სამცხე-ჯავახეთს ბრუცელოზი უტევს - რატომ ვერ ახერხებს სახელმწიფო დაავადების გავრცელების შეჩერებას

დოკუმენტური ფილმი

07.06.2023

სამცხე-ჯავახეთში პირუტყვის დაავადება ბრუცელოზია გავრცელებული. ინფექცია საქონლის შემდეგ, უკვე ადამიანებს აღმოაჩნდათ, ინფიცირებულთა შორის ბავშვებიც არიან. ასპინძის სოფელ საყუდაბელში გლეხები იძულებულნი გახდნენ შემოსავლის ერთადერთ წყაროს დამშვიდობებოდნენ და გაეყიდათ როგორც დაავადებული, ისე ჯანმრთელი პირუტყვი, თუმცა მეზობელი სოფლები ვერც ამან გადაარჩინა, დაავადება სულ უფრო ვრცელდება. მოსახლეობა დახმარებას და ყურადღებას ითხოვს. სურსათის ეროვნულმა სამსახურმა სოფელში არსებული სიტუაციის შესახებ ჯერ კიდევ ორი თვის წინ იცოდა, თუმცა ინფექციის გავრცელების თავიდან აცილება მაინც ვერ მოხერხდა.

ამბარცუმ ბაბოიანის 11 წლის შვილს ლუგარის ლაბორატორიამ ბრუცელოზის დიაგნოზი ერთთვიანი, უშედეგო მკურნალობის შემდეგ დაუსვა. ეჭვი ბრუცელოზზე უცხოელ ექიმებს გაუჩნდათ, რომლებიც ოჯახმა მკურნალობის პროცესში დისტანციურად მალევე ჩართო. ბავშვს ხანგრძლივი და ძვირადღირებული მკურნალობა სჭირდება. ბაბოიანი შესაბამის უწყებებს ხორცისა და რძის ნაწარმის მეტი კონტროლისა და მოსახლეობის დროული ინფორმირებისკენ მოუწოდებს.

„25 აპრილიდან დაეწყო სიცხეები. ყოველ დღე 40 გრადუსამდე ჰქონდა. შემდეგ დაეწყო სახსრების ტკივილი. ახალციხის კლინიკაში მივიყვანეთ, გვითხრეს, რომ ვირუსია და სახლში გამოგვიშვეს. რამდენიმე დღეში თბილისში წავედით, ყველა ანალიზი აუღეს და იქაც გვითხრეს, რომ სეზონური ვირუსია და უკან გამოგვიშვეს. ბავშვი ცუდად იყო, რამდენიმე დღეში ისევ წავედით თბილისში და ორი კვირა დააწვინეს კლინიკაში. ძლიერი ანტიბიოტიკებით მკურნალობდნენ. ბავშვი უკეთესად არ ხდებოდა, ვეღარ დადიოდა. უცხოელი ექიმები ჩავრთე, იმათმა იეჭვეს, რომ შეიძლება ბრუცელოზი ყოფილიყო. ინფექციონისტის მეთვალყურეობის ქვეშ არის, სამი თვე მკურნალობა სჭირდება. შესაბამისმა სამსახურებმა ყურადღება უნდა მიაქციონ ამ საკითხს, გლეხს სახელმწიფომაც ხელი უნდა შეუწყოს“, - ამბობს ამბარცუმ ბაბოიანი.

პაციენტის მამა ფიქრობს, რომ მისი შვილი ინფექციური დაავადებით ყველისგან დაინფიცირდა, რომელიც ახალციხის ცენტრალურ ბაზარში, გლეხისგან შეიძინა. სავაჭრო ობიექტში ფერმერების მიერ შეტანილი პროდუქტი რომ ვერ კონტროლდება, ამას ბაზრის დირექტორიც ადასტურებს. ვახტანგ ქართველიშვილი ამბობს, რომ გლეხს ბაზარში შესვლას ვერ აუკრძალავს, რძის პროდუქტების ლაბორატორიულ კვლევას რამდენიმე დღე სჭირდება და ამ საშუალებას ძირითადად, არ იყენებენ, ამ საკითხს არც კანონი არეგულირებს. დირექტორი ფიქრობს, რომ იმ სოფლიდან, სადაც დაავადებაა გავრცელებული, ფერმერებმა პროდუქტი არ უნდა გაყიდონ და ამის კონტროლი შესაბამისმა ორგანოებმა უნდა უზრუნველყონ.

„ყველის გაკონტროლება, რომელიც გლეხს ბაზარში შემოაქვს, ფიზიკურად ძალიან ძნელია. სულ რომ შემოწმება გინდოდეს, ლაბორატორია ხუთი დღის შემდეგ იძლევა პასუხს, თან დიდ ხარჯებთან არის დაკავშირებული. მე ვიცი, რომ ბრუცელოზი ასპინძაში ოთხი თვეა გავრცელებულია, სურსათის ეროვნული სააგენტო მუშაობს ძალიან მკაცრად, მაგრამ როგორც ჩანს რომელიღაცა მწარმოებელმა არაკეთილსინდისიერად იმოქმედა და დაავადდა ხალხი. სოფელში, ადგილზევე უნდა მოხდეს საქონლის დაკვლა. უნდა გაკონტროლდეს, რომ სოფლიდან არ გამოიტანონ რძის ნაწარმი გასაყიდად“, - ამბობს ახალციხის ცენტრალური ბაზრის დირექტორი ვახტანგ ქართველიშვილი.

„გაფრთხილებულები ვართ, რომ საყუდაბელში ბრუცელოზია, ამიტომ ასპინძელი გლეხებისგან ყველი არ ავიღოთ. ჩვენ ახალციხის სოფლებიდან ვყიდულობთ. ხორცი და ყველია საშიში“, - გვითხრა მზია წალდაძემ, რომელიც რძის ნაწარმს ფერმერებისგან ყიდულობს და შემდეგ ახალციხის ბაზარში ყიდის.

რძის ნაწარმის დახლი ახალციხის ცენტრალურ ბაზარში

ასპინძის სოფელ საყუდაბელში ბრუცელოზი რამდენიმე თვის წინ გავრცელდა. ადგილობრივები ამბობენ, რომ პირუტყვზე დაავადების სიმპტომების შემჩნევისთანავე სურსათის უვნებლობის სააგენტოს აცნობეს. უწყების ცნობით, სოფელში საქონლის კვლევა ვეტერინარებმა მარტში დაიწყეს, თუმცა პრევენცია ვერ მოხერხდა და დაავადება მაინც გავრცელდა. ბრუცელოზი არა მხოლოდ საქონელს, არამედ ადამიანებსაც აღმოაჩნდათ.

დაავადება აღმოაჩნდა 72 წლის მედიკო ბერიძის შვილს. პენსიონერი ქალი ამბობს, რომ გამოჯანმრთელების შემდეგ კიდევ სამი წელი მოუწევს ექიმთან კონსულტაციაზე სიარული და მდგომარეობის გადამოწმება.

„ხან ვის მივმართეთ და ხან ვის, კაციშვილმა ყურადღება არ მოგვაქცია. როცა ხალხს გადაედო, მაშინ მოვიდნენ. შეგვპირდნენ, ბოსლებს შეგიწამლავთო, მაგრამ ეგენიც არ ჩანან. ახლა რა უნდა მოვითხოვოთ სახელმწიფოსგან? ცხრა ძროხა და ორი ხბო გავყიდე და ამინაზღაურებენ? სხვა შემოსავალი არ გვაქვს, სარწყავი წყალიც არ არის, რომ ბოსტნეული მაინც მოვიყვანოთ და გავყიდოთ“.

გლეხებმა მათთვის რთული გადაწყვეტილება მიიღეს და უმართავი პროცესის შეჩერება პირუტყვის გაყიდვით სცადეს. სასაკლაო ბრუცელოზიანი პირუტყვის სანაცვლოდ ფერმერს 300-500 ლარს - თვითღირებულებაზე ხუთჯერ ნაკლებს სთავაზობს. დაავადებული პირუტყვის ხორცი საკვებად ვარგისია, თუ მომხმარებელი მას თერმულად დაამუშავებს. თუმცა, ფერმერებმა დაავადების გავრცელების თავიდან ასაცილებლად ჯანმრთელი პირუტყვიც გაყიდეს და როგორც თავად ამბობენ ერთადერთი შემოსავლის გარეშე დარჩნენ. ახლა ხელისუფლებისგან ყურადღებას და მხარდაჭერას ითხოვენ.

მაღალი ტემპერატურა, სისუსტე, სახსრების ტკივილი - ეს ბრუცელოზის სიმპტომებია. როცა ერთი და იგივე ჩივილი სოფელ საყუდაბელში რამდენიმე ადამიანს დაუფიქსირდა, მოსახლეობის მოთხოვნით, ყველა მცხოვრებს სინჯი აუღეს, 80-ზე მეტი გამოკვლეულიდან 12 პირს ბრუცელოზი დაუდასტურდა. მათი ნაწილი კლინიკაში მკურნალობს, ნაწილი კი სახლში. ბრუცელოზი ადამიანიდან ადამიანს არ გადაეცემა, დაინფიცირება თერმულად დაუმუშავებელი ხორცის ან რძის ნაწარმის მიღებით არის შესაძლებელი. ინფიცირებულებს რამდენიმეთვიანი მკურნალობის კურსი სჭირდებათ.

“ბრუცელოზის მკურნალობა ერთიდან ექვს თვემდეა, გააჩნია როგორი სიმძიმისაა პაციენტი. საყუდაბელის 12 შემთხვევა ახალი დაწყებულია და მეტ-ნაკლებად მსუბუქად მიმდინარეა. როცა გლეხს ჰყავს ბრუცელოზიანი პირუტყვი, ვთავაზობთ როგორ მოიქცეს, როგორ მართოს. რომ არ უნდა გამოიყენოს საკვებად არაპასტერიზებული რძის პროდუქტი - ყველი, ნაღები და კარაქი“, - ამბობს ასპინძის საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ცენტრის ხელმძღვანელი მზია პაპაშვილი.

ბრუცელოზზე ვაქცინაცია უფასოა, მას სახელმწიფო პროგრამა აფინანსებს, პირუტყვის აცრა ნებაყოფლობითია. სურსათის ეროვნული სააგენტოს ინფორმაციით, ბრუცელოზზე ყოველწლიურად საქართველოში 250 000-მდე სული პირუტყვი იცრება. ჩნდება კითხვა - თუ ასპინძაში საქონელი აცრეს, როგორ დაავადდა ასობით პირუტყვი. უწყებაში კომენტარს არ აკეთებენ და გვირჩევენ, რომ სპეციალისტების მოკვლევის დასრულებას დაველოდოთ.

„საყუდაბელში მარტის ბოლოდან გვაქვს გამოვლინება. აღრიცხულია 27 შემთხვევა. დღეის მდგომარეობით, დაინფიცირებული საქონლის უმეტესობა დაკლულია ცხოველთა სასაკლაოზე ვეტერინარული ზედამხედველობის ქვეშ. ვაკონტროლებთ, რომ აუცილებლად დაიკლას“, - ამბობს ლია ბექაური, სურსათის ეროვნული სააგენტოს სამცხე-ჯავახეთის რეგიონული სამმართველოს უფროსი, რომელსაც საყუდაბელში მუშაობის დროს შევხვდით და მცირე დროით გასაუბრება შევძელით.

ვეტერინარებმა მუშაობა ასპინძის სოფელ ორგორაშიც დაიწყეს. ლია ბექაურის ინფორმაციით, ბრუცელოზი აქ 15 სულ ძროხას და სამ სულ ცხვარს დაუდასტურდა. სპეციალისტები გავრცელების მიზეზს ამ დრომდე ვერ ადგენენ და ამბობენ, რომ წყაროს დასადგენად ჯერ კიდევ მუშაობენ.

„ბრუცელოზი არის ქრონიკული დაავადება, შეიძლება კიდევ იყოს გამოვლინებები. ეს 27 სული არ არის მცირე რაოდენობა. ამ დაავადებასთან ბრძოლა არ არის იოლი, საკმაოდ რთულია. ამ სიტუაციას კიდევ ვსწავლობთ, ვხვდებით მოსახლეობას, უნდა გამოვკითხოთ, კვლევა ჩავატაროთ, განვსაზღვროთ როგორ მოვიქცეთ და შემდგომი ნაბიჯები რა გადავდგათ“, - თქვა ლია ბექაურმა.

დაავადება დაფიქსირდა სოფელ ზველშიც, სადაც ვეტერინარებმა ჯერ მხოლოდ პირუტყვის ნახევარი გატესტეს. ბრუცელოზი 10-მდე სულს დაუდასტურდა.
„50 სულამდე პირუტყვს აუღეს ანალიზი. რამდენიმეს დაუდასტურდა, რომლებსაც აღმოაჩნდათ იმას გავყიდით. დღესაც მუშაობენ ვეტერინარები, ამ დღეებში დასრულდება მთელ სოფელში. სავარაუდოდ, საყუდაბელიდან გადმოვიდა დაავადება ჩვენთან. რძეს და ახალ ყველს არ ვჭამთ, ვერიდებით. ველოდებით ანალიზის პასუხებს“, - გვითხრა სოფელ ზველში ზვიად ინასარიძემ.

შექმნილი მდგომარეობის გამო, საქართველოს ბიზნეს განვითარების ცენტრ „კავკასიას“ ტექნიკური ჯგუფი და სამცხე-ჯავახეთის ფერმერთა ასოციაცია "ერთობა" ფერმერებს მოუწოდებს, რომ მათი უსაფრთხოებისთვის პირუტყვი ბრუცელოზზე გამოიკვლიონ. რძის და ხორცის პროდუქტების მომხმარებლებს კი ურჩევენ, რომ არ შეიძინონ პროდუქტი, თუ მის უვნებლობაში დარწმუნებული არ არიან. ვეტერინარი შოთა ყულჯანიშვილი ამბობს, რომ ერთი სულის გამოკვლევა ფერმერს საშუალოდ, 12 ლარამდე დაუჯდება. მისი თქმით, ასპინძაში შექმნილი სიტუაციის გამო, შეშინებული ფერმერები სთხოვენ, რომ მათი პირუტყვი გამოიკვლიონ.

„ვისაც აინტერესებს კერძოდ გვაღებინებს სინჯებს. ახლა ავუღე ადიგენის სოფლებში უდეში, ხარჯამში და მოხეში, ასპინძის სოფლებში - მინაძეში, ჭობარეთსა და ანდრიაწმინდაში. არც ერთს დაუდასტურდა, მაგრამ არ არის გარანტია, რომ მთელი სოფლის დატესტვის შემთხვევაში, რომელიმეს არ ჰქონდეს. არ ხდება ბაზრის კონტროლი. როცა გლეხი პირუტყვს ჰყიდის, შეიძლება არც იცოდეს, რომ ბრუცელოზით იყოს დაავადებული. მეორე გლეხი იყიდის, წაიყვანს სახლში და გაავრცელებს მთელ სოფელში. ამას ბაზარში ვერ გამოიკვლევ, ორი-სამი დღე შეიძლება დასჭირდეს კვლევას. ფერმერები სისხლის ანალიზს ხშირად იმის გამოც არ უკეთებენ, რომ თუ დაავადება დაუდასტურდა, მეოთხედ ფასში უწევთ საქონლის ჩაბარება. მაგალითად, 3 000 ლარი რომ ღირდა ძროხა, 500 ლარში გაყიდეს საყუდაბელში“, - გვიხსნის საქართველოს ბიზნეს განვითარების ცენტრ „კავკასიას“ ახალციხის ოფისის ვეტერინარი. მისი თქმით, პირუტყვი სიცოცხლეში ერთხელ იცრება, ვაქცინირებული საქონელი კი არ ავადდება. მაშინ რა მოხდა საყუდაბელში - ვეტერინარი ამბობს, რომ შესაძლოა ვაქცინაციის პროცესი სრულყოფილად არ ჩატარდა.

„რადგან სახელმწიფო ატარებს ვაქცინაციას, შემოწმებაც სახელმწიფომ უნდა აკონტროლოს, სისხლის აღება გეგმური უნდა იყოს. თუ სოფელში არის 100 მეწველი ძროხა, უნდა გატესტონ 20 მაინც, რომ საშუალო გამოიანგარიშონ. ადრე ასე კეთდებოდა, ძველი სამსახურები რომ იყო, იმათ გეგმა ჰქონდათ რამდენი სულის ანალიზი უნდა აეღოთ. რამდენიმე წელი დასჭირდება სოფლის (საყუდაბელის) სრულად გასუფთავებას, ფერმერებიც ყურადღებით უნდა იყვნენ და სახელმწიფომაც უნდა აკონტროლოს“.

სანამ სახელმწიფო მთავარ კითხვებზე უპასუხებს - როგორ გავრცელდა დაავადება და რატომ ვერ მოხდა დროულად მისი შეჩერება - ფერმერები პირუტყვის გარეშე დარჩნენ. სოფელში არ იციან რით უნდა იცხოვრონ და როგორ გამოკვებონ ოჯახი. დაავადების გამო დაზარალებულ ოჯახებს ხელისუფლება ვერაფერს სთავაზობს.

თეგები: ბრუცელოზი / ორგორა / საყუდაბელი /

Հեղինակ:

რუსუდან გვარამაძე