Գյուղատնտեսություն
Գյուղ - հաճախակի երկրաշարժերով և բազմացած սողուններով
Սահմանամերձ Սամեբա գյուղը գտնվում է Նինոծմինդայից մոտ 25 կմ հեռավորության վրա: Քանդված ճանապարհ, ջրի պակաս, հաճախակի երկրաշարժեր և օձերի առատություն - սրանք այն խնդիրներից մի քանիսն են, որոնց մասին խոսում են տեղացիները։ Գյուղում բնակվում է վրացի և հայ շուրջ 50 ընտանիք։ Նրանց թվում է դուխաբոր վերաբնակիչների միայն մեկ ընտանիք:
Ի սկզբանե, գյուղը հանրությանը հայնտի է դարձել հաճախակի երկրաշարժերի պատճառով։ Իսկ հետո՝ օձերի բազմությամբ: Սրանք այն «յուրահատկություններն» են, որոնք հիշեցնում են Սամեբա գյուղի մասին: Տեղացիների նախկինում կանգուն տների վրա այժմ նկատվում են ճեղքեր, նրանց սոցիալական կյանքը վատացել է, «ընտելացել են ցնցումներին», բայց մինչ օրս օգնության են սպասում:
«Այս ցնցումներին էլ արդեն ընտելացանք... Շաբաթական գոնե մեկ անգամ պետք է զգանք: Գիշերները մշտապես սպասում ենք երկրաշարժերի: Տեսեք, ինչի են նմանվել մեր տները: Բոլոր պատերը ճեղքված են»,- ասում է Վալերի Խանչալյանը:
Վալերին ապրում է Սամեբայում ավելի քան 40 տարի: Շատերը հիշում են գյուղում քաղաքական գործիչների տված խոստումները, բայց կատարումը՝ հազվադեպ: Հիմնական խնդիրներից մեկը, տեղացիների կարծիքով, վերջին շրջանում երկրաշարժերի աճն է։ Ցնցումները կործանարար կամ ավերիչ չեն, թեև սթրեսային են:
«Վերջին մեկ տարում 60-ից ավելի երկրաշարժ է գրանցվել, ո՞ր կառուցված տունը կդիմանա, կամ ո՞ր մարդը: Ոչ տեղական, ոչ էլ կենտրոնական կառավարությունը որևէ օգնություն չի ցուցաբերել վնասված տների վերականգնման համար։ Սակայն տների հենապատերը ճեղքված են, և ոչ ոք չգիտի՝ կդիմանա՞ն արդյոք դրանք հերթական ուժեղ ցնցմանը»։
Սամեբան գտնվում է Մադաթափա լճի մոտ։ Տարածքը ամռանը լի է չվող թռչուններով և գրավիչ վայր է զբոսաշրջիկների համար։Ձմռանն այստեղ ձյան բարձրությունը հասնում է կես մետրի։ Գյուղացիների համար խնդրահարույց է նաև այն, որ գտնվում են լճի հարակից տարածքում: Չնայած համաճարակի ավարտին, դպրոցականները ապրիլից կրկին պետք է անցնեն հեռավար ռեժիմի։ Պատճառը ջերմաստիճանի բարձրացման հետ հին շենքում սողունների ի հայտ գալն է: Տեղացիներն ասում են, որ օձերը վերջին տասը տարիների ընթացքում պարբերաբար հայտնվում են դպրոցում: Այս տարի, սակայն, նրանց քանակը հատկապես շատացել է։
«Դպրոցն ամեն տարի մաքրվում է, թունավորվում, բայց սա միանգամյա ազդեցություն է ունենում, ուստի պետք է մանրակրկիտ հետազոտություն անել: Եկան մասնագետները, տարան (օձերին) լաբորատորիա և կպարզեն, թե դրանք ինչ տեսակներ են և որքանով են վտանգավոր: Տարիների ընթացքում այս խնդիրն առկա է, ամեն անգամ թունավորում ենք և հետևում արդյունքին: Անցած տարի հետազոտողներ էին եկել Իլիայի անվան պետական համալսարանից, ասեցինք, որ օձերը թունավոր չեն, անգամ ձեռք էին տալիս, բայց որտեղից իմանանք, որ ոչ թունավորների թվում չկան թունավորներ»,- ասում է դպրոցի տնօրեն՝ Մզեքալա Մինաձեն:
Նինոծմինդայի քաղաքապետարանում քաջ տեղյակ են տեղացիների խնդիրները: Քաղաքապետի խոսքով՝ Սամեբան կառուցել են դուխոբորները, հետևաբար՝ բնակելի շենքերը հին են։ Դուխոբորների մշակած գյուղերը դատարկվում են: 2014 թվականի մարդահամարի տվյալներով՝ Սամեբայում ապրում է մոտ 60 մարդ։ Նրանց թիվը տարեցտարի նվազում է:
«Ներկայիս բնակչությունն իրենց տները մտել են մոտ 15-20 տարի առաջ։ Երկրաշարժերը վնասել են պատերը, սակայն դրանք վնասվել են նաև հնությունից: Գյուղի աջակցության ծրագրի շրջանակներում գազաֆիկացումը հնարավոր չի լինի, քանի որ այն ներառված չէ առաջնահերթությունների մեջ, ըստ արձանագրությունների՝ բնակչությունը պահանջում է խմելու ջրի համակարգի տեղավորում, հետևաբար, այս տարի կկարգավորվի այդ հարցը: Ինչ վերաբերվում է Նինոծմինդայի մունիցիպալիտետին, ապա այս տարի ճանապարհի ասֆալտապատում չի նախատեսվում»,- բացատրում է Նինոծմինդայի քաղաքապետ՝ Անիվարդ Մոսոյանը:
Սամեբա գյուղը գտնվում է սեյսմիկ ակտիվ գոտում: Ջավախքում հանգած հրաբուխներ կան, ու զարմանալի չէ, որ տեղանքում պարբերաբար մագմատիկ ակտիվություն է նկատվում: Մասնագետների խոսքով, հենց դրա համար էլ այժմ երկրաշարժերի հաճախականությունն այժմ իսկապես ուշադրության կարիք ունի:
Ի սկզբանե, գյուղը հանրությանը հայնտի է դարձել հաճախակի երկրաշարժերի պատճառով։ Իսկ հետո՝ օձերի բազմությամբ: Սրանք այն «յուրահատկություններն» են, որոնք հիշեցնում են Սամեբա գյուղի մասին: Տեղացիների նախկինում կանգուն տների վրա այժմ նկատվում են ճեղքեր, նրանց սոցիալական կյանքը վատացել է, «ընտելացել են ցնցումներին», բայց մինչ օրս օգնության են սպասում:«Այս ցնցումներին էլ արդեն ընտելացանք... Շաբաթական գոնե մեկ անգամ պետք է զգանք: Գիշերները մշտապես սպասում ենք երկրաշարժերի: Տեսեք, ինչի են նմանվել մեր տները: Բոլոր պատերը ճեղքված են»,- ասում է Վալերի Խանչալյանը:
Վալերին ապրում է Սամեբայում ավելի քան 40 տարի: Շատերը հիշում են գյուղում քաղաքական գործիչների տված խոստումները, բայց կատարումը՝ հազվադեպ: Հիմնական խնդիրներից մեկը, տեղացիների կարծիքով, վերջին շրջանում երկրաշարժերի աճն է։ Ցնցումները կործանարար կամ ավերիչ չեն, թեև սթրեսային են:
«Վերջին մեկ տարում 60-ից ավելի երկրաշարժ է գրանցվել, ո՞ր կառուցված տունը կդիմանա, կամ ո՞ր մարդը: Ոչ տեղական, ոչ էլ կենտրոնական կառավարությունը որևէ օգնություն չի ցուցաբերել վնասված տների վերականգնման համար։ Սակայն տների հենապատերը ճեղքված են, և ոչ ոք չգիտի՝ կդիմանա՞ն արդյոք դրանք հերթական ուժեղ ցնցմանը»։
Սամեբան գտնվում է Մադաթափա լճի մոտ։ Տարածքը ամռանը լի է չվող թռչուններով և գրավիչ վայր է զբոսաշրջիկների համար։Ձմռանն այստեղ ձյան բարձրությունը հասնում է կես մետրի։ Գյուղացիների համար խնդրահարույց է նաև այն, որ գտնվում են լճի հարակից տարածքում: Չնայած համաճարակի ավարտին, դպրոցականները ապրիլից կրկին պետք է անցնեն հեռավար ռեժիմի։ Պատճառը ջերմաստիճանի բարձրացման հետ հին շենքում սողունների ի հայտ գալն է: Տեղացիներն ասում են, որ օձերը վերջին տասը տարիների ընթացքում պարբերաբար հայտնվում են դպրոցում: Այս տարի, սակայն, նրանց քանակը հատկապես շատացել է։
«Դպրոցն ամեն տարի մաքրվում է, թունավորվում, բայց սա միանգամյա ազդեցություն է ունենում, ուստի պետք է մանրակրկիտ հետազոտություն անել: Եկան մասնագետները, տարան (օձերին) լաբորատորիա և կպարզեն, թե դրանք ինչ տեսակներ են և որքանով են վտանգավոր: Տարիների ընթացքում այս խնդիրն առկա է, ամեն անգամ թունավորում ենք և հետևում արդյունքին: Անցած տարի հետազոտողներ էին եկել Իլիայի անվան պետական համալսարանից, ասեցինք, որ օձերը թունավոր չեն, անգամ ձեռք էին տալիս, բայց որտեղից իմանանք, որ ոչ թունավորների թվում չկան թունավորներ»,- ասում է դպրոցի տնօրեն՝ Մզեքալա Մինաձեն:
Նինոծմինդայի քաղաքապետարանում քաջ տեղյակ են տեղացիների խնդիրները: Քաղաքապետի խոսքով՝ Սամեբան կառուցել են դուխոբորները, հետևաբար՝ բնակելի շենքերը հին են։ Դուխոբորների մշակած գյուղերը դատարկվում են: 2014 թվականի մարդահամարի տվյալներով՝ Սամեբայում ապրում է մոտ 60 մարդ։ Նրանց թիվը տարեցտարի նվազում է:
«Ներկայիս բնակչությունն իրենց տները մտել են մոտ 15-20 տարի առաջ։ Երկրաշարժերը վնասել են պատերը, սակայն դրանք վնասվել են նաև հնությունից: Գյուղի աջակցության ծրագրի շրջանակներում գազաֆիկացումը հնարավոր չի լինի, քանի որ այն ներառված չէ առաջնահերթությունների մեջ, ըստ արձանագրությունների՝ բնակչությունը պահանջում է խմելու ջրի համակարգի տեղավորում, հետևաբար, այս տարի կկարգավորվի այդ հարցը: Ինչ վերաբերվում է Նինոծմինդայի մունիցիպալիտետին, ապա այս տարի ճանապարհի ասֆալտապատում չի նախատեսվում»,- բացատրում է Նինոծմինդայի քաղաքապետ՝ Անիվարդ Մոսոյանը:
Սամեբա գյուղը գտնվում է սեյսմիկ ակտիվ գոտում: Ջավախքում հանգած հրաբուխներ կան, ու զարմանալի չէ, որ տեղանքում պարբերաբար մագմատիկ ակտիվություն է նկատվում: Մասնագետների խոսքով, հենց դրա համար էլ այժմ երկրաշարժերի հաճախականությունն այժմ իսկապես ուշադրության կարիք ունի:
Նույն թեմայով
Հաղորդումներ
Հայտնի..
Հարցազրույց
Օրվա արտահայտություն
Նյութեր գործընկեր լրատվամիջոցներից
Բնակչության կարծիքով
Եղանակի տեսություն
Եղանակը
Թբիլիսի
19
°C
Բորջոմի
22
°C
Ադիգենի
25
°C
Ախալցիխե
21
°C
Ասպինձա
17
°C
Ախալքալաք
14
°C
Նինոծմինդա
17
°C
Աբասթուման
19
°C
Բակուրիան
13
°C
Փոխարժեք
AMD
1000
6.9171
EUR
1
2.8804
RUB
100
2.9145
TRY
1
0.0827
USD
1
2.6859
Օրացույց
Տարածաշրջան
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
