"მოქნილი, კრეატიული და ჰუმანური“ - საკრებულო ქალის ხედვით

საზოგადოება

13:26 / 27.10.2021

ორი კვირის განმავლობაში იცოდა, რომ საკრებულოს დეპუტატი იყო. ცესკოს ვებ-გვერდზე „ევროპული საქართველოს“ გასწვრივ 3% ეწერა. მაკა სუდაძემ მილოცვებიც მიიღო და სხდომაზე გასატანი პირველი საკითხიც დაამუშავა - მერიისა და საკრებულოს სამეურნეო ხარჯების შემცირების ინიციატივა. პანდემიის დროს „ქამრის შემოჭერა“ ყველაზე გონივრულად მიაჩნია. გასაჩივრების ვადის ამოწურვამდე ხმები რომ გადათვალეს, გაირკვა, რომ „ევროპული საქართველოს“ სიის პირველი ნომერი ახალციხის საკრებულოს მანდატს ზუსტად ერთმა ხმამ დააშორა.

„რთული მომენტი იყო, მე ჩავთვალე, რომ არ წაგვიგია, ეს იყო სისტემასთან ბრძოლა. როცა პირველადი შედეგები დაიდო, მაშინვე რომ 2.99% დადებულიყო ვიტყოდით, რომ ვერ შევაგროვეთ ერთი მანდატისთვის საჭირო ხმების რაოდენობა“.

თითოეული ხმის მნიშვნელობა წინასაარჩევნო პერიოდშიც კარგად იცოდა. თვითმმართველობის არჩევნების დღესაც ყველაფერს აკეთებდა, ამომრჩევლის ნება რომ დაეცვა.

„ურაველში (საარჩევნო უბანზე მისული) ერთი კაცის პირადობა თანასოფლელს ჰქონდა წაღებული. რომ დავურეკეთ, გვითხრა, აწყურში ვარო. ჩავედი და გამოვართვი, პატრონს ამოვუტანე, არ ეგონა რომ ერთი ამომრჩევლის გამო ამხელა გზაზე ჩავიდოდი“.
როცა სამი მოწვევის საკრებულოს წევრი წარმომადგენლობითი ორგანოს მიღმა დარჩა, ბრძოლის სხვა სტრატეგია შეიმუშავა. ნოემბრის ბოლომდე ახალციხის თვითმმართველობას მერიის სოციალურ პროგრამებში ცვლილებების პროექტი უნდა წარუდგინოს. „ევროპული საქართველოს“ გუნდის ინიციატივა შშმ პირთა მდგომარეობის გაუმჯობესებისთვის სოციალური სერვისების სრულყოფას გულისხმობს. მაკას სურს, რომ დახმარება სამართლიანად გადანაწილდეს ახალციხის მუნიციპალიტეტში მცხოვრებ 1 600-მდე შშმ პირზე.

„ექსპერტებთან გვაქვს მოლაპარაკებები, რომ დაიხვეწოს და პროექტის სახით წარვუდგინოთ მერიას. ადგილობრივი ბიუჯეტიდან ყოველთვიურად 35 ლარია შშმ პირების დახმარება, ოღონდ მხოლოდ პირველი ჯგუფის სტატუსის მქონეებისთვის. გვინდა, რომ ამ საკითხს გადახედონ, ვცდილობთ, ეს პაკეტი ყველასთვის იყოს ხელმისაწვდომი. თუ თანამშრომლობა გვინდა ეს პროექტი უნდა შევიტანოთ იქამდე, სანამ ბიუჯეტი დამტკიცდება“.

შშმ პირთა საჭიროებებზე, სამოქალაქო განათლებაზედა რეპროდუქციულ ჯანმრთელობაზე ზრუნვა მაკა სუდაძისთვის გაცილებით მარტივი იქნებოდა, თუ საკითხებს საკრებულოს წინაშე, დეპუტატის სტატუსით დააყენებდა.

„ვფიქრობ, რომ როცა ქალები არიან პოლიტიკაში, გადაწყვეტილებები მეტად მოქნილია, მეტად კრეატიულია და ჰუმანურია. ქალები უფრო ფართოდ ხედავენ პრობლემებს და შესაბამისად, უფრო მეტი რაღაცის გათვალისწინებაა შესაძლებელი. მამაკაცებისთვის გზა, ცემენტი - ასეთი საკითხებია პრიორიტეტი, როცა მე საკრებულოში ვიყავი, ჩვენ შევიტანეთ ისეთი საკითხები, რომელზეც მამაკაცები არ იფიქრებდნენ, მაგალითად, ჩვილის კვება. გვქონდა საკითხები, რომლებიც ვერ გავიტანეთ იმიტომ, რომ არ იყო მამაკაცების ნება, ისინი იყვნენ უმრავლესობაში“.

იმ საკითხებზე, რაც ოჯახისა და ქალის განვითარებას და კეთილდღეობას ეხებოდა, მაკა ოპონენტი ქალების მხარდაჭერის მოპოვებას მარტივად ახერხებდა. ასეთ დროს სახელისუფლებო და ოპოზიციური პარტიის წარმომადგენლებს შორის ზღვარი იშლებოდა.

„როცა ჩვენ ვიძახდით, რომ საჭირო იყო ბიუჯეტის გენდერული ანალიზი, სასაცილოდ არ ჰყოფნიდათ. ამბობდნენ, თუ გზა კეთდება, ეს კაცისთვისაც მნიშვნელოვანია და ქალისთვისაც. მაგრამ როცა საბავშვო ბაღი კეთდება, მოდით დავითვალოთ, საერთო სარგებელი ვის უფრო მეტი აქვს - ქალს თუ კაცს. ამიტომ არის მნიშვნელოვანი, რომ ქალები მოვიდნენ პოლიტიკაში. საკითხები, რასაც ადგილობრივი თუ ცენტრალური ხელისუფლება განახორციელებს, იყოს უფრო ჰუმანური, უფრო სოციალური“.

მაკას მაგალითად ახალციხის საკრებულოს გადაწყვეტილება მოჰყავს, რომელზეც კოლეგა დეპუტატებთან თინა აკოფიანთან და ზურაბ ჭელიძესთან ერთად იმუშავა და საკეისრო კვეთა მერიას დააფინანსებინა.

„ახლა შეიძლება სასაცილოა, როცა სოციალური რეფორმები განხორციელდა და მშობიარობა სახელმწიფოს მიერ დაფინანსებულია, მაგრამ როცა მე საკრებულოს წევრი ვიყავი, პირველად დავაყენეთ ეს საკითხი“.

უფრო მეტი ინიციატივა მხარდაჭერის გარეშე დარჩა. ერთ-ერთი ასეთი სტატუსის არმქონე მარტოხელა დედების ფინანსური დახმარება იყო.

„ბოლო მიზეზი, რაც მითხრეს, მათი სტატუსი არ არსებობს და სტატისტიკა არ გვაქვსო. ძალიან მარტივი საკითხია, რადგან სოფლის რწმუნებულმა იცის, ვინ არის მარტოხელა დედა და შეუძლია, ცნობა მისცეს ამ ქალს“.

მაკა სუდაძეს ბრძოლა არც საკრებულოში ვადის ამოწურვის შემდეგ შეუწყვეტია. „ტუბერკულოზის მკურნალობის დამყოლობის პროგრამაზე“ მუშაობისას აღმოაჩინა, რომ სახელმწიფოს მიერ, კვებისთვის მიცემული 100-ლარიანი ვაუჩერი ბენეფიციარებს არ ჰყოფნიდათ. პროექტი ახალციხის მერიას წარუდგინა. თვითმმართველობის გადაწყვეტილებით, მერიის სოციალურ პროგრამებში ცვლილება შევიდა.

„ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ საჯარო სამსახურებში იყვნენ ადამიანები, რომლებიც ხედავენ ინიციატივის უკან რა დგას. გურამ მელიქიძემ (ახალციხის ვიცე-მერი) მომისმინა და მიიტანა საკრებულომდე. მიმაჩნია, რომ არ მაქვს უფლება გავჩუმდე და დაველოდო, რას გააკეთებს უმრავლესობა. ჩვენ ახალგაზრდებს ვასწავლით, რომ პროცესებზე სამოქალაქო პასუხისმგებლობა საკუთარ თავზე აიღონ, შესაბამისად, როცა ვინმეს მოუწოდებ, შენც ძალიან აქტიური და შეუპოვარი უნდა იყო“.

პოლიტიკური აქტივობის 20წლიანმა გამოცდილებამ მაკას აჩვენა, რომ ქალებისთვის პოლიტიკური კარიერის აწყობა ახლაც ისეთივე რთულია, როგორც მაშინ, როცა უკეთესი მომავლისთვის მებრძოლი სტუდენტი „უნებურად“ პოლიტიკურ პროცესებში ჩაება.

„ადმინისტრაციული სამუშაო ყველა სამსახურსა და არჩევნებზე, გადადის ქალებზე, შემდეგ, რატომღაც, გადაწყვეტილების მიმღებ პირებად აღარ უნდათ ისინი. დღეს არც საზოგადოებაა მზად, რომ მიიღოს პოლიტიკოსი ქალები. რატომღაც, ეადვილებათ ქალი პოლიტიკოსების გაკრიტიკება. ამიტომ, საზოგადოების ცნობიერება უნდა ამაღლდეს და უნდა იცოდნენ, რა სარგებელი მოაქვს ქალს პოლიტიკაში. რატომღაც მიჩვეულია საზოგადოება, რომ ქალი დილით უნდა გამოვიდეს სახლიდან და სამ საათზე სახლში იყოს. შეუძლებელია იყო პოლიტიკოსი ქალი, თუ ოჯახში არ გყავს მაღალი სამოქალაქო პასუხისმგებლობის მქონე გვერდში მდგომი მამაკაცები, რომლებიც ამ ყველაფერს მოითმენენ. შეიძლება, თავად მოუწიოთ სადილის გაკეთება, საკუთარი და ბავშვის ტანსაცმლის მომზადება. ეს გამოწვევები ოჯახში ხვდება ქალს. გარდა ამისა, ძალიან მნიშვნელოვანია პარტიებმა დაიწყონ მუშაობა სტრუქტურულ განვითარებაზე და თავად ჰქონდეთ სურვილი, გააძლიერონ ქალის როლი პოლიტიკაში“.

პოლიტიკური კარიერას ახლა იწყებს, თუმცა საკუთარი შესაძლებლობები და პროფესიონალიზმი მამაკაცებს 10 წლის წინ დაუმტკიცა. ნონა ქოზაშვილმა მაშინ კომბაინის მართვა დაიწყო, ახლა, „ნაციონალური მოძრაობის“ გუნდთან ერთად, პრობლემების მოგვარებაზე საკრებულოში უნდა იზრუნოს.

„ჩვენს სოფელში, ფერსაში, სანიაღვრე არხი არ არის, სარწყავი წყლის პრობლემა გვაქვს, მიუხედავად იმისა, რომ გაკეთდა, მაინც არ არის. სასმელი წყლის პრობლემა, განსაკუთრებით ზაფხულში. ბავშვის გასართობი სკვერის გაკეთება გვინდა, გვპირდებიან და არ დაადგა საშველი“.

ნონამ იცის, რომ გზა, რომელსაც შეუდგა, რთული გასავლელია. ისიც იცის, ხშირ შემთხვევაში, უპირატესობას მამაკაცებს მიანიჭებენ, თუმცა პოლიტიკური საქმიანობა არ აშინებს.

„მიუხედავად იმისა, რომ 21-ე საუკუნეა, ვამბობთ, რომ არანაირი სხვაობა არ არის ქალსა და მამაკაცს შორის, გენდერულ თანასწორობაზე ამდენი არასამთავრობო ორგანიზაცია მუშაობს, მამაკაცები ვითომ მიესალმებიან ამას, მაგრამ ფაქტის წინაშე რომ დგებიან, მაინც კაცია პრიორიტეტი. ქალი არის ძლიერი, მაგრამ გასაქანს არ აძლევენ. სხვანაირად აზროვნებს, სხვანაირად მიუდგება საკითხს და სულ სხვანაირად გადაწყვეტს. უფრო გულისხმიერები არიან, ფრთხილები და დაკვირვებულები“.

ფრთხილი და დაკვირვებული იყო მაშინაც, როცა შპს „მექანიზატორში“ დასაქმდა. კომბაინი არაერთი გამოცდისა და ხანგრძლივი დაკვირვების შემდეგ ანდეს. ეჭვის თვალით უყურებდნენ ახალგაზრდა ქალს, რომელმაც მამის გარდაცვალების შემდეგ, მისი საქმიანობის გაგრძელება გადაწყვიტა.

„რატომაც არა? ქალს თავისი შრომით და ოფლით შეუძლია თავის რჩენა“.

სწორედ იმის გამო, რომ ქალი იყო, კომბაინი „ძლივს აღირსეს“. ნონა ადგილობრივ ფერმერებს მარცვლეული კულტურების მოსავლის აღებაში ექვსი წლის განმავლობაში ეხმარებოდა.

„ისეთი რთული გზის გავლა მომიწია და ისეთ რაღაცებს გადავაწყდი ცხოვრებაში... კომბაინის სამი მოდელი იყო ჩვენს სამსახურში, სამივეს ვმართავდი, მაგრამ რადგან რეგიონში მცირემიწიანი ტერიტორიები გვაქვს, „დომინატორ კლასის“ კომბაინი მქონდა არჩეული, რადგან „ჯონდიერი“ და „ნიუ ჰოლანდი“ დიდი იყო და აქ ფიზიკურად ვერ გამართავდი, ზიანდებოდა ღობესთან და კაკლის ხეებთან, ჩვენი კუთხისთვის არ არის მოსახერხებელი“.

კიდევ ერთი სირთულე 2017 წელს, დეკრეტული შვებულებიდან დაბრუნებულს შეხვდა. საქართველოში ერთადერთ კომბაინერ ქალს უთხრეს, რომ მისი ტექნიკა დაზიანდა, რის გამოც გაყიდეს. მას შემდეგ მოსავლის ასაღებად კომბაინი კახეთიდან ჩამოჰყავთ. ტექნიკა იგვიანებს და ფერმერები ზარალდებიან.

„ბავშვი რომ მოვზარდე, მოვითხოვე, რომ ვიმუშავებ-მეთქი. გაფუჭებულიაო, გასხვისებულიაო და გამომიშვეს. კომბაინი, როგორც დაზიანებული ისე გაყიდეს, მაგრამ კერძო მეპატრონე ჩვეულებრივ ამუშავებს“.

კომბაინს მყიდველი რომ „ჩვეულებრივად ამუშავებს“, დაზუსტებით იცის. სანამ დეკრეტულ შვებულებაში გავიდოდა, ტექნიკის ჭერზე გული დახატა და შიგ საკუთარი სახელი - ნონა ჩაწერა. კომბაინთან შემთხვევით მოხვედრილ კოლეგას საქმეზე შეყვარებული ქალის ხელწერა ამოუცნია. ნონა თავს მოტყუებულად გრძნობს. ტექნიკა თუ სხვის ხელში მუშაობს, შეაკეთებდა და თავადაც იშრომებდა.

ნონა ქოზაშვილი ხორბლის მოსავლის აღებისას

ახლა უკვე სხვა საზრუნავი აქვს. მალე საკრებულოს პირველი სხდომა ჩაინიშნება და სამსახურში სიარული მოუწევს. ყველაზე მეტად ის ადარდებს, პანდემიის გამო ბაღი კვლავ არ დაიკეტოს და შვილის დატოვება ხან ერთ და ხან მეორე ნათესავთან არ მოუხდეს. კორონავირუსმა ყველაზე დიდი პრობლემა მას, როგორც დედას შეუქმნა. ფიქრობს, რომ პანდემიის სხვა შედეგებთან გამკლავება უკვე როგორც დეპუტატს მოუწევს.

ნონასთან ერთად, ახალციხელებისა და განსაკუთრებით, ქალების საჭიროებებისთვის ბრძოლას აპირებს „გახარია საქართველოსთვის“ სიის პირველი ნომერი მარინე აბულაძე. პოლიტიკისგან ყოველთვის „შორს მყოფს“, წარმომადგენლობითი ორგანოსკენ უსამართლობის განცდამ უბიძგა. 2021 წლის თვითმმართველობის არჩევნებამდე თვენახევრით ადრე, მისი შვილის პოლიტიკური შეხედულებების გამო, სამსახურიდან არგუმენტის გარეშე, დასთან ერთად გაათავისუფლეს.

„მოვლენებმა გამოიწვია ჩემი შემდგომი ნაბიჯების გადადგმა. არ მოველოდი და არც მეგონა, თუ ასეთი რაღაცები შეიძლებოდა მომხდარიყო, ისე გავლიე მთელი ჩემი ცხოვრება, თან ყოველთვის საჯარო მოხელე ვიყავი“.

ყოფილი საჯარო მოხელე, 2013 წლიდან, სკოლამდელი აღზრდის დაწესებულებათა გაერთიანებაში მუშაობდა. მანამდე, 1999- 2010 წლებში იუსტიციის სამინისტროს რეგიონული სამსახურის უფროსი იყო. მაშინ საკრებულოს მიერ მიღებული დადგენილებების სამართლიანობას სწავლობდა.

„ადგილობრივი თვითმმართველობების ორგანოსთან ურთიერთობის სამსახური ერქვა. რეგიონში ექვსივე საკრებულოს მიერ მიღებული ნორმატიული აქტების სამართლებრივ ექსპერტიზას ვაკეთებდით“.

ახლა დადგენილებებისა და ნორმატიული აქტების შედგენა თავად მოუწევს. ახალციხის საკრებულოში მისი პარტიიდან მხოლოდ ორი წარმომადგენელი შევიდა. საკუთარი ინიციატივების მხარდაჭერები რომ მოიპოვოს, სხვა დეპუტატებთან დიპლომატიური ურთიერთობის ჩამოყალიბებას აპირებს.

„იქიდან გამომდინარე, რომ რაოდენობით ძალიან ცოტანი ვართ და ხელში დიდი ბერკეტი არ გვაქვს, შევეცდებით, რომ მხარი დავუჭიროთ ისეთ პროექტებს, რომელიც რაიონს სარგებელს მოუტანს. როცა უმრავლესობით ხარ გასული, სხვა საკითხია, მაგრამ როცა უმცირესობაში ხარ, უნდა ვითანამშრომლოთ რიგ საკითხებში, რომლებიც მოსახლეობისთვის იქნება სასარგებლო. იდეები ბევრი გვაქვს“.

იდეები აქვს ნინო მიქაბერიძესაც. „ქართული ოცნების“ პროპორციული სიის მესამე ნომერს დეპუტატის მანდატი მოსახლეობის პრობლემებზე სამუშაოდ და მათ გადასაჭრელად სჭირდება. ნინო მიქაბერიძე ჯერ კიდევ ახალციხის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს საორგანიზაციო განყოფილების უფროსია.

დაბრკოლებების მიუხედავად, მოახერხა და გადაწყვეტილების მიმღები პირის პოზიცია არაერთხელ დაიკავა. 22 წლის ასაკში ახალციხის საოლქო საარჩევნო კომისიის თავმჯდომარის მოადგილე იყო, შემდეგ ახალციხის მერიის ადმინისტრაციული სამსახურის უფროსი. 12-წლიანმა გამოცდილებამ გადააწყვეტინა, მუშაობა დეპუტატის სტატუსით გაეგრძელებინა.

„თუ გამომიცხადებენ ნდობას ჩემი კოლეგები და ჩამაბარებენ (ფრაქციას, კომისიას), დიდი სიამოვნებით ვუხელმძღვანელებ და ჩემს მთლიან ძალისხმევას გამოვიყენებ მის მართვაში. სოციალური საკითხები იქნება ჩემი პრიორიტეტი. ჩემი ინიციატივა ეს იქნება, რომ სოციალური პაკეტები გაიზარდოს, თუნდაც მარტოხელა დედებზე, უსინათლოებსა და სოციალურად დაუცველ პირებზე“.

ახალი მოწვევის საკრებულოს პირველივე სხდომაზე, ფუნქციების განაწილების შემდეგ, დეპუტატებს მომდევნო წლის ბიუჯეტის პროექტზე მუშაობა მოუწევთ. ეს ხელსაყრელი დროა, საკრებულოს წევრებმა მათთვის პრიორიტეტულ საკითხებს ლობირება გაუწიონ და მთავარ ფინანსურ დოკუმენტში ასახონ. შშმ პირებისთვის დახმარების თანაბრად გადანაწილების აუცილებლობაში დეპუტატების დარწმუნებას მაკა სუდაძე გარედან ეცდება. ის ბრძოლის ამ ფორმასაც მიჩვეულია. თუ საკრებულოს წევრი ქალები ერთმანეთს მხარს დაუჭერენ, პანდემიის გამო, კიდევ უფრო დამძიმებული სოციალური საკითხები, მეტად აქტუალური გახდება, რადგან პრიორიტეტად ცალ-ცალკე ყველა ამას ასახლებს.

ახალციხის საკრებულოში 39 დეპუტატიდან 10 ქალია - ზოგი მრავალწლიანი პოლიტიკური გამოცდილებით, ზოგიც ახალბედა, თუმცა ენთუზიაზმით სავსე. საზოგადოებისთვის იმის დასამტკიცებლად, რომ შეუძლიათ საკრებულო „მეტად მოქნილი, კრეატიული და ჰუმანური“ გახადონ ქალებს ოთხი წელი აქვთ.

თეგები: ერთი ხმა / ქალი პოლიტიკაში /

ავტორი:

რუსუდან გვარამაძე