აბრეშუმის გზა
საქართველო - აზიის მთავარი სავაჭრო კარიბჭე გახდება!
კითხვაა, ბევრი აზრია, თითქოს მომავალიც არ ჩანს, არადა ხელის გულზე გამოჩნდება, თუ ერთიანობაში შევაფასებთ რაღაცეებს, თითქოს ეს ადვილიც არაა... მაშ დავიწყოთ.
ილია ჭავჭავაძე ლიბერალი იყო, გრიგოლ ორბელიანი კონსერვატორი და წინააღმდეგობაში მოდიოდა ილიასთან. ლიბერალობას შეეწირა ილია და ამ შეწირვამ მოიტანა პირველი რესპუბლიკა ჩვენი. ზვიად გამსახურდიაც ლიბერალი იყო და მისმა შეწირვამაც იგივე მოიტანა.
ამერიკელი დემოკრატები ლიბერალები არიან, რესპუბლიკელები კონსერვატორები. დემოკრატებისაა უძველესი აბრეშუმის გზის აღდგენის პროექტი. თავისთავად მათ საკუთარი ინტერესები აქვთ, რამეთუ ქვეყნებს ერთმანეთთან მეგობრობა კი არა, საერთო ინტერესები აკავშირებთ. დემოკრატები თავისუფალ ბაზარს აძლიერებენ და ისინი თვლიან, რომ თავისუფალი ვაჭრობისთვის ერთი კი არა, ბევრი გზა და სარტყელი უნდა არსებობდეს. კონკურენცია უბიძგებს ქვეყნებს განვითარებისკენ და ასეთებს ისინი მოკავშირეებად მოიაზრებენ.
ეკონომიკა საქონელგაცვლის გარეშე არ არსებობს. ის არ ვითარდება იაფი სესხებით და სამთავრობო გრანტებით. ეკონომიკა ინვესტიციებით ვითარდება. ინვესტიციებს მოჰყვება ტექნოლოგიები. გადაწყვეტილებები კი კაბინეტებში კი არა და ბაზრებზე მიიღება. ინვესტიცია მიმზიდველია მხოლოდ თავისუფალ ბაზრებზე, ასეთი კი კერძო საკუთრების გარეშე არ არსებობს.
შეგახსენებთ, რომ 40 ჰა სავარგული აქვს საშუალოდ ევროპელ ფერმერს საკუთრებაში. საქართველოში კი 1,4 ჰა და ისიც ცხრა ადგილას გაფანტული. არც ლოჯისტიკურად და არც ფინანსურად არ მართლდება ეს მოცემულობა. საქმე ისაა, რომ საშუალოდ ერთი ამერიკელი ფერმერი 79 თანამოქალაქეს კვებავს, ევროპელი - 67-ს, რუსი - 15-ს, ქართველი გლეხი კი - 0,85-ს. ის თავის თავსაც ვერ არჩენს, არადა ტექნოლოგიების ეპოქაში ვართ. გლეხობა ტეხავს.
ნიდერლანდებში, საფრანგეთში, შვედეთში, ესტონეთში არათუ მიწები, არამედ ტყეები და ტბებიც კერძო საკუთრებაშია. მაღალი საკანონმდებლო ნორმატივებით ტყის რესურსები, მათ შორის ნეშომპალა, აგრარულ წარმოებაშია ჩართული, პროდუქტის ფასი და ხარისხი კი თავის საქმეს აკეთებს.
სამეზობლო
შთაბეჭდილებაა ეგეთი - თურქეთი აზერბაიჯანს დაეხმარა, რათა საკუთარი სიძლიერის დემონსტრირება მოეხდინა...
არ სჭირდება დემონსტრირება თურქეთს, ისეც იცის ყველამ მისი მაღალი შესაძლებლობები. საქმე ისაა, რომ მან თავისი ჯარი განალაგა სატრანზიტო მიმართულებით. როგორც ვთქვით, არ არსებობს ქვეყნებს შორის მეგობრობა, არსებობს ინტერესები. ამბობენ, ლაზიკა ანკარის ინტერესებთან წინააღმდეგობაშიაო. საქმე ისაა, რომ ყველა ძირითადი აზიური ტვირთი, რომელიც შავ ზღვას ან მცირე აზიას გადაკვეთს, ბაქოს გავლით უნდა წამოვიდეს. აზერბაიჯანი კი მსოფლიო ბანკის შეფასებით ქვეყნებს შორის 31-ე ადგილზეა სატრანსპორტო-ლოჯისტიკური ინფრასტრუქტურის ინდექსით. ანკარას თავისი ინტერესები აქვს ბაქოში, თადარიგი დაიჭირა სამომავლოდ და სატრანზიტო არტერიებზე თავისი გავლენის დამყარებას ცდილობს, თან მოკავშირეობა გაიმყარა ბაქოსთან, თან ახალი შესაძლებლობა გააჩინა ნახჭევანის გავლით.
ახლა დავუბრუნდეთ ისევ ამერიკას. ცივილიზებული სამყარო დემოკრატი კანდიდატისკენ იხრებოდა. ისინი გააძლიერებენ აბრეშუმის გზის პროექტს. სავარაუდოდ, ესეც ადრევე გათვალა ანკარამ. ნატოს პლატფორმაში ანკარაც და ვაშინგტონიც უცებ დალაგდებიან. მოსკოვის გავლენა და რუსეთის სარკინიგზო დერეფნის როლი მცირდება, ის კიდევ უფრო შემცირდება. ირანი თუ ჭკვიანად მოიქცევა, ისიც ჩაჯდება აბრეშუმის გზის ჩარჩოში. ამისთვის დრო დაჭირდება მას.
რისკები
ჩვენში ფიქრობენ, რომ შესაძლოა მომავალში სომხეთის გავლით დაკავშირდეს სტამბოლი ბაქოსთან, თუ სომხეთის უკიდურეს სამხრეთში, ირანის საზღვართან განვითარდა სატრანსპორტო არტერიები... ასეთ მაგისტრალს ერთ ზოლში არავინ დააფინანსებს. დივერსიული რისკების აცილების მიზნით, ანუ რომ წარმოვიდგინოთ ერთ ზოლში ერთად თავმოყრილი რკინიგზა, ავტობანი, მილსადენები, ბოჭკოვანი ინტერნეტი... ასეთ ინვესტიციას არავინ გარისკავს. თურქეთი-ნახჭევანის საზღვრის სიგრძეც 13 კმ-ია, რელიეფიც რთული.
რაც შეეხება ზოგადად სატრანზიტო არტერიებს სომხეთის გავლით, ეს შესაძლოა კარგიც კი იყოს... და აი რატომ? ტვირთები ძალიან ბევრია... იქნება ტვირთები, რომელთა გადაზიდვები ანაკლიის გავლით რუმინეთის, ბულგარეთის და უკრაინის პორტებით უნდა გაგრძელდეს ევროპისკენ. ანუ, ეს ტვირთები ანკარის ინტერესებში ვერ იქნება. იქნება ტვირთები, რომლებიც ანაკლიის გავლით სტამბოლის პორტში უნდა შევიდეს, გადამუშავდეს და განაწილდეს. იქნება ისეთებიც, რომელსაც ანაკლია თავად მოემსახურება. კიდევ სხვა ტვირთებიც იქნება, რომელიც ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზის გავლით მერსინის, სტამბოლის პორტებში ჩავა და იქიდან განაწილდება.
ეს პროცესი კავკასიის შეკავშირებულობის საჭიროებას ქმნის. სომხეთი მიხვდება, რომ მოსკოვში შესაძლებლობები არ იჭედება. თავისთავად რთული იქნება ამის აღქმა მისთვის, ამას დრო დაჭირდება.
ამერიკელი დემოკრატები კი გააგრძელებენ საქართველოს მხარდაჭერას სამი მიმართულებით - საბაზრო (კერძო საკუთრება, ბირჟები), დემოკრატიული ინსტიტუტები და სამხედრო (ნატო).
ეს ამბები საქართველოს მთავრობებს არ ეხება მარტო, მთავრობები მოდიან და მიდიან, წავლენ და მერე სხვები მოვლენ, მერე კიდევ... და სულ ასე იქნება. ეს ამბავი ჩვენ გვეხება, მოქალაქეებს. რაც ნიშნავს, რომ ამერიკელი ხალხი იქიდან უკვეთავს საერთაშორისო უსაფრთხოებას. ჩვენ აქ უნდა ვუპასუხოთ გამოწვევას მეგობარო, მე და შენ პირადად... ვინც ეს ბლოგი წაიკითხე.
საქართველო დაიბრუნებს თავის ისტორიულ სახელმწიფო ფუნქციას და გახდება ევროპა-აზიის მთავარი სავაჭრო კარიბჭე! თბილისი უნდა მოემზადოს ამისთვის! ქარავანი არ ჩერდება, ქარავანი მიდის...
ილია ჭავჭავაძე ლიბერალი იყო, გრიგოლ ორბელიანი კონსერვატორი და წინააღმდეგობაში მოდიოდა ილიასთან. ლიბერალობას შეეწირა ილია და ამ შეწირვამ მოიტანა პირველი რესპუბლიკა ჩვენი. ზვიად გამსახურდიაც ლიბერალი იყო და მისმა შეწირვამაც იგივე მოიტანა.
ამერიკელი დემოკრატები ლიბერალები არიან, რესპუბლიკელები კონსერვატორები. დემოკრატებისაა უძველესი აბრეშუმის გზის აღდგენის პროექტი. თავისთავად მათ საკუთარი ინტერესები აქვთ, რამეთუ ქვეყნებს ერთმანეთთან მეგობრობა კი არა, საერთო ინტერესები აკავშირებთ. დემოკრატები თავისუფალ ბაზარს აძლიერებენ და ისინი თვლიან, რომ თავისუფალი ვაჭრობისთვის ერთი კი არა, ბევრი გზა და სარტყელი უნდა არსებობდეს. კონკურენცია უბიძგებს ქვეყნებს განვითარებისკენ და ასეთებს ისინი მოკავშირეებად მოიაზრებენ.ეკონომიკა საქონელგაცვლის გარეშე არ არსებობს. ის არ ვითარდება იაფი სესხებით და სამთავრობო გრანტებით. ეკონომიკა ინვესტიციებით ვითარდება. ინვესტიციებს მოჰყვება ტექნოლოგიები. გადაწყვეტილებები კი კაბინეტებში კი არა და ბაზრებზე მიიღება. ინვესტიცია მიმზიდველია მხოლოდ თავისუფალ ბაზრებზე, ასეთი კი კერძო საკუთრების გარეშე არ არსებობს.
შეგახსენებთ, რომ 40 ჰა სავარგული აქვს საშუალოდ ევროპელ ფერმერს საკუთრებაში. საქართველოში კი 1,4 ჰა და ისიც ცხრა ადგილას გაფანტული. არც ლოჯისტიკურად და არც ფინანსურად არ მართლდება ეს მოცემულობა. საქმე ისაა, რომ საშუალოდ ერთი ამერიკელი ფერმერი 79 თანამოქალაქეს კვებავს, ევროპელი - 67-ს, რუსი - 15-ს, ქართველი გლეხი კი - 0,85-ს. ის თავის თავსაც ვერ არჩენს, არადა ტექნოლოგიების ეპოქაში ვართ. გლეხობა ტეხავს.
ნიდერლანდებში, საფრანგეთში, შვედეთში, ესტონეთში არათუ მიწები, არამედ ტყეები და ტბებიც კერძო საკუთრებაშია. მაღალი საკანონმდებლო ნორმატივებით ტყის რესურსები, მათ შორის ნეშომპალა, აგრარულ წარმოებაშია ჩართული, პროდუქტის ფასი და ხარისხი კი თავის საქმეს აკეთებს.
სამეზობლო
შთაბეჭდილებაა ეგეთი - თურქეთი აზერბაიჯანს დაეხმარა, რათა საკუთარი სიძლიერის დემონსტრირება მოეხდინა...
არ სჭირდება დემონსტრირება თურქეთს, ისეც იცის ყველამ მისი მაღალი შესაძლებლობები. საქმე ისაა, რომ მან თავისი ჯარი განალაგა სატრანზიტო მიმართულებით. როგორც ვთქვით, არ არსებობს ქვეყნებს შორის მეგობრობა, არსებობს ინტერესები. ამბობენ, ლაზიკა ანკარის ინტერესებთან წინააღმდეგობაშიაო. საქმე ისაა, რომ ყველა ძირითადი აზიური ტვირთი, რომელიც შავ ზღვას ან მცირე აზიას გადაკვეთს, ბაქოს გავლით უნდა წამოვიდეს. აზერბაიჯანი კი მსოფლიო ბანკის შეფასებით ქვეყნებს შორის 31-ე ადგილზეა სატრანსპორტო-ლოჯისტიკური ინფრასტრუქტურის ინდექსით. ანკარას თავისი ინტერესები აქვს ბაქოში, თადარიგი დაიჭირა სამომავლოდ და სატრანზიტო არტერიებზე თავისი გავლენის დამყარებას ცდილობს, თან მოკავშირეობა გაიმყარა ბაქოსთან, თან ახალი შესაძლებლობა გააჩინა ნახჭევანის გავლით.
ახლა დავუბრუნდეთ ისევ ამერიკას. ცივილიზებული სამყარო დემოკრატი კანდიდატისკენ იხრებოდა. ისინი გააძლიერებენ აბრეშუმის გზის პროექტს. სავარაუდოდ, ესეც ადრევე გათვალა ანკარამ. ნატოს პლატფორმაში ანკარაც და ვაშინგტონიც უცებ დალაგდებიან. მოსკოვის გავლენა და რუსეთის სარკინიგზო დერეფნის როლი მცირდება, ის კიდევ უფრო შემცირდება. ირანი თუ ჭკვიანად მოიქცევა, ისიც ჩაჯდება აბრეშუმის გზის ჩარჩოში. ამისთვის დრო დაჭირდება მას.
რისკები
ჩვენში ფიქრობენ, რომ შესაძლოა მომავალში სომხეთის გავლით დაკავშირდეს სტამბოლი ბაქოსთან, თუ სომხეთის უკიდურეს სამხრეთში, ირანის საზღვართან განვითარდა სატრანსპორტო არტერიები... ასეთ მაგისტრალს ერთ ზოლში არავინ დააფინანსებს. დივერსიული რისკების აცილების მიზნით, ანუ რომ წარმოვიდგინოთ ერთ ზოლში ერთად თავმოყრილი რკინიგზა, ავტობანი, მილსადენები, ბოჭკოვანი ინტერნეტი... ასეთ ინვესტიციას არავინ გარისკავს. თურქეთი-ნახჭევანის საზღვრის სიგრძეც 13 კმ-ია, რელიეფიც რთული.
რაც შეეხება ზოგადად სატრანზიტო არტერიებს სომხეთის გავლით, ეს შესაძლოა კარგიც კი იყოს... და აი რატომ? ტვირთები ძალიან ბევრია... იქნება ტვირთები, რომელთა გადაზიდვები ანაკლიის გავლით რუმინეთის, ბულგარეთის და უკრაინის პორტებით უნდა გაგრძელდეს ევროპისკენ. ანუ, ეს ტვირთები ანკარის ინტერესებში ვერ იქნება. იქნება ტვირთები, რომლებიც ანაკლიის გავლით სტამბოლის პორტში უნდა შევიდეს, გადამუშავდეს და განაწილდეს. იქნება ისეთებიც, რომელსაც ანაკლია თავად მოემსახურება. კიდევ სხვა ტვირთებიც იქნება, რომელიც ბაქო-თბილისი-ყარსის რკინიგზის გავლით მერსინის, სტამბოლის პორტებში ჩავა და იქიდან განაწილდება.ეს პროცესი კავკასიის შეკავშირებულობის საჭიროებას ქმნის. სომხეთი მიხვდება, რომ მოსკოვში შესაძლებლობები არ იჭედება. თავისთავად რთული იქნება ამის აღქმა მისთვის, ამას დრო დაჭირდება.
ამერიკელი დემოკრატები კი გააგრძელებენ საქართველოს მხარდაჭერას სამი მიმართულებით - საბაზრო (კერძო საკუთრება, ბირჟები), დემოკრატიული ინსტიტუტები და სამხედრო (ნატო).
ეს ამბები საქართველოს მთავრობებს არ ეხება მარტო, მთავრობები მოდიან და მიდიან, წავლენ და მერე სხვები მოვლენ, მერე კიდევ... და სულ ასე იქნება. ეს ამბავი ჩვენ გვეხება, მოქალაქეებს. რაც ნიშნავს, რომ ამერიკელი ხალხი იქიდან უკვეთავს საერთაშორისო უსაფრთხოებას. ჩვენ აქ უნდა ვუპასუხოთ გამოწვევას მეგობარო, მე და შენ პირადად... ვინც ეს ბლოგი წაიკითხე.
საქართველო დაიბრუნებს თავის ისტორიულ სახელმწიფო ფუნქციას და გახდება ევროპა-აზიის მთავარი სავაჭრო კარიბჭე! თბილისი უნდა მოემზადოს ამისთვის! ქარავანი არ ჩერდება, ქარავანი მიდის...
Նույն թեմայով
Հայտնի..
Հարցազրույց
Օրվա արտահայտություն
Նյութեր գործընկեր լրատվամիջոցներից
Եղանակի տեսություն
Փոխարժեք
AMD
1000
7.0700
EUR
1
3.0177
RUB
100
2.8748
TRY
1
0.0799
USD
1
2.7354
Օրացույց
Տարածաշրջան
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
