ვაქცინა მოსახლეობისთვის, რომელიც მას არ ელოდება

ჯანდაცვა

12.03.2021

კორონავირუსის პანდემიის დაწყებიდან ერთი წლის თავზე, მსოფლიოს 126-მა ქვეყანამ და ტერიტორიულმა ერთეულმა 328 მილიონ დოზაზე მეტი ვაქცინა უკვე მიიღო, - ასეთია 12 მარტის CNN-ის მონაცემები. ამ ჩამონათვალში საქართველო ჯერ არ იგულისხმება. ჩვენთან არც კორონავირუსის ვაქცინაციის კამპანია დაწყებულა. ამიტომაც საზოგადოებაში ბევრი კითხვა დაგროვდა: რომელი ვაქცინა შემოვა? როდის? სანდოა თუ არა? პირველად ვის აცრიან? და ა.შ.

Astrazeneca-ს 184 800 და Pfizer-ის 29 250 დოზა ვაქცინას საქართველო 2021 წლის თებერვალ-მაისის პერიოდში მიიღებს - ასე წერია Covax პლატფორმის ვაქცინის განაწილების პირველი რაუნდის დოკუმენტში. ჯანდაცვის სამინისტროს ინფორმაციით, პირველ ეტაპზე, სამედიცინო პერსონალის ნაწილი აიცრება. დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის ხელმძღვანელი იმედოვნებს, რომ ვაქცინაცია აპრილიდან დაიწყება.

„22 მარტის კვირაში უნდა შემოვიდეს 29 250 დოზა „ფაიზერის“ ვაქცინა და იმით უნდა აიცრას 14 000 ადამიანი. აღნიშნული ვაქცინის პირველ ეტაპზე სრულად გაკეთება ყველასთვის არ შეიძლება იმიტომ, რომ ჩვენ გარანტირებულები უნდა ვიყოთ, რომ მეორე დოზა იგივე „ფაიზერის“ იქნება. ამიტომ, ის გაიყოფა ორად და აიცრება 14 000 სამედიცინო მუშაკი. მოგეხსენებათ, სამედიცინო მუშაკები გაცილებით ბევრი არიან, ამიტომ პირველ ეტაპზე აიცრება უპირატესად კოვიდინფიცირებულ პაციენტებთან მომუშავე პერსონალი“.

როგორია ექიმების მზაობა - ეს არავის შეუსწავლია. მედპერსონალის ნაწილი ვაქცინას ჯერ კიდევ ეჭვის თვალით უყურებს. მათ შორისაა სტომატოლოგი არტურ აშიკიანი. ექიმი მიიჩნევს, რომ ვაქცინა 100%-ით სანდო ვერ იქნება.

Current Time 0:00

Duration Time 0:00

Loaded: 0%

Progress: 0%

Stream TypeLIVE

Remaining Time -0:00

გამოცემა Bloomberg -ის ბოლო მონაცემებით, მსოფლიოში კორონავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინაცია 334 მილიონზე მეტ ადამიანს ჩაუტარდა. იმისთვის, რომ პროცესი წარმატებული იყოს, საჭიროა ქვეყნის მოსახლეობის, მინიმუმ, 60% აიცრას. ახალციხეში მოსახლეობას ვკითხეთ, დათანხმდებიან თუ არა ინექციის გაკეთებას. ადგილობრივების ნაწილი ამბობს, რომ ბაზარზე არსებული ვაქცინების გვერდითი მოვლენები სრულფასოვნად შესწავლილი არ არის, რაც მათ ნდობას ამცირებს. ნაწილი კი მიიჩნევს, რომ ვაქცინაცია პანდემიისგან თავის დაღწევის ერთადერთი გამოსავალია და შესაბამისად, თანახმაა.

Current Time 0:00

Duration Time 0:00

Loaded: 0%

Progress: 0%

Stream TypeLIVE

Remaining Time -0:00

ვაქცინაციის შესახებ გაცილებით ნაკლებია ინფორმაცია სამცხე-ჯავახეთის ეთნიკურად სომეხი მოქალაქეებით დასახლებულ სოფლებში. ადგილობრივების დიდი ნაწილი ამბობს, რომ ნებაყოფლობით არ აიცრება. ამის მიზეზი კი მოსახლეობაში ვაქცინის შესახებ გავრცელებული მწირი და ხშირ შემთხვევაში, არაზუსტი ინფორმაციაა. მათი ინფორმაციის ძირითადი წყარო რუსული და სომხური მედიასაშუალებებია. იქ კი ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ აღიარებულ ვაქცინებზე ბევრს არაფერს ამბობენ.

„პენსიონერების დახოცვა უნდათ“, „ჩიპებს ჩაგვიდგამენ“, „კორონავირუსი არ არსებობს“ - გვითხრეს ახალციხის სოფელ აბათხევში, წინუბანსა და ორალში.

აცრების მიმართ მოქალაქეების დამოკიდებულება ჩანს „ეროვნულ-დემოკრატიული ინსტიტუტის“ (NDI) დაკვეთით ჩატარებულ კვლევაშიც. საქართველოში კორონავირუსის საწინააღმდეგო ვაქცინა რომ არსებობდეს, საქართველოს მოსახლეობისა 46% არ აიცრებოდა - წერია დასკვნაში. კვლევის თანახმად, მოქალაქეთა 38 % ამბობს, რომ აიცრება, 15 % კი პასუხისგან თავს იკავებს. კვლევა NDI-ის დაკვეთით CRRC-საქართველომ ჩაატარა. სატელეფონო გამოკითხვის მეთოდით ჯამში, 1 550 დასრულებული ინტერვიუ ჩაიწერა.

არადა, პანდემიის დასრულების ერთადერთი გზა ვაქცინაციაა - ამბობს ექიმი-ინფექციონისტი ქეთევან ჯინჭველაძე. მისი თქმით, კაცობრიობამ ვაქცინის მეშვეობით შავი ჭირი, ყვავილი და ბევრი სხვა დაავადება დაამარცხა. ამიტომაც კორონავირუსის ერთადერთი გამოსავალი - ვაქცინაციაა.

“მოსახლეობის ინფორმირებულობაა საჭირო, რომ ვაქცინაცია სიკეთის მომტანი და სანდოა. ეპიდემიოლოგიური თვალსაზრისით, თუ ვაქცინაციამ არ მოიცვა გარკვეული პროცენტი მოსახლეობისა, ვაქცინის გაკეთებას ერთეულ შემთხვევაში არავითარი მნიშვნელობა არ ექნება“, - ამბობს ინფექციონისტი ქეთევან ჯინჭველაძე.

ვაქცინაციის წარმატებით განხორციელებას რომ სწორად წარმართული საინფორმაციო კამპანია განაპირობებს, ამაზე ექიმი თეა ბერულავაც საუბრობს, რომელიც ამჟამად გერმანიაში მუშაობს.

“მე ვერ ვხედავ მოსახლეობის მზადყოფნას და ვერც საჭირო კომუნიკაციას. ვაქცინაციის გარეშე პანდემიას ვერ გავუმკლავდებით. შესაბამისად, მოგვიწევს ლოკდაუნებსა და შეზღუდვებში ცხოვრება. რამდენ ხანს გავატანთ ასე, არ ვიცი“.

საინფორმაციო კამპანია ვაქცინაციამდე გაცილებით ადრე უნდა დაიწყოს - ამბობენ სპეციალისტები. ქვეყნების დიდ ნაწილში ის დეკემბერში დაიწყო.

მოქალაქეების განწყობა რომ უნდა შეიცვალოს, ამაზე დაავადებათა კონტროლის ეროვნული ცენტრის ხელმძღვანელმაც ისაუბრა. ამირან გამყრელიძის თქმით, მთავრობას ამ მიმართულებით ბევრი სამუშაო აქვს, მათ შორის რეგიონის ხელისუფლებასაც. სახელმწიფო რწმუნებული სამცხე-ჯავახეთის მხარეში ბესიკ ამირანაშვილი ამბობს, რომ საინფორმაციო კამპანიაში ადგილობრივი თვითმმართველობებიც აქტიურად ჩაერთვებიან.

„ცუდია, რომ გვიან ვიწყებთ ვაქცინაციას, თუმცა ამას დადებითიც აქვს. გამოცდილება გვექნება და შესაბამისად, მოქალაქეებს შესაძლებლობა მიეცემათ, რომ გააცნობიერონ, რამდენად სასარგებლოა ვაქცინაცია. ჩვენ ძალ-ღონეს არ დავზოგავთ, რომ მაქსიმალურად მეტი ინფორმაცია მივაწოდოთ ვაქცინაციის სარგებლის შესახებ“. როგორ წარმართავს ადგილობრივი ხელისუფლება საინფორმაციო კამპანიის, სამხარეო ადმინისტრაციაში ჯერ არ დაუგეგმავთ.

აცრის პროცესის წარმატებით წარმართვაში მოსახლეობის ინფორმირებულობას რომ გადამწყვეტი როლი აქვს, იმუნიზაციისა და ვაქციონოლოგიის ასოციაციის დამფუძნებელი ალექსანდრე ასათიანიც ადასტურებს. მოსახლეობამ უნდა იცოდეს რა როგორ მუშაობს, რის ხარჯზე შეიკვეცა ვაქცინაზე მუშაობის პერიოდი და რომ პრიორიტეტი ამ საქმეში - უსაფრთხოებაა. ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მიერ ვაქცინის ავტორიზაცია ნიშნავს, რომ ის ყველა მოთხოვნილ კრიტერიუმს აკმაყოფილებს.

"mRNA - ეს არის ახალი ტიპის ვაქცინა, თუმცა ამ მეთოდებს ძალიან დიდი ხანია იყენებენ. საკმაოდ დახვეწილი მეთოდია, რამაც ხელი შეუწყო, რომ სწრაფად შეექმნათ კორონავირუსის ვაქცინა. ხშირად ჩნდება კითხვა, რომ მოკლე დროში იქმნება ვაქცინები და რამდენად სანდოა? უსაფრთხოა თუ არა? უნდა გავითვალისწინოთ, რომ დაჩქარება არ მომხდარა უსაფრთხოების ხარჯზე. აქ იყო ბევრი სხვა ფაქტორი, ფორმალური მხარე, მაგალითად დაფინანსება, ლიცენზიის სხვადასხვა ეტაპები, ამ ყველაფრის შემოკლება მოხდა. ვაქცინა დამტკიცებამდე სამ ეტაპს გადის. თავდაპირველად არის პროკლინიკური ეტაპი, როცა ექსპერიმენტებს ცხოველებზე ატარებენ. შემდეგი კლინიკური ნაწილია, როცა ჯანმრთელ ადამიანებზე ამოწმებენ. შემდეგ ოპტიმალური დოზის განსაზღვრა ხდება“.

ალექსანდრე ასათიანი ასევე გვიხსნის, როგორ მუშაობს კორონავირუსის ვაქცინა, რატომ არის ის უსაფრთხო და რატომ ვერ შეცვლის ადამიანის დნმ-ს.

„ფაიზერი“ და „მოდერნა“ ორგანიზმს აწვდის ინსტრუქციას, როგორ გაუმკლავდეს ინფექციას. ვირუსს გარედან აქვს „სპაიკ პროტეინი“, ეს არის ცილა, რითაც ვირუსი ჩვენს უჯრედებს ემაგრება. თუ ვერ მიემაგრა, უჯრედში ვერ შეაღწევს და დაინფიცირებაც ვერ მოხდება. ეს ვაქცინები ებრძვიან „სპაიკ პროტეინს“ და მის განეიტრალებას ახერხებენ“.

ამ და სხვა ინფორმაციამ, რომელსაც სპეციალისტები მოსახლეობას აწვდიან, უნდა გაანეიტრალოს ის მითები, რისიც ხალხს სჯერა. ხშირად ასეთებს მრევლი მოძღვრისგანაც ისმენს. სწორედ ამიტომ, მოსახლეობა ინტერესით ელოდა სინოდის სხდომის გადაწყვეტილებას. 12 თებერვლის განჩინებაში წერია, რომ ვაქცინაციის პოპულარიზაციაში სასულიერო პირები მონაწილეობას არ მიიღებენ.

"საქართველოს ეკლესია დიდად აფასებს იმ სიკეთეს, რაც ზოგადად მედიცინას მოაქვს ადამიანების ჯანმრთელობის დაცვისთვის, თუმცა პასუხისმგებლობას ვერ აიღებს ვაქცინაციის პროპაგანდასთან მიმართებაში, რადგან ეს ჯანდაცვის მუშაკთა კომპეტენცია და პასუხისმგებლობაა".

„ვაქცინაცია მეცნიერების უდიდესი მონაპოვარია“, - განაცხადა ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის მიტროპოლიტმა, სანამ სინოდი გადაწყვეტილებას მიიღებდა. მეუფე თეოდორემ აღნიშნა, რომ მოქალაქეებს არჩევანის საშუალება უნდა ჰქონდეთ.

„ვაქცინაცია შველაა ადამიანის და მეცნიერების უდიდესი მონაპოვარია. ჩვენ გვაქვს მაგალითები, როცა მსოფლიოში სხვადასხვა პანდემია ვაქცინის საშუალებით დამარცხდა. რაც შეეხება კორონავირუსის პანდემიას, ჩემი პირადი მოსაზრებაა, რომ ის უნდა იყოს ნებაყოფლობითი და საზოგადოება მეტად ინფორმირებული".

ვაქცინაციის დაწყების თარიღს სკეპტიკურად უყურებენ ჯანდაცვის ექსპერტები. ვატო სურგულაძე არ გამორიცხავს, რომ საქართველომ კორონავირუსზე მოსახლეობის სრულყოფილი აცრა 2022 წლის ზაფხულამდე ვერ შეძლოს.

„ამბობენ, მარტში მივიღებთ 180 ათასიდან 300 ათასამდე რაოდენობის ვაქცინასო. 180 000 სხვა რიცხვია და 300 000 სხვა. ვერ შევაფასებ მათ მუშაობას, სანამ არ დავინახავ, როგორ ტარდება ვაქცინაცია. ვაქცინაცია მხოლოდ ვაქცინების მიღება არ არის, აქ არის გადამზადება, ლოჯისტიკა, მიწოდება, ანგარიშგება, გართულებებთან მუშაობა“.

სპეციალისტებს აქვთ მოლოდინი, რომ ვირუსის ევოლუციას და ახალი შტამების წარმოქმნას ვაქცინაცია ხელს შეუშლის. ამის გამო, ექსპერტები ამბობენ, რომ პროცესი დროულად უნდა დაიწყოს. არსებულ ვაქცინებს კი ჯერჯერობით აქვთ უნარი გაუმკლავდნენ დღეს გავრცელებულ სხვადასხვა შტამს.

Worldometer-ის სტატისტიკით, 12 მარტის მდგომარეობით, მსოფლიოში კორონავირუსით ინფიცირების 119,169,774 შემთხვევაა დაფიქსირებული, აქედან 2,642,994 პირი გარდაიცვალა.