Փետրվարի 4-ը քաղցկեղի դեմ պայքարի միջազգային օրն է:
Այդ տարեթիվը նշվում է 2005 թվականից, քաղցկեղի դեմ պայքարի միջազգային միության (UICC) նախաձեռնությամբ: Այս օրվա հիմնական նպատակն է՝ հասարակությունում ուռուցների մասին իրազեկության մակարդակի բարձրացմամբ, կանխարգելել միլիոնավոր մարդկանց մահը:
Ախալցիխեում մայրերի վանքի ղեկավարը 3 տարի առաջ պատահաբար հայտնաբերել էր, որ մարմնում տարածվել էր երկրորդ փուլի չարորակ ուռուցք:Նատալիա Քափիանիձեի համար այսպիսի ախտորոշման ընկալելը հեշտ չէր:
« Մարդիք մեկը մյուսին լավ են հույս տալիս և ցավակցում: Բայս երբ դու ես կանգնում նման խնդրի դիմաց, պարզվում է որ շատ դժվար է:Բայց որ մտածեցի, հասկացա, որ գործը դժվարությամբ չպետք է լիներ, քանի որ կա հույս, հավատ, Աստված: Աստված է տվել այս գեղեցիկ աշխարհը, դրա համար որոշեցի հետ չնայել: Մինչև վերջին շունչս, իմ ապրած ամեն օրը պետք է դարձնեի ակտիվ, հետաքրքիր»,-պատմում է Նատալիան:
Երիտասարդ կնոջ համար երկարատև բուժումը մեծ դժվարություն հանդիսացավ: Մեկ տարի հետո հետազոտության արդյունքները ցույց տվեցին որ նա
ամբողջովին առողջացել է:
«Երբ մարդը գրիպով է հիվանդանում, կարծում է թե վաղը ավելի լավ կլինի,կվերադառնա ամենօրյա կյանքին: Սա հույսն է: Ես էլ այսպես էի նայում իմ իրավիճակին: Միայն հույսով մարդը կարող է հաղթահարել բոլոր խնդիրներն ու դժվարությունները: Հուսահատ մարդը Աստծուն չի հիշում և հեշտությամբ է ենթարկվում դատաստանի»,- պատասխանում է հոգևոր անձը,ով կրծքագեղձի քաղցկեղն հաղթահարել է 2 տարի առաջ:
Քաղցկեղին հաղթահարելու համար 14 տարվա կռիվ հարկ եղավ լրագրողուհի Շորենա Սուրմանիձեին: Հոջկինի լոմֆոմաի ախտորոշմամբ 12 ամյա երեխային տեղափոխեցին ուռուցքաբանական հիվանդանոց:
«Գլխացավեր սկսվեցին, լիմֆային հանգույցները նշանակալիորեն մեծացան, բարձր ջերմություն ունեի, դիմեցինք բժշկին, ով միանգամից ուղղարկեց Թբիլիսի: Երբ մայրս հարցրեց թե ինչ հիվանդություն էր, բժիշկն ասեց, «ուռուցք»: Դուռը կիսաբաց էր, և լսեցի: Առաջինը, մտքովս անցավ՝ « կմեռնեմ»: Հետո սկսվեց պայքար փրկվելու համար»,- ասում է Շորենա Սուրմանիձեն:
Պայքարի ճանապարհը, որը ընտրեց դպրոցի աշակերտուհին, դժվար էր, ինչպես հոգեպես, այնպես էլ ֆիզիկապես: Ճառագայթային թերապիան, դեղորայքները, մազաթափությունը- Շորենան ասում է, որ նա մեծացել է հիվանդության հետ:
«Բուժումը դժվար էր, նրա հետ պայքարի համար ֆինանսական միջոցներ գտնելը էլ ավելի դժվար: Տեսնում էի, ինչպես էին պայքարում ծնողներս, չէին հանձնվում: Ամեն ինչ զոհաբերեցին, որ ապրեի: Ամեն փուլը սկսելուց առաջ ինքս ինձ ասում էի, որ կստացվի, որ մետաստազների աճը կդադարի»,- ասում է նա:
2012թվականին եւս մեկ ուսումնասիրության արդյունքում պարզվեց, որ Շորենայի մարմնում քաղցկեղային բջիջներ չկան:
«Ժամանակին բուժումից բացի հոգեպես ուժեղ լինելը նույնպես կարևոր է: Իմ կողքին միշտ եղել են և կան այնպիսի մարդիք, որոնք ջերմությունն ու սերը երբեք չէին մոռանում: Զգում եմ նրանց սերը, և դա ուժ է տալիս պայքարելու: Նրանց սիրո շնորհիվ հասկանում եմ, որքան գեղեցիկ է յուրաքանչյուր օրն այս աշխարհում: Չհանձնվեն, բուժվեն և պայքարեն: Ամենակարևորը տրամադրվածությունն է, որ դու կարող ես, նա խեզ չի կարող հաղթել»,- ասում է նա:
2015-2017թթ. Տվյալների վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ քաղցկեղի նոր զոհերի 56-57% -ը կանայք են, 44-43% տղամարդիք: Ախալցխայում վզի, կրծքի քաղցկեղի, ուղղիչ եւ աղիքային քաղցկեղի անվճար ցուցադրություն հնարավոր է անցնել Ախալցիխեի հիվանդանոցում, ինչպես նաև հասարակական կազմակերպություն «դեմոկրատ կանանց հասարակությունում» է հնարավոր: Այս կազմակերպությունում այսպես կոչված սկրինինգի ծրագրերն իրականացնում են 2010 թվականից:
Ուռուցքաբան Մակա Սախելաշվիլիի մոտ կրծքի մամոգրաֆիայի համար Սամցխե-Ջավախքից ամսվա ընթացքում մոտ 26-ից 40 կանայք են գալիս, այստեղից կասկածելի իրավիճակ 2-3 ն են ունենում, կազմակերպությունում ասում են, որ քաղցկեղի աճը 2 տարի է շատացել է:
« Շատ վատ է, որ մեր մոտ ստոգումը քիչ է, Շվեդիայում բնակչության 80% ը անցնում են հասարակ ստուգում,որ պարզեն: Իսկ Վրաստանում 15-17% միայն: Սա շատ ցածր ցուցանիշ է: Այն դեպքոմ,երբ կրծքագեղձի քաղցկեղի ստուգման ընթացքում մեկ ամսվա մեջ 5 կասկածելի դեպք է գրանցվել: Նման հիվանդներին, լրացուցիչ բուժման համար ուղարկում ենք Թբիլիսի»,- ասում է Մակա Սախելաշվիլին:
Ծխախոտի օգտագործում, անառողջ սնունդ, ցածր ֆիզիկական ակտիվություն և ալկոհոլի չարաշահում- սա այն գործոններն են, որը կարող է դառնալ քաղցկեղային հիվանդության դրդապատճառ: Այս վնասական սովորություններից ազատվելով, կարող եք նվազեցնել քաղցկեղի տարածումը: Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության տվյալներով, իրազեկության բարձրացմամբ և քաղցկեղի հետ հիվանդության արդյունավետ խորհրդակցություններ վարելու միջոցով, տարեկան հնարավոր է փրկել 1 ու կես միլիոն մարդու կյանք:
2019 թվականին մի նոր 3տարի ժամկետով կազմակերպություն սկսեց գործել: Այն կոչվում է-
« Ես կամ և կլինեմ»: Նրա կարևոր նպատակն է ցույց տալ բնակչությանը, թե ինչ ուժ և ազդեցություն կարող է ունենալ մարդու պահվածքը, մտածելակերպը, քաղցկեղի աճի դեմ պայքարելու ծանր և սարսափելի ընթացքի վրա: