სოფლის ამბები
მზესთან ახლოს, მთაში
ზაფხულის დადგომისთანავე, არლის მთაში სიცოცხლე იღვიძებს. მთების კალთებიდან მზე ისევ იგივე დროს ამოდის, თუმცა ამჯერად მის ამოსვლას თან სახლებიდან ამოსული კვამლი და ადამიანების გადაძახილიც ახლავს. ეს იმის მანიშნებელია, რომ საზაფხულო საძოვარზე არლის მოსახლეობამ პირუტყვი გაირეკა და 3-4 თვის განმავლობაში მთის ფერდობებს მათი ჟრიამული აავსებს.
აქ ყველას თავისი საცხოვრებელი აქვს, რომელსაც ადგილობრივები „ჰეილას“ ეძახიან. ეს ხის მასალით შეკრული სახლია, სადაც ოჯახის ყველა წევრი ერთად ცხოვრობს.
მთაში თითქოს ყველაზე ადრე თენდება და მზესთანაც ყველაზე ახლოს ხარ. აქ დილა შვიდი საათიდან იწყება. დიასახლისებმა ძროხების მოწველა უნდა მოასწრონ. ამის შემდეგ მამაკაცებს ნახირი საძოვარზე გაჰყავთ.
ძროხების მოწველის შემდეგ მთაში საუზმის დროა. კერძებს პატარა გაზის ავზზე, ან ეზოში „შუაცეცხლზე“ ამზადებენ. აპოხტის ხინკალი, რომელიც ძველი მესხური ტრადიციული კერძია, მთაში ხშირად კეთდება. აქ მომზადებულ კერძებს სხვა გემო და არომატი აქვს, ხის მაგიდებზე საუზმობას - სხვაგვარი ხიბლი.
საუზმის შემდეგ მოწველილ რძეს უნდა მიხედონ, რომელსაც გაფილტრავენ და სეპარატორში გაატარებენ. ეს მოწყობილობა რძესა და ნაღებს ერთმანეთისგან განაცალკევებს. რძისგან ჩეჩილი ყველი მზადდება, ცხიმოვანი მასით - კარაქი და ერბო. იმ შემთხვევაში თუ დიასახლისს ჩეჩილი ყველი არ ამოჰყავს, მაშინ მოწველილი სუფთა რძისგან ჩვეულებრივი, “თავი ყველი“ მზადდება.
ცივილიზაციას მოწყვეტილი ოჯახები მთაში თვეობით ცხოვრობენ. იმისთვის, რომ კვერცხი მუდმივად ჰქონდეთ და წიწილებიც ბევრი ჰყავდეთ, მთაში ქათმებითა და კრუხ-წიწილით მიდიან. ბარში დაბრუნებამდე, წიწილებიც კარგად „ფრთიანდებიან“.
საზაფხულო საძოვრებზე წამსვლელ ოჯახთა რაოდენობა ყოველწლიურად იკლებს. ახალ თაობას ცივილიზაციას მოწყვეტილი ცხოვრება აღარ იზიდავს. ამიტომ არლის მთაში უპატრონოდ დარჩენილი „ჰეილები“ თანდათან მრავლდება.
აქ წყაროსაც სხვაგვარად ეძახიან. „ავაზანიდან“ ცივ-ცივი სასმელი წყალი მოედინება. შეხვდებით სახელობით წყაროებსაც. ვის "ჰეილასთანაც" ახლოსაა და ვინც პატრონობს და უვლის, წყაროსაც მისი სახელი ჰქვია. მთის ცივ წყალს სულ სხვა გემო აქვს. გარდა ამისა სუფთა, კამკამა და გემრიელია.
სექტემბრის ბოლოდან მთა უკვე თოვლით იფარება. მანამდე მინდორში მთის ენძელები ჩნდებიან, რომელიც ბარში დაბრუნების ნიშანია.
ტერიტორია ნელ-ნელა იცლება. ყველა „ჰეილა“ მომავალ ზაფხულამდე გამოიკეტება და ერთიანად ახმაურებულ მთაში 7-8 თვით ისევ სიმშვიდე დაისადგურებს.
აქ ყველას თავისი საცხოვრებელი აქვს, რომელსაც ადგილობრივები „ჰეილას“ ეძახიან. ეს ხის მასალით შეკრული სახლია, სადაც ოჯახის ყველა წევრი ერთად ცხოვრობს.მთაში თითქოს ყველაზე ადრე თენდება და მზესთანაც ყველაზე ახლოს ხარ. აქ დილა შვიდი საათიდან იწყება. დიასახლისებმა ძროხების მოწველა უნდა მოასწრონ. ამის შემდეგ მამაკაცებს ნახირი საძოვარზე გაჰყავთ.ძროხების მოწველის შემდეგ მთაში საუზმის დროა. კერძებს პატარა გაზის ავზზე, ან ეზოში „შუაცეცხლზე“ ამზადებენ. აპოხტის ხინკალი, რომელიც ძველი მესხური ტრადიციული კერძია, მთაში ხშირად კეთდება. აქ მომზადებულ კერძებს სხვა გემო და არომატი აქვს, ხის მაგიდებზე საუზმობას - სხვაგვარი ხიბლი.საუზმის შემდეგ მოწველილ რძეს უნდა მიხედონ, რომელსაც გაფილტრავენ და სეპარატორში გაატარებენ. ეს მოწყობილობა რძესა და ნაღებს ერთმანეთისგან განაცალკევებს. რძისგან ჩეჩილი ყველი მზადდება, ცხიმოვანი მასით - კარაქი და ერბო. იმ შემთხვევაში თუ დიასახლისს ჩეჩილი ყველი არ ამოჰყავს, მაშინ მოწველილი სუფთა რძისგან ჩვეულებრივი, “თავი ყველი“ მზადდება.ცივილიზაციას მოწყვეტილი ოჯახები მთაში თვეობით ცხოვრობენ. იმისთვის, რომ კვერცხი მუდმივად ჰქონდეთ და წიწილებიც ბევრი ჰყავდეთ, მთაში ქათმებითა და კრუხ-წიწილით მიდიან. ბარში დაბრუნებამდე, წიწილებიც კარგად „ფრთიანდებიან“.საზაფხულო საძოვრებზე წამსვლელ ოჯახთა რაოდენობა ყოველწლიურად იკლებს. ახალ თაობას ცივილიზაციას მოწყვეტილი ცხოვრება აღარ იზიდავს. ამიტომ არლის მთაში უპატრონოდ დარჩენილი „ჰეილები“ თანდათან მრავლდება.აქ წყაროსაც სხვაგვარად ეძახიან. „ავაზანიდან“ ცივ-ცივი სასმელი წყალი მოედინება. შეხვდებით სახელობით წყაროებსაც. ვის "ჰეილასთანაც" ახლოსაა და ვინც პატრონობს და უვლის, წყაროსაც მისი სახელი ჰქვია. მთის ცივ წყალს სულ სხვა გემო აქვს. გარდა ამისა სუფთა, კამკამა და გემრიელია.სექტემბრის ბოლოდან მთა უკვე თოვლით იფარება. მანამდე მინდორში მთის ენძელები ჩნდებიან, რომელიც ბარში დაბრუნების ნიშანია.ტერიტორია ნელ-ნელა იცლება. ყველა „ჰეილა“ მომავალ ზაფხულამდე გამოიკეტება და ერთიანად ახმაურებულ მთაში 7-8 თვით ისევ სიმშვიდე დაისადგურებს. 
ამავე კატეგორიაში
კვირის პოპულარული
ამინდის პროგნოზი
აბრეშუმის გზა
ხალხის აზრით
პარტნიორი მედიასაშუალებების მასალები
ამინდი
ახალციხე
9
°C
ახალქალაქი
7
°C
ასპინძა
7
°C
ადიგენი
15
°C
ბორჯომი
10
°C
თბილისი
16
°C
აბასთუმანი
6
°C
ბაკურიანი
5
°C
ნინოწმინდა
7
°C
ვალუტა
AMD
1000
7.1187
EUR
1
3.1202
RUB
100
3.4423
TRY
1
0.0696
USD
1
2.7315
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
