SSSS


Տնտեսություն
Ճգնաժամն ու «նպաստներով» շատացած պարտավորությունները

 

Կանոնակարգերով և առավելություններով փոխված կյանքը, ապագայի վախն ու անորոշություը - այսպես են հիշում 2020 թվականի գարունը Ախալցիխեում: 2021 թվականի աշնանը, մարդիկ ճտերի փոխարեն, հաշվում են կանոնակարգերով և բանկային «արտոնություններով» կրած վնասները:

Մարինա Նարիաշվիլին նոր իրականությանը հանդիպեց բոլորովին անպատրաստ: Ուրիշների նման, նա առանց գիտակցելու և առանց ավելորդ հարցերի ընդունեց պետության կողմից խստացված կանոնները: Իսկ նա ուներ լրիվ այլ ծրագրեր: Ընտանեկան հյուրանոցը նա հաջողությամբ էր ղեկավարում, ուստի որոշեց երկու սենյականոց բնակարան գնել և տեղափոխվել: Այս դեպքում խմբային այցի դեպքում, կնոջ ընտանիքի անդամները ստիպված չէին լինի դուրս գալ իրենց սենյակներից և զիջել դրանք զբոսաշրջիկներին: Սեզոնի ընթացքում հյուրանոցն այնքան էր ծանրաբեռնվում, որ հաճախ սեփականատերը ստիպված էր լինում մերժել դիմողներին: Բանկի օնգությանն էլ դիմել էր հենց այս հույսով:

Կորոնավիրուսն ամեն ինչ փոխեց: Քանի որ կնոջ գործը կախված էր միայզբոսաշրջության ոլորտից, սահմանված կանոնակարգերի պատճառով, նա մնաց առանց եկամուտի: Եռամսյա արտոնյալ ժամանակահատվածը, որն առաջարկել էր բանկային հատվածը հաճախորդներին, այն ժամանակ «փրկություն էր»: Ավելի ուշ պարզվեց, որ «եռամսյա փրկությունը» նշանակում էր վարկի արժեքի մինչեւ 3000 լարիով ավելացում: Մարինան կարծում է, որ կառավարությանը չի հաջողվել ճիշտ կառավարել համաճարակը:

«Փոքր ընտանեկան հյուրանոցները փլուզվեցին: Վարկեր ենք վերցրել, գիտե՞ք որքան: Մեծամասնությունն այս վիճակում ենք: Ուրախացանք, որ առաջարկեցին երեք ամիս դադարեցնել վճարումը, այդ ժամանակ երջանիկ էինք, բայց հետո պարզեցինք, որքան էր ավելանում տոկոսադրույքն, հասկացանք, որ սա արտոնություն չէր»,- ասում է Մարինա Նարիաշվիլին:

Արտոնյալ ժամանակաշրջանից օգտվել է նաև Ադիգենիի Գոմարո գյուղում բնակվող Նորա Շամանաձեն: Ամուսնու հիվանդության պատճառով, նա 2018 թվականին 2000 լարի չափով կենսաթոշակային վարկ է վերցրել:

«Կարծում եմ 30% թե 40 % եմ վերցրել, հստակ չգիտեմ: Ամուսնուս մոտ հաստատվեց հիվանդություն, շտապում էի, գումար էր հարկավոր: Վերցնելուց հետո վճարում եմ և դեռ չեմ ավարտել: Օրենքի համաձայն, ժամկետը 4 տարի էր, բայց երբ համաճարակը սկսվեց, շատ դժվարացանք վճարել, ստիպված էի երեք ամիս ընդհատել վճարումներս: Բազմազավակ ընտանիք ունեմ, ստիպված էի դիմել այս քայլին»,- պատմում է 70-ամյա Նորա Շամանաձեն:

«Լիբերթի» բանկի կողմից առաջարկված 600 լարին վերցնելուց հետո, ամեն ամիս վճարում է 80 լարի: Վարկը կվճարի 3 տարում:

«Ասեցին, որ տոկոսային վարկը այս ժամանակահատվածում վճարել չէի կարող, ուստի երկարացվեց ընթացքը»:

Համաճարակի պատճառով հաստատված կանոնակարգերի շնորհիվ բնակչությունը բանկային արտոնություններ ստացավ երկու փուլով: Ըստ պաշտոնական տեղեկատվության ՝ առաջին փուլում երեք ամսվա արտոնությունից օգտվել է 600.000 քաղաքացի, երկրորդ փուլում ՝ գրեթե 150.000:
Հյուրընկալող բիզնեսի ներկայացուցիչները «9-րդ ալիք» -ի հետ զրույցում կենտրոնանում են 2021 թվականի գարնանը համավարակի սխալ կառավարման հետևանքների վրա: Այդ ժամանակվանից հյուրանոցների սեփականատերերը բողոքում են իրավիճակի վատթարացումից: Շատերը չկարողացան վերսկսել աշխատանքը: Ըստ Հյուրանոցների եւ ռեստորանների ասոցիացիայի հիմնադիրի `պետության կողմից բիզնեսի համար առաջարկվող առավելություններն անարդյունավետ էին:

«Մայիսին և հունիսին, բանկային ասոցիացիայի հետ ունեցանք հանդիպումներ, հաշվեցինք, թե որքան գումար է կազմում 2020 թվականին հյուրընկալ բիզնեսի վերցրած վարկը: Ընդհանուր ստացվեց 140 մլն: Պետությունը, որը 3 մլն լարիից ավելի վարկ է վերցրել, 140 մլն չկարողացավ հատկացնել, որ վարկերն առանց տոկոսների, մեկ տարով հետաձգվեին: Սա շատ բիզնեսներ կփրկեր խորտակումից: Պետական վարկի 80%-ի սուբսիդավորումը շատ լավ է, բայց նախ, մնացած 20%-ը միևնույն է պետք է վճարել, այն դեպքում, երբ այս մարդիկ անգամ կոմունալ վարկերը փակել չեն կարող»,- ասում է Շալվա Ալավերդաշվիլին:

Համաճարակի արդյունքներն առավել խիստ ազդեցին բնակչության այն հատվածի վրա, որի եկամուտը կապված էր զբոսաշրջության հետ, այս փաստի շուրջ միանման համաձայնվում են ֆինանսիստները: Հետևաբար, արտոնյալ ժամանակաշրջանից հետո, վճարումների հետ կապված խնդիրներին տարածաշրջանում ամենաշատը բախվեցին այս բիզնեսի ներկայացուցիչները:

«2019 թվականի համեմատ ՝ 2021 թվականին, հյուրընկալող բիզնեսի մոտ 25% -ը վերսկսել է աշխատանքը: Բնականաբար, պետության կողմից որոշակի օգուտներ կային, ներառյալ վարկի տոկոսների սուբսիդավորումը, բայց երբ բիզնեսը մեկ տարով դադարում է, ոչ մի օգուտ այն չի կարող փրկել», - ասում է «Հասարակության և բանկերի» խորհրդի նախագահ՝ Գիորգի Կեպուլաձեն:

Արտոնյալ ժամանակաշրջանից հետո բնակչությանը տրվող վարկի գումարն ու ժամկետը մեծացել են: Գիորգի Կեպուլաձեի խոսքով ՝ երկիրը կանգնել է ծանր տնտեսական իրավիճակի դեմ, պետության կողմից համաճարակի սխալ կառավարման պատճառով: Նա նշում է մի քանի պատճառ.
1. Մինչև դպրոցի մեկնարկը երեխաներին տրվեց 200-ական լարի, այդ թվում նաև հարուստ ընտանիքների երեխաներին, ինչը մեկ շաբաթվա ընթացքում հանգեցրեց լարիի արժեզրկմանը;
2. Սխալ հաշվարկված գործընթացների արդյունքում, երկրում միջին գնաճը հասել է գրեթե 13% -ի;
3. Առաջնային սպառման ապրանքները՝ սնունդը, դեղորայքը, տրանսպորտը, վառելիքը թանկացան: Վերջին տասը տարիների ընթացքում նման գների աճ չի գրանցվել;
4. Ամեն ինչ շատ ավելի է թանկացել, քան միջին գնաճի մակարդակն է: Արդյունքում ավելացել է ժամկետանց վարկերի եւ սոցիալական նպաստների համար դիմողների թիվը:

Հասարակության և բանկերի հիմնադիրը կարծում է, որ սա «շատ ծանր հարված» է հատկապես աղքատների համար: Նրանց կրճատված եկամուտը հիմնականում ծախսվում է կոմունալ վճարների, դեղերի և սննդի վրա: Հետեւաբար, վարկերը վճարելու համար գումար չի մնում:

«Գներն աճել են, բայց տնտեսական աճը մեր գրպանների վրա չի ազդում: Սա իրականում հանգեցնում է նրան, որ մարդկանց պարտքեր տալու համար գումար չի մնում: Սովից կմեռնե՞ն: Վրաստանում 1 800 000-ից ավելի մարդ վարկ ունի»,- ասում է Գիորգի Կեպուլաձեն:

2020 թվականի մարտի 13 -ին վարչապետ Գիորգի Գախարիան ճեպազրույցի ժամանակ բացատրեց, որ բանկային հատվածի հետ միասին ընդունված որոշման արդյունքում մարտից մինչև մայիս Վրաստանի բոլոր քաղաքացիները կազատվեն վարկային ծառայություններից: Նաև, անհրաժեշտության դեպքում, բանկերը վարկի վերակազմավորում կտրամադրեն ընկերությանը առաջիկա երեք -չորս ամիսների ընթացքում:

«Այս ամենը տեղի կունենա առանց տոկոսների կապիտալիզացիայի, ինչը չափազանց կարևոր է», - ասել է Գիորգի Գախարիան:

Փաստաբան Օթար Կաչկաչիշվիլիի խոսքերով, արտոնյալ ժամանակաշրջանի մասին բանկային հատվածի և վարչապետի «միանշանակ և հստակ» հայտարարությունը ի սկզբանե գոհունակություն առաջացրեց բնակչության շրջանում:

«Առաջին, ազդեցիկ ժամանակաշրջանն անցնելուց հետո, բնակչության մոտ առաջացան հարցեր, այս վարկերը հետաձգվեցին, բայց հետագայում տոկոսներ կավելանայի՞ն, թե ոչ: Բնական է, բանկերի հետագա հայտարարություններն այլևս այնքան էլ պարզ չէին, չնայած կոնկրետ վարկային ծառայողները և բանկերի օպերատորներերը պարտավոր էին պատասխանել հարցերին: Առանձին թեմա է, որ հաղորդակցությունն անտեղի էր և անորոշ »:


Իրավաբանական գրասենյակի հիմնադիրը կարծում է, որ առևտրային բանկերն օգտվել են ստեղծված իրավիճակից և չեն հրաժարվել շահույթ ստանալուց:

Բանկերը պետությունից առաջ ընկան և մինչև կգործեր արտակարգ դրությունը, առաջարկեցին հետաձգել վարկերը: Դրանով ոչ ոք չի տուժել, բացի վարկառուներից:

«Մեր բանկային կազմակերպություններն առանձնանում են բարձր շահույթով: Նույնիսկ համաճարակի ժամանակ նրանք դուրս եկան ռեկորդային բարձր շահույթով: Մինչև պետության կողմից բանկի և տոկոսադրույքների հարցը կարգավորող հրամանագրի ընդունումը, նրանք շահեցին բնակչության բարեհաճությունը պոպուլիստական հայտարարություններով, ինչը ինչ -որ կերպ սահմանափակեց պետությանը, իր ակտում ներառել առևտրային բանկերի հարաբերությունները կարգավորող այնպիսի նորմ, որը առևտրային բանկերն իբր կարգավորել էին իրենց հաճախորդների հետ: Հենց այս պատճառով էլ առաջ ընկան բանկերը, որպեսզի շահույթը չկորցնեին»:

Ըստ փաստաբանի ՝ բանկերի այս որոշմամբ երկու վատ բան տեղի ունեցավ.

Նախ `բանկը գումար չի պահանջել և հետաձգել է, բայց հաշվիչը չի կանգնել:

Երկրորդ ՝ կառավարության ընդունած օրենսդրական ակտում, բանկերի նախկին որոշմամբ, ոչինչ չէր գրվում բանկի հետ հարաբերությունների կարգավորման մասին, որի հիման վրա քաղաքացիները կկարողանային դատական վեճ հարուցել:

Այդ դեպքում հնարավոր էր, որ բնակչությունը ազատվեր եռամսյա վարկային պարտավորությունից, քանի որ ֆորս-մաժորային իրավիճակում, մի շարք հոդվածներով, պետությունը ներում է բանկերին, եթե բանկը ներում է քաղաքացիներին կոնկրետ պարտքերի վերաբերյալ:

«Ակնհայտ է, ոչ ոք չգիտեր, որ համաճարակը կսկսվի, բայց Ազգային բանկը, ֆորսմաժորային իրավիճակի դեպքում, նման նորմ է սահմանել առևտրային բանկերի համար ՝ նման պահերին մարդկանց օգուտներ տալու համար: Ցավալի է, որ բանկային հատվածը չհիշեց այս նորմը, և պետությունը ոչինչ չասաց այդ մասին», - ասում է Օթար Կաճկաճիշվիլին:

Թե՛ առևտրային բանկերի, թե՛ պետության այս քայլը դժգոհություն է առաջացնում փաստաբանների մոտ: Վերջինս կարծում է, որ բնակչությունը մոլորության մեջ է: Հատկապես, երբ արտակարգ իրավիճակի ժամանակ միջոցներ գտնելու աղբյուրներ չկան:

«Ավելի լավ կլիներ, որ բանկերը չդիմեին նման քայլի, քանի որ պետությունը բնակչությանն առանց այն էլ կդադարեցներ, բայց բանկերը հայտնվեցին իրենց առաջարկի գագաթնակետին և, խելացի քայլով, չհրաժարվեցին շահույթ ստանալ նույնիսկ այս ընթացքում»:

Գիորգի Կեպուլաձեն չի կիսում փաստաբանի դիրքորոշումը: Նրա կարծիքով, առեւտրային բանկերի կողմից տրված առաջարկն ու խորհուրդը վարկառուներին, հարմարեցված չէր հետ:

«Ոչ ոք չէր խանգարում պետությանը որևէ բան անել ի օգուտ բնակչությանը, եթե նա ցանկանար: Այս սոցիալական օգնությունների համար կառավարությունը մեծ գումարներ է վարկով վերցրել: Իսկ այժմ ասում են, որ Գախարիան այլևս չէր կարող ղեկավարել գործընթացը: Այն օգնությունը, որը ստացավ բնակչությունը, կաթիլ էր օվկիանոսում»:

«Հասարակություն և բանկեր» -ի հիմնադիրն ասում է, որ արտոնյալ շրջանը նույնպես հեշտ չի անցել առևտրային բանկերի համար: Մոտ 600 հազար մարդ, ովքեր ունեին առնվազն 100 լարի վարկ, որը համարժեք է ամսական 60 մլն -ի, հանկարծ կանգ առան:

«Իրականում այս նախաձեռնությունը երեք ամսվա ընթացքում կազմեց գրեթե մեկ միլիարդի վնաս, և եթե չլիներ Ազգային բանկի ներգրավումը, ապա դա բավականին մեծ կորուստ կլիներ առևտրային բանկերի համար և դժվար կլիներ ապահովել այդ առավելությունը: Բանկերն ուղղակի առաջարկեցին վերակառուցել վարկառուների պարտքերը»:

Վրաստանի կառավարության պաշտոնական կայքում տեղադրված տեղեկատվության համաձայն ՝ երկիրը ճգնաժամային կառավարման համար ընդհանուր առմամբ ծախսել է 3 միլիարդ 500 միլիոն լարի: Այն ժամանակ գործող վարչապետ՝ Գիորգի Գախարիայի խոսքով, այս գումարից 1,35 մլրդ լարի ծախսվել է քաղաքացիների նպատակային ֆինանսական և սոցիալական աջակցության վրա, 2,110 մլրդ լարի ՝ տնտեսության և ձեռնարկատերերի համար: Քաղաքացիների առողջության մասին հոգ տանելու համար պետությունը հատկացրեց շուրջ 350,000,000 լարի:
Կարո՞ղ են բանկերը, գոնե համաճարակի ընթացքում, հրաժարվել շահույթ ստանալուց, թե՞ պետությունը կարող է սուբսիդավորել ծախսերը և օգտագործել այն հոդվածը, որով Ազգային բանկը գործում է ֆորսմաժորային իրավիճակում:

70-ամյա Նորա Շամանիձեն այս հարցերի պատասխանը չունի: Փոխարենը, նա հաստատ գիտի, որ մինչև 2024 թվականը ամեն ամիս պետք է վճարի 80 լարի ՝ համաճարակի ժամանակ ընտանիքի բուժման և սննդի համար բանկից հանված 2600 լարիի դիմաց:
Facebook Twitter
რეგიონი
ამინდი
ახალციხე 1 °C
img
ახალქალაქი -3 °C
img
ასპინძა -2 °C
img
ადიგენი 11 °C
img
ბორჯომი 2 °C
img
თბილისი 3 °C
img
აბასთუმანი -1 °C
img
ბაკურიანი -3 °C
img
ნინოწმინდა -3 °C
img
ვალუტა
AMD
AMD
1000
7.2341
EUR
EUR
1
2.9842
RUB
RUB
100
2.7304
TRY
TRY
1
0.0814
USD
USD
1
2.8448
კალენდარი
«« დეკემბერი  »»
252627282930 1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30 31 12345
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.

hacklink al hack forum organik hit omegle live+18 filmtürk pornoporno sexporno izlesıcak sohbetMarsbahis girişDeneme Bonusu Veren Sitelervozolbetivobonus veren casino sitesihttps://w88fm.top/zeta librarycasibom girişbetbababetbabacasibom girişyouwinmarsbahisMarsbahisjojobet girişHoliganbetayvalık zeytinyağıسكس افلامسكس اسودpijama takımıpijamaJojobetlink vao w88 moi nhatEkrem AbiMostbethttps://www.vozoldiyari.com/radabetcasinolevantcasibom 716casibom 726sabahlıkkimonoultrabetultrabet twitterToy Poodleistanbul escortbuy x followersyabancı dizi izlepaykwikTümbet girişlilibetlilibetbest online casino indiaindia online bettingMikiカジノMikiカジノ 入金不要ボーナスceltabetbycasino güncel girişオンラインカジノgarage door repair minneapolis mn1xbet Girişcasinolevantcasinolevantfilmvozol puffblox fruits scriptnew bitcoin casinosbitcoin sports betting1xbet Girişmeritking cumatipobet twitteronwinSahabetBetkomBahiscomFixbet1xbetStrazbetBetturkeyMariobetTarafbetRomabetOtobetXslotBetmatikZbahisSüpertotobetbetandyouRexbetBahsegelMarsbahisMarsbahisnew online casinos canadaonline casino ontariotaraftarium24taraftarium24taraftarium24online casino canadakralbetbitcoin casinosmeritking girişTipobetOnwinSahabetBetkomBetkomBahiscomFixbet1xbetbetturkeyMariobetTarafbetbycasinokralbetkıbrıs travestimeritroyalbetbahsegeltempobetrestbetbahigoligobetbetgrambettiltgolegolfunbahishilbetparmabetbetticketasyabahisnakitbahisbetwinnerbetgarantirbetmilanobetlordbahisaresbetmostbetmarsbahispashagaminggobahisroyalbetwinxbetyouwinhepsibahisrexbetjetbahismobilbahissuperbetinbetexperbahiscasinopusulabetverabetbahsinebetonbetbet10betmaksatbahisolaybetcepbahisikimislibetparkbetebetvegabetbetwonparibahispiabetceltabetromabetligobetvbetorisbetbetlikeistanbulbahisultrabetparobetgrandpashabetshowbetmariobetcasinomaxicasinometropolcasibomparisbahistrendbetGrandpashabetbetciosonbahisbetzulabetkanyonprizmabetsekabetntvsporbetbetvolebetcupsetrabetbetkolikturkbetprivebetpadisahbetşutbetpasacasinobetsatjojobetdumanbetpinbahisnorabahismrbahisbullbahisElexbetAtlasbetMelbetGalabetmatbetBircasinoBahisaiHepyekcasinootobetmarsbahisextrabetextrabet güncel girişextrabet güncel girişportobet güncel girişextrabet güncel girişwbahisbetmatikbetturkeygrandpashabet2210new online casinobest betting sitesmatadorbetonline sports bettingno deposit bonusportobet güncel girişextrabet güncel girişbetebet güncel girişFixbetOtobetcasibomRomabetA2A1virabet girişA3casibomcasibom girişotobetkralbetonwin twittermatadorbetcasibom güncel girişcasibom girişcasibom güncelcasibomonwin giriştipobetstarzbetbycasinofixbetmariobetcasibomsahabetonwinfixbetbetturkeyotobetotobetotobetotobetotobet girişbetkombahiscomtarafbetbetpublicbetmatikhacklink panelvaycasinootobetotobetotobet girişcasibombetebetotobettipobetonwinsahabetbetkombahiscomfixbet1xbetbetturkeymariobettarafbetligobetcasibomİMAJBETCASİBOMfixbetfixbetzbahisfixbetotobetcasibomTümbet giriştaraftarium24sahabetotobetbets10bets10 girişkralbet3d modelskralbetlordcasinobağcılar tıkanıklık açmagrandpashabetElexbet1159Elexbet1179elexbet1180Elexbet1179zbahisfixbetmariobetdeneme bonusu veren sitelerotobetkralbetmeritroyalbetbahsegeltempobetrestbetbahigobetgrambettiltgolegolfunbahishilbetParmabet betticketAsyabahis nakitbahisBetwinnerbetgaranti rbetMilanobet lordbahisaresbetbetturkeysahabet girişsahabet güncel girişMosbet Mosbet Marsbahis Marsbahis gobahis girişgobahisholiiganbetholiganbetpokerklas girişpokerklaswinxbet girişwinxbetyouwin giriş youwin giriş hepsibahis girişhepsibahisrexbet girişrexbetjetbahisjetbahismobilbahismobilbahissuperbet giriş superbet giriş betexper girişbetexperbahiscasino girişbahiscasinopusulabet pusulabet verabetverabetbahsine bahsine betonbet betonbet bet10bet giriş bet10bet maksatbahis girişmaksatbahiscasibomoleybet oleybet cepbahis cepbahis ikimisli ikimisli betpark girişbetparkbetebet girişbetebetvegabet girişvegabetbetwoon giriş betwoon giriş paribahis paribahis piabet girişpiabetCeltabet Celtabet Romabet Romabet ligobet ligobet vbet giriş vbet giriş orisbet giriş orisbet giriş betlike giriş betlike giriş İstanbulbahis giriş İstanbulbahis giriş ultrabet giriş ultrabet giriş parobet parobet showbet girişshowbetmariobet giriş mariobet giriş casinomaxi giriş casinomaxi giriş casinometropol casinometropol casibom casibom parisbahis parisbahis trendbet giriş trendbet giriş betcio giriş betcio giriş sonbahis giriş sonbahis giriş betzula giriş betzula giriş betkanyon giriş betkanyon giriş prizmabet girişprizmabetsekabet sekabet ntvsporbet ntvsporbet betvole betvole betcup betcup setrabet girişsetrabetbetkolik girişbetkolikturkbet girişturkbetprivebet girişprivebetsetrabet setrabet şutbet giriş şutbet giriş paşacasino paşacasino betsat betsat jojobet jojobet dumanbet dumanbet pinbahis pinbahis norabahis girişnorabahismrbahis mrbahis capitolbet girişcapitolbetartemisbet artemisbet elexbet girişelexbetatlasbet giriş atlasbet giriş melbet girişmelbetgalabet galabet matbet matbet bircasino bircasino bahisai bahisai hepyekcasino girişhepyekcasinohizlibahis hizlibahis radissonbet radissonbet spinco spinco superbet superbet superbet rokubet rokubet neemex girişneemexlordcasino girişlordcasinovippark girişvipparkladesbet girişladesbetbetroad girişbetroadfavorisen girişfavorisenbetelli girişbetellislotica girişsloticahitbet girişhitbetenbahis girişenbahisfarkbet girişfarkbetdrbahis girişdrbahisbetplay girişbetplaytambet giriştambetnesinecasino nesinecasino gameofbet girişgameofbetalobet girişalobethilarionbet girişhilarionbetaspercasino girişaspercasinobizimbahis girişbizimbahismasterbetting girişmasterbettingpirobet girişpirobettwinplay giriştwinplaybekabet girişbekabetbetpipo girişbetpipocasilot girişcasilothipercasino girişhipercasinocasinoslot girişcasinoslotbeinnow girişbeinnowsantosbetting girişsantosbettingmercurecasino girişmercurecasinofavorislot girişfavorislotrcasino girişrcasinocasinowin girişcasinowinistekbet girişistekbetbetyap girişbetyaphipercasino girişhipercasinodiyarbet girişdiyarbetcasipol girişcasipolinterbahis girişinterbahishanedanbet girişhanedanbetlotobet girişlotobetakulabet girişakulabetanadoluslot girişanadoluslotbetnis girişbetnisnissbar girişnissbarrüyabet girişrüyabetcrossbet girişcrossbetessbahis girişessbahisvaycasino girişvaycasinobahiscent girişbahiscentpalacabet girişpalacabetkazandra girişkazandrabets10 girişbets10maximcasino girişmaximcasinocasinoplus girişcasinopluspradabet giripradabetfestwin girişfestwinvdcasino girişvdcasinobahislion girişbahisliondiscountcasino girişdiscountcasinobetmuze girişbetmuzeilelebet girişilelebetmaslakcasino girişmaslakcasinobetzmark girişbetzmarkbetmoon girişbetmoonpumabet girişpumabetcratossporting girişcratossportingbetitalya girişbetitalyavitrinbet girişvitrinbetbahislife girişbahislifezagabet girişzagabetgencobahis girişgencobahisfashionbet girişfashionbetbetbey girişbetbeyloyalbahis girişloyalbahisbetmoney girişbetmoneyatlantisbet girişatlantisbetyorkbet girişyorkbetlimrabet girişlimrabethiltonbet girişhiltonbetastrabet girişastrabetbetclup girişbetclupdengebet girişdengebetbetsoff girişbetsoffmrbahis girişmrbahisbetsoo girişbetsoobetlist girişbetlistbetgraybetgray girişnisanbet girişnisanbetnisanbet girişnisanbetbets10 güncel girişxslototobetmatbetparibahisARORA YEDEK PARÇAparibahisextrabet girişcasinolevantextrabet girişdeneme bonusu veren sitelerultrabetaresbetmavibetbetsmovegoldenbahisbetnanobetsmovewinxbetgoldenbahiswinxbetbetnanobetparksuperbetinsultanbetsultanbetvevobahisbetkomaviator hilesibetproton girişbetprotonplusslot girişplusslotturbobet girişturbobetbahisstar girişbahisstardopingbet girişdopingbetmaxroyalbet girişmaxroyalbetmaxwin girişmaxwinsortibet girişsortibetganobet girişganobetrulobet girişrulobetbetsunrise girişbetsunrisebetovis girişbetovisenobahis girişenobahisafroditbet girişafroditbetbetpuan girişbetpuanbetpara girişbetparameritlefkosabet girişmeritlefkosabetkombobet girişkombobetbetcool girişbetcoolforzabet girişforzabetlizbonbet girişlizbonbetbetsquirrel girişbetsquirrelsantabet girişsantabettotobi giriştotobilalbet girişlalbeterisbet girişerisbetpiyasabet girişpiyasabetenzabet girişenzabetrexusbet girişrexusbetstandartbet girişstandartbetlondrabet girişlondrabetbetmarlo girişbetmarlozingabet girişzingabetboxbahis girişboxbahiskalitebet girişkalitebetkalsbahis girişyakabet girişyakabetgenzobet girişgenzobetbetvakit girişbetvakit1win giriş1wintruvabet giriştruvabetbet11 girişbet11privebet girişprivebet7slots giriş7slotsbahisbey girişbahisbeybetgros girişbetgrosbaşarıbet girişbaşarıbetcasinoburada girişcasinoburadabahisnow girişbahisnowciacasino girişciacasinobetriyal girişbetriyalbetoffice girişbetofficegamabet girişgamabetpiabellacasino girişpiabellacasinofenomenbet girişfenomenbetvideobet girişvideobetneyine girişneyinedinamobet girişdinamobettambet giriştambetpalmibet girişpalmibethuhubet girişhuhubetbetwonbetwon girişilbet girişilbetroketbet girişroketbetradabet girişradabetbethand girişbethandsmartbahis girişsmartbahisgamabet girişgamabet96tr giriş96trbetwild girişbetwildkordonbet girişkordonbetcasinomhub girişcasinomhubbetsalvador girişbetsalvadormercurecasino girişmercurecasinobursa escortbursa escortgooglecasibom girişcasibomcasibom güncel girişdeneme bonusu veren sitelerbethousekültür taşıgündemgündemgündemgündemlayarkaca21layarkaca21haberlerhaberlerhabersamsun haberfixbetsahabetstarzbettipobetligobetxslotjustin tvjustin tvbeylikdüzü escortistanbul escortavcılar escortbankobetbycasinomeritking 1609dumanbetdumanbet girişdumanbetİzmir escortEscort izmirgalabetganobetcasibom girişcervical pillowDeneme bonusu veren sitelercervical pillowgrandpashabet girişlevantbet girişlevantbetgetirbet girişgetirbetberlinbet girişberlinbetbetra girişbetracasinoper girişcasinoperpolobet girişpolobettakvimbet giriştakvimbetpashagamingpashagamingcashwin girişcashwinwestbahis girişwestbahisbetsin girişbetsinlimanbet girişlimanbetİbizabet girişİbizabetcasinofast girişcasinofastslotbon girişslotbonmilyarcom girişmilyarcombahisfair girişbahisfairtimebet giriştimebetrekabet girişrekabetvipslot girişvipslotfattbet girişfattbetbetkare girişbetkarebahisbudur girişbahisbudurteslabahis girişteslabahisbetixir girişbetixiramrabahis girişamrabahisarmabahisolabahis girişolabahisbabilonbet girişbabilonbetcenabet girişcenabetgandom girişgandomgettobet girişgettobetcasiwow girişcasiwowbetsrolex girişbetsrolexbenimbahis girişbenimbahisvirabet girişvirabetcaddebet girişcaddebetcasinobonanza girişcasinobonanzacasiblu girişcasiblubetnano girişbetnanobetrupi girişbetrupibetgar girişbetgarprimebahis girişprimebahiskralbet girişkralbetenbet girişenbetslotbar girişslotbarmrgamb girişmrgambSheratonbet girişSheratonbetmaribet girişmaribetbetvino girişbetvinoolaycasino girişolaycasinotrbet giriştrbetbetloto girişbetlotomaxwin girişmaxwindamabet girişdamabetlevant girişlevantgetirbet girişgetirbetberlinbet girişberlinbetmeritroyalbet girişmeritroyalbetcasinopper girişcasinopperpolobet girişpolobettakvimbet giriştakvimbetcashwin girişcashwinwestbahis girişwestbahisbetsin girişbetsinlimanbet girişlimanbetcasinofast girişcasinofastslotbon girişslotbonmilyarcom girişmilyarcombahisfair girişbahisfairtimebet giriştimebetonwingir girişvipslot girişvipslotfatbet girişfatbetbetkare girişbetkarebahisbudur girişbahisbudurteslabahis girişteslabahisbetixir girişbetixirarmabahis girişarmabahisolabahis girişolabahisbabilonbet girişbabilonbetcenabet girişcenabetgamdom girişgamdomgettobet girişgettobetcasiwow girişcasiwowbetsrolex girişbetsrolexbenimbahis girişbenimbahisvirabet girişvirabetcaddebet girişcaddebetcasinobonanza girişcasinobonanzabetrupi girişbetrupibetgar girişbetgaribazabet girişibazabetmariobet girişmariobetprimebahis girişprimebahiskralbet girişkralbetenbet girişenbetslotbar girişslotbarmrgamb girişmrgambsheratonbet girişsheratonbetmaribet girişmaribetbetvino girişbetvinoolaycasino girişolaycasinobetsin girişbetsintrbet giriştrbetbetloto girişbetlotomaxwin girişmaxwindamabet girişdamabetolabahis girişolabahisbabilonbet girişbabilonbetcenabet girişcenabetbetwinnerbetwinner girişbetwinner twitterbizbetbizbet girişbizbet twitterbetkombetkom girişbetkom twitterbetturkeybetturkey girişbetturkey twitterbetpublicbetpublic girişbetpublic twitterfixbetfixbet girişfixbet twitteronwinonwin girişonwin twittertipobettipobet giriştipobet twitterotobetotobet girişotobet twitterromabetromabet girişromabet twitterroketbetroketbet girişroketbet twittersahabetsahabet girişsahabet twitterzbahiszbahis girişzbahis twitterxslotxslot girişxslot twitterbetmatikbetmatik girişbetmatik twittermariobetmariobet girişmariobet twitterloyalbahisbetmoneyatlantisbahisyorkbetlimrabethiltonbetastrabettingbetclupdengebetbetsofmrcasinobetsoobetlistbetgraynisanbetbetpratonplusslotturbobetbahisstardopingbetmaxroyalbetmaxwinbetparafbetsortibetganobetrulobetbetsunrisebetovisenobahisaffroditbetbetpuanbetparamerirlefkosabetkombobetbetcoolforza1x2lizbonbetbetsquirrelsantabettotobilalbeterisbetpiyasabetenzabetrexusbetstandartbetbetmarlozingabetboxbahiskalitebetklasbahisyakabet Genzobet betvakit giriş 1wintruvabetbet11privebet7slotsbahisbeybetgrosbaşarıbetcasinoburadabahisnowciacasinobetriyalbetofficegamabetpiabellacasinobahis1000vidobetneyinedinamobettambetCanlı bahis siteleriDeneme Bonusu Veren Siteler 2024instagram takipçi satın alfortnite cheattarafbetpusulabetjustin tvtaraftarium24imajbetcasibomcasibomcasibomiptv satın alsolara executorGrandpashabetcasino siteleriligobetligobetbycasinoacehgroundsnaptikacehgroundpornoquotexsohbet hattıcasibom girişzbahisselcuksportshdcanlı maç izlecasibom güncel girişyouwincasibom güncel girişcasibomnakitbahis güncel girişportobet girişholiganbetcasibombagonbetgitAlev casinoRoku bet güncel girişOnwinMeritkingMeritkingyoutube to mp3Holiganbet 1073Grace Charissekabet girişmarsbahishitbetmobilbahismatbetmatbetartemisbetkingroyalmatadorbetgrandpashabetsahabetsekabettaraftarium24onwinmatbetimajbetdeneme bonusu veren sitelermarsbahisparibahis girişKüçükçekmece Escortjustin tvakcebet girişcasinomegacasinomega girişakcebetjojobetceltabetvaycasinovaycasino girişmatbetdeneme bonusu veren sitelermatbetcasino siteleritaraftarium24galabet twittergrandpashabet2212 comcasibom 714holiganbet 10731309 bets10448 marsbahiskingroyalbetparkholiganbetcasibom 714holiganbet 1073casibom 714448marsbahis comgrandpashabet 2212casibomimajbetbetcioİmajbetcasibom girişbetkanyon girişbetcio girişBETCİObetcioBETCİO GİRİŞmarsbahis girişmarsbahisbetpark girişEXTRABETbywincasibommatadorbetcasibom güncel girişcasibommatadorbetmatadorbetmybalancenowpusulabetcasibom güncel casibomcasibom girişcasibomultrabetkralbettipobetfixbetbahiscomkulisbetdumanbetmadridbetimajbetmatbetsekabetsahabetmarsbahisonwinholiganbetmatadorbetgrandpashabetrestbetpinbahiskingroyalartemisbetmostbetmeritbetcasibomjojobetnakitbahiscasinolevantotobetvaycasinomarsbahisimajbetmatbetholiganbetjojobetsekabetpusulabetonwinsahabetgrandpashabetmatadorbetmeritkingcasibombets10kingroyalkingroyalmarsbahisimajbetmatbetholiganbetjojobetsekabetonwinsahabetgrandpashabetmatadorbetmeritkingcasibombets10mobilbahiscasinomaxicasibomcasibombetkanyonbetturkeydeneme bonusu veren sitelerjojobet girişnakitbahistarafbetcasibomcasibom güncel girişcasibom girişcasibom güvenilir ve güncel giriş adresicasibom 2025matadorbetmatadorbet xmatadorbet twitterklasbahismatadorbet giriş 2025matadorbet güncel girişsekabet girişTümbetfixbetmeritkingultrabetbeinwonultrabetultrabetultrabetultrabetultrabetultrabetultrabetultrabetultrabettarafbettarafbet giriş adresi 2025ultrabetultrabetultrabetultrabetultrabettrendbettarafbet güncel giriş adresitarafbet yılbaşı özeltarafbetcasibom girişpusulabetdinamobetradissonbetmatadorbetradissonbetradissonbetradissonbetradissonbetfixbetmarsbahismarsbahis giriş güncelmarsbahis giriş adresimarsbahis güncel ve hızlı giriş 2025meritkingmeritking güncel girişmeritking resmi adresi 2025meritking giriş güncelmeritking güncel girişultrabetjustin tvultrabetjustin tv canlı maç izleultrabetultrabethit botuultrabetultrabetpusulabetgiftcardmall/mygiftknight online pvptrackervbetgiftcardmall/mygiftcasinomaxibetebetizmir escortcasibom girişcasibomMadridbetCasibom.rüyabetsonbahiskingbettingklasbahisgtacity forumankara escorttümbetaresbetmeritkingmeritking