլ շահառուներ հայտնաբերել են համաճարակի ժամանակ՝ 2021 թվականի հուլիսի սկզբին: Ակումբի նպատակն է քաղցկեղ ունեցող կանանց ֆիզիկապես և հոգեբանորեն վերականգնումը, ինչպես նաև նրանց վերասոցիալականացմանը:
«Այս ակումբը ինձ համար շարժառիթ է, երբ մարդիկ պատմում են, թե ինչպես են առողջանում, ինչպես են հաղթահարել հիվանդությունը, առաջանում է հավատ: Առաջին հերթին ակումբից սպասում էի հոգևոր աջակցություն և քաջալերանք, քանի որ քաղցկեղը կյանքի դատավճիռ չէ: Եթե պայքարենք, կհաղթենք», - ասել է Թեա Զեինկլիշվիլին:
«Հաղթող տարած կանանց ակումբը» Ախալցիխեի շահառուների համար նախաձեռնել է նախագիծ ՝ «Քաղցկեղով հիվանդների հզորացում Covid 19 համաճարակի պայմաններում» խորագրով: Ծրագիրը ներառում էր հոգեբանի խորհրդատվություն և համաճարակի սթրեսի դեմ պայքար: Չորրորդ ալիքի ընթացքում նրանք շաբաթը երկու օր հավաքվում էին առցանց բուժման համար:
«Խոսում էինք, թե ով ինչպիսի ախտորոշում ուներ, ինչով կարող էինք կիսվել միմյանց հետ: Խոսում էինք նաև ֆինանսավորման մասին: Այս հանդիպումները սովորեգրին ճիշտ կառավարել իրավիճակը, սովորեցինք հավատալ»,- պատմում է Թեան:
Ակումբի անդամների հանդիպում առցանց: Լուսանկարը ՝ հաղթող կանանց ակումբի ֆեյսբուքյան էջից.
Նախագիծն արդեն ավարտված է: Շահառուների հետ աշխատել է արտ-թերապևտ Մարի Քութաթելաձեն: Հոգեբանը հինգ տարի ներգրավված է եղել ուռուցքաբանության վերականգնման ծրագրում: Նա ասում է, որ շահառուների համար հոգեբանական աջակցությունն ու վերականգնումը շատ կարևոր են ինչպես բուժման ընթացքում, այնպես էլ դրա ավարտից հետո, վերականգնման ժամանակ: Թերապևտն ու շահառուները համաճարակից հետո տեղափոխվեցին առցանց «սենյակ»:
«Առաջին հերթին կա հիվանդության վախը, անզորության զգացումը: Հոգեբանական վերականգնման ոլորտում աշխատելը օգնում է փոխել ձեր վերաբերմունքը, պատասխանատվություն կրել ձեր սեփական առողջության համար և կարողանալ լինել ուժեղ, հոգ տանել ձեր և ձեր ընտանիքի անդամների մասին: Այս տեսակի աշխատանքը նպաստում է մարդկանց հոգե-սոցիալական վերականգնմանը»,-բացատրում է հոգեթերապևտը:
«Հաղթող կանանց ակումբը» հայտնաբերեց քաղցկեղով հիվանդ՝ Լիկա Գոցիրիձեն, հետվիրահատական շրջանում, երբ ի հայտ եկան բարդություններ և կողմնակի ազդեցությունները:
«Երբ ավշային հանգույցները հանվեցին, լիմֆոստազը զարգացավ, ձեռքս ուռեց: Սկզբում չգիտեի, թե ինչ է դա, իսկ վիրահատությունից հետո անհրաժեշտ էին վարժություններ: Բժիշկն ասեց, որ գոյություն ուներ ակումբ, որտեղ անցկացնում էին վարժություններ: Այսպիսով, հայտնաբերեցի «Հաղթող կանանց ակումբը»: Շատերը թաքցնում են ախտորոշումը, ուզում ենք ցավը միայնակ հաղթահարել, քաղցկեղը դատավճիռ չէ: Մեր կարգախոսն է, լինել այնպիսին, ինչպիսին էին մինչ ախտորոշումը»:
«Հաղթող կանանց ակումբը» հիմնադրվել է 2009 թվականին, Թբիլիսիում: Հետո աստիճանաբար ընդլայնվեց և միավորեց օնկոպացիենտներին, գրեթե ամբողջ երկրում: Հիմնադրումից 12 տարի անց, ակումբն ունի ավելի քան 800 անդամ:
Բացի վիրահատությունից առաջ և հետո ցուցադրվող հոգեբանական աջակցությունից, շահառուներին բաժանվում են պրոթեզներ և զսպիչներ, իսկ վիրահատությունից հետո անհրաժեշտ վարժությունների վիդեո հոլովակներ:
«Ակումբի նպատակն է կրծքի քաղցկեղից բուժվող և վիրահատվող կանանց ֆիզիկական և հոգեբանական վերականգնումը: Տարբեր դրամաշնորհառուներ մեզ օգնում են դրանում: Այժմ USAID ծրագրի շրջանակներում ընթանում է առցանց խորհրդատվություն հոգեթերապևտի հետ, որի նպատակն է բարձրացնել համաճարակի դեպքում քաղցկեղով հիվանդների դիմադրողականությունը: Ակումբի անդամներն ասում են, որ հաղթել են քաղցկեղին: Մեր ակումբին միացած կանայք չեն վախենում տեսախցիկներից, նրանք բացահայտ պատմում են իրենց պատմությունները, քանի որ կարծում են, որ նրանք խրախուսանք են տալիս այլ կանանց և ասում են. «Մենք փրկվեցինք, դուք նույնպես կփրկվեք»,- բացատրում է Ակումբի հասարակայնության հետ կապերի մենեջեր՝ Լիկա Էնուքիձեն:
Կանայք հերթական անգամ ցույց տվեցին, որ կարող են պայքարել և հաղթել քաղցկեղը: Երբ ապաքինված մարդիկ փորձում էին վերադառնալ իրենց հին կյանքին, նրանց կյանքում հայտնվեց երկրորդ դժվարությունը`համաճարակը: Ասում են, որ կհաղթահարեն նաև այս խոչընդոտը, և որոշ ժամանակ անց կասեն, որ հաղթահարել են կրծքի քաղցկեղն ու կորոնավիրուսը:
Թեա Զեինկլիշվիլին ուզում է վերադառնալ աշխատավայր՝ մանկապարտեզ: Երաժշտության ուսուցչուհին կարոտել է երեխաներին, խանդավառությամբ է հիշում նրանց հետ աշխատանքային ժամերը, առավոտյան վարժությունները, սպորտային մրցումները և տոնական միջոցառումները: Երկու տարի առաջ տիրող դրությանն ու կյանքին նա վերադառնալ չի կարող, եթե չվերադառնա մանկապարտեզ: Այդ իսկ պատճառով, վիրուսի հետ պայքարում ներգրավվեց յուրահատուկ կերպով՝ պատվաստվելով:
Երկրորդ աստիճանի չարորակ քաղցկեղ - Այս ախտորոշումը գլխիվայր շուռ տվեց երաժշտության ուսուցչուհու կյանքը: 2020 թվականի սկզբին, երբ աշխարհը պայքարում էր կորոնավիրուսային համաճարակի առաջին ալիքի դեմ, Թեան հաղթահարեց կրծքի քաղցկեղը: Քիմիաթերապիայի, վիրաբուժության, ճառագայթային թերապիայի ընթացքը նրա վաղ անցյալի երկար և դժվարին ճանապարհն է `դեպի վերջնական հաղթանակ:
Վիրահատությունը կատարվել է 2020 թվականի մարտի 7 –ին: Հետվիրահատական շրջանում նա մեկուսացված էր, ընտանիքի անդամների հետ: Կորոնավիրուսը հատկապես վտանգավոր էր նրա, ինչպես նաև բոլոր ուռուցքային հիվանդություններ ունեցողների համար:
Թեան ապրում է Ախալցիխեի Կլդե գյուղում: 15 տարի է, Ախալցիխեի #6 մանկապարտեզու երաժշտության ուսուցչուհի է: Համաճարակի պատճառով աշխատանքից ազատված կինը ժամանակը ծախսում էր տնային աշխատանքների, ծաղիկների խնամքի և հողագործության վրա:
Համաճարակի ընթացքում քաղցկեղով հիվանդները ստիպված էին մեկ այլ կարևոր որոշում կայացնել ՝ պատվաստումը: Թեան այս անգամ էլ ընտրեց կյանքը և պատրաստվեց «Pfizer» - ի երկրորդ դեղաչափով:
«Ուղեկցող հիվանդությունները, որոնք մեր խնդիրներում գլխավոր տեղ են զբաղեցնում, պետք է հաղթահարեինք: Եթե վարակվեինք, ելքը կարող էր լինել աղետալի: Միակ ելքի համարեցի պատվաստումը: Խոսեցի բժշկի հետ, ասեց, որ եթե համաձայն էի, լավագույն տարբերակը պատվաստվելն է»:
Պատվաստման անհրաժեշտության մասին խոսվեց նաեւ ակումբում, որը միավորում է նման հիվանդներին: Պարզվեց, որ մի քանի կանայք արդեն պատվաստվել են, իսկ ոմանց համար Թեան խորհրդի աղբյուր հանդիսացավ:
«Ոմանք պատրաստվում էին, ոմանք՝ վախենում, բայց երբ պատմում էինք մեր փորձի մասին, այն մասին, որ պատվաստումից հետո լավ էինք զգում մեզ, նրանց տալիս էինք շարժառիթ, նրանք անգամ գրանցվեցին: Հարցերը շատ են, ոմանք վախենում են, ես էլ էի վախենում: Համարում էի, որ այն իրավիճակում չէի, որ կարողանայի դիմանալ պատվաստանյութին: Բայց երկու պատվաստումներն էլ լավ անցան»:
Ակումբում քննարկվում էր այն ամենը, ինչը կարևոր էր քաղցկեղով հիվանդների համար: «Հաղթող կանանց ակումբը» Թեան և Ախալցիխեում ապրող 13 այլ շահառուներ հայտնաբերել են համաճարակի ժամանակ՝ 2021 թվականի հուլիսի սկզբին: Ակումբի նպատակն է քաղցկեղ ունեցող կանանց ֆիզիկապես և հոգեբանորեն վերականգնումը, ինչպես նաև նրանց վերասոցիալականացմանը:
«Այս ակումբը ինձ համար շարժառիթ է, երբ մարդիկ պատմում են, թե ինչպես են առողջանում, ինչպես են հաղթահարել հիվանդությունը, առաջանում է հավատ: Առաջին հերթին ակումբից սպասում էի հոգևոր աջակցություն և քաջալերանք, քանի որ քաղցկեղը կյանքի դատավճիռ չէ: Եթե պայքարենք, կհաղթենք», - ասել է Թեա Զեինկլիշվիլին:
«Հաղթող տարած կանանց ակումբը» Ախալցիխեի շահառուների համար նախաձեռնել է նախագիծ ՝ «Քաղցկեղով հիվանդների հզորացում Covid 19 համաճարակի պայմաններում» խորագրով: Ծրագիրը ներառում էր հոգեբանի խորհրդատվություն և համաճարակի սթրեսի դեմ պայքար: Չորրորդ ալիքի ընթացքում նրանք շաբաթը երկու օր հավաքվում էին առցանց բուժման համար:
«Խոսում էինք, թե ով ինչպիսի ախտորոշում ուներ, ինչով կարող էինք կիսվել միմյանց հետ: Խոսում էինք նաև ֆինանսավորման մասին: Այս հանդիպումները սովորեգրին ճիշտ կառավարել իրավիճակը, սովորեցինք հավատալ»,- պատմում է Թեան:
Ակումբի անդամների հանդիպում առցանց: Լուսանկարը ՝ հաղթող կանանց ակումբի ֆեյսբուքյան էջից.Նախագիծն արդեն ավարտված է: Շահառուների հետ աշխատել է արտ-թերապևտ Մարի Քութաթելաձեն: Հոգեբանը հինգ տարի ներգրավված է եղել ուռուցքաբանության վերականգնման ծրագրում: Նա ասում է, որ շահառուների համար հոգեբանական աջակցությունն ու վերականգնումը շատ կարևոր են ինչպես բուժման ընթացքում, այնպես էլ դրա ավարտից հետո, վերականգնման ժամանակ: Թերապևտն ու շահառուները համաճարակից հետո տեղափոխվեցին առցանց «սենյակ»:
«Առաջին հերթին կա հիվանդության վախը, անզորության զգացումը: Հոգեբանական վերականգնման ոլորտում աշխատելը օգնում է փոխել ձեր վերաբերմունքը, պատասխանատվություն կրել ձեր սեփական առողջության համար և կարողանալ լինել ուժեղ, հոգ տանել ձեր և ձեր ընտանիքի անդամների մասին: Այս տեսակի աշխատանքը նպաստում է մարդկանց հոգե-սոցիալական վերականգնմանը»,-բացատրում է հոգեթերապևտը:
«Հաղթող կանանց ակումբը» հայտնաբերեց քաղցկեղով հիվանդ՝ Լիկա Գոցիրիձեն, հետվիրահատական շրջանում, երբ ի հայտ եկան բարդություններ և կողմնակի ազդեցությունները:
«Երբ ավշային հանգույցները հանվեցին, լիմֆոստազը զարգացավ, ձեռքս ուռեց: Սկզբում չգիտեի, թե ինչ է դա, իսկ վիրահատությունից հետո անհրաժեշտ էին վարժություններ: Բժիշկն ասեց, որ գոյություն ուներ ակումբ, որտեղ անցկացնում էին վարժություններ: Այսպիսով, հայտնաբերեցի «Հաղթող կանանց ակումբը»: Շատերը թաքցնում են ախտորոշումը, ուզում ենք ցավը միայնակ հաղթահարել, քաղցկեղը դատավճիռ չէ: Մեր կարգախոսն է, լինել այնպիսին, ինչպիսին էին մինչ ախտորոշումը»:
«Հաղթող կանանց ակումբը» հիմնադրվել է 2009 թվականին, Թբիլիսիում: Հետո աստիճանաբար ընդլայնվեց և միավորեց օնկոպացիենտներին, գրեթե ամբողջ երկրում: Հիմնադրումից 12 տարի անց, ակումբն ունի ավելի քան 800 անդամ:
Բացի վիրահատությունից առաջ և հետո ցուցադրվող հոգեբանական աջակցությունից, շահառուներին բաժանվում են պրոթեզներ և զսպիչներ, իսկ վիրահատությունից հետո անհրաժեշտ վարժությունների վիդեո հոլովակներ:
«Ակումբի նպատակն է կրծքի քաղցկեղից բուժվող և վիրահատվող կանանց ֆիզիկական և հոգեբանական վերականգնումը: Տարբեր դրամաշնորհառուներ մեզ օգնում են դրանում: Այժմ USAID ծրագրի շրջանակներում ընթանում է առցանց խորհրդատվություն հոգեթերապևտի հետ, որի նպատակն է բարձրացնել համաճարակի դեպքում քաղցկեղով հիվանդների դիմադրողականությունը: Ակումբի անդամներն ասում են, որ հաղթել են քաղցկեղին: Մեր ակումբին միացած կանայք չեն վախենում տեսախցիկներից, նրանք բացահայտ պատմում են իրենց պատմությունները, քանի որ կարծում են, որ նրանք խրախուսանք են տալիս այլ կանանց և ասում են. «Մենք փրկվեցինք, դուք նույնպես կփրկվեք»,- բացատրում է Ակումբի հասարակայնության հետ կապերի մենեջեր՝ Լիկա Էնուքիձեն:
Կանայք հերթական անգամ ցույց տվեցին, որ կարող են պայքարել և հաղթել քաղցկեղը: Երբ ապաքինված մարդիկ փորձում էին վերադառնալ իրենց հին կյանքին, նրանց կյանքում հայտնվեց երկրորդ դժվարությունը`համաճարակը: Ասում են, որ կհաղթահարեն նաև այս խոչընդոտը, և որոշ ժամանակ անց կասեն, որ հաղթահարել են կրծքի քաղցկեղն ու կորոնավիրուսը:
Թեա Զեինկլիշվիլին ուզում է վերադառնալ աշխատավայր՝ մանկապարտեզ: Երաժշտության ուսուցչուհին կարոտել է երեխաներին, խանդավառությամբ է հիշում նրանց հետ աշխատանքային ժամերը, առավոտյան վարժությունները, սպորտային մրցումները և տոնական միջոցառումները: Երկու տարի առաջ տիրող դրությանն ու կյանքին նա վերադառնալ չի կարող, եթե չվերադառնա մանկապարտեզ: Այդ իսկ պատճառով, վիրուսի հետ պայքարում ներգրավվեց յուրահատուկ կերպով՝ պատվաստվելով:
ამავე კატეგორიაში
კვირის პოპულარული
ამინდის პროგნოზი
აბრეშუმის გზა
პარტნიორი მედიასაშუალებების მასალები
ამინდი
ახალციხე
10
°C
ახალქალაქი
7
°C
ასპინძა
9
°C
ადიგენი
17
°C
ბორჯომი
11
°C
თბილისი
14
°C
აბასთუმანი
9
°C
ბაკურიანი
6
°C
ნინოწმინდა
7
°C
ვალუტა
AMD
1000
6.8978
EUR
1
2.8837
RUB
100
2.8914
TRY
1
0.0829
USD
1
2.6755
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
