100 000 ლარი პანდემიით დაზარალებულებისთვის - ვის როგორ დაეხმარა ახალციხის მერია

საზოგადოება

19.07.2021

სახლში ორსული ცოლი და მცირეწლოვანი შვილი ჰყავდა სარჩენი, როცა იზოლირებულ ქალაქში სამსახურისა და შემოსავლის გარეშე დარჩა. სასოწარკვეთილმა ახალგაზრდამ დახმარება საჯაროდ, „ფეისბუკში“ ითხოვა. ამის შემდეგ ივანე ჭაღიაშვილს მერიიდან სასურსათო პაკეტი მიუტანეს, რომლის შიგთავსმაც მოქალაქეების პროტესტი გამოწვია. არადა, ახალციხის მერიამ კორონავირუსით დაზარალებულთა დახმარებაზე 100 000 ლარამდე დახარჯა.

ორი კილოგრამი ვაშლი, ერთი შეკვრა ასანთი, ნახევარი კილო ორცხობილა, რვა ცალი ვაფლი, ნახევარი კგ. შაქარი, ერთი თავი კომბოსტო და კილოგრამი მაკარონი - ასე გამოიყურებოდა სასურსათო პაკეტი, რომელიც ადგილობრივი ხელისუფლებისგან უსამსახუროდ დარჩენილი ივანე ჭაღიაშვილის ოჯახმა მიიღო.

„მაგის მიტანას, სულ არ მიუტანო ის ჯობია“, - ამბობს 27 წლის მამაკაცი.

უსამსახუროდ დარჩენილი ახალგაზრდა მშობლების შესახებ ადგილობრივმა ხელისუფლებამ სოციალური ქსელიდან შეიტყო. სამსულიანი ოჯახი ერთადერთი შემოსავლის გარეშე კორონავირუსის პანდემიამ და ქვეყანაში ამოქმედებულმა შეზღუდვებმა დატოვა.

„ვმუშაობდი ჩემთვის, ხელობებზე ან ბაზარში ვეხმარებოდი დატვირთვა-დაცლაში. პანდემიამ შემოგვიტია და დავრჩით ასე, უმუშევრები. მთავრობისგან რა დახმარებაც იყო, არც ერთი ამიღია. საბუთი ვერ წარვადგინე. რაღაცა მომიტანეო, მითხრეს. ხელობაზე რომ მუშაობ, რა საბუთი უნდა წარადგინო? ყველაფერი ჩაკეტილი იყო, ამან გამოიწვია კრიზისი, არანაირი სამუშაო. ძალიან რთულად მივიღე გადაწყვეტილება, რომ მათხოვრობა დამეწყო სოციალურ სივრცეში. ხალხის იმედად დარჩენა დამჭირდა. პიკზე ვიყავი, ხან ძმაკაცს ვეუბნებოდი, ხან ნათესავს, როდემდე უნდა მარჩინონ იმათმაც?“

შეზღუდვების შემსუბუქების შემდეგ, ვანომ მუშაობა საშაურმეში, კურიერად დაიწყო. გამომუშავებული თანხა, ახლა უკვე ოთხსულიანი ოჯახის ერთადერთ მარჩენალს, აუცილებელი ხარჯების დასაფარადაც არ ჰყოფნის. სწორედ ამიტომ დაიწყო ქვეყნიდან წასვლაზე ფიქრი.

„თითქმის ყოველ დღე ეგ ფიქრები მაქვს, რომ წავიდე. ხელოვნურ კვებაზე მყავს ბავშვი, ხან რა სჭირდება, ხან რა. ყველაფერი გაძვირებულია, ბავშვის საჭმელში რომ 18 ლარს ვაძლევდი, ახლა 32 ლარი ღირს. ჩემი შემოსავალი საკმარისი არ არის, მაგრამ სახლში არავინ მოგიტანს. ვცდილობ რამე გავაკეთო და ვიღაცის იმედად არ ვიყო ჩამოკიდებული. ხალხს შეუწყონ ხელი, პანდემია სულ იქნება და ყველაფერს ხომ არ გავაჩერებთ? დახარჯული აქვს, ხომ, სახელმწიფოს რაღაც ფული. შეიძლებოდა სხვანაირად ყოფილიყო, შეეწყოთ ხელი, რომ ოჯახიდან ერთ კაცს მაინც გვემუშავა. შექმნილიყო რამე, რომ გვეარსება და არა ასე, მათხოვრობაში გადაზრდილიყო“.

მერია ჭაღიაშვილებს და კიდევ 150-მდე ოჯახს ადგილობრივი მეწარმეებისა და სოფლის მოსახლეობის შემოწირულობებით დაეხმარა. ეს პირველი ეტაპი იყო. მოგვიანებით, როცა ბიუჯეტში თანხის მობილიზება მოხერხდა, სასურსათო პაკეტი ჯამში 4 000-მდე ოჯახმა მიიღო და კალათის შემადგენლობაც გამრავალფეროვნდა.

„შვრიის ფანტელი, ზეთი, ბურღულეული - წიწიბურა, მაკარონი; მარილი, კანფეტი, ორცხობილა, ხელსახოცი, ტუალეტის ქაღალდი, თხევადი და მყარი საპონი, სარეცხის ფხვნილი“, - მერიის სოციალურ საკითხთა განყოფილების ხელმძღვანელი ინგა დიაკონოვა იმ პროდუქტს და ჰიგიენურ საშუალებებს გვითვლის, რაც სასურსათო პაკეტს დაემატა.

მერიის თანამშრომლები სურსათის დასარიგებლად ემზადებიან

ეს იყო 2020 წლის აპრილში, სანამ მერია კორონავირუსის პანდემიით დაზარალებულთა დასახმარებლად თანხის მობილიზებას დაიწყებდა. შემდეგ ბიუჯეტის ხარჯებს გადახედეს, გაუქმებული ღონისძიებებიდან თანხა საგანგებო მუხლში გადაიტანეს და ასე შეგროვდა 100 000 ლარამდე. ადგილობრივ ხელისუფლებაში ამბობენ, რომ პანდემიის დროს, სოციალური დახმარებების გაცემისას უპირატესობა მრავალშვილიან, შეჭირვებულ ოჯახებს მიანიჭეს.

„მხოლოდ სოციალურად დაუცველებს არ ვეხმარებოდით, დავეხმარეთ ყველა იმ ადამიანს, ვისაც იმ პერიოდში შეუწყდა შემოსავალი და დარჩნენ პროდუქტების გარეშე. მონაცემები სოციალური მომსახურების ბაზებიდან ავიღეთ, მერის წარმომადგენლებმა იმუშავეს ადგილებზე, მათ მიერ მოწოდებული სიები, ცხელი ხაზიდან შემოსული შეტყობინებები, პირადად შემოსული განცხადებები - ამის საფუძველზე მოხდა განაწილება. სკოლამდელი აღზრდის დაწესებულებების ბავშვებს ეტაპობრივად, საკვებ პროდუქტებს ვურიგებდით. მიმაჩნია, რომ ძირითად ნაწილს, რომელსაც უჭირდა, დავეხმარეთ“, - გვითხრა ახალციხის მუნიციპალიტეტის ვიცე-მერმა. გურამ მელიქიძე ფიქრობს, რომ თვითმმართველობის დახმარება მიიღო თითქმის ყველამ, ვისაც პანდემია შეეხო.

თუმცა საკრებულოს წევრი „ქართული ოცნებიდან“ ამბარცუმ ბაბოიანი მას ამაში არ ეთანხმება. ის ჯერ კიდევ პირველი ტალღის დროს, 2020 წლის მაისში ამბობდა, რომ ადგილობრივი ხელისუფლების მხარდაჭერა იმ ახალგაზრდებს სჭირდებოდათ, რომლებმაც სამსახური დაკარგეს. დეპუტატის არგუმენტი ის იყო, რომ სოციალურად დაუცველებსა და პენსიონერებს მინიმალური, ყოველთვიური შემოსავალი პანდემიის დროსაც ისეთივე ჰქონდათ, როგორც მანამდე. დასაქმებულებს კი იძულებით, სახლში დარჩენა მოუწიათ.

„ქალაქში ხალხის ნაწილს, რომელთა სამსახურიც შეჩერდა, უჭირს პროდუქტი. ძალიან ბევრი მოქალაქე მოდის დახმარებისთვის. ქალაქი პატარაა და ყველამ ვიცით, ვინ მუშაობდა და ვინ არა. ისეთი კატეგორიის ხალხი მოდის, საერთოდ რომ არ მუშაობდა და დახმარებას ითხოვს, ყველას ვეხმარებით. პენსიონერები ისედაც იღებენ პენსიას, სოციალურად დაუცველები - დახმარებას. დაზარალდა ის ფენა, რომელიც სამსახურის გარეშე დარჩა“.

ამ საკითხს ამბარცუმ ბაბოიანი 2021 წელსაც დაუბრუნდა. დეპუტატმა ახალციხის მერია შეჭირვებული ოჯახებისთვის დახმარების გაცემისას მიკერძოებაში დაადანაშაულა.

„გაჭირვებული ქალბატონი იყო, პირადობა, მისამართი და ყველა შესაბამისი საბუთი ჰქონდა და შეეძლო დახმარება მიეღო. ჩემი არც ნათესავი იყო და არც არაფერი. მივედი მერიაში, ვთხოვე, რომ დახმარება გაეწიათ, თუმცა კომპეტენტურმა ორგანომ უარით გამისტუმრა“, - ასე მიმართა ამბარცუმ ბაბოიანმა საკრებულოს სხდომაზე ახალციხის მერს. მისი თქმით, ეს პირველი შემთხვევა არ იყო.

„ბატონო ზაზა, იქნებ თქვენი სამსახურები გააფრთხილოთ, რომ როცა დეპუტატი მიდის და დახმარებას სთხოვს, უარი არ უთხრან. მე რომ მივდივარ, ჩემი ოჯახის წევრებისთვის არ მივდივარ. ამ თემაზე რომ ვლაპარაკობ, არ მოსწონთ და სულ კამათი გვაქვს. ხომ იცით, რომ ჩემი ენა არ ჩერდება, მე სიმართლეს ვლაპარაკობ. მე რომ მივდივარ უარს მეუბნებიან, ჩემ კოლეგას არა. ესე იგი, ეს უფრო პირადულია, ვიდრე სამსახურებრივი“.

ამბარცუმ ბაბოიანის მსგავსად, სოციალური პროექტების მიმართ შენიშვნები აქვთ ექსპერტებს თვითმმართველობის საკითხებში. კოტე კანდელაკი ამბობს, რომ მერიის მიერ გამოყოფილი თანხა არა პრობლემის აღმოსაფხვრელად, არამედ ხანძრის ჩასაქრობად არის გათვალისწინებული.

„რაც შეიძლება მეტი ეკონომია უნდა იყოს სხვა მუხლებში, როცა ასეთი ფორსმაჟორული სიტუაციაა. შესაძლებელია ინფრასტრუქტურული პროექტები შემცირდეს და ეს თანხა გადატანილი იყოს ჯანდაცვის და სოციალურ ნაწილში. განსაკუთრებით, ასეთ დროს უფრო აქტიურად უნდა ჩართონ მოქალაქეები გადაწყვეტილების მიღების პროცესში“.

ადგილობრივები არც ერთი ინიციატივის განხილვაში ჩართულან. 2021 წლის ახალციხის ბიუჯეტიც ისე დამტკიცდა, რომ მთავარი ფინანსური დოკუმენტი პირველად არ განხილულა საჯაროდ. თვითმმართველობამ ისე მიიღო დასუფთავების მოსაკრებლისგან გათავისუფლების გადაწყვეტილება, რომ არც ერთი მოქალაქისთვის უკითხავს, იყო თუ არა ეს პანდემიით დაზარალებული პირების ეფექტიანი მხარდაჭერა.

ადგილობრივებს, 2020 წელს, მარტის, აპრილისა და მაისის მოსაკრებელი ჩამოეწერათ. ასეთი 11 522 ფიზიკური და 454 იურიდიული პირია. ფიზიკურ პირებს თვეში 7 500 ლარი, იურიდიულ პირებს კი 7 000 ლარი ეპატიათ, რაც ჯამში, დაახლოებით 44 000 ლარია.

ამის შემდეგ, დასუფთავების გადასახადზე შეღავათი ახალციხელებს კიდევ ერთხელ მისცეს, - ნოემბერში, დეკემბერში, იანვარსა და თებერვალში. სპეციალისტები ამბობენ, რომ თვითმმართველობის ინიციატივა ეფექტიანი ვერ იქნებოდა, რადგან დასუფთავების გადასახადს მოქალაქეების დიდი ნაწილი ისედაც არ იხდის. ფიზიკური პირებისგან მოსაკრებლის ამოღება რომ უჭირთ, ამაზე წარმომადგენლობით ორგანოშიც არაერთხელ იმსჯელეს.

საკრებულოს მიერ დადგენილი ტარიფის მიხედვით, ერთ სულ მოსახლეს თვეში 50 თეთრის გადახდა უწევს. თუ ოჯახში ოთხ წევრზე მეტია, ისინი მაქსიმუმ, 2 ლარს იხდიან.

ადგილობრივების დახმარებაში დახარჯული 100 000 ლარი და პროდუქტის ერთი პაკეტი მოქალაქეებისთვის, ასევე, 2 ლარიანი შეღავათი ჯამში შვიდ თვეზე, - ასე გაისარჯა ადგილობრივი ხელისუფლება პანდემიის პერიოდში. რამდენად ეფექტიანი იყო ახალციხის მერიის დახმარების პროგრამა კორონავირუსით დაზარალებულთათვის? თვითმმართველობისა და სოციალური საკითხების ექსპერტები ამბობენ, პანდემიის გამო მიღებული ზარალი გაცილებით დიდია და მას მხოლოდ თვითმმართველობა ვერ აანაზღაურებს. იზოლაციის დროს ჩამორიგებული შვრიის ფანტელი და წიწიბურა კი ზოგიერთი, უკიდურესად შეჭირვებული ოჯახისთვის რამდენიმე დღის სამყოფი სადილია.