20 տարի առաջ - Համաճարակի հետևանքները գյուղատնտեսության ոլորտում
28.05.2021
Փչացած բանջարեղենով լի նկուղներ, ապարդյուն տանջանք, ծախսված գումար, թափված բերք և պետական փոխհատուցման ակնկալիքներ – Սա Ախալցիխեի մունիցիպալիտետում, Վալեի բնակչույթան դառը առօրյան է: Հույս ունենալով, որ գները գոնե փոքր ինչ կբարձրանային, ամբողջ ձմեռը Վալեում սպասում էին գնորդի: Ֆերմերներին տանը մնալ պարտադրեց նաև համաճարակը: Տոննաներով բերքի տեղափոխումը այլ քաղաք, վաճառելն ու մինչ «պարետային ժամը» (21:00) տուն վերադառնալն անհնար էր: Համաճարակից առաջացած ճգնաժամը առանց այն էլ ծանր տնտեսական վիճակը Սամցխե-Ջավախքում էլ ավելի բարդացրեց:
Արժեզրկված լարիի, թանկարժեք ապրանքների և վառելիքի ֆոնին մեկ կիլոգրամ բանջարեղենի գինը 8 թեթրի է: Այս գումարը չի կարող ծածկել անգամ ապրանքի գինը: Իսկ տարածաշրջանի բնակչության մեծ մասը միայն գյուղատնտեսությանբ է զբաղվում:
Ախալցխիխեից մոտ 10 կիլոմետր հեռավորության վրա գտնվում է Վալե գյուղը, որտեղ տեղացիները ցանում են կաղամբ, բազուկ ու կարտոֆիլ: Պետրե Չիտաշվիլին նկուղում ունի մինչև վեց տոննա բերք ՝ բազուկ, կաղամբ և գազար: Նման վիճակում գյուղում հայտնվել են շատերը: «Գյուղատնտեսական ապրանքների գինն անկայուն է և հենց այդ տատանումը կարող է դառնալ գյուղատնտեսության զարգացման ձախողման պատճառ», - ասում է ֆերմերը և համարում, որ Վալեի մնացած բնակիչների նման, «Գյուղացուն այս տարի սպանեցին առատ բերքն ու փակ սահմանները»: Պետրե Չիտաշվիլին լուծումը տեսնում է պետության սուբսիդավորման և սահմանների բացման մեջ: Առանց այս աջակցության, գյուղատնտեսության զարգացումը նա համարում է անհնար:
Կակաչիշվիլիների ընտանիքի եկամուտի հիմնական աղբյուրը դպրոցի ուսուցչի աշխատավարձն է: Սիմոն Կակաչիշվիլին սերմնանյութի և դրա պահպանման ծախսերը վճարել է կնոջ աշխատավարձից: Նա հույս ուներ, որ ապրանքը վաճառելով որոշ շահույթ կունենար: Հավաքած բերքը թափեցին: Կորուստներից խուսափելու համար այս տարի նախատեսում է բանջարեղենի փոխարեն հացահատիկ ցանել: Սիմոն Կակաչիշվիլու նման, 25 տոննա բանջարեղեն կորցրեց նաև Վաժա Աթունաշվիլին:
Mute
Current Time 0:00
/
Duration Time 0:00
Loaded: 0%
Progress: 0%
Stream TypeLIVE
Remaining Time -0:00
Playback Rate
1
Chapters
Chapters
descriptions off, selected
Descriptions
subtitles off, selected
Subtitles
captions settings, opens captions settings dialog
captions off, selected
Captions
Audio Track
This is a modal window.
Captions Settings Dialog
Beginning of dialog window. Escape will cancel and close the window.
Համաճարակից առաջ ֆերմերներն իրենք էին կաղամբի սերմեր աճեցնում, բայց այսօր օգտագործում են այլ սերմացուներ: Այն բոլոր աշխատանքների համար, որոնք կապված են բերքի աճեցման հետ, գյուղացիները ստիպված են վճարել մեծ գումարներ: Այս աշխատանքներով է զբաղված նաև Կակաչիշվիլիների ընտանիքը: Ռեվազ Կակաչիշվիլիի ընտանիքի եկամուտի միակ աղբյուրը հողագործությունն է: Նա ասում է, որ «գյուղացին միշտ երկինք է նայում», քանի որ երբեք չգիտի, թե որքան բերք կունենա: Այնուամենայնիվ, համաճարակային տարում առատ արտադրանքը դարձավ գլխացավանք...
Վալեի բնակիչ՝ Գուրամ Գոզալիշվիլին տարիներ շարունակ միջնորդ է եղել գյուղացիների ու գնորդների միջեւ: Նա ասում է, որ այս տարի ստացել են առատ բերք, և գյուղում ընդհանուր առմամբ բերքը կազմել է մոտ 10,000 տոննա: Վալեցիները կարողացան վաճառել միայն ապրանքի 70% -ը: Մնացած տոննաներով փչացած արտադրանքը թափում, կամ լավագույն դեպքում կերակրում են անասուններին: «Հանքային պարարտանյութերը, թունաքիմիկատները, սերմնանյութը - համաճարակի ընթացքում շատ թանկացան: Որպեսզի ապրանքը շահավետ լինի, ամեն ինչ պետք է ավելի էժան լինի: Սերմնանյութի գինը տատանվում է 3,8-ից 4,7 լարիի սահմաններում: Մինչդեռ լավագույն կարտոֆիլն արժեր 35, իսկ լավագույն կաղամբը ՝ 15 թեթրի»: Ըստ Գուրամ Գոզալիշվիլիի, Վալեցիները ստիպված են բերքի մոտ 30%-ն, այսինքն 3 000 տոննա բանջարեղեն թափել: Գյուղատնտեսության մասնագետները ստեղծված իրավիճակից ելք են փնտրում ֆերմերների և միջնորդների հետ: Փորձագետները նշում են, որ ճգնաժամից փրկվելու միջոցներից մեկը առատ բերքի արտահանումն է: Գյուղատնտեսական խորհրդատվական ծառայության տնօրենը հիմնականում կանխատեսում է բերքը արտահանել Ռուսաստանի, Թուրքիայի և Ուկրաինայի շուկաներ: Ինչ վերաբերում է երկիր ներմուծվող ապրանքների ներմուծման սահմանափակմանը, դա անհնար է:
«Երկիրը առևտրի համաշխարհային կազմակերպության անդամ է և իրավունք չունի արգելափակել անդամ կազմակերպությունների արտադրանքը սահմաններին: Ամենավատ գործընթացն այն է, որ ֆերմերները վերադառնում են խառը գյուղատնտեսություն»,- ասում է Գյուղատնտեսական խորհրդատվական ծառայության տնօրեն ՝ Գուրամ Ջինճվելաձեն: Գուրամ Ջինճվելաձեն նշում է, որ այս տարի առաջնային սպառման բերքի ներմուծումը Թուրքիայից և այլ երկրներից նվազագույն էր: Նա կարծում է, որ պետությունը պետք է հնարավորինս ներգրավված լինի ֆերմերների արտադրանքի իրացման մեջ և օգնի ֆերմերներին գտնել մոտակա շուկաները:
«Հիմա մենք գիտենք համաճարակի արդյունքները, որոշակի գյուղմթերքների առատ բրեք կա: Սրանք են՝ կարտոֆիլը, սոխը, ճակնդեղը, կաղամբն ու գազարը որոշ չափով: Ավելորդ ապրանքատեսակները չեն կարող կլանել սպառողական շուկան, որը մնացել է առանց զբոսաշրջիկների»:
Տեղական կառավարությունը քաջատեղյակ է խնդրի մասին: Կառավարությունում ստեղծված ճգնաժամը կապում են համաճարակի հետ և ասում են, որ գործակալությունները այս պատճառով չեն հետաքրքրված արտադրանքը արտահանելով: Գյուղի և գյուղատնտեսության զարգացման գործակալության Սամցխե-Ջավախեթիի տարածաշրջանային ծառայության գլխավոր մասնագետի կարծիքը տարբերվում է փորձագետների տեսակետներից:
«Վրաստանում առաջնային սպառման առատ բերք չի կարող լինել, ընդհակառակը, այն միշտ դեֆիցիտային է: Ինչ վերաբերում է Վալեցիների հարցին, ապա դա միայն սեզոնայնության հետ չէ կապված: Փաստորեն, 4 ամսում այսքան կաղամբ չի վաճառվում, իսկ չորս ամսից հետո արդեն ստանում են նոր կաղամբը, խնդիրը ստեղծվում է հենց այսպիսով»,-նշում է Մամուկա Թամարաձեն: Ախալցիխեի քաղաքապետարանի ներկայացուցիչը Վալեի վարչական միավորում ասում է, որ պետությունը ի վիճակի չէ օգնելու գյուղացիներին կորոնավիրուսի պատճառով: «Համաճարակը շատ բացասական ազդեցություն ունեցավ ընդհանուր առմամբ երկրի տնտեսության և բերքի իրացման վրա: Բոլոր վերադաս մարմինները տեղյակ են այս խնդրի մասին, նրանք գիտեն ... Լուծումը` ժամանակին համաճարակը հաղթահարելն է, տնտեսությունը սկսելը և սահմանները բացելը», - ասաց Էլիոզ Բարբլիշվիլին:
Տեղացիները տարիներ շարունակ բախվել են բերքի իրացման խնդրին, բայց համաճարակը կրկնապատկել է բարդությունների քանակը: Ցածր գնի պատճառով Պետրե Չիտաշվիլին կարծում է, որ այս տարի նա կաղամբի սերմ ձեռք չի բերելու: Մասնագիտացված լինելու փոխարեն նա կվերադառնա խառը հողագործության և այս կերպ կփորձի պաշտպանվել կորուստներից:
Վիճակագրության ազգային գրասենյակի տվյալներով ՝ 2021 թվականի առաջին եռամսյակում երկիր է ներմուծվել է 2,9 միլիոն դոլարի կարտոֆիլ: Այդ թվում 543 հազար ԱՄՆ դոլար վճարվել է սերմնանյութի համար:
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
