მულტიმედია
უწყლოდ დარჩენილი სოფლები სახელმწიფოსგან აგროდაზღვევის შეთავაზებით
კარგი ზაფხული სოფლის მეურნეობაში დაუღალავ შრომასა და სარწყავ წყალთან ასოცირდება. ამის გარეშე გლეხი უხვ მოსავალს ვერ მიიღებს. ოჯახს მთელი წლის სარჩო უნდა, ,,ქალაქელებსაც ჭამა“. თუ პანდემია აღარ იქნება, მოწეული მოსავლით ბიზნესიც შეიძლება დაინტერესდეს. ახალციხის სოფლებში ამბობენ, რომ წელს განსაკუთრებით არ გაუმართლათ - გვალვა, პანდემია, პროდუქციის გაძვირება და უწყლობა - ყველაფერი ერთად დაემთხვა. სოფლების ნაწილს სარწყავი სისტემა არ აქვს, მეორე ნაწილი კი გაძვირებულ მომსახურებაზე ჩივის. სოფელ ჭაჭარაქში წუხან, რომ ელექტროენერგიის გაძვირებამ სარწყავი წყლის ავტომატური გაძვირება გამოიწვია. ამან მათი პროდუქტი კიდევ უფრო ხარჯიანი გახადა.
,,საათი 65 ლარი გახდა, იძულებული ვართ, რამდენიმე ადამიანმა ერთად მოვრწყათ. ჯერ ისედაც რა მოდის და წყალსაც რომ არ მიაშველებ ამ გვალვაში, რაღას უნდა ელოდო? წვალებადაც აღარ ღირს“, - ამბობს 70 წლის ჟუჟუნა ინასარიძე.
,,სოფლის მთავარი პრობლემა სასმელი და სარწყავი წყალია. 65 ლარს მარტო კაცი რას შეწვდება. 5-6 კაცი ერთად ვიღებთ, რომ გავწვდეთ. ყველაფერი გაძვირდა - საწვავი, დენი, სათესლე პროდუქცია და სასუქი. პანდემია არსად წასულა, მაგრამ მთავრობა აღარაფერში გვეხმარება“, - ამბობს გრიგორ ოგანესიანი.
სარწყავი წყლის პრობლემაზე ჩივიან მუგარეთშიც. სოფლის მოსახლეობის ნაწილს წყალი მიეწოდება, ხოლო მეორე ნაწილისთვის მრავალი წელია პრობლემა ვერ მოგვარდა. უწყლოდ დარჩენილი მოსახლეობისთვის ერთადერთი გამოსავალი უხვი ნალექია, რომელიც წელს ,,სანატრელი გაუხდათ“.
,,ღმერთის იმედად ვართ, თუ გაწვიმდა, ხომ კარგი, როცა წვიმა იყო საჭირო, წვეთი არ ჩამოვარდა, რა მოსავალი გვექნება? 52 წელია მუგარეთში ვცხოვრობ და სულ წყალზეა ლაპარაკი. არც დასალევი გვაქვს და არც სარწყავი. გასათოხნი კია, მაგრამ თუ არ მოვრწყე მერე, სულ ,,გადაიტრუსება“. პომიდორი, კომბოსტო, იქ ყაბაყებია, ნახეთ რა დღეშია. რა ვქნათ, მაინც ვთესავთ, უსაქმოდ ხომ არ გავჩერდებით?“ - წუხს თამარ ჩადუნელი.
სოფელ მუგარეთში, წყალსატუმბი 2017 წელს დაამონტაჟეს. ცოტა ხანს იმუშავა, მაგრამ სოფელი ისევ უწყლოდ დარჩა. ამბობენ, რომ ყოველ წელს, სოფლის საერთო კრებაზე სარწყავი წყლის პრობლემის მოგვარებას ითხოვენ, თუმცა უშედეგოდ.
,,არ მოდის სარწყავი წყალი, არადა ვითომ დაიწყეს კეთება და მერე გვითხრეს გაფუჭდაო. რა გაფუჭდა? ერთი დღე არ უმუშავია. არ გააკეთეს კარგად და ეგ არის. არადა, წელიწადნახევარი მუშაობდნენ. რა ვუყო, მე მაინც ჩემსას ვეცდები და იქნებ იწვიმოს, უსაქმურად ხომ ვერ გავჩერდები?“ - ამბობს თამაზ ლომიძე.
მიუხედავად იმისა, რომ სოფელში წყალსაქაჩი 2017 წელს გაკეთდა, საქართველოს მელიორაციას მისი თავიდან შეკეთება მოუწია. ,,წყალსაქაჩმა ცოტა ხანი იმუშავა, მერე ,,დრაჟენია“ აიღო, პერიოდულად გვქონდა გამოძახებები. სხვა კომპანიამ იმუშავა და ახლა მეორედ ვაკეთებთ, რადგან უხარისხოდ იყო გაკეთებული“ - ამბობენ მუშები, რომლებიც მუგარეთის წყალსაქაჩის შეკეთებას ცდილობენ.
ახალციხის მუნიციპალიტეტში მუგარეთში არსებული პრობლემის შესახებ იციან, თუმცა ამბობენ, რომ მუნიციპალიტეტის თითქმის ყველა სოფელს ემსახურებიან, მუგარეთის გარდა. მუნიციპალიტეტის წყალმომარაგებისა და წყალარინების დირექტორი ამბობს, რომ მუგარეთის სატუმბი სადგური ,,რესპუბლიკის მელიორაციის მიერ გაკეთდა, ეგ ჩვენ დაქვემდებარებაში არ არის, ამიტომ რა ფუჭდება არ ვიცი“.
ჯემალ გიორგაძე იმასაც აღნიშნავს, რომ მუნიციპალიტეტი ძირითადად მდინარეებით, ურაველისა და ფოცხოვს წყლით მარაგდება. მართალია ,,დებეტი იკლებს, მაგრამ საკმარისი წყალი მაინც არის. გვყავს სპეცტექნიკა, ტრაქტორები - რის საშუალებითაც დაუყოვნებლივ ხდება ხარვეზების აღმოფხვრა. რაც შეეხება სატუმბი სადგურების მდგომარეობას, მაგალითად, სოფელ წნისში ამუშავდა ახალი სატუმბი სადგური, იგეგმება ფარეხის სატუმბი სადგურის რეაბილიტაცია - ძრავები და ტუმბოები შეიცვლება და პრობლემები აღმოიფხვრება“, - ირწმუნება ახალციხის მუნიციპალიტეტის წყალმომარაგებისა და წყალარინების დირექტორი ჯემალ გიორგაძე.
სოფლის მეურნეობაში შექმნილი ვითარების გამო, ექსპერტები მძიმე შემოდგომას პროგნოზირებენ. პანდემიამ ერთი მხრივ მუშახელის დეფიციტი შექმნა, მეორე მხრივ სოფლის მეურნეობის პროდუქციის წარმოებაზე ფასები გაზარდა. ზურაბ სადათიერაშვილის განმარტებით, ,,პანდემიის გამო ფერმერებს შარშან სახელმწიფო დაეხმარა, წელს ეგეც აღარ აქვთ. ვინც დენზე არ არის დამოკიდებული, საწვავის გაძვირებამ, პროდუქციის მოვლა მაინც გაუძვირა, მაგრამ ამ სეზონზე მაინც ყველაზე კრიტიკული სარწყავი წყალია“.
სასოფლო - საკონსულტაციო სამსახურის წარმომადგენელი ამბობს, რომ შარშანდელისგან განსხვავებით, წელს მეფრინველეობის წარმოება შემცირდა. ამან სიმინდზე მოთხოვნა და შესაბამისად, ფასიც შეამცირა. ზურაბ სადათიერაშვილის თქმით, წელს ერთმანეთისგან განსხვავებული პროცესები განვითარდა. სიმინდზე ფასების დაცემის პარალელურად, გაძვირდა ხორბალი და პური. ფერმერებმა გაზაფხულზე მოწეული პროდუქცია ვერ გაყიდეს, რის გამოც წელს მოვლის ხარჯების გარეშე დარჩნენ.
,,შარშანდელი წლის გამო ფინანსური პრობლემები შეექმნათ, პლუს ამას, ყველაზე მძაფრად დგას სარწყავი წყლის დეფიციტი. ისეთი დიდი გვალვაა, ბოლო რამდენიმე წელი რომ არ ყოფილა. ისეთ სოფლებში, სადაც სარწყავი წყლის პრობლემა მოუგვარებელია, მოსავალი მინიმალური იქნება და საშემოდგომოდ, საკმაოდ კრიზისული სიტუაცია გველის“ - ამბობს სასოფლო - საკონსულტაციო სამსახურის წარმომადგენელი ზურაბ სადათიერაშვილი.
რადგან ფერმერი მოწეულ პროდუქციას თვითღირებულების ფასადაც ვერ ჰყიდის, სოფლის მეურნეობის პროდუქტების წარმოება უფრო ძვირი ჯდება - ირწმუნება პავლე გიქოშვილი. სოფლის მეურნეობის საკითხების სპეციალისტი მიიჩნევს, რომ მასალების გაძვირებამ, პროდუქციის რეალიზება შეამცირა.
,,ტურიზმის შემცირებამ, სოფლის მეურნეობის პროდუქტზე მოთხოვნაც შეამცირა, ამ ფაქტმა კი ფერმერების მდგომარეობა კიდევ უფრო დაამძიმა. არ მუშაობს რესტორნები, არ შემოდის ტურისტი, აღარ იმართება ქორწილები და ქელეხები. შესაბამისად, გამოდის, რომ ქვეყანას აქვს ჭარბი პროდუქტი, რომელსაც ვერ ჰყიდის. გლეხს გაუძვირდა წარმოება - სასუქები, შხამქიმიკატები, თითქმის გაორმაგდა პამდემიამდე არსებულ ფასთან შედარებით“ - გვეუბნება პავლე გიქოშვილი.ის რომ სოფლის მეურნეობაში პრობლემებია, კარგად იციან სოფლის განვითარების სააგენტოში. სწორედ ამიტომ, ,,პრობლემების რეგისტრაცია“ დაიწყეს. სააგენტოს სამცხე-ჯავახეთის რეგიონის უფროსის, ნანა ზუბაშვილის თქმით, პრობლემებს ვებგვერდზე სპეციალისტები არეგისტრირებენ. სააგენტომ გაარკვია, რომ სოფლებში პრობლემათა ჩამონათვალი ძირითადად ორ ნაწილად იყოფა:
1. ტექნიკის სიმცირე, განსაკუთრებით მარცვლოვან კულტურებსა და მოსავლის ამღებ ტექნიკაზე;
2. საირიგაციო სისტემების მოუწესრიგებლობა.
სააგენტოს სამცხე-ჯავახეთის რეგიონის დირექტორი ამბობს, რომ სამელიორაციო დეპარტამენთან შეხვედრა უკვე გამართეს. ,,სარწყავი წლის პრობლემის საკითხი განსაკუთრებით მწვავედ სოფლების: ანი, ბოგა, ტატანისის მოსახლეობამ დასვა“.
პესტიციდების გაძვირებას დოლარის კურსს უკავშირებენ ,,თუმცა სამწუხაროდ ჩვენ ის უწყება არ ვართ ვინც, ფასს დაარეგულირებს. პრობლემები სოფლებში ბევრია და მათ მოგვარებას წლები სჭირდება, მაგრამ მაინც კარგია, რომ უშუალოდ სოფლებიდან შემოგვდის (საკითხები)“ - ამბობს სააგენტოს დირექტორი სამცხე-ჯავახეთში ნანა ზუბაშვილი.
სოფლის მეურნეობა, განსაკუთრებით რთულ მდგომარეობაში პანდემიის შემდეგ აღმოჩნდა. ამ დროს ხელისუფლებას ფერმერებისთვის (გლეხებისთვის) მხოლოდ ერთი რამის თქმა შეუძლია: ,,დაეზღვიეთ, რომ ნაკლებად იზარალოთ და ზარალის დიდი ნაწილი აგინაზღაურდეთ“.
,,საათი 65 ლარი გახდა, იძულებული ვართ, რამდენიმე ადამიანმა ერთად მოვრწყათ. ჯერ ისედაც რა მოდის და წყალსაც რომ არ მიაშველებ ამ გვალვაში, რაღას უნდა ელოდო? წვალებადაც აღარ ღირს“, - ამბობს 70 წლის ჟუჟუნა ინასარიძე.
,,სოფლის მთავარი პრობლემა სასმელი და სარწყავი წყალია. 65 ლარს მარტო კაცი რას შეწვდება. 5-6 კაცი ერთად ვიღებთ, რომ გავწვდეთ. ყველაფერი გაძვირდა - საწვავი, დენი, სათესლე პროდუქცია და სასუქი. პანდემია არსად წასულა, მაგრამ მთავრობა აღარაფერში გვეხმარება“, - ამბობს გრიგორ ოგანესიანი.
სარწყავი წყლის პრობლემაზე ჩივიან მუგარეთშიც. სოფლის მოსახლეობის ნაწილს წყალი მიეწოდება, ხოლო მეორე ნაწილისთვის მრავალი წელია პრობლემა ვერ მოგვარდა. უწყლოდ დარჩენილი მოსახლეობისთვის ერთადერთი გამოსავალი უხვი ნალექია, რომელიც წელს ,,სანატრელი გაუხდათ“.
,,ღმერთის იმედად ვართ, თუ გაწვიმდა, ხომ კარგი, როცა წვიმა იყო საჭირო, წვეთი არ ჩამოვარდა, რა მოსავალი გვექნება? 52 წელია მუგარეთში ვცხოვრობ და სულ წყალზეა ლაპარაკი. არც დასალევი გვაქვს და არც სარწყავი. გასათოხნი კია, მაგრამ თუ არ მოვრწყე მერე, სულ ,,გადაიტრუსება“. პომიდორი, კომბოსტო, იქ ყაბაყებია, ნახეთ რა დღეშია. რა ვქნათ, მაინც ვთესავთ, უსაქმოდ ხომ არ გავჩერდებით?“ - წუხს თამარ ჩადუნელი.
სოფელ მუგარეთში, წყალსატუმბი 2017 წელს დაამონტაჟეს. ცოტა ხანს იმუშავა, მაგრამ სოფელი ისევ უწყლოდ დარჩა. ამბობენ, რომ ყოველ წელს, სოფლის საერთო კრებაზე სარწყავი წყლის პრობლემის მოგვარებას ითხოვენ, თუმცა უშედეგოდ.,,არ მოდის სარწყავი წყალი, არადა ვითომ დაიწყეს კეთება და მერე გვითხრეს გაფუჭდაო. რა გაფუჭდა? ერთი დღე არ უმუშავია. არ გააკეთეს კარგად და ეგ არის. არადა, წელიწადნახევარი მუშაობდნენ. რა ვუყო, მე მაინც ჩემსას ვეცდები და იქნებ იწვიმოს, უსაქმურად ხომ ვერ გავჩერდები?“ - ამბობს თამაზ ლომიძე.
მიუხედავად იმისა, რომ სოფელში წყალსაქაჩი 2017 წელს გაკეთდა, საქართველოს მელიორაციას მისი თავიდან შეკეთება მოუწია. ,,წყალსაქაჩმა ცოტა ხანი იმუშავა, მერე ,,დრაჟენია“ აიღო, პერიოდულად გვქონდა გამოძახებები. სხვა კომპანიამ იმუშავა და ახლა მეორედ ვაკეთებთ, რადგან უხარისხოდ იყო გაკეთებული“ - ამბობენ მუშები, რომლებიც მუგარეთის წყალსაქაჩის შეკეთებას ცდილობენ.
ახალციხის მუნიციპალიტეტში მუგარეთში არსებული პრობლემის შესახებ იციან, თუმცა ამბობენ, რომ მუნიციპალიტეტის თითქმის ყველა სოფელს ემსახურებიან, მუგარეთის გარდა. მუნიციპალიტეტის წყალმომარაგებისა და წყალარინების დირექტორი ამბობს, რომ მუგარეთის სატუმბი სადგური ,,რესპუბლიკის მელიორაციის მიერ გაკეთდა, ეგ ჩვენ დაქვემდებარებაში არ არის, ამიტომ რა ფუჭდება არ ვიცი“.
ჯემალ გიორგაძე იმასაც აღნიშნავს, რომ მუნიციპალიტეტი ძირითადად მდინარეებით, ურაველისა და ფოცხოვს წყლით მარაგდება. მართალია ,,დებეტი იკლებს, მაგრამ საკმარისი წყალი მაინც არის. გვყავს სპეცტექნიკა, ტრაქტორები - რის საშუალებითაც დაუყოვნებლივ ხდება ხარვეზების აღმოფხვრა. რაც შეეხება სატუმბი სადგურების მდგომარეობას, მაგალითად, სოფელ წნისში ამუშავდა ახალი სატუმბი სადგური, იგეგმება ფარეხის სატუმბი სადგურის რეაბილიტაცია - ძრავები და ტუმბოები შეიცვლება და პრობლემები აღმოიფხვრება“, - ირწმუნება ახალციხის მუნიციპალიტეტის წყალმომარაგებისა და წყალარინების დირექტორი ჯემალ გიორგაძე.
სოფლის მეურნეობაში შექმნილი ვითარების გამო, ექსპერტები მძიმე შემოდგომას პროგნოზირებენ. პანდემიამ ერთი მხრივ მუშახელის დეფიციტი შექმნა, მეორე მხრივ სოფლის მეურნეობის პროდუქციის წარმოებაზე ფასები გაზარდა. ზურაბ სადათიერაშვილის განმარტებით, ,,პანდემიის გამო ფერმერებს შარშან სახელმწიფო დაეხმარა, წელს ეგეც აღარ აქვთ. ვინც დენზე არ არის დამოკიდებული, საწვავის გაძვირებამ, პროდუქციის მოვლა მაინც გაუძვირა, მაგრამ ამ სეზონზე მაინც ყველაზე კრიტიკული სარწყავი წყალია“.
სასოფლო - საკონსულტაციო სამსახურის წარმომადგენელი ამბობს, რომ შარშანდელისგან განსხვავებით, წელს მეფრინველეობის წარმოება შემცირდა. ამან სიმინდზე მოთხოვნა და შესაბამისად, ფასიც შეამცირა. ზურაბ სადათიერაშვილის თქმით, წელს ერთმანეთისგან განსხვავებული პროცესები განვითარდა. სიმინდზე ფასების დაცემის პარალელურად, გაძვირდა ხორბალი და პური. ფერმერებმა გაზაფხულზე მოწეული პროდუქცია ვერ გაყიდეს, რის გამოც წელს მოვლის ხარჯების გარეშე დარჩნენ.
,,შარშანდელი წლის გამო ფინანსური პრობლემები შეექმნათ, პლუს ამას, ყველაზე მძაფრად დგას სარწყავი წყლის დეფიციტი. ისეთი დიდი გვალვაა, ბოლო რამდენიმე წელი რომ არ ყოფილა. ისეთ სოფლებში, სადაც სარწყავი წყლის პრობლემა მოუგვარებელია, მოსავალი მინიმალური იქნება და საშემოდგომოდ, საკმაოდ კრიზისული სიტუაცია გველის“ - ამბობს სასოფლო - საკონსულტაციო სამსახურის წარმომადგენელი ზურაბ სადათიერაშვილი.
რადგან ფერმერი მოწეულ პროდუქციას თვითღირებულების ფასადაც ვერ ჰყიდის, სოფლის მეურნეობის პროდუქტების წარმოება უფრო ძვირი ჯდება - ირწმუნება პავლე გიქოშვილი. სოფლის მეურნეობის საკითხების სპეციალისტი მიიჩნევს, რომ მასალების გაძვირებამ, პროდუქციის რეალიზება შეამცირა.,,ტურიზმის შემცირებამ, სოფლის მეურნეობის პროდუქტზე მოთხოვნაც შეამცირა, ამ ფაქტმა კი ფერმერების მდგომარეობა კიდევ უფრო დაამძიმა. არ მუშაობს რესტორნები, არ შემოდის ტურისტი, აღარ იმართება ქორწილები და ქელეხები. შესაბამისად, გამოდის, რომ ქვეყანას აქვს ჭარბი პროდუქტი, რომელსაც ვერ ჰყიდის. გლეხს გაუძვირდა წარმოება - სასუქები, შხამქიმიკატები, თითქმის გაორმაგდა პამდემიამდე არსებულ ფასთან შედარებით“ - გვეუბნება პავლე გიქოშვილი.ის რომ სოფლის მეურნეობაში პრობლემებია, კარგად იციან სოფლის განვითარების სააგენტოში. სწორედ ამიტომ, ,,პრობლემების რეგისტრაცია“ დაიწყეს. სააგენტოს სამცხე-ჯავახეთის რეგიონის უფროსის, ნანა ზუბაშვილის თქმით, პრობლემებს ვებგვერდზე სპეციალისტები არეგისტრირებენ. სააგენტომ გაარკვია, რომ სოფლებში პრობლემათა ჩამონათვალი ძირითადად ორ ნაწილად იყოფა:
1. ტექნიკის სიმცირე, განსაკუთრებით მარცვლოვან კულტურებსა და მოსავლის ამღებ ტექნიკაზე;
2. საირიგაციო სისტემების მოუწესრიგებლობა.
სააგენტოს სამცხე-ჯავახეთის რეგიონის დირექტორი ამბობს, რომ სამელიორაციო დეპარტამენთან შეხვედრა უკვე გამართეს. ,,სარწყავი წლის პრობლემის საკითხი განსაკუთრებით მწვავედ სოფლების: ანი, ბოგა, ტატანისის მოსახლეობამ დასვა“.
პესტიციდების გაძვირებას დოლარის კურსს უკავშირებენ ,,თუმცა სამწუხაროდ ჩვენ ის უწყება არ ვართ ვინც, ფასს დაარეგულირებს. პრობლემები სოფლებში ბევრია და მათ მოგვარებას წლები სჭირდება, მაგრამ მაინც კარგია, რომ უშუალოდ სოფლებიდან შემოგვდის (საკითხები)“ - ამბობს სააგენტოს დირექტორი სამცხე-ჯავახეთში ნანა ზუბაშვილი.
სოფლის მეურნეობა, განსაკუთრებით რთულ მდგომარეობაში პანდემიის შემდეგ აღმოჩნდა. ამ დროს ხელისუფლებას ფერმერებისთვის (გლეხებისთვის) მხოლოდ ერთი რამის თქმა შეუძლია: ,,დაეზღვიეთ, რომ ნაკლებად იზარალოთ და ზარალის დიდი ნაწილი აგინაზღაურდეთ“.
ამავე კატეგორიაში
სხვა სიახლეები
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
