მულტიმედია
რამდენად იცნობ სამცხე–ჯავახეთის ტურისტულ ადგილებს (პასუხები)
1. სად არის უძველესი ციკლოპური ნაგებობები?
სოფელი სარო სამცხისა და ჯავახეთის გასაყარზე მდებარეობს და უძველეს მატერიალურ თუ არამატერიალურ მემკვიდრეობას, დღემდე ინახავს. მიუხედავად ამისა, ტურისტები მას იშვიათად სტუმრობენ. სპეციალისტთა ნაწილი, ამის მიზეზად, იმას ასახელებს, რომ სამცხე–ჯავახეთის ტურისტულ მარშრუტებში, სარო შეტანილი არ არის. სხვა შემთხვევაში, ეგვიპტის პირამიდების პერიოდში აგებული ეს ციკლოპური ნაგებობები ყველა უცხოელი თუ ადგილობრივი დამთვალიერებლისთვის საინტერესო და ეგზოტიკური უნდა იყოს. ეს ნაგებობა ჩვენს წელთაღრიცხვამდე მესამე–მეორე ათასწლეულით თარიღდება. მისი უნიკალურობა იმაში მდგომარეობს, რომ ქვები მშრალად დაწყობილია და ერთმანეთთან სხვა მასალა არ აკავშირებთ.
2. რითია მდიდარი ჯავახეთი?
სამცხე–ჯავახეთი ტბებით ყველაზე მდიდარი მხარეა მთელ საქართველოში. ამ რეგიონში შეხვდებით ყველაზე ღრმა, ყველაზე დიდ და ყველაზე უცნაური სახელების მქონე ტბებს. განსაკუთრებით ტბაუხვი ჯავახეთია. ახალქალაქისა და ნინოწმინდის ტბების დიდი ნაწილი ჯავახეთის დაცული ტერიტორიებისა და ჯავახეთის ეროვნული პარკის შემადგენლობაშია. ჯავახეთის ტბებს, სილამაზის გარდა, კიდევ ერთი თავისებურება გამოარჩევს – ისინი გადამფრენი ფრინველებისთვის მნიშვნელოვანი დასასვენებელი და საკვები ადგილებია.
3. რომელი სოფელია ნახევარკუნძულზე გაშენებული?
სოფელი ტაბაწყური მდებარეობს ჯავახეთის ზეგანზე, ტაბაწყურის ტბის ნაპირას, ზღვის დონიდან 2000 მეტრი, ბორჯომიდან 60 კილომეტრი. ალპური ტბა ტაბაწყური მდებარეობს სამცხე-ჯავახეთის რეგიონში, სოფელი გაშენებულია ნახევარკუნძულზე. ტბაში წყალი მთელი წლის განმავლობაში ცივია. ტბა უნიკალურია, იმით რომ მასში არც ჩაედინება და არც გამოედინება არც ერთი მდინარე. წყალსაცავი ტაბაწყური არის ვულკანური წარმოშობის, რის გამოც ტბა იკვებება მიწისქვეშა წყლებით.
4. სად მდებარეობს სამთობალნელოგიური კურორტი სამცხე–ჯავახეთში?
დაბა აბასთუმანი ქვეყნის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი სამთობალნეოლოგიური კურორტია. საქართველოს ეს ულამაზესი კურორტი აჭარა-იმერეთის უღელტეხილის ერთ-ერთ ნაწილში, მარადმწვანე ხეობაში მდებარეობს. იგი განლაგებულია მესხეთის ქედის სამხრეთითა და ფერსათის მთის აღმოსავლეთით (ზ.დ. 1275-1340 მ.)სიმაღლეზე. აბასთუმანი თბილისიდან დაშორებულია 260 კმ-ით. აქ გადის ზეკარის გადასასვლელით იმერეთთან დამაკავშირებელი საავტომობილო გზა. აბასთუმნიდან საირმე ზეკარის უღელტეხილით 90 კმ-ითაა დაშორებული. კურორტ აბასთუმანთან არის ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნული პარკის უკიდურესი დასავლეთი შესასვლელი და საგუშაგო.
5. სად იქცა რომანოვების რეზიდენცია ტურისტთა დასასვენებელ ადგილად?
რომანოვების სასახლე, რომელიც მეოთხე სამმართველოდ მოიხსენიება, მეცხრამეტე საუკუნის პერიოდს განეკუთვნება. ამ ადგილას უწინ პურის კალო ყოფილა. მიხეილ რომანოვის ვაჟს საზაფხულო რეზიდენციად ლიკანში აღნიშნული ტერიტორია მოსწონებია. ნიკოლოზ რომანოვის ბრძანებით, სასახლე 1892-95 წლებში არქიტექტორმა ლეონტინ ბენუამ ააშენა. რეზიდენცია შემდგომში ტურისტთა დასასვენებელ ადგილად იქცა. საბჭოთა პერიოდში სასახლეს სხვადასხვა ქვეყნიდან უამრავი ტურისტი სტუმრობდა. პერიოდულად ისვენებდა იოსებ სტალინიც. სასახლეში დაცულია უნიკალური ექსპონატები, მათ შორისაა ნაპოლეონის მიერ რომანოვებისათვის ნაჩუქარი მაგიდა, ირანის შაჰის მიერ ნაჩუქარი სავარძელი, პირადად რუსეთის იმპერატორ პეტრე პირველის ხელით კაკლის ხის ფესვებისაგან დამზადებული ისტორიული მაგიდა. სასახლეში არსებული თითქმის ყველა ნივთი ანტიკვარულია.
6. სად შეიძლება გავსინჯოთ მუდმივტემპერატურიანი წყარო?
ვარძიაში, ბუნებრივი წყარო ღვთისმშობლის ეკლესიის სიახლოვესაა მის ჩრდილოეთ მხარეს, კლდის სიღრმეში. მისი აუზი 8 მ³ წყალს შეიცავს. მისი მუდმივი ტემპერატურა 11°-ია. წყალსადენი გამოყვანილია ვარძიაში, ძველ სოფელ ზედა ვარძიიდან. 3.5 კმ-ის სიგრძის ტერასის ერთი მესამედი, კლდეში გაკაფულ გვირაბებშია გამართული, კერამიკული მილებისათვის საგანგებო „საწოლებია“ შექმნილი. ტრასის შუალედურ მონაკვეთში, კერამიკული, საკონტროლო რეზერვუარებია შექმნილი. წყლის დებეტი დღე-ღამეში 166000 ლიტრი უნდა ყოფილიყო, რაც დაახლოებით 50000 ადამიანს დააკმაყოფილებდა. რეზერვუარი ვარძიის დასავლეთ ნაწილშია ამოკაფული. იტევდა დაახლოებით 630000 ლიტრ წყალს.
7. რამდენჯერ აღადგინეს ციხე რაბათში?
ახალციხე წყაროებში XII საუკუნიდან იხსენიება, როცა სამცხის ათაბაგებმა - ჯაყელებმა - აღადგინეს და განაახლეს ციხე სიმაგრე ლომსია და მას ეწოდა ახალციხე. მანამდე ქალაქს ლომსია ერქვა. ციხის განახლების შემდეგ ეწოდა ახალციხე. ციხე მეორედ 21 საუკუნეში განახლდა, 2012 წელს.
8. ვინ იყვნენ ბაკურიანის პირველი მოსახლეები?
ბაკურიანის პირველი მოსახლეები უკრაინელები იყვნენ. 1816 წელს ბორჯომის ხეობაში უკრაინელების 460 ოჯახი დასახლდა. აქედან 80-მდე ოჯახი ბაკურიანში, ხოლო დანარჩენები თორსა და ანდეზიტში. უკრაინელები ხე-ტყის დამუშავებაზე მუშაობდნენ. ადგილობრივი ხის მასალა გადიოდა გერმანიაში მუსიკალური საკრავების დასამზადებლად. ბაკურიანში დღემდეა შემორჩენილი ადგილები, რომელთაც „ყურუმსებს“ (ყრუ რუსები) ეძახიან. XVIII საუკუნეში, სამშობლოდან გამოქცეულ უკრაინელებს ამ დაბაში ასახლებდნენ. ბაკურიანის ისტორია უკავშირდება ბორჯომის მინერალური წყლების პოპულარობას XIX საუკუნეში. მინერალური წყალი, თავის სამკურნალო თვისების გამო, ყურადღების ცენტრში მოექცა. რუსეთის მეფე ალექსანდრე II-მ 1871 წელს ბორჯომის ხეობა თავის ძმას, მიხაილ რომანოვს უბოძა. 1890 წლიდან „ბორჯომის“ წყლის საწარმოო ჩამოსხმა იწყება. 1898-1901 წელს გაიყვანეს ბორჯომ-ბაკურიანის ვიწროლიანდაგიანი რკინიგზა, რამაც ბაკურიანის განვითარების დაუდო სათავე. რკინიგზის არსებობამ, 1902-1910 წლებში, კოხტაგორის ფერდზე, როლოვისა და ფომინის ხელმძღვანელობით, მაღალმთის ბოტანიკური ბაღის შენება გააადვილა.
9. სად მიდიან ტურისტები ბერების სისხლიანი ქვების სანახავად?
მწვანე მონასტერი ან ჩითახევის წმინდა გიორგის მონასტერი — IX საუკუნის მამათა მონასტერი ბორჯომის მუნიციპალიტეტის სოფელ ჩითახევში[1]. მეცნიერთა ნაწილის აზრით მონასტერი წმ. გრიგოლ ხანძთელის მოწაფეების, ქრისტეფორესა და თევდორეს აშენებულია[2]. სამონასტრო კომპლექსში შედის ბაზილიკის ტიპის ეკლესია და მოგვიანო სამრეკლო. ეკლესია მონასტრის დაარსების თანადროულია და IX საუკუნის შუახანებით თარიღდება. ის ნაგებია უხეშად დამუშავებული ქვით და დეკორი თითქმის არ გააჩნია. სამრეკლო ორსართულიანია, პირველი სართული სამლოცველოა, მეორე სართული კი მდიდრულ მოჩუქურთმებულ ფანჩატურს წარმოადგენს. XVI საუკუნეში შაჰ-თამაზის შემოსევების დროს, მონასტერი დაურბევიათ, ბერები უწამებიათ და დაუხოცავთ. მონასტერში მისულ მომლოცველს დღესაც შეუძლია ნაწამები ბერების სისხლიანი ქვების ნახვა, როგორც წყალში, ასევე მის ნაპირას. XX საუკუნის80-იან წლებში ტაძარს რესტავრაცია ჩაუტარდა, 2002 წელს კი მამათა მონასტერი აღდგა.
10. ლეგენდის თანახმად, თამარ მეფე რომელი ტბის ანარეკლით ისწორებდა თმას?
მეწყრული წარმოშობის ტბა საქართველოში, ასპინძის მუნიციპალიტეტში, მდინარე მტკვრის მარჯვენა მხარეს, ზღვის დონიდან 1539 მ სიმაღლეზე. განფენილია თმოგვის ციხესიმაგრის ნანგრევების სიახლოვეს. 6 მეტრი სიღრმის ტბა სოფელ ნაქალაქევში მდებარეობს. არსებობს ლეგენდა, რომლის თანახმადაც თამარ მეფე თითქოს ამ ტბის ანარეკლით ისწორებდა თმას. ამიტომ ეს ტბა „თამარის სარკის“ სახელითაც არის ცნობილი.
იხილეთ ქვიზი: რამდენად იცნობ სამცხე–ჯავახეთის ტურისტულ ადგილებს (ქვიზი)
სოფელი სარო სამცხისა და ჯავახეთის გასაყარზე მდებარეობს და უძველეს მატერიალურ თუ არამატერიალურ მემკვიდრეობას, დღემდე ინახავს. მიუხედავად ამისა, ტურისტები მას იშვიათად სტუმრობენ. სპეციალისტთა ნაწილი, ამის მიზეზად, იმას ასახელებს, რომ სამცხე–ჯავახეთის ტურისტულ მარშრუტებში, სარო შეტანილი არ არის. სხვა შემთხვევაში, ეგვიპტის პირამიდების პერიოდში აგებული ეს ციკლოპური ნაგებობები ყველა უცხოელი თუ ადგილობრივი დამთვალიერებლისთვის საინტერესო და ეგზოტიკური უნდა იყოს. ეს ნაგებობა ჩვენს წელთაღრიცხვამდე მესამე–მეორე ათასწლეულით თარიღდება. მისი უნიკალურობა იმაში მდგომარეობს, რომ ქვები მშრალად დაწყობილია და ერთმანეთთან სხვა მასალა არ აკავშირებთ.
2. რითია მდიდარი ჯავახეთი?
სამცხე–ჯავახეთი ტბებით ყველაზე მდიდარი მხარეა მთელ საქართველოში. ამ რეგიონში შეხვდებით ყველაზე ღრმა, ყველაზე დიდ და ყველაზე უცნაური სახელების მქონე ტბებს. განსაკუთრებით ტბაუხვი ჯავახეთია. ახალქალაქისა და ნინოწმინდის ტბების დიდი ნაწილი ჯავახეთის დაცული ტერიტორიებისა და ჯავახეთის ეროვნული პარკის შემადგენლობაშია. ჯავახეთის ტბებს, სილამაზის გარდა, კიდევ ერთი თავისებურება გამოარჩევს – ისინი გადამფრენი ფრინველებისთვის მნიშვნელოვანი დასასვენებელი და საკვები ადგილებია.
3. რომელი სოფელია ნახევარკუნძულზე გაშენებული?
სოფელი ტაბაწყური მდებარეობს ჯავახეთის ზეგანზე, ტაბაწყურის ტბის ნაპირას, ზღვის დონიდან 2000 მეტრი, ბორჯომიდან 60 კილომეტრი. ალპური ტბა ტაბაწყური მდებარეობს სამცხე-ჯავახეთის რეგიონში, სოფელი გაშენებულია ნახევარკუნძულზე. ტბაში წყალი მთელი წლის განმავლობაში ცივია. ტბა უნიკალურია, იმით რომ მასში არც ჩაედინება და არც გამოედინება არც ერთი მდინარე. წყალსაცავი ტაბაწყური არის ვულკანური წარმოშობის, რის გამოც ტბა იკვებება მიწისქვეშა წყლებით.
4. სად მდებარეობს სამთობალნელოგიური კურორტი სამცხე–ჯავახეთში?
დაბა აბასთუმანი ქვეყნის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი სამთობალნეოლოგიური კურორტია. საქართველოს ეს ულამაზესი კურორტი აჭარა-იმერეთის უღელტეხილის ერთ-ერთ ნაწილში, მარადმწვანე ხეობაში მდებარეობს. იგი განლაგებულია მესხეთის ქედის სამხრეთითა და ფერსათის მთის აღმოსავლეთით (ზ.დ. 1275-1340 მ.)სიმაღლეზე. აბასთუმანი თბილისიდან დაშორებულია 260 კმ-ით. აქ გადის ზეკარის გადასასვლელით იმერეთთან დამაკავშირებელი საავტომობილო გზა. აბასთუმნიდან საირმე ზეკარის უღელტეხილით 90 კმ-ითაა დაშორებული. კურორტ აბასთუმანთან არის ბორჯომ-ხარაგაულის ეროვნული პარკის უკიდურესი დასავლეთი შესასვლელი და საგუშაგო.
5. სად იქცა რომანოვების რეზიდენცია ტურისტთა დასასვენებელ ადგილად?
რომანოვების სასახლე, რომელიც მეოთხე სამმართველოდ მოიხსენიება, მეცხრამეტე საუკუნის პერიოდს განეკუთვნება. ამ ადგილას უწინ პურის კალო ყოფილა. მიხეილ რომანოვის ვაჟს საზაფხულო რეზიდენციად ლიკანში აღნიშნული ტერიტორია მოსწონებია. ნიკოლოზ რომანოვის ბრძანებით, სასახლე 1892-95 წლებში არქიტექტორმა ლეონტინ ბენუამ ააშენა. რეზიდენცია შემდგომში ტურისტთა დასასვენებელ ადგილად იქცა. საბჭოთა პერიოდში სასახლეს სხვადასხვა ქვეყნიდან უამრავი ტურისტი სტუმრობდა. პერიოდულად ისვენებდა იოსებ სტალინიც. სასახლეში დაცულია უნიკალური ექსპონატები, მათ შორისაა ნაპოლეონის მიერ რომანოვებისათვის ნაჩუქარი მაგიდა, ირანის შაჰის მიერ ნაჩუქარი სავარძელი, პირადად რუსეთის იმპერატორ პეტრე პირველის ხელით კაკლის ხის ფესვებისაგან დამზადებული ისტორიული მაგიდა. სასახლეში არსებული თითქმის ყველა ნივთი ანტიკვარულია.
6. სად შეიძლება გავსინჯოთ მუდმივტემპერატურიანი წყარო?
ვარძიაში, ბუნებრივი წყარო ღვთისმშობლის ეკლესიის სიახლოვესაა მის ჩრდილოეთ მხარეს, კლდის სიღრმეში. მისი აუზი 8 მ³ წყალს შეიცავს. მისი მუდმივი ტემპერატურა 11°-ია. წყალსადენი გამოყვანილია ვარძიაში, ძველ სოფელ ზედა ვარძიიდან. 3.5 კმ-ის სიგრძის ტერასის ერთი მესამედი, კლდეში გაკაფულ გვირაბებშია გამართული, კერამიკული მილებისათვის საგანგებო „საწოლებია“ შექმნილი. ტრასის შუალედურ მონაკვეთში, კერამიკული, საკონტროლო რეზერვუარებია შექმნილი. წყლის დებეტი დღე-ღამეში 166000 ლიტრი უნდა ყოფილიყო, რაც დაახლოებით 50000 ადამიანს დააკმაყოფილებდა. რეზერვუარი ვარძიის დასავლეთ ნაწილშია ამოკაფული. იტევდა დაახლოებით 630000 ლიტრ წყალს.
7. რამდენჯერ აღადგინეს ციხე რაბათში?
ახალციხე წყაროებში XII საუკუნიდან იხსენიება, როცა სამცხის ათაბაგებმა - ჯაყელებმა - აღადგინეს და განაახლეს ციხე სიმაგრე ლომსია და მას ეწოდა ახალციხე. მანამდე ქალაქს ლომსია ერქვა. ციხის განახლების შემდეგ ეწოდა ახალციხე. ციხე მეორედ 21 საუკუნეში განახლდა, 2012 წელს.
8. ვინ იყვნენ ბაკურიანის პირველი მოსახლეები?
ბაკურიანის პირველი მოსახლეები უკრაინელები იყვნენ. 1816 წელს ბორჯომის ხეობაში უკრაინელების 460 ოჯახი დასახლდა. აქედან 80-მდე ოჯახი ბაკურიანში, ხოლო დანარჩენები თორსა და ანდეზიტში. უკრაინელები ხე-ტყის დამუშავებაზე მუშაობდნენ. ადგილობრივი ხის მასალა გადიოდა გერმანიაში მუსიკალური საკრავების დასამზადებლად. ბაკურიანში დღემდეა შემორჩენილი ადგილები, რომელთაც „ყურუმსებს“ (ყრუ რუსები) ეძახიან. XVIII საუკუნეში, სამშობლოდან გამოქცეულ უკრაინელებს ამ დაბაში ასახლებდნენ. ბაკურიანის ისტორია უკავშირდება ბორჯომის მინერალური წყლების პოპულარობას XIX საუკუნეში. მინერალური წყალი, თავის სამკურნალო თვისების გამო, ყურადღების ცენტრში მოექცა. რუსეთის მეფე ალექსანდრე II-მ 1871 წელს ბორჯომის ხეობა თავის ძმას, მიხაილ რომანოვს უბოძა. 1890 წლიდან „ბორჯომის“ წყლის საწარმოო ჩამოსხმა იწყება. 1898-1901 წელს გაიყვანეს ბორჯომ-ბაკურიანის ვიწროლიანდაგიანი რკინიგზა, რამაც ბაკურიანის განვითარების დაუდო სათავე. რკინიგზის არსებობამ, 1902-1910 წლებში, კოხტაგორის ფერდზე, როლოვისა და ფომინის ხელმძღვანელობით, მაღალმთის ბოტანიკური ბაღის შენება გააადვილა.
9. სად მიდიან ტურისტები ბერების სისხლიანი ქვების სანახავად?
მწვანე მონასტერი ან ჩითახევის წმინდა გიორგის მონასტერი — IX საუკუნის მამათა მონასტერი ბორჯომის მუნიციპალიტეტის სოფელ ჩითახევში[1]. მეცნიერთა ნაწილის აზრით მონასტერი წმ. გრიგოლ ხანძთელის მოწაფეების, ქრისტეფორესა და თევდორეს აშენებულია[2]. სამონასტრო კომპლექსში შედის ბაზილიკის ტიპის ეკლესია და მოგვიანო სამრეკლო. ეკლესია მონასტრის დაარსების თანადროულია და IX საუკუნის შუახანებით თარიღდება. ის ნაგებია უხეშად დამუშავებული ქვით და დეკორი თითქმის არ გააჩნია. სამრეკლო ორსართულიანია, პირველი სართული სამლოცველოა, მეორე სართული კი მდიდრულ მოჩუქურთმებულ ფანჩატურს წარმოადგენს. XVI საუკუნეში შაჰ-თამაზის შემოსევების დროს, მონასტერი დაურბევიათ, ბერები უწამებიათ და დაუხოცავთ. მონასტერში მისულ მომლოცველს დღესაც შეუძლია ნაწამები ბერების სისხლიანი ქვების ნახვა, როგორც წყალში, ასევე მის ნაპირას. XX საუკუნის80-იან წლებში ტაძარს რესტავრაცია ჩაუტარდა, 2002 წელს კი მამათა მონასტერი აღდგა.
10. ლეგენდის თანახმად, თამარ მეფე რომელი ტბის ანარეკლით ისწორებდა თმას?
მეწყრული წარმოშობის ტბა საქართველოში, ასპინძის მუნიციპალიტეტში, მდინარე მტკვრის მარჯვენა მხარეს, ზღვის დონიდან 1539 მ სიმაღლეზე. განფენილია თმოგვის ციხესიმაგრის ნანგრევების სიახლოვეს. 6 მეტრი სიღრმის ტბა სოფელ ნაქალაქევში მდებარეობს. არსებობს ლეგენდა, რომლის თანახმადაც თამარ მეფე თითქოს ამ ტბის ანარეკლით ისწორებდა თმას. ამიტომ ეს ტბა „თამარის სარკის“ სახელითაც არის ცნობილი.
იხილეთ ქვიზი: რამდენად იცნობ სამცხე–ჯავახეთის ტურისტულ ადგილებს (ქვიზი)
ამავე კატეგორიაში
სხვა სიახლეები
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
