ერთმა ეპიდემიამ ჩემი ძმა იმსხვერპლა, მეორე ძმას ვაქცინამ მოუსწრო და გადარჩა - თამარ ყიფიანი

ჯანდაცვა

18.11.2024

სიახლის შიში, განვითარებული ტექნოლოგიები და დეზინფორმაციის შედეგები - ვისთვის ,,ჩიპიზაცია" და ვისთვის გადარჩენილი სიცოცხლე. ვაქსერებისა და ანტივაქსერების ბრძოლა გრძელდება. მედიკოსები განმარტავენ, რატომ შეიძლება სწრაფად შექმნილი ვაქცინა იყოს სანდო. ,,ადრე ერთი ნივთიერება რომ გაეხლიჩათ და ბოლომდე შეესწავლათ, წლები იყო საჭირო. ახლანდელი ტექნოლოგიით შეიძლება იმავეს ნახევარი საათი დასჭირდეს".

95 წლის თამარ ყიფიანი ასპინძაში ცხოვრობს. მრავლისმნახველი ექთანი სიცოცხლის განმავლობაში ოთხ ეპიდემიას მოესწრო. პირველი ინფექციური დაავადება, რომელიც შეხვდა ქოლერა იყო, მერე - ყვავილი, ტუბერკულოზი და ბოლოს კორონავირუსი. ამბობს, რომ ყველაზე რთულად კოვიდ19 გადაიტანა.

,,15 ოქტომბერს მოვხვდი კლინიკაში. ორი დღე ვკვდებოდი, ძლივს გადამარჩინეს" - აღნიშნა თამარ ყიფიანმა სამი წლის წინ, მას შემდეგ რაც ასპინძაში ჩინური ,,სინოფარმის" ვაქცინით აიცრა.

იმუნიზაციის მნიშვნელობას საკუთარი ოჯახის წევრების მაგალითზე ხსნის.

„ამ ქვეყანაზე ისეთ დროს ვიცხოვრე, რომ გადავიტანე ქოლერა. ამ ხნის განმავლობაში ყველას უშველა ვაქცინამ. უიმედოდ როცა არიან ადამიანები, ყველას ვეუბნები, რომ ვაქცინაციის მეტი გზა არ არის. რომ დავდიოდით ყვავილზე ასაცრელად, როგორც ახლა არიან, ასე იყვნენ მაშინაც ადამიანები - მოიგონეს ახლა რაღაცო. არის ახლა ყვავილი? არა!

მე რომ პირველ კლასში ვიყავი, მეათე კლასელი სამი გოგო ერთდროულად მოკვდა, ტუბერკულოზი იყო მაშინ. მაგის შემდეგ, მგონი ქოლერა იყო, ნიშნიანიძეების მთელი ოჯახი ამოწყდა. მახსოვს, მამა მიდიოდა მათ ღობესთან, სარზე აცვამდა ქათამს და საჭმელს და ასე აწვდიდა მეზობლებს.

ერთმა ეპიდემიამ ჩემი ძმა იმსხვერპლა, მეორე ბიჭი რომ გაგვიჩნდა, უკვე ვაქცინა იყო, ზესტაფონიდან ჩამოუტანეს და გადარჩა. ამიტომ მწამს ამ ვაქცინის" - გვეუბნება თამარ ყიფიანი.

კიდევ ერთი ექიმი, რომელიც სიკვდილს სასწაულებრივად გადაურჩა ახალციხელი გულო მოდებაძეა. როცა ახალციხეში ,,კორონიზაცია“ დაიწყო, კლინიკა „იმედის“ ექიმს ვირუსი უკვე გადატანილი ჰქონდა. კოვიდდადებითი, რომ იყო 2021 წელს, 13 ოქტომბერს გაიგო. სამი დღე ფეხზე ვერ დგებოდა, მერე თავს შეუძახა, საწოლზე დაყრდნობით ჯერ ორი ნაბიჯი გადადგა, შემდეგ პალატაში სიარული დაიწყო. 12 დღე იწვალა, გაუძლო, გამოჯანმრთელდა და მიხვდა, რომ კოვიდ19-მა თითქმის ყველაფერი ორად გაყო - მისი პირადი ცხოვრება, საზოგადოება, საყვარელი ქალაქიც კი, რომლის ერთმა ნაწილმა ერთმანეთის სიყვარული მეტად ისწავლა, მეორეში კი აგრესიამ იმძლავრა.

ყველაზე მეტად გული ადამიანების იმ ნაწილზე წყდება, ვისაც კოვიდ19-მა ვერაფერი ასწავლა. გულიკო მოდებაძე საუბრობს იმ ტკივილზე, რომელიც ერთი მხრივ, თანამშრომლის, მეგი ბაქრაძის მოულოდნელმა გარდაცვალებამ და მეორე მხრივ, იმ ადამიანთა რეაქციამ გამოიწვია, რომლებმაც ტრაგედიის გამო, „იმედის“ კლინიკის თანამშრომლები მკვლელებად და უცოდინრებად შერაცხეს.

,,მეგის გარდაცვალება ჩვენთვის რამხელა ტკივილია, ამას სიტყვით ვერ გადმოგცემთ. როგორი დღეები გავიარეთ, რა გადავიტანეთ და ჯერ კიდევ რისი გადატანა მოგვიწევს კიდევ ბევრი წელი, ვინ იცის. როგორ მდგომარეობაში აღმოჩნდა ან ოჯახი და ან ჩვენ ვინმემ იფიქრა? ჯერ კიდევ არავინ იცის რა მოხდა და ამ დროს სოციალურ ქსელში შეურაცხყოფისა და აგრესიის ნიაღვარი წამოვიდა. ყველაზე მეტად საწყენი ის იყო, რომ მსგავსი კომენტარების ავტორებში ბევრი ნაცნობი აღმოვაჩინე“.

მას შემდეგ, რაც 18 მარტს, ახალციხეში, კლინიკა ,,იმედის“ მედდა „ასტრაზენეკას“ ვაქცინით აიცრა და აცრიდან ნახევარ საათში გარდაიცვალა, მედპერსონალისთვის ბევრი რამ უარყოფითად შეიცვალა.

,,იმ საღამოს, როცა მეგი გარდაიცვალა, სიცოცხლე აღარ მინდოდა, მითუმეტეს, რომ მაგ საქმესთან მე შეხება არ მქონდა, რადგან ჩვენი ბრიგადები ერთმანეთს ცვლიდა. მესმის, ხალხში შიში გაჩნდა, ამ ბავშვს (მეგი ბაქრაძეს, რედ.) რომ ჯანმრთელობის პრობლემები ჰქონოდა და ისე აცრილიყო, შეიძლება ასე არავის შეშინებოდა. ახლა ბევრი ფიქრობს - ჯანმრთელი აიცრა და ასე დაემართა, მე რატომღა გავრისკოო, მაგრამ ადრე თუ გვიან, ხალხი მაინც მიიღებს აცრის გადაწყვეტილებას“ - ამბობს გულიკო მოდებაძე.

მეგი ბაქრაძე ახალციხის კლინიკა "იმედში" ექთნად მუშაობდა. 2021 წლის 18 მარტს მას "ასტრაზენეკას" ვაქცინით კორონავირუსის საწინააღმდეგო აცრა ჩაუტარდა. ვაქცინაციის შემდეგ 27 წლის ქალი კომაში ჩავარდა და მისი მდგომარეობიდან გამოყვანა ადგილზე ვეღარ შეძლეს. იგი "იმედიდან" თბილისის საუნივერსიტეტო კლინიკაში გადაიყვანეს, სადაც მეგი ბაქრაძის გარდაცვალება მედიკოსებმა 19 მარტს, 12:00 საათზე დააფიქსირეს. მეგი ბაქრაძის საქმეზე ექსპერტიზის დასკვნაში გარდაცვალების მიზეზად ანაფილაქსიური შოკია დასახელებული.

ექიმი გულიკო მოდებაძე ფიქრობს, რომ საზოგადოებას აღარ ახსოვს ის დრო, როდესაც პოლიომიელიტის გამო ბავშვებს დამბლა ემართებოდათ, ყვავილი კი კლავდა. ორივე ინფექცია მხოლოდ ვაქცინამ დაამარცხა. ანტივაქსერული კამპანია არ უკვირს, რადგან პრობლემები მოქალაქეების ნაწილს გეგმური აცრების დროსაც აქვთ. ,,მშობლების 10-20 % მაინც არ ცრის ბავშვებს, მიუხედავად იმისა, რომ აცრების გვერდითი მოვლენები მინიმუმამდეა დაყვანილი“.

საქართველოში ყველაზე დიდი წინააღმდეგობა, პაპილომა ვირუსის აცრას მოჰყვა. იმ მოტივით, თითქოს, იმუნიზაცია უშვილობას იწვევს. ,,ვიღაც ერთი იტყვის, მერე სოციალური ქსელი აყვება და არასწორი ინფორმაცია ვრცელდება. არადა, პაპილომა ვირუსი საშვილოსნოს ყელის სიმსივნური დაავადებების პროფილაქტიკაა გოგონებში და საზღვარგარეთ ძალიან წარმატებით მიმდინარეობს“.

საზოგადოების იმ ნაწილს, ვისაც მოკლე დროში შექმნილი ვაქცინის ეფექტურობის არ სჯერა, გულიკო ახსენებს, რომ ტექნოლოგია დაიხვეწა და ხარისხიანი ვაქცინის შექმნას წლები აღარ სჭირდება.

,,ახლა ამაზე ატყდა ამბავი, ასე უცებ რომ დამზადდა რამდენად სანდოა, მაშინ როცა ყვავილის ვაქცინა 60 წელი მზადდებოდაო. არ იქნება ეს კარგი, ე.ი. უნდა დაგვჩიპონ - თქვა ერთმა და გაიმეორა მსოფლიომ. არადა, ახლანდელი ტექნოლოგია და მაშინდელი ხომ განსხვავდება? ადრე ერთი ნივთიერება რომ გაეხლიჩათ და ბოლომდე შეესწავლათ, წლები იყო საჭირო. ახლანდელი ტექნოლოგიით კი შეიძლება იმავეს ნახევარი საათი დასჭირდეს“.

ანტივაქსერული კამპანიის გასაქარწყლებლად, მოსახლეობის სწორი და სრულყოფილი ინფორმირება რომ აუცილებელია, ამაში კლინიკის ექიმი დარწმუნებულია. საზოგადოებამ უნდა იცოდეს რა შეიძლება გამოიწვიოს ვაქცინაციამ, როგორია მისი გვერდითი მოვლენები და მხოლოდ ამის შემდეგ მიიღოს გადაწყვეტილება აიცრას თუ არა.

,,ნებისმიერმა უცხო ცილამ, რომელიც ორგანიზმში შედის, შეიძლება ანაფილაქსია გამოიწვიოს. თუმცა, იგივე შეიძლება განვითარდეს ფუტკრის ან რომელიმე მწერის ნაკბენის შემთხვევაშიც. შეიძლება ბალახებში ან ტყეში გაიარო და შოკი დაგეწყოს. ნებისმიერი რამ შეიძლება ამ შოკის გამომწვევი მიზეზი გახდეს. ასევეა ეს ვაქცინაც“ - აღნიშნავს გულიკო მოდებაძე.

ექიმი თამაზ მათოშვილი სხვადასხვა ეპიდემიას 41 წლის განმავლობაში ებრძოდა. ინფექციების მასობრივ გავრცელებას ვაქცინაციით უპირისპირდებოდნენ. კარდიოლოგი მოსახლეობას ადიგენში ცრიდა. 67 წლის ექიმი tv9news.ge -ს აუდიტორიას, ჯერ კიდევ კოვიდპანდემიის დროს უყვებოდა იმის შესახებ, თუ რა ძალა აქვს ვაქცინაციას.

ვაქცინა ბიოლოგიური პრეპარატია, რომელიც უზრუნველყოფს აქტიურ შეძენილ იმუნიტეტს კონკრეტული ინფექციური დაავადების წინააღმდეგ. ვაქცინა შეიძლება იყოს პროფილაქტიკური (რათა აღკვეთოს ან შეამსუბუქოს მომავალში ბუნებრივი პათოგენით გამოწვეული ინფექციის ეფექტები) ან თერაპიული (რათა ებრძოლოს დაავადებას, რომელიც უკვე განვითარებულია, მაგალითად, კიბოს).

ვაქცინაცია ინფექციურ დაავადებათა პრევენციის ყველაზე ეფექტიანი მეთოდია. ვაქცინაციის შედეგად მიღებულმა საყოველთაო იმუნიტეტმა მსოფლიო მასშტაბით ამოძირკვა ინფექციური დაავადება ყვავილი და მსოფლიოს უმეტეს ნაწილში მნიშვნელოვნად შეზღუდა ისეთი დაავადებები, როგორებიც არის პოლიომიელიტი, წითელა და ტეტანუსი. ვაქცინაციის ეფექტიანობა ფართოდ არის შესწავლილი და დადასტურებული; მაგალითად, ეფექტიანობა დაამტკიცეს ისეთმა ვაქცინებმა, როგორებიცაა გრიპის ვაქცინა, ადამიანის პაპილომავირუსის ვაქცინა, ჩუტყვავილას ვაქცინა.

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის (WHO) მონაცემებით, ამჟამად ლიცენზირებული ვაქცინები არსებობს 25 სხვადასხვა პრევენცირებადი ინფექციის წინააღმდეგ.