ამინდი
რა ტემპერატურას შეუძლია გაუძლოს ადამიანის ორგანიზმმა
მეცნიერებს მიაჩნიათ, რომ ადამიანს შეუძლია გაუძლოს გულის 40-დან 226 დარტყმამდე წუთში, ხმაურს, 190 დეციბელამდე და თუნდაც 3 ლიტრი სისხლის დაკარგვას. 2023 წლის ზაფხული ძალიან ცხელი გამოდგა. ჩნდება კითხვა: გარემოს რა ტემპერატურას შეუძლია გაუძლოს ორგანიზმმა?
რა საფრთხეს შეიცავს მაღალი ტენიანობა ძლიერ სიცხეში?
რატომ არის უფრო ადვილი სიცხის ატანა მშრალ კლიმატში, ვიდრე ნოტიოში. ნოტიო ამინდში ადამიანის ორგანიზმი აორთქლებული ოფლის გამო კარგავს გაგრილების უნარს - გარშემო სივრცე უბრალოდ ვერ იღებს დამატებით ტენიანს. თუ დიდხანს დარჩებით სიცხეში მაღალი ტენიანობის პირობებში, შეიძლება მოხდეს სითბური ინსულტი, რომლის დროსაც სხეულის ტემპერატურა ნორმალურ 36,6 გრადუს ცელსიუსზე მაღლა იწევს.
სითბური დარტყმა ძალიან საშიშია, რადგან თუ არ მიიღება ზომები სხეულის გაგრილებისთვის, ადამიანი შეიძლება მოკვდეს. ჩვეულებრივ, სიკვდილი ხდება მაშინ, როდესაც სხეული თბება 42 გრადუსამდე და ხდება ცილების დენატურაცია – ორგანიზმის სისტემები უბრალოდ წყვეტენ მუშაობას. ადამიანის ორგანიზმში ქათმის კვერცხის გაცხელების მსგავსი პროცესი ხდება, როდესაც თხევადი და გამჭვირვალე ცილა იქცევა მყარ მასად.
როგორია მაქსიმალური ტემპერატურა ადამიანისთვის?
ადამიანს შეუძლია გაუძლოს 35 გრადუს სიცხეს 100%-იანი ტენიანობით. 50% ტენიანობისას ჩვენი გამძლეობა საგრძნობლად იმატებს და შედარებით კარგად ვგრძნობთ თავს 46 გრადუს სიცხეშიც კი. მშრალ ამინდში კი ორგანიზმი უხვად ოფლიანდება და ოფლის გამო ჭარბი სიცხე ტოვებს ორგანიზმს. ამის გამო, სხეული არ გადახურდება.
შეიძლება ადამიანი სიცხისგან მოკვდეს?
მკვლევარ ჯოი მონტეიროს თქმით, არ არის გამორიცხული, რომ 2023 წლის ზაფხულის მსგავსი სიცხე უახლოეს წლებში ჩვეულებრივი მოვლენა გახდეს. ზაფხული უკვე მრავალი წელია, ხსნის სიცხის რეკორდებს - 2023 წლის ივლისში დაფიქსირდა ყველაზე ცხელი ღამე რეკორდულად. ეს რეკორდი შეიძლება მომავალ წელს მოხსნას, რადგან კლიმატოლოგების ვარაუდით, სიცხე ახალ დონეს მიაღწევს. ბუნებრივ პირობებში 100%-იანი ტენიანობა შეუძლებელია. ასე რომ, ყველაზე ცხელ ზაფხულშიც კი, ბევრ ადამიანს შეეძლება გადარჩენა 40 გრადუს ცელსიუსზე ან მეტ ტემპერატურაზეც კი.
მაგრამ ზოგიერთი პოპულაცია რისკის ქვეშაა, მაგალითად, მცირეწლოვანი ბავშვები, რომელთა სხეული ჯერ კიდევ არ არის ჩამოყალიბებული და ვერ არეგულირებს სხეულის ტემპერატურას ასეთ მძიმე პირობებში. მოხუცები ასევე ძალიან დაუცველები არიან, რადგან მათ აქვთ მცირე რაოდენობის საოფლე ჯირკვლები. 2022 წლის ზაფხულის სიცხემ 60 000 ადამიანი იმსხვერპლა, დაღუპულთა უმეტესობა 60 წელზე უფროსი ასაკის ადამიანები იყვნენ.
რა საფრთხეს შეიცავს მაღალი ტენიანობა ძლიერ სიცხეში?
რატომ არის უფრო ადვილი სიცხის ატანა მშრალ კლიმატში, ვიდრე ნოტიოში. ნოტიო ამინდში ადამიანის ორგანიზმი აორთქლებული ოფლის გამო კარგავს გაგრილების უნარს - გარშემო სივრცე უბრალოდ ვერ იღებს დამატებით ტენიანს. თუ დიდხანს დარჩებით სიცხეში მაღალი ტენიანობის პირობებში, შეიძლება მოხდეს სითბური ინსულტი, რომლის დროსაც სხეულის ტემპერატურა ნორმალურ 36,6 გრადუს ცელსიუსზე მაღლა იწევს.
სითბური დარტყმა ძალიან საშიშია, რადგან თუ არ მიიღება ზომები სხეულის გაგრილებისთვის, ადამიანი შეიძლება მოკვდეს. ჩვეულებრივ, სიკვდილი ხდება მაშინ, როდესაც სხეული თბება 42 გრადუსამდე და ხდება ცილების დენატურაცია – ორგანიზმის სისტემები უბრალოდ წყვეტენ მუშაობას. ადამიანის ორგანიზმში ქათმის კვერცხის გაცხელების მსგავსი პროცესი ხდება, როდესაც თხევადი და გამჭვირვალე ცილა იქცევა მყარ მასად.
როგორია მაქსიმალური ტემპერატურა ადამიანისთვის?
ადამიანს შეუძლია გაუძლოს 35 გრადუს სიცხეს 100%-იანი ტენიანობით. 50% ტენიანობისას ჩვენი გამძლეობა საგრძნობლად იმატებს და შედარებით კარგად ვგრძნობთ თავს 46 გრადუს სიცხეშიც კი. მშრალ ამინდში კი ორგანიზმი უხვად ოფლიანდება და ოფლის გამო ჭარბი სიცხე ტოვებს ორგანიზმს. ამის გამო, სხეული არ გადახურდება.
შეიძლება ადამიანი სიცხისგან მოკვდეს?
მკვლევარ ჯოი მონტეიროს თქმით, არ არის გამორიცხული, რომ 2023 წლის ზაფხულის მსგავსი სიცხე უახლოეს წლებში ჩვეულებრივი მოვლენა გახდეს. ზაფხული უკვე მრავალი წელია, ხსნის სიცხის რეკორდებს - 2023 წლის ივლისში დაფიქსირდა ყველაზე ცხელი ღამე რეკორდულად. ეს რეკორდი შეიძლება მომავალ წელს მოხსნას, რადგან კლიმატოლოგების ვარაუდით, სიცხე ახალ დონეს მიაღწევს. ბუნებრივ პირობებში 100%-იანი ტენიანობა შეუძლებელია. ასე რომ, ყველაზე ცხელ ზაფხულშიც კი, ბევრ ადამიანს შეეძლება გადარჩენა 40 გრადუს ცელსიუსზე ან მეტ ტემპერატურაზეც კი.
მაგრამ ზოგიერთი პოპულაცია რისკის ქვეშაა, მაგალითად, მცირეწლოვანი ბავშვები, რომელთა სხეული ჯერ კიდევ არ არის ჩამოყალიბებული და ვერ არეგულირებს სხეულის ტემპერატურას ასეთ მძიმე პირობებში. მოხუცები ასევე ძალიან დაუცველები არიან, რადგან მათ აქვთ მცირე რაოდენობის საოფლე ჯირკვლები. 2022 წლის ზაფხულის სიცხემ 60 000 ადამიანი იმსხვერპლა, დაღუპულთა უმეტესობა 60 წელზე უფროსი ასაკის ადამიანები იყვნენ.
ამავე კატეგორიაში
სხვა სიახლეები
12:37 / 24.10.2024
კვირის პოპულარული
ამინდის პროგნოზი
აბრეშუმის გზა
პარტნიორი მედიასაშუალებების მასალები
ამინდი
ახალციხე
1
°C
ახალქალაქი
-3
°C
ასპინძა
-2
°C
ადიგენი
11
°C
ბორჯომი
4
°C
თბილისი
9
°C
აბასთუმანი
-1
°C
ბაკურიანი
-1
°C
ნინოწმინდა
-3
°C
ვალუტა
AMD
1000
7.0854
EUR
1
2.9810
RUB
100
2.8201
TRY
1
0.0801
USD
1
2.7427
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
