SSSS

Հասարակություն
Քաղաքացիություն չունեցող հազարավոր մարդիկ. ի՞նչ է սպասվում Սամցխե Ջավախեթիի էթնիկ հայ բնակչությանը
Տիգրան Մաթևոսյանը փորձում է դատարանի միջոցով Վրաստանի քաղաքացիություն ստանալ: Ախալքալաքի բնակիչը չի պատրաստվում կանգ առնել, և եթե վրացական արդարադատությունը չվերադարձնի նրան փաստաթուղթը, գործը կհասնի Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան։ Տիգրան Մաթևոսյանն ապրում է Ախալքալաքի Կումուրդո գյուղում։ Նա երեք տարի է՝ պահանջում է վերականգնել քաղաքացիությունը, սակայն տարբեր գերատեսչություններ մերժել են նրան։

«Երեք տարի է՝ առանց քաղաքացիության եմ ապրում։ Դատական նիստը պետք է լիներ 11-ին, և դեռ որոշում չկա, որ բողոքարկեմ։ Թբիլիսիում վեց նիստ է եղել, վեցերորդ նիստը հազիվ է կայացել։ Վեց անգամ գնացել եմ այնտեղ, հիմա դիմելու եմ Գերագույն դատարան, հետո՝ Եվրոպական դատարան։ Երեք տարի է, ինչ չեմ կարողանում հեռանալ Վրաստանից: Ես բնակության թույլտվություն կամ նմանատիպ այլ փաստաթուղթ չունեմ։ Պատկերացրեք՝ ցանկացած հիվանդանոցում ինձ համար ամեն ինչ վճարովի է։ Բժշկական տեղեկանքը ցույց տվեցի դատարանին, որ վիրահատության կարիք ունեմ, ուշադրություն չդարձրեցին, խնդիրն ինքը կառավարությունն է ստեղծում»,- ասում է Տիգրան Մաթևոսյանը։

Տիգրանն կորցրել է Վրաստանի քաղաքացիությունը այնպես, որ մինչ օրս պաշտոնական պատասխան չի ստացել դրա համար: Նա նշում է, որ դատարան դիմելուց անմիջապես հետո նրան ներկայացրել են փաստաթղթի պատճեն, ըստ որի Տիգրանն ունեցել է Ռուսաստանի քաղաքացիություն:

Վրաստանի հյուսիսային հարեւանի տարածք՝ Ռուսաստան հեշտությամբ կարող էիք հասնել այն ժամանակ, եթե ունենայիք Հայաստանի կամ Ռուսաստանի քաղաքացիություն։

Տիգրանի նման, Կարինե Պապոյանը, ով ապրում է Ախալցիխեի Փոքր Փամաջ գյուղում, նունյպես ցանկանում է վերադարձնել Վրաստանի քաղաքացիությունը։ Մինչեւ դպրոցն ավարտելը ապրել է Վրաստանում, բարձրագույն կրթությունը ստացել Երեւանում։ Հենց այդ ժամանակ նա հրաժարվել է Վրաստանի քաղաքացիությունից, քանի որ պատրաստվում էր գնալ Ռուսաստան և ապրել այնտեղ։ Նա ամուսնացել է 20 տարեկանում և ստիպված է եղել վերադառնալ Ախալցիխե։ Այդ ժամանակվանից ի վեր փորձում է վերականգնել իր քաղաքացիությունը։

«Արդեն 13 տարի է՝ այստեղ եմ ապրում, երեք երեխա ունեմ, ուզում եմ նորից Վրաստանի քաղաքացիություն ստանալ, բայց չեմ կարողանում։ Ես ջահել եմ ու հիմա էլ Ժվանիայի դպրոցում վրացերեն եմ սովորում, բայց ով 60-70 տարեկան է, ինչ էլ անի, լեզուն չի սովորի ու քննություն չի հանձնի»։


33-ամյա կինը միայն բնակության իրավունք ունի: Սա նշանակում է, որ նա երկրում ապրելու է օրինական, բայց լիարժեք քաղաքացի չի համարվում։ Նա չի կարող մասնակցել ընտրություններին, չի կարող օգտվել բարձրլեռնային կարգավիճակից։ Քաղաքացիություն չունենալու պատճառով նա ստիպված է եղել գումար վճարել երկու ծննդաբերության ժամանակ։

«Գյուղը բարձրլեռնային փոքր է, բայց ինձ համար դա նշանակություն չունի։ Մյուսների համեմատ ավելի ցածր աշխատավարձ եմ ստանում, բարձրլեռնային կարգավիճակ չունեմ։ Ես չեմ կարող մասնակցել ընտրություններին, քանի որ քաղաքացիություն չունեմ և բնակության իրավունքով չեմ կարող քվեարկել»։

Կարինե Պապոյանը գյուղի դպրոցի տարրական կրթության ուսուցչուհի է։ Նա լավ է տիրապետում վրացերենին և շարունակում է պետական լեզուն սովորել Ժվանիայի դպրոցում։ Երկու տարի առաջ հանձնել է նաեւ երկքաղաքացիության քննությունը՝ վճարելով մոտ 300 լարի, սակայն չնայած պետական լեզվի իմացությանը, բավարար միավորներ չի հավաքել։

Սամցխե-Ջավախեթիում քաղաքացիություն չունեն, հիմնականում տղամարդիկ։ 2008 թվականի օգոստոսյան պատերազմից հետո, երբ Վրաստանի քաղաքացիներն այլևս չէին կարող գնալ Ռուսաստան սեզոնային աշխատանքի, նրանք պետք է ստանային Ռուսաստանի կամ Հայաստանի քաղաքացիություն, իսկ ավելի ուշ պարզվեց, որ կորցրել են Վրաստանի քաղաքացիությունը։

Նախագահի թեկնածու Սալոմե Զուրաբիշվիլին Սամցխե-Ջավախեթիի էթնիկ հայ բնակչությանը խոստացել է լուծել այս խնդիրը 2018 թվականի նախընտրական քարոզարշավի ժամանակ։ Տարածաշրջան կատարած այցի ժամանակ Սալոմե Զուրաբիշվիլին նշել է, որ Վրաստանի կորցրած քաղաքացիությունը Ջավախեթիի բնակիչները պետք է հեշտությամբ վերականգնեն:

«Նախկին նախագահը, ում անունը չեմ նշի, վրացական քաղաքացիություն էր շնորհում թուրքերին, որոնք բնակություն էին հաստատում Բաթումիում և մինչև այդ որևէ կապ չէին ունեցել Վրաստանի հետ: Խորհրդարանում ընդունեց նոր սահմանադրություն և նոր օրենք, որ յուրաքանչյուր ոք, ով եղել է Վրաստանի քաղաքացի և ստացել է այլ երկրի քաղաքացիություն, այսօրվանից կարող է դիմում ներկայացնել և պահանջել վերականգնել կարգավիճակը»,- ասել է Սալոմե Զուրաբիշվիլին։

Ընտրություններում հաղթելուց հետո նախագահը կրկին այցելեց Սամցխե-Ջավախեթի և այս անգամ կոչ արեց տեղի բնակիչներին սովորել պետական լեզուն։

«Ես շատ բան եմ արել, որպեսզի երկքաղաքացիությունը հնարավոր լինի բոլորի համար։ Այսօր յուրաքանչյուր ոք իրավունք ունի վերադարձնելու և վերականգնելու Վրաստանի քաղաքացիությունը։ Դրա համար պետք է մեկ քայլ անել, ինչը նշանակում է, որ եթե ուզում ես դառնալ այս երկրի քաղաքացի, դա լեզուն սովորելն է այնպես, որ կարողանաս գոնե մի փոքր թեստ հանձնել, որը կուղեկցի քաղաքացիության վերականգնման գործընթացին: Դա խորհրդանշական է, բայց միևնույն ժամանակ շատ բան է նշանակում։ Փոքր երեխաների համար լեզվի ուսուցումն ու կարիերան սկսվում է մանկապարտեզից: Ախալքալաքից պետք է բարձրաձայն ասեմ, որ շատ կարճ ժամանակում անհրաժեշտ է բացել վրացալեզու մանկապարտեզ»։


Այս հայտարարությունից գրեթե չորս տարի անց Սալոմե Զուրաբիշվիլին մեղադրեց Վրաստանի կառավարությանը քաղաքացիություն տալու հարցը անտեսելու մեջ։

«Ամիսներ շարունակ, չնայած իմ բոլոր ջանքերին, արդյունքի չհասանք քաղաքացիության տրամադրման չափանիշների պարզեցման հարցում։ Սա մի խնդիր է, որը մտահոգում է արտերկրի, այդ թվում և Ռուսաստանի մեր հայրենակիցներին»

Առանց քաղաքացիության մնացած մարդկանց վիճակագրությունը պետությունը չի ներկայացնում, սակայն տեղացիների կարծիքով՝ այս թիվը հասնում է 20 հազարի։ Նինոծմինդայից Տիգրան Թարզյանը քաջատեղյակ է նրանց խնդիրներին: Քաղաքացիական ակտիվիստը փորձում է խնդրով հետաքրքրել պետական գերատեսչություններին։

«Մենք քարոզարշավ ենք սկսել։ Նամակներ ենք ուղարկում Վրաստանի նախագահին, Արդարադատության տուն, հանրային պաշտպանի գրասենյակ։ Մենք հանդիպեցինք Վրաստանի կառավարության վարչակազմի հետ, նրանք մեզ ասացին, որ կհետաքրքրվեն և կկապնվեն մեզ հետ, սպասում ենք նրանց պատասխանին»
,- ասում է Տիգրան Թարզյանը։ Նրա խոսքով, քաղաքացիություն չունեցող անձինք առանձնահատուկ դժվարությունների են բախվել համաճարակի ընթացքում։ Հազարավոր մարդիկ չունեին առողջապահական ծառայություններից օգտվելու հնարավորություն։

«Համաճարակի ժամանակ շատ ծանր իրավիճակ էր, այդ մարդիկ փաստացի չէին կարող օգտվել պետական ծրագրերից: Անվճար թեստերն ու բուժումը հասանելի էին միայն քաղաքացիներին։ Դրա համար էլ հիվանդանոցներ չեն դիմել, քանի որ այս երկրի քաղաքացի չլինելու պատճառով ստիպված են եղել երկու-երեք անգամ ավելի շատ վճարել։ Բուժվել են տանը, դրա համար էլ Ջավախեթիում կորոնավիրուսի վիճակագրությունն այնքան էլ մեծ չէր և այն հայտարարվեց կանաչ գոտի, բայց իրականությունն այլ է, այստեղ մարդիկ երկու-երեք անգամ վարակվել են, այդ ամենը անկառավարելի էր»։

«Սոցիալական արդարության կենտրոնը» աշխատում է քաղաքացիությունը կորցրած էթնիկ հայերի խնդրով։ Քաղաքացիությունը այլ իրավունքների հիմքն է, հետևաբար առանց դրա ապրելը լուրջ խնդիրներ և մարտահրավերներ է ստեղծում»,- ասում են հասարակական կազմակերպությունում։ Հավասարության քաղաքականության ծրագրի տնօրենի խոսքով, պետական լեզվի գործոնը շարունակում է մնալ անհաղթահարելի դժվարություն հայ համայնքում, ուստի հարցը պահանջում է օրենսդրական փոփոխություններ, թեկուզ որոշակի ժամկետով։

«Բազմաթիվ ընտրությունների ժամանակ խոստում եղավ, որ իշխանությունը կլուծի այս հարցը, բայց մենք տեսանք, որ մինչ օրս չի լուծվել։ Չնայած ժամանակ առ ժամանակ օրենքում փոփոխություններ են կատարվում, որոնք հեշտացնում են քաղաքացիություն ստանալը, նույնիսկ ամենապարզ ընթացակարգերը ներառում են լեզվի իմացության չափանիշ, ինչը հեշտ չէ այս խմբի համար: Մի քանի հոգի մեծ գումար են վճարել քննությանը մասնակցելու համար, սակայն չեն կարողանում հանձնել քննությունը: Ջավախեթիի գյուղերում մենք հանդիպեցինք մարդկանց, որոնց մեջ կային տարեցներ, ովքեր ասում էին, որ իրենց համար անհնար է լեզուն սովորել»,- ասում է «Սոցիալական արդարության կենտրոնի» իրավահավասարության քաղաքականության ծրագրի տնօրեն Թամթա Միքելաձեն։

Իրավապաշտպանները հանդիպել են Արդարադատության նախարարության ներկայացուցիչների հետ, սակայն մինչ այժմ պետությունը ոչ մի արդյունավետ քայլ չի ձեռնարկել։ Բացի տարրական իրավունքներից և ընտրություններին մասնակցելու անկարողությունից, հազարավոր մարդիկ զրկված են նաև սոցիալական և առողջապահական ծառայություններից՝սահմանը հատելիս ունեն մշտական անկայունության զգացում: Ըստ Թամթա Միքելաձեի՝ պետությունը պետք է սկսի խնդրի լուծման ուղիներ փնտրել։

«Նրանք առանձնահատուկ մտավախություն ունեն, որ ամեն անգամ սահմանը հատելիս քաղաքացիություն չունենալու պատճառով կարող են խնդիրների առաջ կանգնել ու այլեւս թույլ չեն տա մտնել Վրաստան։ Մեր կոչն է, որ գոնե այս պահանջները մեղմացվեն՝ նշելով տարիքային չափանիշը։ Կարծում եմ, որ օրենսդրական փոփոխությունները և բացառություն տալը կարևոր կլիներ այս խնդրի լուծման համար։ Նրանք տարիներ շարունակ եղել են Վրաստանի քաղաքացիներ, և այդ հարցի լուծումը պետք է բխի պետության շահերից։ Արդարադատության տանը մեզ խոստացան, որ այս հարցով կհետաքրքրվեն։ Խորհրդարանում գործում է քաղաքացիության ուսումնասիրման խումբ՝ Ֆրիդոն Ինջիայի ղեկավարությամբ, և այս խմբի աշխատանքն այս ուղղությամբ հետաքրքիր կլինի»,- ասում է Թամթա Միքելաձեն։

Քաղաքացիական հատվածում ասում են, որ մինչ օրս ոչ մի պետական գերատեսչություն ուշադրություն չի դարձնում Սամցխե-Ջավախեթիի տարածաշրջանի իրականությանը, և չունեն հարցի պատասխան՝ ի՞նչ է սպասվում հազարավոր մարդկանց , ովքեր տարիներ առաջ կորցրել են իրենց քաղաքացիությունը կամ հրաժարվել նրանից իրենց ընտանիքները պահելու համար:
Facebook Twitter
Եղանակը
Թբիլիսի 3 °C
img
Բորջոմի 4 °C
img
Ադիգենի 13 °C
img
Ախալցիխե 3 °C
img
Ասպինձա 1 °C
img
Ախալքալաք -2 °C
img
Նինոծմինդա 0 °C
img
Աբասթուման 1 °C
img
Բակուրիան -1 °C
img
Փոխարժեք
AMD
AMD
1000
7.0850
EUR
EUR
1
2.9142
RUB
RUB
100
2.8162
TRY
TRY
1
0.0795
USD
USD
1
2.8021
Օրացույց
«« Դեկտեմբեր  »»
Երկ. Երեք. Չոր. Հինգ. Ուրբ. Շաբ. Կիր.
252627282930 1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30 31 12345
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.

hacklink al hack forum organik hit omegle live+18 filmMarsbahis girişDeneme Bonusu Veren Sitelervozolbetivobonus veren casino sitesihttps://w88fm.top/zeta librarycasibombetbababetbabacasibommarsbahisbets10casibomCasibomayvalık zeytinyağımatbetpijama takımıpijamabets10tipobet girişdeneme bonusu veren sitelerlink vao w88 moi nhatEkrem AbiMostbethttps://www.vozoldiyari.com/casinolevantgrandpashabet 2217casibom 726sabahlıkkimonootobetotobetultrabetultrabet twitterToy Poodleistanbul escortpaykwikcasibom-casibom girişdeneme bonusu veren sitelercasibom-casibom giriş30 tl bonus veren sitelerlilibetlilibetbest online casino indiaindia online bettingMikiカジノMikiカジノ 入金不要ボーナスceltabetbycasino güncel girişオンラインカジノzbahisrulet siteleripoker sitelerigarage door repair minneapolis mnmariobet giriş1xbet Girişcasinolevantcasinolevantfilmvozol puffxeno executornew bitcoin casinosbitcoin sports betting1xbet Girişnew online casinos canadaonline casino ontarioonline casino canadabitcoin casinostipobettipobetMariobetnew online casinobest betting sitesonline sports bettingno deposit bonusxslotbankobetzbahisbetpubliconwincasibomcasibom-casibom girişsweet bonanzagates of olympusotobetimajbetimajbet girişkralbet3d modelskralbetdijital pazarlama ajansıgrandpashabet girişElexbet1159Elexbet1179elexbet1180Elexbet1179zbahisfixbetcasibom güncel girişholeyy girişotobetkralbetmeritroyalbetbahsegeltempobetrestbetbahigobetgrambettiltgolegolfunbahishilbetParmabet betticketAsyabahis Nakitbahis Betwinnerbetgaranti rbetMilanobet lordbahisaresbetimajbet yeni girişimajbet yeni adresimajbet güncel adresMosbet Mosbet Marsbahis Marsbahis gobahis girişgobahisholiganbet holiganbet pokerklas girişpokerklaswinxbet girişwinxbetyouwin giriş youwin giriş hepsibahis girişhepsibahisrexbet girişrexbetjetbahis giriş jetbahis giriş mobilbahismobilbahissuperbet giriş superbet giriş Betexper betexper giriş bahiscasino girişbahiscasinopuuslabet giirş puuslabet giirş verabetverabetbahsine bahsine betonbet betonbet bet10bet giriş bet10bet maksatbahis girişmaksatbahiscasibomoleybet oleybet cepbahis cepbahis ikimisli ikimisli betpark girişbetparkbetebet girişbetebetvegabet girişvegabetbetwoon giriş betwoon giriş paribahis paribahis piabet girişpiabetCeltabet Celtabet Romabet Romabet ligobet ligobet vbet giriş vbet giriş orisbet giriş orisbet giriş betlike giriş betlike giriş İstanbulbahis giriş İstanbulbahis giriş ultrabet giriş ultrabet giriş parobet parobet showbet girişshowbetmariobet giriş mariobet giriş casinomaxi casinomaxi Casinometropol Casinometropol casibom casibom parisbahis parisbahis trendbet giriş trendbet giriş betcio giriş betcio giriş sonbahis giriş sonbahis giriş betzula giriş betzula giriş betkanyon giriş betkanyon giriş prizmabet girişprizmabetsekabet sekabet ntvsporbet ntvsporbet betvole betvole betcup betcup setrabet girişsetrabetbetkolik girişbetkolikturkbet girişturkbetprivebet girişprivebetsetrabet setrabet şutbet giriş şutbet giriş paşacasino paşacasino betsat betsat jojobet jojobet dumanbet dumanbet pinbahis pinbahis norabahis girişnorabahismrbahis mrbahis capitolbet girişcapitolbetartemisbet artemisbet elexbet girişelexbetatlasbet giriş atlasbet giriş melbet girişmelbetgalabet galabet matbet matbet bircasino bircasino bahisai bahisai hepyekcasino girişhepyekcasinohizlibahis hizlibahis radissonbet radissonbet spinco spinco superbet superbet superbet rokubet rokubet neemex girişneemexlordcasino girişlordcasinovippark girişvipparkladesbet girişladesbetbetroad girişbetroadfavorisen girişfavorisenbetelli girişbetellislotica girişsloticahitbet girişhitbetenbahis girişenbahisfarkbet girişfarkbetdrbahis girişdrbahisbetplay girişbetplaytambet giriştambetnesinecasino nesinecasino gameofbet girişgameofbetAlobet giriş Alobet giriş hilarionbet girişhilarionbetAspercasino Aspercasino bizimbahis girişbizimbahismasterbetting girişmasterbettingpirobet girişpirobettwinplay giriştwinplaybekabet girişbekabetbetpipo girişbetpipocasilot girişcasilothipercasino girişhipercasinocasinoslot girişcasinoslotbeinnow girişbeinnowsantosbetting girişsantosbettingMercurecasinoMercurecasinofavorislot girişfavorislotrcasino girişrcasinocasinowin girişcasinowinistekbet girişistekbetbetyap girişbetyaphipercasino girişhipercasinodiyarbet girişdiyarbetcasipol girişcasipolinterbahis girişinterbahishanedanbet girişhanedanbetlotobet girişlotobetakulabet girişakulabetanadoluslot girişanadoluslotbetnis girişbetnisnissbar girişnissbarrüyabet girişrüyabetcrossbet girişcrossbetEsbahis giriş Esbahis giriş vaycasino girişvaycasinobahiscent girişbahiscentpalacabet girişpalacabetkazandra girişkazandrabetzula giriş betzula giriş maximcasino girişmaximcasinocasinoplus girişcasinopluspradabet giripradabetfestwin girişfestwinvdcasino girişvdcasinobahislion girişbahisliondiscountcasinodiscountcasinobetmuze girişbetmuzeilelebet girişilelebetmaslakcasino girişmaslakcasinobetzmark girişbetzmarkbetmoon girişbetmoonpumabet girişpumabetcratossporting girişcratossportingbetitalya girişbetitalyavitrinbet girişvitrinbetbahislife girişbahislifezagabet girişzagabetgencobahis girişgencobahisfashionbet girişfashionbetbetbey girişbetbeyloyalbahis girişloyalbahisbetmoney girişbetmoneyatlantisbet girişatlantisbetyorkbet girişyorkbetlimrabet girişlimrabethiltonbet girişhiltonbetastrabet girişastrabetbetclup girişbetclupdengebet girişdengebetbetsoff girişbetsoffmrbahis girişmrbahisbetsoo girişbetsoobetlist girişbetlistbetgraybetgray girişnisanbet girişnisanbetnisanbet girişnisanbetimajbet güncel girişxslototobetcasibomparibahisElektrik Otomasyonbettiltcasibomcasinolevantcasibomultrabetpiabetaresbetmavibetbetpasbetpasbetsmoveyouwingoldenbahisyouwinbetnanosuperbetinbetparkbetexperbetexpervevobahisbetkomaviator hilesibetproton girişbetprotonplusslot girişplusslotturbobet girişturbobetbahisstar girişbahisstardopingbet girişdopingbetmaxroyalbet girişmaxroyalbetmaxwin girişmaxwinsortibet girişsortibetganobet girişganobetrulobet girişrulobetbetsunrise girişbetsunrisebetovis girişbetovisenobahis girişenobahisafroditbet girişafroditbetbetpuan girişbetpuanbetpara girişbetparameritlefkosabet girişmeritlefkosabetkombobet girişkombobetbetcool girişbetcoolforzabet girişforzabetlizbonbet girişlizbonbetbetsquirrel girişbetsquirrelsantabet girişsantabettotobi giriştotobilalbet girişlalbeterisbet girişerisbetpiyasabet girişpiyasabetenzabet girişenzabetrexusbet girişrexusbetstandartbet girişstandartbetlondrabet girişlondrabetbetmarlo girişbetmarlozingabet girişzingabetboxbahis girişboxbahiskalitebet girişkalitebetkalsbahis girişyakabet girişyakabetgenzobet girişgenzobetbetvakit girişbetvakit1win giriş1wintruvabet giriştruvabetbet11 girişbet11privebet girişprivebet7slots giriş7slotsbahisbey girişbahisbeybetgros girişbetgrosbaşarıbet girişbaşarıbetcasinoburada girişcasinoburadabahisnow girişbahisnowciacasino girişciacasinobetriyal girişbetriyalbetoffice girişbetofficegamabet giriş gamabet giriş piabellacasino girişpiabellacasinofenomenbet girişfenomenbetvideobet girişvideobetneyine girişneyinedinamobet girişdinamobettambet giriştambetpalmibet girişpalmibethuhubet girişhuhubetbetwoon betwoon ilbet girişilbetroketbet girişroketbetradabet girişradabetbethand girişbethandsmartbahis girişsmartbahisgamabet giriş gamabet giriş 96tr giriş96trbetwild girişbetwildkordonbet girişkordonbetcasinomhub girişcasinomhubbetsalvador girişbetsalvadormercurecasino girişmercurecasinotürk ifşatürk ifşagooglecasibom girişcasibomcasibom girişbethousekültür taşıfixbetfixbetfixbetfixbetlayarkaca21layarkaca21fixbetfixbetfixbetfixbetfixbetsahabetstarzbettipobetligobetxslottaraftarium24justintvbeylikdüzü escortistanbul escortavcılar escortbankobetbycasinocasibom 742 com girişlimanbet girişlimanbet girişlimanbet girişHatay escortDenizli escortganobetganobetcasibom casibomelitcasino girişDeneme bonusu veren sitelerelitcasino güncelgrandpashabet levantbet girişlevantbetgetirbet girişgetirbetberlinbet girişberlinbetbetra girişbetracasinoper girişcasinoperpolobet girişpolobettakvimbet giriştakvimbetpashagamingpashagamingcashwin girişcashwinwestbahis girişwestbahisbetsin girişbetsinlimanbet girişlimanbetİbizabet girişİbizabetcasinofast girişcasinofastslotbon girişslotbonmilyarcom girişmilyarcombahisfair girişbahisfairtimebet giriştimebetrekabet girişrekabetvipslot girişvipslotfattbet girişfattbetbetkare girişbetkarebahisbudur girişbahisbudurteslabahis girişteslabahisbetixir girişbetixiramrabahis girişamrabahisarmabahisolabahis girişolabahisbabilonbet girişbabilonbetcenabet girişcenabetgandom girişgandomgettobet girişgettobetcasiwow girişcasiwowbetsrolex girişbetsrolexbenimbahis girişbenimbahisvirabet girişvirabetcaddebet girişcaddebetcasinobonanza girişcasinobonanzacasiblu girişcasiblubetnano girişbetnanobetrupi girişbetrupibetgar girişbetgarprimebahis girişprimebahiskralbet girişkralbetenbet girişenbetslotbar girişslotbarmrgamb girişmrgambSheratonbet girişSheratonbetmaribet girişmaribetbetvino girişbetvinoolaycasino girişolaycasinotrbet giriştrbetbetloto girişbetlotomaxwin girişmaxwindamabet girişdamabetlevant girişlevantgetirbet girişgetirbetberlinbet girişberlinbetmeritroyalbet girişmeritroyalbetcasinopper girişcasinopperpolobet girişpolobettakvimbet giriştakvimbetcashwin girişcashwinwestbahis girişwestbahisbetsin girişbetsinlimanbet girişlimanbetcasinofast girişcasinofastslotbon girişslotbonmilyarcommilyarcombahisfair girişbahisfairtimebet giriştimebetonwingir girişvipslot girişvipslotfatbet girişfatbetbetkare girişbetkarebahisbudur girişbahisbudurteslabahis girişteslabahisbetixir girişbetixirarmabahis girişarmabahisolabahis girişolabahisbabilonbet girişbabilonbetcenabet girişcenabetgamdom girişgamdomgettobet girişgettobetcasiwow girişcasiwowbetsrolex girişbetsrolexbenimbahis girişbenimbahisvirabet girişvirabetcaddebet girişcaddebetcasinobonanza girişcasinobonanzabetrupi girişbetrupibetgar girişbetgaribizabet ibizabet Mariotbet Mariotbet Primebahis Primebahis kralbet girişkralbetenbet girişenbetslotbar girişslotbarmrgamb girişmrgambsheratonbet girişsheratonbetmaribet girişmaribetbetvino girişbetvinoolaycasino girişolaycasinobetsin girişbetsintrbet giriştrbetbetloto girişbetlotomaxwin girişmaxwindamabet girişdamabetolabahis girişolabahisbabilonbet girişbabilonbetcenabet girişcenabetbetwinnerbetwinner girişbetwinner twitterbizbetbizbet girişbizbet twitterbetkombetkom girişbetkom twitterbetturkeybetturkey girişbetturkey twitterbetpublicbetpublic girişbetpublic twitterfixbetfixbet girişfixbet twitteronwinonwin girişonwin twittertipobettipobet giriştipobet twitterotobetotobet girişotobet twitterromabetromabet girişromabet twitterroketbet roketbet roketbet sahabetsahabet girişsahabet twitterzbahiszbahis girişzbahis twitterxslotxslot girişxslot twitterbetmatikbetmatik girişbetmatik twittermariobet mariobet mariobet loyalbahisbetmoneyatlantisbahisyorkbetlimrabethiltonbetastrabettingbetclupdengebetbetsofmrcasinobetsoobetlistbetgraynisanbetbetproton giriş plusslot giriş turbobetbahisstar giriş dopingbetmaxroyalbetmaxwinbetparafbetsortibetganobetrulobetbetsunrise betovisenobahisafroditbet giriş betpuanbetpara merirlefkosabetkombobet giriş betcoolforza1x2lizbonbetbetsquirrelsantabet giriş totobi giriş lalbet erisbetpiyasabetenzabetrexusbetstandartbetbetmarlo giriş zingabetboxbahiskalitebetklasbahisyakabet Genzobet betvakit giriş 1win giriş truvabetbet11 privebet7slotsbahisbey giriş betgrosbaşarıbetcasinoburadabahisnowciacasinobetriyalbetofficegamabetpiabellacasino bahis1000 giriş vidobetneyine giri şdinamobet giriş tambet giriş bahis siteleriDeneme Bonusu Veren Siteler 2024instagram takipçi satın alblue lock scriptnazobetcasibomtaraftarium24canlı maç izleimajbetcasibomcasibomcasibomiptv satın alsolara executorcasino sitelericasino güncel girişgüncel girişbycasinoacehgroundsnaptikacehgroundporno1Win Aviator: Play Online Now. Bonus up to 100,000 INRsohbet hattıonwin girişkralbettaraftarium24selçuksportswinxbetbetmarinowinxbetcasibomdeneme bonusu veren sitelerdeneme bonusu veren sitelerdeneme bonusu veren sitelercasibom güncel girişbagonspincoAlev casinoRoku bet güncel girişOnwinMeritkingMeritkingyoutube to mp3deneme bonusu veren sitelerGrace Charisasyabahishitbetmarsbahisdeneme bonusubettiltistanbul escortcanlı maç izleakcebet girişcasinomegacasinomega girişakcebetceltabetmatbetdeneme bonusu veren sitelermatbetcasino siteleritrgoals450marsbahis comimajbet1470 comcratosroyalbet766 comcasibom742meritking1613 combets10imajbet1470meritking1613casibom742 com girişcratosroyalbet766450marsbahiscasibom giriş güncelcasibomgrandpashabetcasinolevantholiganbetcasibom girişfixbetultrabetultrabetultrabetilbeteduiptvkağıthane escortdeneme bonusu veren siteleronwin yeni girişdelta executorığdır boşanma avukatıekrem abicenabettipobetmarsbahisjustin tvcanlı maç izlesugar rushgrandpashabettubidysnaptiktubidyacehgroundyoutube to mp3mp3 juicebycasinoligobetdeniz taşımacılığıMarsbahisMarsbahiscasibom girişextrabet girişextrabetcasinomegasultanbetbetivo girişxslotAnkara Escortcasibomcasinolevantekrem abibetofficecasibom girişsekabet 1266betewincasibomcasibom güncel casibom güncel casibom güncel pin uppinupcasibom girişrüyabetmarsbahisimajbetmatbetjojobet7slotscasibomligobet1xbetvirabetsahabetsahabet girişjojobet linkligobetBetkanyonbettiltbetciobetkombetkom giriÅŸbetkom güncel giriÅŸcasibom girişcasibom girişonwinonwincasibomMarsbahispumabetmariobetbetciobetcio girişbetcio güncel girişbetcio güncelKolaybetcasibom giriscasibom guncel giriscasibommeritkingbetciocasibom girişistanbul escortmatadorbetdeneme bonususweet bonanzacasibomizmir escortoleybet girişcratosslotcepbahisaaaotobetkingroyal girişcasibomimajbetmatbetsekabetsahabetonwinmarsbahisholiganbetmatadorbetartemisbetrestbetartemisbetmeritbetbetciomostbetpinbahiskingroyalJojobet girişsslot sitelericasino siteleribetcioelitcasino resmi girişinagamingcasibomJojobetcasibomcasibom girişcasibom güncel girişGüvenilir slot sitelericasibomtipobetmarsbahis girişmarsbahismarsbahis güncelgiftcardmall/mygiftjojobetjojobet girişjojobet günceljojobet güncel girişjojobet telegramdinamobetcasibomcasibom güncel girişcasibomcasibom girişcasibomgiftcardmall/mygiftcasibomgrandpashabetmatadorbetmatadorbet girişmatadorbet güncelpiabetbankobet girişbankobetbankobet güncel girişvaycasinomeritkingbetkanyonotobetnakitbahistipobetbetturkeytrendbet1wininterbahismadridbetimajbetmarsbahisjojobetsahabetmatadorbetbets10Garnet Trademobilbahisgrandpashabetbets10jojobetcasinomaxijojobet girişcasibom girişhaberoku24.com.trcasibom güncel girişdumanbetistanbul escort, esenyurt escort, avcılar escortrestbetcasibomholiganbetcasibom güncelpusulabetpiabellacasinocratosslotjojobetngsbahismeritkingcasibombahiscomkalebetodeonbetSahabet twittermatadorbet twittermatadorbettempobetasyabahisonwin betinbetbooantalyagundemim.com.trcasibomonwinonwincoinbarultrabetkulisbetAğaç Feneriimajbetextrabetgiftcardmall/mygiftmatbetonwinsekabetsahabetbets10mostbetselcuksports izleotobetkralbetsekabetdinamobet