Լուրեր
«Բուժման համար վճարում ենք ահռելի գումարներ»,- առանց քաղաքացիության ապրող քաղաքացիները
Ինչպիսի խնդիրների են բախվում այն անձինք, ովքեր քաղաքացիություն չեն ստացել իրենց հայրենիքում և այդ պատճառով նրանք ստիպված են վճարել տարբեր ծառայությունների համար: Հայրենադարձված մեսխեթցիների ապրուստն հատկապես բարդացավ համաճարակի ժամանակ, երբ վարակված քաղաքացիները ստիպված էին անձամբ վճարել բուժման համար:
Էրաիփա Բասատովան կորոնավիրուսն հաղթահարել է բարդություններով: 43-ամյա կինը բացի COVID19-ից, ուներ նաև այլ ուղեկցող հիվանդություններ: Հայրենադարձված մեսխեթցին դեռ բուժվում էր Ախալցիխեի ռեֆերալ հիվանդանոցում, իսկ հետո, առողջական բարդ վիճակի պատճառով, նրան ստիպված եղան տեղափոխել Թբիլիսի: Էրաիփայի բուժման համար վճարեցին 8 000 լարի: Քանի որ երիտասարդ կինը Վրաստանի քաղաքացի չէ, բժշկություն բոլոր ծախսերը ստիպված էր հոգալ ընտանիքը:
«Ամբողջ գումարը ես եմ վճարել, քանի որ կինս Վրաստանի քաղաքացի չէ: Կառավարությունից ասեցին, որ ոչնչով օգնել չեն կարող: Երբեք ոչ ոք մեզ չի օգնել»,- մեզ հետ զրույցում նշում է Հուսեձնը, Էրաիփայի ամուսինը: Բասատովները 14 տարի առաջ եկել են Ադիգենիի Աբասթումանի գյուղ: Հուսեյնի եղբայրներն ու քույրերը ստացել են երկքաղաքացիություն, իսկ Հուսեյնը ՝ նրա կինն ու երեխաները ՝ ոչ: Հայրենադարձված ընտանիքում ասում են, որ դստեր և կնոջ ադրբեջանական անձնագրերի ժամկետն ավարտվել է:
Մի քանի անգամ հավաքեցի բոլոր անհրաժեշտ փաստաթղթերը և դիմեցի քաղաքացիություն ստանալու նպատակով, ամեն անգամի համար ծախսել եմ 500 լարի: Ասում են, որ պետք է քննություն հանձնեմ, իսկ մինչ հմա նման բան չէին ասում: Ասեցի, ես երեկ հո չե՞մ եկել Վրաստան: Դուստրս ավարտում է դպրոցը, բայց փաստաթուղթ ստանալ չի կարող, նրա ադրբեջանական քաղաքացիության ժամկետը լրացել է, ոչ գնալ կարող է, ոչ էլ մնալ: Ինչ է լինելու չգիտեմ: Վերջին անգամ երեկ գնացի Թբիլիսի, կրկին փաստաթղթերի հարցով: Եթե չեն ուզում, որ մենք այստեղ գտնվենք, թող ասեն: Դեռ ասում են, եկեք, բոլոր պայմանները կստեղծենք, իսկ հետո, երբ գալիս ենք, անգամ մեկ անձնագիր տալ չեն կարող»:
Ախալցիխեում, Մարդալիեւների ընտանիքում ծնվեց երկրորդ որդին: Ծննդաբերության ծախսերի համար վճարել են 1600 լարի: Այս ծառայությունը պետությունը ֆինանսավորում է Վրաստանի քաղաքացիների համար: Մարդալիևները հայրենադարձված մեսխեթցիներ են, ընտանիքի ութ անդամներից միայն երկուսն ունեն Վրաստանի քաղաքացիություն: Այդ պատճառով շատ իրավունքներից մերժվում են:
«Քաղաքացիություն չունենալու պատճառով, շատ մեծ խնդիրներ և ծախսեր են ստեղծվում: Որդուս վիրահատության համար վճարեցի 500 լարի, իսկ Վրաստանի քաղաքացիների համար սա անվճար է: Ամենուր, ուր գնում ենք, անհրաժեշտ է քաղաքացիություն: Մեծ անպատվություն է, կարծես մարդ չեն համարում մեզ»,- բողովում է Վասիա Մարդալիևան:
Մարդալիևներն ունեն հայրենադարձվածների կարգավիճակ, բայց սա ընտանիքին քաղաքացիություն չունեցող անձանց համեմատ, իրավական առավելություն չի տալիս:
Նրանց նման, տարիներ է, ինչ պետական օգնություն է խնդրում Աբուսլիմ Առիփովը, ով Ախալցիխեում՝ ուղեբեռակայանի հարակից տարածքում է ապրում: 59-ամյա տղամարդը, 2010 թվականին հայրենիք վերադառնալուց հետո, ստացել է Վրաստանի քաղաքացիություն: Սրանից հետո փորձում է այս իրավունքը ստանձնել նաև ընտանիքի այլ անդամներին: Առիփովների վեց անդամից բաղկացած ընտանիքում քաղաքացիություն ունի միաև Աբամուսլիմը: Չորդ տարի առաջ նա պայքարեց նաև իրաբանականորեն, բայց ապարդյուն:
«Որպեսզի ապրես պետութությունում, լինելով լիարժեք քաղաքացի, պետք է ունենաս քաղաքացիությունն հաստատող փաստաթուղթ: Քաղաքացիություն չունենալու պատճառով, դպրոցում աշակերտներին ատեստատներ չեն տալիս: Մեծ խնդիր է բժշկական հարցը, մեկ մարդուն բուժման համար ամբողջ ընտանիքի եկամուտը չի հերիքում: Օրինակ, իմ թոռը ծնվեց և եթե ծնողները ուննային քաղաքացիություն, ծախսերը շատ ավելի քիչ կլինեին: Ստիպված էի վճարել 1 200 լարի: Եթե լինեինք Վրաստանի քաղաքացիներ, ապա որոշ բժշկական ծառայություն անվճար կլիներ»:
Աբամուսլիմ Առիփովն ասում է, որ առանց քաղաքացիության մնացած անձանց կյանքը կորոնավիրուսի համաճարակի ժամանակ էլ ավելի բարդացավ:
«Մեր հարազատը վարակվեց կորոնավիրուսով և բուժման համար օրեկան վճարում էր 500 լարի»:
Սամցխե-Ջավախքում հայրենադարձված մեսխեթցիների 26 ընտանիք է ապրում: Այստեղից 16-ն Ախալցիխեի ուղեբեռակայանի հարակից տարածքում, 8՝ Ադիգենում, 2 քաղաքում են բնակվում: Բոլոր ընտանիքներում առնվազն մեկն ու քաղաքացիության խնդիր:
Սարվար Սափարովը հայրենիք վերադարձել է 13 տարի առաջ, ընտանիքի հետ: Մինչև Վրաստանում կհարմարվեին, ամսեկան երկու շաբաթ անցկացնում էր Ադրբեջանում: Քաղաքացիություն չունենալու փաստը նրանց համար մեծ խոչընդոտ է: Երբ այս առումով խնդիրներ ստեղծվեցին, չկարողացավ կարգավորել փաստաթղթերը: Շտապ օգնության բժշկի կողմից Վրաստանում անցկացրած 13 տարին իշխանության համար բավական արգումենտ չէր:
Սափարովների ընտանիքում կա հինգ անդամ: Նրանցից երկուսը՝ Սարվարն ու նրա հարսը չունեն քաղաքացիություն: Սարվարի կինը մեկ տարի առաջ մահացավ, նա նույնպես չուներ Վրաստանի քաղաքացիություն:
69-ամյա բժիշկը պատմում է, որ քաղաքացիություն չունենալու պատճառով, նրանք ստիպված են վճարել այն ծառայությունների համար, որոնք անվճար են Վրաստանի քաղաքացիների համար: Օրինակ, կրթությունն ու առողջապահությունը: Չեն կարող օգտվել կորոնավիրուսի ժամանակ քաղաքացիների առաջարկված արտոնություններից:
«Մեծ խնդիրներ ունեն հատկապես կանայք, երբ հղի են և ստիպված են հաճախ բժշկի դիմել, շատ գումար են ծախսում»:
Քաղաքացիության հարցը անհանգստացնում է Սամցխե-Ջավախքում ապրող յուրաքանչյուր ընտանիքի: Վերոնշյալ անձանց խնդրի վերաբերյալ 2005 թվականից աշխատում է «Տոլերանտ» հասարակական կազմակերպությունը: Ղեկավար՝ Ցիրա Մեսխիշվիլին հիմա նախագահ՝ Սալոմե Զուրաբիշվիլիին ուղարկելու համար նամակ է պատրաստում, որտեղ օգնություն է խնդրում հայրենադարձված մեսխեթցիների խնդրի լուծման համար:
«Ով ունի հայրենադարձվածի կարգավիճակ, անգամ նրանք չեն ստանում քաղաքացիություն: Միայն ընդունում են, որ անհիմն դուրս են գրել երկրից: Չի կարելի, որ մարդն 15 տարի ապրի երկրում և լինի ոչ ոք: Երեխաներին բժիշկների մոտ տանել չեն կարող, չեն կարող պատվաստտել»:
Մեսխեթից շատերը Վրաստան են վերադարձել 2007-2010 թվականներին: Հայրենիք վերադարձել են այնպես, որ այստեղ անգամ հարազատները չէին սպասում և ոչ էլ տարրական ապրուստի պայմաններ ունեին: Տներ գնել են սեփական ջանքերով: Եկամուտ են ստանում գյուղատնտեսությամբ, փոքր հողատարածքներ մշակելով: Նրանցից շատերը խոսում են ռուսերեն, իսկ վրացերեն գիտեն միայն երիտասարդները:
Հաշտության և քաղաքացիական հավասարության պետական նախարարի աշխատակազմի համաձայն, հայրենադարձության կարգավիճակի դիմումների ժամկետը լրացել է 2010 թվականի հունվարի 1-ից: 5 841 մարդ դիմել է Վրաստանin (շուրջ 9 000 մարդ ՝ անչափահասների հետ միասին): Նրանցից 1.998-ին տրվել է հայրենադարձության կարգավիճակ:
Հայրենադարձության կարգավիճակ ունեցող անձանց Վրաստանի քաղաքացիություն տալու մասին բանաձևի համաձայն, 2010 թ. Մարտի 30-ին, հայրենադարձության կարգավիճակ ունեցող անձը կարող է պարզեցված ընթացակարգով դիմել քաղաքացիություն ստանալու համար: Օրենքի հիմնական պայմանն այն է, որ դիմումատուն երկու տարվա ընթացքում պետք է հրաժարվի այլ երկրի քաղաքացիությունից:
«Վրաստանը երկու տարվա ժամկետ տվեց,, որ Ադրբեջանի քաղաքացիությունից հրաժարվեն, բայց Ադրբեջանն այսպիսի հեշտությամբ չի թողնում: Ասում է, որ դեռ չեմ քննարկում այս հարցը: Մեկ ընտանիքը պետք է վճարի 500 դոլար ու սպասի 3-4 տարի: Այս ժամանակահատվածում Վրաստանի տրված ժամկետը լրանում է, ինչ անեն այս դեպքում: Լրացուցիչ խնդիրներ ստեղծվեց նաև համաճարակի պատտճառով, սահմանները փակեցին և այլևս հետ գնալ չեն կարող: Ոմանց անձնագրերի ժամկետը լրացել է և վախենում են հատել սահմանը»,- բացատրում է Ցիրա Մեսխիշվիլին:
Վրաստանում բնակվող 494 հայրենադարձված մեսխեթցիներ ստացել են պայմանական քաղաքացիություն, ինչը նշանակում է, որ Վրաստանի քաղաքացիությունը ուժի մեջ կմտնի, երբ նրանք հրաժարվեն այլ երկրի քաղաքացիությունից:
Խորհրդային իշխանությունները արտաքսեցին մահմեդական մեսխեթցիներին 1944 թվականի նոյեմբերի 14-ի գիշերը: 77 տարի առաջ Սամցխե-Ջավախեթիում բնակվող 100,000 մահմեդականներ բռնի տեղահանվեցին և անասունների վագոններով ուղարկվեցին Ասիա: Պատմական աղբյուրների համաձայն ՝ բոլորը չէին կարող դիմակայել ճանապարհի ծանր պայմաններին, և մոտ 17000 մահմեդական սպանվեց:
Տեղահանության պատճառը Ստալինի վախն էր, ով հավատում էր, որ Թուրքիայի հետ պատերազմի դեպքում մահմեդական մեսխեթցիները կանցնեն նրանց կողմը: Այնուամենայնիվ, տեղահանվածների մեծ մասը կանայք և երեխաներ էին: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում ավելի քան 30,000 մահմեդական մեսխեթցիներ կռվել են խորհրդային կողմում գտնվող ֆաշիստների դեմ:
2014 թվականին Վրաստանի կառավարությունը մշակեց բռնի տեղահանված անձանց հայրենադարձության պետական ռազմավարություն: Ըստ օկուպացված տարածքներից բռնի տեղահանվածների նախարարության, ռազմավարության նպատակն է խթանել հայրենադարձների արժանապատիվ և կամավոր վերադարձը և նրանց հետագա ինտեգրումը հասարակության մեջ: Այնուամենայնիվ, իրավապաշտպանները հարցեր ունեն այս գործընթացի վերաբերյալ: Ցիրա Մեսխիշվիլին նշում է Ախալցիխե վերադարձող երկու ընտանիքի օրինակը, երբ մեսխեթցիները երկրորդ անգամ ստիպված էին լքել իրենց հայրենիքը: Ադրբեջանից եկած Մակարիձեները և Կուրաձեները չկարողացան հաղթահարել մարտահրավերները և կրկին ստիպված եղան տեղափոխվել Թուրքիա:
Հրապարակվել է Վրաստանի Բաց հասարակության հիմնադրամների և Վրացական ռազմավարության ու զարգացման կենտրոնի (GCSD) ֆինանսական աջակցությամբ:Հեղինակի / հեղինակների կողմից տեղեկատվական նյութում հայտնված կարծիքը չի կարող արտացոլել հիմնադրամի և կենտրոնի դիրքորոշումը: Ըստ այդմ, «Բաց հասարակության հիմնադրամը» և «Վրացական ռազմավարության և զարգացման կենտրոնը» պատասխանատու չեն նյութի բովանդակության համար:
Էրաիփա Բասատովան կորոնավիրուսն հաղթահարել է բարդություններով: 43-ամյա կինը բացի COVID19-ից, ուներ նաև այլ ուղեկցող հիվանդություններ: Հայրենադարձված մեսխեթցին դեռ բուժվում էր Ախալցիխեի ռեֆերալ հիվանդանոցում, իսկ հետո, առողջական բարդ վիճակի պատճառով, նրան ստիպված եղան տեղափոխել Թբիլիսի: Էրաիփայի բուժման համար վճարեցին 8 000 լարի: Քանի որ երիտասարդ կինը Վրաստանի քաղաքացի չէ, բժշկություն բոլոր ծախսերը ստիպված էր հոգալ ընտանիքը:
«Ամբողջ գումարը ես եմ վճարել, քանի որ կինս Վրաստանի քաղաքացի չէ: Կառավարությունից ասեցին, որ ոչնչով օգնել չեն կարող: Երբեք ոչ ոք մեզ չի օգնել»,- մեզ հետ զրույցում նշում է Հուսեձնը, Էրաիփայի ամուսինը: Բասատովները 14 տարի առաջ եկել են Ադիգենիի Աբասթումանի գյուղ: Հուսեյնի եղբայրներն ու քույրերը ստացել են երկքաղաքացիություն, իսկ Հուսեյնը ՝ նրա կինն ու երեխաները ՝ ոչ: Հայրենադարձված ընտանիքում ասում են, որ դստեր և կնոջ ադրբեջանական անձնագրերի ժամկետն ավարտվել է:
Մի քանի անգամ հավաքեցի բոլոր անհրաժեշտ փաստաթղթերը և դիմեցի քաղաքացիություն ստանալու նպատակով, ամեն անգամի համար ծախսել եմ 500 լարի: Ասում են, որ պետք է քննություն հանձնեմ, իսկ մինչ հմա նման բան չէին ասում: Ասեցի, ես երեկ հո չե՞մ եկել Վրաստան: Դուստրս ավարտում է դպրոցը, բայց փաստաթուղթ ստանալ չի կարող, նրա ադրբեջանական քաղաքացիության ժամկետը լրացել է, ոչ գնալ կարող է, ոչ էլ մնալ: Ինչ է լինելու չգիտեմ: Վերջին անգամ երեկ գնացի Թբիլիսի, կրկին փաստաթղթերի հարցով: Եթե չեն ուզում, որ մենք այստեղ գտնվենք, թող ասեն: Դեռ ասում են, եկեք, բոլոր պայմանները կստեղծենք, իսկ հետո, երբ գալիս ենք, անգամ մեկ անձնագիր տալ չեն կարող»:
Ախալցիխեում, Մարդալիեւների ընտանիքում ծնվեց երկրորդ որդին: Ծննդաբերության ծախսերի համար վճարել են 1600 լարի: Այս ծառայությունը պետությունը ֆինանսավորում է Վրաստանի քաղաքացիների համար: Մարդալիևները հայրենադարձված մեսխեթցիներ են, ընտանիքի ութ անդամներից միայն երկուսն ունեն Վրաստանի քաղաքացիություն: Այդ պատճառով շատ իրավունքներից մերժվում են:
«Քաղաքացիություն չունենալու պատճառով, շատ մեծ խնդիրներ և ծախսեր են ստեղծվում: Որդուս վիրահատության համար վճարեցի 500 լարի, իսկ Վրաստանի քաղաքացիների համար սա անվճար է: Ամենուր, ուր գնում ենք, անհրաժեշտ է քաղաքացիություն: Մեծ անպատվություն է, կարծես մարդ չեն համարում մեզ»,- բողովում է Վասիա Մարդալիևան:
Մարդալիևներն ունեն հայրենադարձվածների կարգավիճակ, բայց սա ընտանիքին քաղաքացիություն չունեցող անձանց համեմատ, իրավական առավելություն չի տալիս:
Նրանց նման, տարիներ է, ինչ պետական օգնություն է խնդրում Աբուսլիմ Առիփովը, ով Ախալցիխեում՝ ուղեբեռակայանի հարակից տարածքում է ապրում: 59-ամյա տղամարդը, 2010 թվականին հայրենիք վերադառնալուց հետո, ստացել է Վրաստանի քաղաքացիություն: Սրանից հետո փորձում է այս իրավունքը ստանձնել նաև ընտանիքի այլ անդամներին: Առիփովների վեց անդամից բաղկացած ընտանիքում քաղաքացիություն ունի միաև Աբամուսլիմը: Չորդ տարի առաջ նա պայքարեց նաև իրաբանականորեն, բայց ապարդյուն:
«Որպեսզի ապրես պետութությունում, լինելով լիարժեք քաղաքացի, պետք է ունենաս քաղաքացիությունն հաստատող փաստաթուղթ: Քաղաքացիություն չունենալու պատճառով, դպրոցում աշակերտներին ատեստատներ չեն տալիս: Մեծ խնդիր է բժշկական հարցը, մեկ մարդուն բուժման համար ամբողջ ընտանիքի եկամուտը չի հերիքում: Օրինակ, իմ թոռը ծնվեց և եթե ծնողները ուննային քաղաքացիություն, ծախսերը շատ ավելի քիչ կլինեին: Ստիպված էի վճարել 1 200 լարի: Եթե լինեինք Վրաստանի քաղաքացիներ, ապա որոշ բժշկական ծառայություն անվճար կլիներ»:
Աբամուսլիմ Առիփովն ասում է, որ առանց քաղաքացիության մնացած անձանց կյանքը կորոնավիրուսի համաճարակի ժամանակ էլ ավելի բարդացավ:
«Մեր հարազատը վարակվեց կորոնավիրուսով և բուժման համար օրեկան վճարում էր 500 լարի»:
Սամցխե-Ջավախքում հայրենադարձված մեսխեթցիների 26 ընտանիք է ապրում: Այստեղից 16-ն Ախալցիխեի ուղեբեռակայանի հարակից տարածքում, 8՝ Ադիգենում, 2 քաղաքում են բնակվում: Բոլոր ընտանիքներում առնվազն մեկն ու քաղաքացիության խնդիր:
Սարվար Սափարովը հայրենիք վերադարձել է 13 տարի առաջ, ընտանիքի հետ: Մինչև Վրաստանում կհարմարվեին, ամսեկան երկու շաբաթ անցկացնում էր Ադրբեջանում: Քաղաքացիություն չունենալու փաստը նրանց համար մեծ խոչընդոտ է: Երբ այս առումով խնդիրներ ստեղծվեցին, չկարողացավ կարգավորել փաստաթղթերը: Շտապ օգնության բժշկի կողմից Վրաստանում անցկացրած 13 տարին իշխանության համար բավական արգումենտ չէր:
Սափարովների ընտանիքում կա հինգ անդամ: Նրանցից երկուսը՝ Սարվարն ու նրա հարսը չունեն քաղաքացիություն: Սարվարի կինը մեկ տարի առաջ մահացավ, նա նույնպես չուներ Վրաստանի քաղաքացիություն:
69-ամյա բժիշկը պատմում է, որ քաղաքացիություն չունենալու պատճառով, նրանք ստիպված են վճարել այն ծառայությունների համար, որոնք անվճար են Վրաստանի քաղաքացիների համար: Օրինակ, կրթությունն ու առողջապահությունը: Չեն կարող օգտվել կորոնավիրուսի ժամանակ քաղաքացիների առաջարկված արտոնություններից:
«Մեծ խնդիրներ ունեն հատկապես կանայք, երբ հղի են և ստիպված են հաճախ բժշկի դիմել, շատ գումար են ծախսում»:
Քաղաքացիության հարցը անհանգստացնում է Սամցխե-Ջավախքում ապրող յուրաքանչյուր ընտանիքի: Վերոնշյալ անձանց խնդրի վերաբերյալ 2005 թվականից աշխատում է «Տոլերանտ» հասարակական կազմակերպությունը: Ղեկավար՝ Ցիրա Մեսխիշվիլին հիմա նախագահ՝ Սալոմե Զուրաբիշվիլիին ուղարկելու համար նամակ է պատրաստում, որտեղ օգնություն է խնդրում հայրենադարձված մեսխեթցիների խնդրի լուծման համար:
«Ով ունի հայրենադարձվածի կարգավիճակ, անգամ նրանք չեն ստանում քաղաքացիություն: Միայն ընդունում են, որ անհիմն դուրս են գրել երկրից: Չի կարելի, որ մարդն 15 տարի ապրի երկրում և լինի ոչ ոք: Երեխաներին բժիշկների մոտ տանել չեն կարող, չեն կարող պատվաստտել»:
Մեսխեթից շատերը Վրաստան են վերադարձել 2007-2010 թվականներին: Հայրենիք վերադարձել են այնպես, որ այստեղ անգամ հարազատները չէին սպասում և ոչ էլ տարրական ապրուստի պայմաններ ունեին: Տներ գնել են սեփական ջանքերով: Եկամուտ են ստանում գյուղատնտեսությամբ, փոքր հողատարածքներ մշակելով: Նրանցից շատերը խոսում են ռուսերեն, իսկ վրացերեն գիտեն միայն երիտասարդները:
Հաշտության և քաղաքացիական հավասարության պետական նախարարի աշխատակազմի համաձայն, հայրենադարձության կարգավիճակի դիմումների ժամկետը լրացել է 2010 թվականի հունվարի 1-ից: 5 841 մարդ դիմել է Վրաստանin (շուրջ 9 000 մարդ ՝ անչափահասների հետ միասին): Նրանցից 1.998-ին տրվել է հայրենադարձության կարգավիճակ:
Հայրենադարձության կարգավիճակ ունեցող անձանց Վրաստանի քաղաքացիություն տալու մասին բանաձևի համաձայն, 2010 թ. Մարտի 30-ին, հայրենադարձության կարգավիճակ ունեցող անձը կարող է պարզեցված ընթացակարգով դիմել քաղաքացիություն ստանալու համար: Օրենքի հիմնական պայմանն այն է, որ դիմումատուն երկու տարվա ընթացքում պետք է հրաժարվի այլ երկրի քաղաքացիությունից:
«Վրաստանը երկու տարվա ժամկետ տվեց,, որ Ադրբեջանի քաղաքացիությունից հրաժարվեն, բայց Ադրբեջանն այսպիսի հեշտությամբ չի թողնում: Ասում է, որ դեռ չեմ քննարկում այս հարցը: Մեկ ընտանիքը պետք է վճարի 500 դոլար ու սպասի 3-4 տարի: Այս ժամանակահատվածում Վրաստանի տրված ժամկետը լրանում է, ինչ անեն այս դեպքում: Լրացուցիչ խնդիրներ ստեղծվեց նաև համաճարակի պատտճառով, սահմանները փակեցին և այլևս հետ գնալ չեն կարող: Ոմանց անձնագրերի ժամկետը լրացել է և վախենում են հատել սահմանը»,- բացատրում է Ցիրա Մեսխիշվիլին:
Վրաստանում բնակվող 494 հայրենադարձված մեսխեթցիներ ստացել են պայմանական քաղաքացիություն, ինչը նշանակում է, որ Վրաստանի քաղաքացիությունը ուժի մեջ կմտնի, երբ նրանք հրաժարվեն այլ երկրի քաղաքացիությունից:
Խորհրդային իշխանությունները արտաքսեցին մահմեդական մեսխեթցիներին 1944 թվականի նոյեմբերի 14-ի գիշերը: 77 տարի առաջ Սամցխե-Ջավախեթիում բնակվող 100,000 մահմեդականներ բռնի տեղահանվեցին և անասունների վագոններով ուղարկվեցին Ասիա: Պատմական աղբյուրների համաձայն ՝ բոլորը չէին կարող դիմակայել ճանապարհի ծանր պայմաններին, և մոտ 17000 մահմեդական սպանվեց:
Տեղահանության պատճառը Ստալինի վախն էր, ով հավատում էր, որ Թուրքիայի հետ պատերազմի դեպքում մահմեդական մեսխեթցիները կանցնեն նրանց կողմը: Այնուամենայնիվ, տեղահանվածների մեծ մասը կանայք և երեխաներ էին: Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ընթացքում ավելի քան 30,000 մահմեդական մեսխեթցիներ կռվել են խորհրդային կողմում գտնվող ֆաշիստների դեմ:
2014 թվականին Վրաստանի կառավարությունը մշակեց բռնի տեղահանված անձանց հայրենադարձության պետական ռազմավարություն: Ըստ օկուպացված տարածքներից բռնի տեղահանվածների նախարարության, ռազմավարության նպատակն է խթանել հայրենադարձների արժանապատիվ և կամավոր վերադարձը և նրանց հետագա ինտեգրումը հասարակության մեջ: Այնուամենայնիվ, իրավապաշտպանները հարցեր ունեն այս գործընթացի վերաբերյալ: Ցիրա Մեսխիշվիլին նշում է Ախալցիխե վերադարձող երկու ընտանիքի օրինակը, երբ մեսխեթցիները երկրորդ անգամ ստիպված էին լքել իրենց հայրենիքը: Ադրբեջանից եկած Մակարիձեները և Կուրաձեները չկարողացան հաղթահարել մարտահրավերները և կրկին ստիպված եղան տեղափոխվել Թուրքիա:
Հրապարակվել է Վրաստանի Բաց հասարակության հիմնադրամների և Վրացական ռազմավարության ու զարգացման կենտրոնի (GCSD) ֆինանսական աջակցությամբ:Հեղինակի / հեղինակների կողմից տեղեկատվական նյութում հայտնված կարծիքը չի կարող արտացոլել հիմնադրամի և կենտրոնի դիրքորոշումը: Ըստ այդմ, «Բաց հասարակության հիմնադրամը» և «Վրացական ռազմավարության և զարգացման կենտրոնը» պատասխանատու չեն նյութի բովանդակության համար:
Նույն թեմայով
Հայտնի..
Հարցազրույց
Օրվա արտահայտություն
Նյութեր գործընկեր լրատվամիջոցներից
Եղանակի տեսություն
Փոխարժեք
AMD
1000
7.0244
EUR
1
2.8873
RUB
100
2.7367
TRY
1
0.0793
USD
1
2.7311
Օրացույց
Տարածաշրջան
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
