ცხოვრება საქართველოს მოქალაქეობისა და სახელმწიფოს შეღავათების გარეშე

სოფლის ამბები

28.10.2020

ჯავახეთში 3000–მდე ადგილობრივს საქართველოს მოქალაქეობა აღარ აქვს. მიზეზი საკონსტიტუციო ცვლილებაა, რომელიც ძალაში 2013 წელს შევიდა. ცვლილების თანახმად, სხვა ქვეყნის მოქალაქე ავტომატურად კარგავს საქართველოს მოქალაქეობას. ეთნიკურად სომეხი მოსახლეობა კი საქართველოს გარდა სომხეთის ან რუსეთის მოქალაქეობით სარგებლობდა.

ჯავახეთის მოქალაქეები საქართველოდან რუსეთში ძირითადად სეზონურ სამუშაოებზე დადიოდნენ. ორმაგი მოქალაქეობა მათ რუსეთსა და სომხეთში მიმოსვლას გაცილებით უადვილებდა. თუმცა საკონტიტუციო ცვლილებამ მოსახლეობის ამ კეტეგორიას პრობლემები შეუქმნა. მათ შორისაა სოფელ თორიის მკვიდრი რუსლან სარუხანიანი, რომელმაც მოქალაქეობა ცვლილების ძალაში შესვლის შემდეგ დაკარგა. მისი შემოსავლის ძირითადი წყარო რუსეთში სეზონურ სამუშაოებზე გამოუმუშავებული თანხა იყო. რუსლანმა მოქალქეობის აღდგენა რამდენჯერმე სცადა, თუმცა უშეედეგოდ. ამის მიზეზად თორიის მკვიდრი ქართული ენის არცოდნას ასახელებს.

„საწყენია, აქ დავიბადეთ, გავიზარდეთ და საქართველოს მოქალაქეობა არ გვაქვს“ - ამბობს სოფელ თორიის მკვიდრი რუსლან სარუხანიანი.

საქართველოს მოქალქეობის არ ქონის გამო, რუსლან სარუხანიანის მსგავსად, სახელმწიფოს შეღავათებით ვერ სარგებლობს ჯავახეთის ათასობით მაცხოვრებელი. რუსლანი ამბობს, რომ ამ პრობლემის გამო, ვერც 300 ლარიანი ერთჯერადი დახმარება მიიღო, რომელიც მთავრობამ კორონაპანდემიის გამო, გარკვეული კატეგორიის მოსახლეობისთვის გამოყო. მოქალაქეობის არქონის გამო, ვერ იღებს პენსიას. ფაქტობრივად, რუსლან სარუხანიანი ყოველგვარი შემოსავლის გარშეა დარჩენილი.

კორონავირუსის პანდემიის გამო ჯავახეთის მოსახლეობას განსაკუთრებით გაუჭირდა. ადგილობრივები იმ პრობლემების შესახებ ჰყვებიან, რაც საზღვრების ჩაკეტვამ გამოიწვია. მათი თქით ათასობით ოჯახს შემოსავლის წყარო აღარ აქვს. საქართველოს მოქალაქეობის არქონის გამო კი სახელმწიფოს ნებისიერი შეღავათების მიღმა არიან დარჩენილები.

„ესე იგი, პირადობა არ გაქვს და არ უნდა იცოცხლო?“ - კითხვას სვამს სოფელ ჟდანოვის მკვიდრი კამო სიმონიანი.

ჯავახეთში „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ მაჟორიტარი დეპუტატობის კანდიდატის მელიქ რაისიანის ინფორმაციით, საქართველოს მოქალაქეობა რეგიონის ამ ნაწილში დაახლოებით 3 600–მა პირმა დაკარგა. მელიქ რაისიანი ამბობს, რომ ხელისუფლება პრობლემას ხელოვნურად ქმნის. მისი აზრით, ამით მთავრობა ეთნიკური უმცირესობების განსხვავებას ახდენს. კანდიდატი ამბობს, რომ ეთნიკურ სომხებს საქართველოს მოქალაქეობის აღსადგენად ტესტების ჩაბარება უჭირთ, რაც მისი აზრით გადასახედია.

„თუკი მთავრობა მხოლოდ საკუთარ სიამოვნებაზე არ იმუშავებს და კონტიტუციით იხელმძღვანელეს, ამით ეს პრობლემაც მოგვარდება“ - ამბობს მელიქ რაისიანი.

განსხვავებული პასუხი აქვს ახალქალაქის მუნიციპალიტეტის მერიას. მერის მოადგილე ამბობს, რომ პირებმა, რომლებსაც საქართველოს მოქალაქეობა არ აქვთ, ორმაგი მოქალაქეობით უნდა ისარგებლონ. მისივე თქმით, სხვაგვარად მოქალაქეობის აღდგენა ვერ მოხერხდება. შალვა ბალახაძე აღნიშნავს, რომ სახელმწიფო ჯავახეთის მცხოვრებთ ამის შანსს აძლევს, რაც მათ თავისუფლად შეუძლიათ გამოიყენონ.

„ქართული ენა უნდა იცოდნენ, თუკი სააქართველოში დაიბადნენ და გაიზარდნენ. ქართულ ენას უფასოდ ასწავლიან, შეუძლიათ მივიდნენ და იარონ ენის კურსებზე. კურსები არის როგორც ქალაქში ასევე სოფლებშიც“ - ამბობს შალვა ბალახაძე.

რამდენად მოსახერხებელია ქართული ენის სწავლების კურსი ადგილობრივებისთვის და რა სირთულეების გადალახვა უწევს ეთნიკურად სომეხ მოსახელობას ჯავახეთში – ამაზე შალვა ბალახაძე არ საუბრობს. მერის მოადგილე თვლის, რომ ამ საკითხს მთავრობამ უნდა გადახედოს.

საქართველოს მოქალაქეობის აღდგენისთვის პიროვნებამ პრეზიდენტის სახელზე განცხადება უნდა დაწეროს, რისთვისაც მოქალაქეს 250 ლარის გადახდა მოუწევს.

გამოცემულია საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდისა და საქართველოს სტრატეგიის და განვითარების ცენტრის (GCSD) ფინანსური მხარდაჭერით. ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს ფონდისა და ცენტრის პოზიციას. შესაბამისად, ღია საზოგადოების ფონდი და საქართველოს სტრატეგიის და განვითარების ცენტრი არ არიან პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.