ინტერვიუ
ზამთარი მოდის, კიდევ უფრო რთული პერიოდი - რა ელის სურსათის ფასებს?
COVID19-ის პანდემიის დაწყების შემდეგ, საქართველოში საარსებო შემწეობის მიმღებ პირთა რაოდენობა 44.12%-ით გაიზარდა. ქვეყანაში 622 923 ადამიანი სოციალურად დაუცველია და თავის რჩენა უჭირთ. ამას ემატება ფასების ზრდა მედიკამენტებზე, სურსათსა და ნავთობპროდუქტებზე. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის ინფორმაციით, ზეთი და ცხიმი გაძვირდა 40.7%-ით, ბოსტნეული - 38.2%, რძე, ყველი და კვერცხი - 17.1%, შაქარი - 16.6%, პური და პურპროდუქტები - 13.2%, ტრანსპორტი - 20.3%-ით.
რა იწვევს სურსათზე ფასის მატებას - ამ საკითხზე დისტრიბუტორთა ასოციაციის ხელმძღვანელს ივა ჭყონიას ვესაუბრეთ.
ბატონო ივა, რა განაპირობებს საქართველოში სურსათზე ფასების მატებას?
ფასების სტაბილურად მატება, უპირველეს ყოვლისა, ხდება იმიტომ, რომ საერთაშორისო ბაზარზე ფასების ცვლილებაა. მოთხოვნა არის გაზრდილი ისეთ პროდუქტზე, როგორიცაა შაქარი, ხორბალი, ყავა...
გვახსოვს, რომ შარშან სუბსიდირების პროგრამა იყო ჩართული, რომ გარკვეულ პროდუქტზე ფასი არ გაზრდილიყო. როგორც კი ეს პროგრამა დასრულდა, ფასი მომენტალურად გაიზარდა.
კიდევ ერთი სუბსიდირების პროგრამა ხორციელდებოდა საწარმოების მიმართულებით, ასუბსიდირებდნენ როგორც გაზს, ისე ელექტროენერგიას. ეს პროგრამაც როგორც კი დასრულდა, რა თქმა უნდა, მათი ნაწარმის ფასიც გაიზარდა.
სუბსიდირება წარუმატებელია, თუ გრძელვადიან პერსპექტივაში სხვა კუთხით ვერ შეძლებენ ფასების დასტაბილურებას და არ იქნება შესაძლებელი, რომ სუბსიდიის შემდეგ იგივე ნიშნულზე დარჩეს ფასი. ამიტომ ვფიქრობ, რომ სუბსიდირება ექვსი თვე რაც იყო, წყალში გადაიყარა ფული. ექვსი თვის შემდეგ იგივე შედეგი მივიღეთ - 20 თეთრით გაძვირდა პური. მთელი ეს პერიოდი, ჩვენს გადასახადებს წყალში ვყრიდით, შედეგი არ არის.
მსყიდველობითი უნარიანობა წლიდან წლამდე მცირდება, ინფლაციის მაჩვენებელი კატასტროფულ ნიშნულზეა - 12% არის ძალიან საგანგაშო. გარე ფაქტორების გარდა, შიდა ფაქტორებმა, ლარის კურსმა და პანდემიამ ძალიან დიდი გავლენა იქონია.
კატასტროფულად გაზრდილ საწვავის ფასზე პირდაპირაა მიბმული სადისტრიბუციო კომპანიები. ეს ყველაფერი ჯამში გვაძლევს იმ ნეგატიურ მონაცემს, რაც ქვეყანაში გვაქვს.
როგორი მოლოდინი აქვთ დისტრიბუტორ კომპანიებს? რა მოხდება ერთ, ორ თვეში?
ზამთარი მოდის, კიდევ უფრო რთული პერიოდი. როდესაც იმპორტზე ვართ დამოკიდებული და ადგილობრივი, სოფლის მეურნეობის პროდუქციაც ამოილევა... გაძვირებულია ლოჯისტიკა, კომუნალური გადასახადები. აქედან გამომდინარე, ფასების მატება მოსალოდნელია. შესაძლოა ისე არა, როგორც ეს აქამდე იყო, მაგრამ გაძვირდება.
ანუ, ძირითადად გარე ფაქტორები მოქმედებს ფასის მუდმივ ზრდაზე?
გარე ფაქტორები მოქმედებენ, მაგრამ რაც უფრო სწორად დავეხმარებით სოფლის მეურნეობის მიმართულებას, რაც უფრო სწორი სტრატეგია ექნება სახელმწიფოს და არა მხოლოდ სუბსიდირება და ვაუჩერები, რადგან გვანახა ამ წლებმა, რომ მილიარდზე მეტია დახარჯული ამ მიმართულებით და შედეგი არ არის ის, რაც უნდა იყოს. ძალიან ნელა ვვითარდებით და ქვეყანაში არის ძალიან ბევრი პრობლემა სოფლის მეურნეობის მიმართულებით. ვფიქრობ, სხვა სტრატეგიაა დასაწერი, რომ რაც შეძლება მეტი უცხოური ვალუტა შემოვიდეს ჩვენს ქვეყანაში და მეტი პროდუქცია წავიდეს ექსპორტზე, ამასთანავე, გვქონდეს იმის საშუალება, რომ მოსახლეობას ადგილობრივი პროდუქტი მივაწოდოთ და არა იმპორტირებული. ეს არის გამოსავალი და ჩვენი ხსნა.
როგორც თქვით, პროდუქტმა ფასი მოიმატა მსოფლიო ბაზარზე, გაძვირდა საწვავი, ლოჯისტიკური მომსახურება და ა.შ. მაგრამ ეს პროცესი ეკონომიკურად ძლიერ ქვეყნებში მოსახლეობისთვის ასეთი მტკივნეული არ არის, როგორც საქართველოში.
ცალსახაა, რომ ჩვენთან ბოლო წლებში ცხოვრების დონე, საშუალო ხელფასი არ გაზრდილა. ძალიან რთულია, როცა ქართული ლარი უცხოურ ვალუტასთან 100%-ით გაუფასურებულია და 12% აღწევს ინფლაციის მაჩვენებელი, რაიმე დამაიმედებელი თქვა. არასტაბილური ვალუტის გარდა, პრობლემაა ზოგადად, ქვეყანაში არსებული არასტაბილური მდგომარეობა.
თუ არსებობს რაიმე ბერკეტი, რომელიც ფასის მატების პროცესს შეაჩერებს? რა შეუძლია სახელმწიფოს?
ჩვენ ვფიქრობდით, რომ გამოსავალი იქნებოდა მცირე დროით მაინც, საწვავზე აქციზის ფასის შემცირება. ეს უფრო ლოგიკური და შედეგიანი იქნებოდა, ვიდრე სუბსიდია. ამ მოთხოვნით, საქართველოს ხელისუფლებას ნავთობიმპორტიორთა კავშირთან ერთად მივმართეთ, მაგრამ უარყოფითი პასუხი მივიღეთ.
ის განცხადებები, რაც თუნდაც ფინანსთა მინისტრმა გააკეთა, რომ ხელფასები არის გასაზრდელი, ლოგიკურია. გასაგებია, რომ ასეთი ინფლაციის ფონზე ის ხელფასი, რაც 10 წლის წინ ჰყოფნიდა, ახლა ვეღარ ეყოფა ადამიანს, მაგრამ რის ხარჯზე უნდა მოხდეს, ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი, სწორად უნდა გააანალიზოს სახელმწიფომ. მნიშვნელოვანია, რომ რაც შეიძლება მეტ მცირე და საშუალო ბიზნესს შეუწყონ ხელი, რომ პრობლემებიდან ამოვიდეთ.
ამ სიტუაციაში რას მოგვცემს მცირე და საშუალო ბიზნესის ხელშეწყობა?
ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი, რადგან ბევრი ადამიანია დასაქმებული აქ. შეგვიძლია ვთქვათ, რომ საქართველოში დოვლათს მცირე და საშუალო ბიზნესი ქმნის. ჩვენ ვართ პატარა ქვეყანა და არ გვაქვს იმის ფუფუნება, რომ თითოეულ ბიზნეს ოპერატორს დახმარება არ სჭირდებოდეს. ასეთ ეპიდსიტუაციაში სწორედ მცირე და საშუალო ბიზნესს ექმნება, ხოლმე, პრობლემები, ამიტომ სახელმწიფო უნდა იყოს ძალიან ყურადღებით.
რა იწვევს სურსათზე ფასის მატებას - ამ საკითხზე დისტრიბუტორთა ასოციაციის ხელმძღვანელს ივა ჭყონიას ვესაუბრეთ.
ბატონო ივა, რა განაპირობებს საქართველოში სურსათზე ფასების მატებას?
ფასების სტაბილურად მატება, უპირველეს ყოვლისა, ხდება იმიტომ, რომ საერთაშორისო ბაზარზე ფასების ცვლილებაა. მოთხოვნა არის გაზრდილი ისეთ პროდუქტზე, როგორიცაა შაქარი, ხორბალი, ყავა...
გვახსოვს, რომ შარშან სუბსიდირების პროგრამა იყო ჩართული, რომ გარკვეულ პროდუქტზე ფასი არ გაზრდილიყო. როგორც კი ეს პროგრამა დასრულდა, ფასი მომენტალურად გაიზარდა.
კიდევ ერთი სუბსიდირების პროგრამა ხორციელდებოდა საწარმოების მიმართულებით, ასუბსიდირებდნენ როგორც გაზს, ისე ელექტროენერგიას. ეს პროგრამაც როგორც კი დასრულდა, რა თქმა უნდა, მათი ნაწარმის ფასიც გაიზარდა.
სუბსიდირება წარუმატებელია, თუ გრძელვადიან პერსპექტივაში სხვა კუთხით ვერ შეძლებენ ფასების დასტაბილურებას და არ იქნება შესაძლებელი, რომ სუბსიდიის შემდეგ იგივე ნიშნულზე დარჩეს ფასი. ამიტომ ვფიქრობ, რომ სუბსიდირება ექვსი თვე რაც იყო, წყალში გადაიყარა ფული. ექვსი თვის შემდეგ იგივე შედეგი მივიღეთ - 20 თეთრით გაძვირდა პური. მთელი ეს პერიოდი, ჩვენს გადასახადებს წყალში ვყრიდით, შედეგი არ არის.
მსყიდველობითი უნარიანობა წლიდან წლამდე მცირდება, ინფლაციის მაჩვენებელი კატასტროფულ ნიშნულზეა - 12% არის ძალიან საგანგაშო. გარე ფაქტორების გარდა, შიდა ფაქტორებმა, ლარის კურსმა და პანდემიამ ძალიან დიდი გავლენა იქონია.
კატასტროფულად გაზრდილ საწვავის ფასზე პირდაპირაა მიბმული სადისტრიბუციო კომპანიები. ეს ყველაფერი ჯამში გვაძლევს იმ ნეგატიურ მონაცემს, რაც ქვეყანაში გვაქვს.
როგორი მოლოდინი აქვთ დისტრიბუტორ კომპანიებს? რა მოხდება ერთ, ორ თვეში?
ზამთარი მოდის, კიდევ უფრო რთული პერიოდი. როდესაც იმპორტზე ვართ დამოკიდებული და ადგილობრივი, სოფლის მეურნეობის პროდუქციაც ამოილევა... გაძვირებულია ლოჯისტიკა, კომუნალური გადასახადები. აქედან გამომდინარე, ფასების მატება მოსალოდნელია. შესაძლოა ისე არა, როგორც ეს აქამდე იყო, მაგრამ გაძვირდება.
ანუ, ძირითადად გარე ფაქტორები მოქმედებს ფასის მუდმივ ზრდაზე?
გარე ფაქტორები მოქმედებენ, მაგრამ რაც უფრო სწორად დავეხმარებით სოფლის მეურნეობის მიმართულებას, რაც უფრო სწორი სტრატეგია ექნება სახელმწიფოს და არა მხოლოდ სუბსიდირება და ვაუჩერები, რადგან გვანახა ამ წლებმა, რომ მილიარდზე მეტია დახარჯული ამ მიმართულებით და შედეგი არ არის ის, რაც უნდა იყოს. ძალიან ნელა ვვითარდებით და ქვეყანაში არის ძალიან ბევრი პრობლემა სოფლის მეურნეობის მიმართულებით. ვფიქრობ, სხვა სტრატეგიაა დასაწერი, რომ რაც შეძლება მეტი უცხოური ვალუტა შემოვიდეს ჩვენს ქვეყანაში და მეტი პროდუქცია წავიდეს ექსპორტზე, ამასთანავე, გვქონდეს იმის საშუალება, რომ მოსახლეობას ადგილობრივი პროდუქტი მივაწოდოთ და არა იმპორტირებული. ეს არის გამოსავალი და ჩვენი ხსნა.
როგორც თქვით, პროდუქტმა ფასი მოიმატა მსოფლიო ბაზარზე, გაძვირდა საწვავი, ლოჯისტიკური მომსახურება და ა.შ. მაგრამ ეს პროცესი ეკონომიკურად ძლიერ ქვეყნებში მოსახლეობისთვის ასეთი მტკივნეული არ არის, როგორც საქართველოში.
ცალსახაა, რომ ჩვენთან ბოლო წლებში ცხოვრების დონე, საშუალო ხელფასი არ გაზრდილა. ძალიან რთულია, როცა ქართული ლარი უცხოურ ვალუტასთან 100%-ით გაუფასურებულია და 12% აღწევს ინფლაციის მაჩვენებელი, რაიმე დამაიმედებელი თქვა. არასტაბილური ვალუტის გარდა, პრობლემაა ზოგადად, ქვეყანაში არსებული არასტაბილური მდგომარეობა.
თუ არსებობს რაიმე ბერკეტი, რომელიც ფასის მატების პროცესს შეაჩერებს? რა შეუძლია სახელმწიფოს?
ჩვენ ვფიქრობდით, რომ გამოსავალი იქნებოდა მცირე დროით მაინც, საწვავზე აქციზის ფასის შემცირება. ეს უფრო ლოგიკური და შედეგიანი იქნებოდა, ვიდრე სუბსიდია. ამ მოთხოვნით, საქართველოს ხელისუფლებას ნავთობიმპორტიორთა კავშირთან ერთად მივმართეთ, მაგრამ უარყოფითი პასუხი მივიღეთ.
ის განცხადებები, რაც თუნდაც ფინანსთა მინისტრმა გააკეთა, რომ ხელფასები არის გასაზრდელი, ლოგიკურია. გასაგებია, რომ ასეთი ინფლაციის ფონზე ის ხელფასი, რაც 10 წლის წინ ჰყოფნიდა, ახლა ვეღარ ეყოფა ადამიანს, მაგრამ რის ხარჯზე უნდა მოხდეს, ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი, სწორად უნდა გააანალიზოს სახელმწიფომ. მნიშვნელოვანია, რომ რაც შეიძლება მეტ მცირე და საშუალო ბიზნესს შეუწყონ ხელი, რომ პრობლემებიდან ამოვიდეთ.
ამ სიტუაციაში რას მოგვცემს მცირე და საშუალო ბიზნესის ხელშეწყობა?
ეს არის ძალიან მნიშვნელოვანი, რადგან ბევრი ადამიანია დასაქმებული აქ. შეგვიძლია ვთქვათ, რომ საქართველოში დოვლათს მცირე და საშუალო ბიზნესი ქმნის. ჩვენ ვართ პატარა ქვეყანა და არ გვაქვს იმის ფუფუნება, რომ თითოეულ ბიზნეს ოპერატორს დახმარება არ სჭირდებოდეს. ასეთ ეპიდსიტუაციაში სწორედ მცირე და საშუალო ბიზნესს ექმნება, ხოლმე, პრობლემები, ამიტომ სახელმწიფო უნდა იყოს ძალიან ყურადღებით.
ამავე კატეგორიაში
კვირის პოპულარული
ამინდის პროგნოზი
ხალხის აზრით
პარტნიორი მედიასაშუალებების მასალები
ამინდი
ახალციხე
12
°C
ახალქალაქი
9
°C
ასპინძა
14
°C
ადიგენი
11
°C
ბორჯომი
9
°C
თბილისი
15
°C
აბასთუმანი
7
°C
ბაკურიანი
4
°C
ნინოწმინდა
9
°C
ვალუტა
AMD
1000
7.0429
EUR
1
3.0232
RUB
100
3.2005
TRY
1
0.0725
USD
1
2.7561
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
