«Մեդիային սպասվում է դժվար ժամանակաշրջան» - Մամուկա Անդղուլաձե
Այսօրվանից, օգոստոսի 1-ից, ուժի մեջ է մտել այսպես կոչված «ռուսական օրենքը», որը պարտավորեցնում է ոչ կառավարական և մեդիա կազմակերպություններին գրանցվել Ազգային հանրային ռեեստրում՝ որպես օտարերկրյա ուժի շահերի սպասարկող կազմակերպություն: Ռեեստրում գրանցվելը պարտադիր է դառնում բոլոր այն կազմակերպությունների համար, որոնց եկամտի 20%-ից ավելին ստացվում է արտերկրից:
Երկրում գործող մեդիա և ոչ կառավարական կազմակերպությունների մեծամասնությունն արդեն հայտնել է, որ չեն գրանցվելու ռեեստրում՝ որպես օտարերկրյա երկրի շահերի սպասարկողներ: Հետևաբար, նրանց գործունեության համար ամենադժվար ժամանակաշրջանը սկսվում է այսօրվանից, այն պայմաններում, որ շուտով պաշտոնապես կսկսվի նախընտրական արշավը, և ոչ կառավարական կազմակերպությունների և մեդիայի մի մասը պետք է ներգրավվի այս գործընթացներում:
«Նախընտրական շրջանում դժվար ժամանակաշրջան է սպասվում մեդիայի, այդ թվում նաև տարածաշրջանային մեդիայի համար, նրանք պետք է զգույշ լինեն: Ավելի մեծ ջանքեր գործադրեն և հնարավորինս աշխատեն, որպեսզի ավելի շատ քաղաքացիներ տեղեկացված լինեն և ճիշտ ընտրություն կատարեն, քանի որ այս տարի շատ կարևոր ընտրություններ են», - ասում է Մեդիայի աջակցության կոալիցիայի նախագահ Մամուկա Անդղուլաձեն:
Մամուկա Անդղուլաձեն լավ ծանոթ է Վրաստանում գոյություն ունեցող մեդիա միջավայրին և այն մարտահրավերներին, որոնք կանգնած են նրանց առաջ: Նրա խոսքով, «ռուսական օրենքի» ընդունումից առաջ էլ լրագրողները աշխատում էին դժվար և վտանգավոր իրավիճակում, որը խրախուսվում էր իշխանությունների կողմից, իսկ այժմ՝ օրենքի ուժի մեջ մտնելուց հետո, ավելի մեծ մարտահրավեր է սպասվում նրանց:
«Լրագրողների նկատմամբ խրախուսված բռնությունը, անբավարար հետաքննությունը, ապատեղեկատվության տարածումը, պետական ինստիտուտների առգրավումը, ինչը ազդում է որոշումների վրա՝ սա առկա խնդիրների թերի ցանկն է: Այս ժամանակահատվածում ավելացավ այսպես կոչված «ռուսական օրենքը», որը ուղղված է ոչ կառավարական կազմակերպությունների և մեդիա կազմակերպությունների դեմ, որպեսզի ի վերջո քաղաքացիները չկարողանան հաղորդակցվել միմյանց հետ, չկարողանան ինքնակազմակերպվել և աջակցել միմյանց», - ասում է Մամուկա Անդղուլաձեն:
Մյուսների նման Մամուկա Անդղուլաձեն նույնպես կարծում է, որ իրավիճակի փոփոխության համար վճռորոշ կլինեն հոկտեմբերի 26-ի ընտրությունները, ուստի հիմա շատ բան է կախված մեդիայից և այլ կազմակերպություններից, որպեսզի հանրությանը մատուցեն օբյեկտիվ տեղեկատվություն՝ ճիշտ որոշում կայացնելու համար։
Չնայած տասնյակ հազարավոր քաղաքացիների, հասարակական և մեդիա կազմակերպությունների հակազդեցությանը, Վրաստանի խորհրդարանն ընդունեց «Օտարերկրյա ազդեցության թափանցիկության մասին» օրենքը մայիսի 14-ին, իսկ մայիսի 28-ին հաղթահարեց Վրաստանի նախագահի վետոն։ Վրաստանի իշխանությունների ներկայացուցիչների պնդմամբ, այս օրենքի նպատակը օտարերկրյա ֆինանսավորումների թափանցիկությունն ապահովելն է:
Օրենքի համաձայն, այն լրատվամիջոցները և հասարակական կազմակերպությունները, որոնք իրենց ֆինանսավորման 20%-ից ավելին ստանում են օտարերկրյա դոնորներից, ստիպված են գրանցվել որպես «օտարերկրյա ուժի շահերը կրող կազմակերպություններ», հակառակ դեպքում՝ կտուգանվեն: Նման օրենքը գործում է Ռուսաստանում 2012 թվականից, որը բազմաթիվ կազմակերպությունների փակման պատճառ է դարձել։ Ռուսաստանում այլևս չկան անկախ լրատվամիջոցներ և քաղաքացիական հասարակություն:
Այսպես կոչված «ռուսական օրենքի» ընդունման պատճառով ԱՄՆ-ն սահմանել է պատժամիջոցներ կառավարության ներկայացուցիչների նկատմամբ։
Երկրում գործող մեդիա և ոչ կառավարական կազմակերպությունների մեծամասնությունն արդեն հայտնել է, որ չեն գրանցվելու ռեեստրում՝ որպես օտարերկրյա երկրի շահերի սպասարկողներ: Հետևաբար, նրանց գործունեության համար ամենադժվար ժամանակաշրջանը սկսվում է այսօրվանից, այն պայմաններում, որ շուտով պաշտոնապես կսկսվի նախընտրական արշավը, և ոչ կառավարական կազմակերպությունների և մեդիայի մի մասը պետք է ներգրավվի այս գործընթացներում:
«Նախընտրական շրջանում դժվար ժամանակաշրջան է սպասվում մեդիայի, այդ թվում նաև տարածաշրջանային մեդիայի համար, նրանք պետք է զգույշ լինեն: Ավելի մեծ ջանքեր գործադրեն և հնարավորինս աշխատեն, որպեսզի ավելի շատ քաղաքացիներ տեղեկացված լինեն և ճիշտ ընտրություն կատարեն, քանի որ այս տարի շատ կարևոր ընտրություններ են», - ասում է Մեդիայի աջակցության կոալիցիայի նախագահ Մամուկա Անդղուլաձեն:
Մամուկա Անդղուլաձեն լավ ծանոթ է Վրաստանում գոյություն ունեցող մեդիա միջավայրին և այն մարտահրավերներին, որոնք կանգնած են նրանց առաջ: Նրա խոսքով, «ռուսական օրենքի» ընդունումից առաջ էլ լրագրողները աշխատում էին դժվար և վտանգավոր իրավիճակում, որը խրախուսվում էր իշխանությունների կողմից, իսկ այժմ՝ օրենքի ուժի մեջ մտնելուց հետո, ավելի մեծ մարտահրավեր է սպասվում նրանց:
«Լրագրողների նկատմամբ խրախուսված բռնությունը, անբավարար հետաքննությունը, ապատեղեկատվության տարածումը, պետական ինստիտուտների առգրավումը, ինչը ազդում է որոշումների վրա՝ սա առկա խնդիրների թերի ցանկն է: Այս ժամանակահատվածում ավելացավ այսպես կոչված «ռուսական օրենքը», որը ուղղված է ոչ կառավարական կազմակերպությունների և մեդիա կազմակերպությունների դեմ, որպեսզի ի վերջո քաղաքացիները չկարողանան հաղորդակցվել միմյանց հետ, չկարողանան ինքնակազմակերպվել և աջակցել միմյանց», - ասում է Մամուկա Անդղուլաձեն:
Մյուսների նման Մամուկա Անդղուլաձեն նույնպես կարծում է, որ իրավիճակի փոփոխության համար վճռորոշ կլինեն հոկտեմբերի 26-ի ընտրությունները, ուստի հիմա շատ բան է կախված մեդիայից և այլ կազմակերպություններից, որպեսզի հանրությանը մատուցեն օբյեկտիվ տեղեկատվություն՝ ճիշտ որոշում կայացնելու համար։
Չնայած տասնյակ հազարավոր քաղաքացիների, հասարակական և մեդիա կազմակերպությունների հակազդեցությանը, Վրաստանի խորհրդարանն ընդունեց «Օտարերկրյա ազդեցության թափանցիկության մասին» օրենքը մայիսի 14-ին, իսկ մայիսի 28-ին հաղթահարեց Վրաստանի նախագահի վետոն։ Վրաստանի իշխանությունների ներկայացուցիչների պնդմամբ, այս օրենքի նպատակը օտարերկրյա ֆինանսավորումների թափանցիկությունն ապահովելն է:
Օրենքի համաձայն, այն լրատվամիջոցները և հասարակական կազմակերպությունները, որոնք իրենց ֆինանսավորման 20%-ից ավելին ստանում են օտարերկրյա դոնորներից, ստիպված են գրանցվել որպես «օտարերկրյա ուժի շահերը կրող կազմակերպություններ», հակառակ դեպքում՝ կտուգանվեն: Նման օրենքը գործում է Ռուսաստանում 2012 թվականից, որը բազմաթիվ կազմակերպությունների փակման պատճառ է դարձել։ Ռուսաստանում այլևս չկան անկախ լրատվամիջոցներ և քաղաքացիական հասարակություն:
Այսպես կոչված «ռուսական օրենքի» ընդունման պատճառով ԱՄՆ-ն սահմանել է պատժամիջոցներ կառավարության ներկայացուցիչների նկատմամբ։
