- Error
Մշակույթ
Տարբերվող Ամանորյա ավանդույթներ Մեսխեթում
Սամցխե-Ջավախքում մուսուլման մեսխերի, հայերի, վրացիների և հույների Ամանօրյա ավանդույթները դարերի ընթացքում այնքան են միացել, որ հաճախ շփոթում են, որ սովորույթը որ ազգությանն է պատկանում:
Չնայած սրան, հարավային Վրաստանում ցանկացած էթնոս պահպանել է գոնե մի ավանդույթ, որը մնացածներից տարբերվում է:
Հայրենադարձված մեսխերը պատմական հայրենիք վերադարձել են շրջանի Ամանօրյա ավանդույթներով, որը Սամցխե- Ջավախքում դեռ տարիներ առաջ են մոռացել: Հարավային Վրաստան վերադարձողները ասում են, որ նման ծեսեր կատարվել են միայն Միջին Ասիայում:
Երկու տասնամյակ տարի առաջ Վրաստան վերադարձած Խուցիշվիլիների ընտանիքում տոնածառն են զարդարում: Մահմեդական մեսխեթցիների սեղանին ալկոհոլային խմիչք չեք կարող գտնել: Փոխարենը նրանք հյուրերին հյուրընկալում են քաղցր հյութով: Ամանորյա սեղանին վրացական ուտեստներից բացի «ուզբեկական փլաֆ» ունեն: Նրանց ամանորյա ավանդույթները հիմնականում կապված են ընտանիքում հաջողության հետ:
« Տատիկ-պապիկներից եմ լսել, որ Փոքր Ասիայ տեղափոխված մահմեդական մեսխ վրացիները տեղացիներից տարբերվող ավանդույթներ ունեին: Օրինակ, Գորգրի վրա եգիպտացորեն լցնելը: Սա ընտանիքում լիության նշան է»,- պատմում է Զաիդա Խուցիշվիլին:
Խոսակցությանը միանում է Զաիդաի ավագ քույրը՛ Աիդան և ևս մեկ հին ավանդույթ է մեջբերում:
« Տեղահանված մեսխերը Նոր Տարվա գիշերը տներում ներս էին բերում հորթ կամ այծ: Սա նույնպես լիության նշան է, որ ընտանիքում ընդլայնում լինի»,- ավելացնում է Աիդա Խուցիշվիլին:
Մանջալելուա - Ախալցիխեում ապրող հայ բնակչության համար Ամանորը առանց այս արարողության երբեք չի սկսվում: Դեկտեմբերի 31-ին երեխաները վազվզում են փողոցներում , բղավում և թակում են բոլոր դռները: Տանտերը նրանց միրգ եւ քաղցրավենիք պետք է բաժանի:
« Մանջալելուա բառը նշանակում է, որ աղաչում ենք Աստծուն, և ողորմություն խնդրում: Դեկտեմբերը այն ամիսն է, երբ յուրաքանչյուր ընտանիք ունի իր բերքը: Դրա համար էլ ով ինչ հնարավորություն ունի պետք է տա ուրիշներին»,- ասում է Թինա Հակոբյանը և նվերներ բաժանում մոտ 10 երեխաների:
Խոզի միս, 3 տեսակի- կաղամբի, խաղողի և պասուս տոլմա, սուջուխ և բաստուրմա, հայկական կոնյակ- հայկական տոնական սեղանը զարդարել առանց նշված ուտեստների անհնար է: Եւս մեկ ավանդույթ է հանդիսանում մինչև ամանօրը սուջուխի պատրաստումը, որը Նախատոնական պատրաստություններից ամենաերկարատևն է համարվում:
Հրեական աշխարհում 5779 թվականն է: Նոր Տարին, այսինքն Ռոշ Պաշանա-ն Ախալցիխեում հրեաները Սեպտեմբերի 10-ին նշեցին: Չնայած սրան, Ամանօրը նշում են նաև հունվարի 1-ին: Եթե այս օրերին լինեք նրանց տներում, տոնական սեղաններին աղ փնտրել չսկսեք անգամ: Փոխարենը, անպատճառ պետք է համտեսեք նուռն ու մեղրը, որպես երկար կյանքի և անուշության խորհրդանիշ:
Շանտոբա- այսինքն քաղցր տարի, այսպես են շնորհավորում Գալիք Նոր Տարին մեսխերը Ախալցիխեի հրեաներին:
« Երբ հրեական Նոր Տարին է գալիս, անպայման է գնալ Սինագոգա:Մոմ վառել և պատարագին ներկա լինելը նույնպես: Ով որ գիտի երբ է մեր Նոր Տարին, գալիս են և շնորհավորում: Հունվարի մեկին մենք ենք գնում և շնորհավորում»,- ասում է հույն բբնակչության ղեկավար Սիմոն Լեվիշվիլին:
«Այսպիսի քաղցրությամբ ծերացեք»- այս արտահայտությամբ սկսվում է նոր տարին Կվինցխաձեների մոտ: Սպիտակ «չոխա» հագնված տան ավագը բոլորին կերակրում է մեղրով, որը ամբողջ տարին քաղցրությամբ անցկացնելու խորհրդանիշն է, Տեղական մեսխերը նոր տարվա համար պատրաստում են ավանդական ուտեստներ եւ կատարում են հնագույն ամանորյա ծեսերը:
« Նախկինում ցանկալի էր, ընտանիքում, Նոր Տարվա գիշերը տարպապիկը և թոռնիկը միասին մտնեին տուն: Պապիկը անցյալն է, թոռնիկը հետնորդը, ապագան»,- հին մեսխական ավանդույթները հիշում է Վասիլ Կվինցխաձեն:
Չնայած տարբեր կրոնական համոզմունքներին, էթնիկ ծագումներին եւ ավանդույթներին, Սամցխե-Ջավախքում բնակվող բոլոր քաղաքացիների համար նոր- 2019 թվականը սվելի լավ կյանքի եւ երազանքների իրականացման հետ է կապվում:
Չնայած սրան, հարավային Վրաստանում ցանկացած էթնոս պահպանել է գոնե մի ավանդույթ, որը մնացածներից տարբերվում է:
Հայրենադարձված մեսխերը պատմական հայրենիք վերադարձել են շրջանի Ամանօրյա ավանդույթներով, որը Սամցխե- Ջավախքում դեռ տարիներ առաջ են մոռացել: Հարավային Վրաստան վերադարձողները ասում են, որ նման ծեսեր կատարվել են միայն Միջին Ասիայում:
Երկու տասնամյակ տարի առաջ Վրաստան վերադարձած Խուցիշվիլիների ընտանիքում տոնածառն են զարդարում: Մահմեդական մեսխեթցիների սեղանին ալկոհոլային խմիչք չեք կարող գտնել: Փոխարենը նրանք հյուրերին հյուրընկալում են քաղցր հյութով: Ամանորյա սեղանին վրացական ուտեստներից բացի «ուզբեկական փլաֆ» ունեն: Նրանց ամանորյա ավանդույթները հիմնականում կապված են ընտանիքում հաջողության հետ:
« Տատիկ-պապիկներից եմ լսել, որ Փոքր Ասիայ տեղափոխված մահմեդական մեսխ վրացիները տեղացիներից տարբերվող ավանդույթներ ունեին: Օրինակ, Գորգրի վրա եգիպտացորեն լցնելը: Սա ընտանիքում լիության նշան է»,- պատմում է Զաիդա Խուցիշվիլին:
Խոսակցությանը միանում է Զաիդաի ավագ քույրը՛ Աիդան և ևս մեկ հին ավանդույթ է մեջբերում:
« Տեղահանված մեսխերը Նոր Տարվա գիշերը տներում ներս էին բերում հորթ կամ այծ: Սա նույնպես լիության նշան է, որ ընտանիքում ընդլայնում լինի»,- ավելացնում է Աիդա Խուցիշվիլին:
Մանջալելուա - Ախալցիխեում ապրող հայ բնակչության համար Ամանորը առանց այս արարողության երբեք չի սկսվում: Դեկտեմբերի 31-ին երեխաները վազվզում են փողոցներում , բղավում և թակում են բոլոր դռները: Տանտերը նրանց միրգ եւ քաղցրավենիք պետք է բաժանի:
« Մանջալելուա բառը նշանակում է, որ աղաչում ենք Աստծուն, և ողորմություն խնդրում: Դեկտեմբերը այն ամիսն է, երբ յուրաքանչյուր ընտանիք ունի իր բերքը: Դրա համար էլ ով ինչ հնարավորություն ունի պետք է տա ուրիշներին»,- ասում է Թինա Հակոբյանը և նվերներ բաժանում մոտ 10 երեխաների:
Խոզի միս, 3 տեսակի- կաղամբի, խաղողի և պասուս տոլմա, սուջուխ և բաստուրմա, հայկական կոնյակ- հայկական տոնական սեղանը զարդարել առանց նշված ուտեստների անհնար է: Եւս մեկ ավանդույթ է հանդիսանում մինչև ամանօրը սուջուխի պատրաստումը, որը Նախատոնական պատրաստություններից ամենաերկարատևն է համարվում:
Հրեական աշխարհում 5779 թվականն է: Նոր Տարին, այսինքն Ռոշ Պաշանա-ն Ախալցիխեում հրեաները Սեպտեմբերի 10-ին նշեցին: Չնայած սրան, Ամանօրը նշում են նաև հունվարի 1-ին: Եթե այս օրերին լինեք նրանց տներում, տոնական սեղաններին աղ փնտրել չսկսեք անգամ: Փոխարենը, անպատճառ պետք է համտեսեք նուռն ու մեղրը, որպես երկար կյանքի և անուշության խորհրդանիշ:
Շանտոբա- այսինքն քաղցր տարի, այսպես են շնորհավորում Գալիք Նոր Տարին մեսխերը Ախալցիխեի հրեաներին:
« Երբ հրեական Նոր Տարին է գալիս, անպայման է գնալ Սինագոգա:Մոմ վառել և պատարագին ներկա լինելը նույնպես: Ով որ գիտի երբ է մեր Նոր Տարին, գալիս են և շնորհավորում: Հունվարի մեկին մենք ենք գնում և շնորհավորում»,- ասում է հույն բբնակչության ղեկավար Սիմոն Լեվիշվիլին:
«Այսպիսի քաղցրությամբ ծերացեք»- այս արտահայտությամբ սկսվում է նոր տարին Կվինցխաձեների մոտ: Սպիտակ «չոխա» հագնված տան ավագը բոլորին կերակրում է մեղրով, որը ամբողջ տարին քաղցրությամբ անցկացնելու խորհրդանիշն է, Տեղական մեսխերը նոր տարվա համար պատրաստում են ավանդական ուտեստներ եւ կատարում են հնագույն ամանորյա ծեսերը:
« Նախկինում ցանկալի էր, ընտանիքում, Նոր Տարվա գիշերը տարպապիկը և թոռնիկը միասին մտնեին տուն: Պապիկը անցյալն է, թոռնիկը հետնորդը, ապագան»,- հին մեսխական ավանդույթները հիշում է Վասիլ Կվինցխաձեն:
Չնայած տարբեր կրոնական համոզմունքներին, էթնիկ ծագումներին եւ ավանդույթներին, Սամցխե-Ջավախքում բնակվող բոլոր քաղաքացիների համար նոր- 2019 թվականը սվելի լավ կյանքի եւ երազանքների իրականացման հետ է կապվում:
ამავე კატეგორიაში
კვირის პოპულარული
ამინდის პროგნოზი
აბრეშუმის გზა
ხალხის აზრით
პარტნიორი მედიასაშუალებების მასალები
ამინდი
ახალციხე
9
°C
ახალქალაქი
7
°C
ასპინძა
7
°C
ადიგენი
15
°C
ბორჯომი
10
°C
თბილისი
16
°C
აბასთუმანი
6
°C
ბაკურიანი
5
°C
ნინოწმინდა
7
°C
ვალუტა
AMD
1000
7.1187
EUR
1
3.1202
RUB
100
3.4423
TRY
1
0.0696
USD
1
2.7315
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
