განათლება
მიხეილ თარხნიშვილის არქივი საქართველოშია
საქართველოს ეკლესიის ისტორიისა და საეკლესიო ლიტერატურის ერთ-ერთი უდიდესი მკვლევარის მიხეილ თარხნიშვილის არქივი ნაპოვნია - ინფორმაციას ამის შესახებ ისტორიკოსი გიორგი კალანდია ავრცელებს.
,,დღეს ჩემთვის, როგორც ქართველი მეცნიერისათვის, ერთ-ერთი უბედნიერესი მომენტია – საქართველოს ეკლესიის ისტორიისა და საეკლესიო ლიტერატურის ერთ-ერთი უდიდესი მკვლევარის მიხეილ თარხნიშვილის არქივი საქართველოში აღმოჩნდა და მისი მიკვლევის პატივი მე მერგო!
საქმე იმაშია, რომ სულ რამდენიმე დღის წინ, საქართველოს ხელოვნების სასახლე-კულტურის ისტორიის მუზეუმში ჩემს მეგობრებთან ერთად გადმოვიტანე ქართული ისტორიოგრაფიის გამორჩეული წარმომადგენლის, სახელგანთქმული ქართველი ისტორიკოსის ჯუანშერ ვათეიშვილის არქივი.
ვერ მოვითმინე და ამ უქმეებზე არქივის პირველადი დამუშავება უკვე დავიწყე და, ჰოი, საოცრებავ… დღეს ამ კოლექციაში აღმოჩნდა სამი დიდი საქაღალდე წარწერით „მ.თარხნიშვილი“. თვალებს არ ვუჯერებდი როდესაც ამ საქაღალდეებში პირველი ხარისხოვანი დოკუმენტები ვიპოვნე. მათ შორისაა, მიხეილ თარხნიშვილის პასპორტი გაცემული 1919 წელს დემოკრატიული მთავრობის მიერ, მიმოწერა ვატიკანთან, დიპლომები და სიგელები, სტამბოლის ქართულ ეკლესიასთან დაკავშირებული უნიკალური მასალები, თარხნიშვილის ჩანაწერები, სამეცნიერო სტატიები და ასე შემდეგ…
როგორც ჩანს, ღვაწლმოსილმა ქართველმა მეცნიერმა ჯუანშერ ვათეიშვილმა ეს ძვირფასი არქივი საბჭოთა პერიოდში იტალიაში იპოვნა, გადაარჩინა და სამშობლოში მაშინ ჩამოიტანა, როცა მიხეილ თარხნიშვილის სახელი ჯერ კიდევ აკრძალული და ტაბუირებული იყო… ალბათ მეცნიერი მის შესწავლასა და გამოცემასაც გეგმავდა…
დღეს ეს უნიკალური საგანძური უკვე ჩვენს მუზეუმშია. ამ ფაქტით უზომოდ გახარებული და ბედნიერი ვარ, ეს ამბავი კიდევ ერთი დასტურია იმისა, რომ ხელოვნების სასახლე – კულტურის ისტორიის მუზეუმი ჩვენი ქვეყნის ერთ-ერთი უძლიერესი სამეცნიერო, კულტურული და საგანმანათლებლო ცენტრი ხდება” - წერს გიორგი კალანდია.
აღნიშნული ინფორმაცია განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი აღმოჩნდა ისტორიკოს მთვარისა თარხნიშვილისთვის.
,,ვიცი ბევრს გაეხარდა მაგრამ ჩემსავით არავის გაეხარდებოდა. პაპაჩემის ბიძაშვილი იყო ეს ადამიანი. ბავშობაში სულ მასზე მიყვებოდნენ მამა და ბიძა, რომელიც მის სახელს ატარებდა. მიქელ თარხნიშვილი რომ გარდაიცვალა, რაღაც წერილი მოვიდა ბიძაჩემის სახელზე. უშიშროებამ მოიტანა. ბიცოლა მასწავლებელი იყო. უშიშროების წარმომადგენელმა გაფრთხილა, უარი ეთქვათ ამ წერილის აღებაზე, თორემ პრობლემები შეექმნებოდათ. ბიცოლაც ჩემი ქმარს და შვილებს გაუფრხილდა და წერილი არ აიღო. მეოთხე კლასში დავიწყე ასომთავრულის სწავლა. მეც მინდოდა წამეკითხა პალესტინის ქართული წარწერა.. ისტორიკოსობაც მისი სიყვარულით გადავწყვიტე. არ დამავიწყდება მამას ემოცია, როცა წიგნი მივუტანე, სადაც მისი ფოტო იყო. ჩაიცვა, უცებ დაქოქა თავის ,,გაზიკი" და ბიძაჩემთან წამიყვანა. ნეტა გენახათ, როგორ ეფერებოდნენ მის სურათს მამა და ბიძა" - განმარტავს მთვარისა თარხნიშვილი.
მიხეილ თარხნიშვილი დაიბადა ახალციხელი კათოლიკეების, სტეფანე თარხნიშვილისა და სალომე სეფიძის ოჯახში. დაწყებითი განათლება სკრას სახალხო სკოლაში მიიღო, რის შემდეგაც, 1913 წელს, ქართველმა კათოლიკე ბერებმა სტამბოლში არსებულ სამონასტრო სკოლაში (ფერი-ქოა) სასწავლებლად შეარჩიეს. მისი დასრულების შემდეგ, 1917–1919 წლებში სწავლობდა გერმანელ ბენედიქტინელთა ეტალის (სამხრეთ ბაიერნი, გარმიშ-პარტენკირხენთან) სააბატოში. 1919 წელს მცირე ხნით იმყოფებოდა თბილისში, რაც სამშობლოში მისი უკანასკნელი ვიზიტი აღმოჩნდა. 1919–1924 წლებში კვლავ სტამბოლშია, 1924–1929 წლებში გაემგზავრა ავსტრიაში, სადაც გაიარა წმ. გაბრიელის საღვთო სიტყვის საზოგადოებაში ფილოლოგიისა და ფილოსოფიის კურსი, ხოლო 1930–1933 წლებში სწავლობდა რომში — პაპის აღმოსავლეთის ინსტიტუტში, რომელიც თეოლოგიის დოქტორის ხარისხით დაასრულა.
მიხეილ თარხნიშვილს 1931 წლის 6 აგვისტოს რომის მახლობლად, გროტაფერატაში ხელი დაასხეს მღვდლად. 1934–1936 წლებში მიხეილ თარხნიშვილი სასულიერო მოღვაწეობას ეწეოდა ქართველ კათოლიკე ემიგრანტთა შორის ბელგიაში, გერმანიასა და საფრანგეთში. 1936–1942 წლებში იმყოფებოდა ბენედიქტინელ ბერებთან ბაიერნში (ჯერ დეგენდორფში, შემდეგ მეტენში). 1942 წლიდან სიცოცხლის ბოლომდე დარჩა რომში.
მიხეილ თარხნიშვილის სამეცნიერო დამსახურებებიდან განსაკუთრებით აღსანიშნავია ქართული ლიტურგიული ტექსტების დამუშავება და გამოცემა, იტალიის წიგნთსაცავებში დაცული ქართული წყაროების აღმოჩენა და გამოქვეყნება, ძველი ქართული ლიტერატურის ძეგლების თარგმა და გამოქვეყნება. განსაკუთრებით გამოსაყოფია მისი გამოკვლევა პალესტინაში V საუკუნის სამონასტრო კომპლექსის ქართული წარწერების შესახებ, რომელიც იტალიელმა არქეოლოგმა ვირჯილიო კორბომ აღმოაჩინა და მიხეილ თარხნიშვილი მიიწვია.
,,დღეს ჩემთვის, როგორც ქართველი მეცნიერისათვის, ერთ-ერთი უბედნიერესი მომენტია – საქართველოს ეკლესიის ისტორიისა და საეკლესიო ლიტერატურის ერთ-ერთი უდიდესი მკვლევარის მიხეილ თარხნიშვილის არქივი საქართველოში აღმოჩნდა და მისი მიკვლევის პატივი მე მერგო!
საქმე იმაშია, რომ სულ რამდენიმე დღის წინ, საქართველოს ხელოვნების სასახლე-კულტურის ისტორიის მუზეუმში ჩემს მეგობრებთან ერთად გადმოვიტანე ქართული ისტორიოგრაფიის გამორჩეული წარმომადგენლის, სახელგანთქმული ქართველი ისტორიკოსის ჯუანშერ ვათეიშვილის არქივი.
ვერ მოვითმინე და ამ უქმეებზე არქივის პირველადი დამუშავება უკვე დავიწყე და, ჰოი, საოცრებავ… დღეს ამ კოლექციაში აღმოჩნდა სამი დიდი საქაღალდე წარწერით „მ.თარხნიშვილი“. თვალებს არ ვუჯერებდი როდესაც ამ საქაღალდეებში პირველი ხარისხოვანი დოკუმენტები ვიპოვნე. მათ შორისაა, მიხეილ თარხნიშვილის პასპორტი გაცემული 1919 წელს დემოკრატიული მთავრობის მიერ, მიმოწერა ვატიკანთან, დიპლომები და სიგელები, სტამბოლის ქართულ ეკლესიასთან დაკავშირებული უნიკალური მასალები, თარხნიშვილის ჩანაწერები, სამეცნიერო სტატიები და ასე შემდეგ…როგორც ჩანს, ღვაწლმოსილმა ქართველმა მეცნიერმა ჯუანშერ ვათეიშვილმა ეს ძვირფასი არქივი საბჭოთა პერიოდში იტალიაში იპოვნა, გადაარჩინა და სამშობლოში მაშინ ჩამოიტანა, როცა მიხეილ თარხნიშვილის სახელი ჯერ კიდევ აკრძალული და ტაბუირებული იყო… ალბათ მეცნიერი მის შესწავლასა და გამოცემასაც გეგმავდა…
დღეს ეს უნიკალური საგანძური უკვე ჩვენს მუზეუმშია. ამ ფაქტით უზომოდ გახარებული და ბედნიერი ვარ, ეს ამბავი კიდევ ერთი დასტურია იმისა, რომ ხელოვნების სასახლე – კულტურის ისტორიის მუზეუმი ჩვენი ქვეყნის ერთ-ერთი უძლიერესი სამეცნიერო, კულტურული და საგანმანათლებლო ცენტრი ხდება” - წერს გიორგი კალანდია.
აღნიშნული ინფორმაცია განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი აღმოჩნდა ისტორიკოს მთვარისა თარხნიშვილისთვის.
,,ვიცი ბევრს გაეხარდა მაგრამ ჩემსავით არავის გაეხარდებოდა. პაპაჩემის ბიძაშვილი იყო ეს ადამიანი. ბავშობაში სულ მასზე მიყვებოდნენ მამა და ბიძა, რომელიც მის სახელს ატარებდა. მიქელ თარხნიშვილი რომ გარდაიცვალა, რაღაც წერილი მოვიდა ბიძაჩემის სახელზე. უშიშროებამ მოიტანა. ბიცოლა მასწავლებელი იყო. უშიშროების წარმომადგენელმა გაფრთხილა, უარი ეთქვათ ამ წერილის აღებაზე, თორემ პრობლემები შეექმნებოდათ. ბიცოლაც ჩემი ქმარს და შვილებს გაუფრხილდა და წერილი არ აიღო. მეოთხე კლასში დავიწყე ასომთავრულის სწავლა. მეც მინდოდა წამეკითხა პალესტინის ქართული წარწერა.. ისტორიკოსობაც მისი სიყვარულით გადავწყვიტე. არ დამავიწყდება მამას ემოცია, როცა წიგნი მივუტანე, სადაც მისი ფოტო იყო. ჩაიცვა, უცებ დაქოქა თავის ,,გაზიკი" და ბიძაჩემთან წამიყვანა. ნეტა გენახათ, როგორ ეფერებოდნენ მის სურათს მამა და ბიძა" - განმარტავს მთვარისა თარხნიშვილი.
მიხეილ თარხნიშვილი დაიბადა ახალციხელი კათოლიკეების, სტეფანე თარხნიშვილისა და სალომე სეფიძის ოჯახში. დაწყებითი განათლება სკრას სახალხო სკოლაში მიიღო, რის შემდეგაც, 1913 წელს, ქართველმა კათოლიკე ბერებმა სტამბოლში არსებულ სამონასტრო სკოლაში (ფერი-ქოა) სასწავლებლად შეარჩიეს. მისი დასრულების შემდეგ, 1917–1919 წლებში სწავლობდა გერმანელ ბენედიქტინელთა ეტალის (სამხრეთ ბაიერნი, გარმიშ-პარტენკირხენთან) სააბატოში. 1919 წელს მცირე ხნით იმყოფებოდა თბილისში, რაც სამშობლოში მისი უკანასკნელი ვიზიტი აღმოჩნდა. 1919–1924 წლებში კვლავ სტამბოლშია, 1924–1929 წლებში გაემგზავრა ავსტრიაში, სადაც გაიარა წმ. გაბრიელის საღვთო სიტყვის საზოგადოებაში ფილოლოგიისა და ფილოსოფიის კურსი, ხოლო 1930–1933 წლებში სწავლობდა რომში — პაპის აღმოსავლეთის ინსტიტუტში, რომელიც თეოლოგიის დოქტორის ხარისხით დაასრულა.მიხეილ თარხნიშვილს 1931 წლის 6 აგვისტოს რომის მახლობლად, გროტაფერატაში ხელი დაასხეს მღვდლად. 1934–1936 წლებში მიხეილ თარხნიშვილი სასულიერო მოღვაწეობას ეწეოდა ქართველ კათოლიკე ემიგრანტთა შორის ბელგიაში, გერმანიასა და საფრანგეთში. 1936–1942 წლებში იმყოფებოდა ბენედიქტინელ ბერებთან ბაიერნში (ჯერ დეგენდორფში, შემდეგ მეტენში). 1942 წლიდან სიცოცხლის ბოლომდე დარჩა რომში.
მიხეილ თარხნიშვილის სამეცნიერო დამსახურებებიდან განსაკუთრებით აღსანიშნავია ქართული ლიტურგიული ტექსტების დამუშავება და გამოცემა, იტალიის წიგნთსაცავებში დაცული ქართული წყაროების აღმოჩენა და გამოქვეყნება, ძველი ქართული ლიტერატურის ძეგლების თარგმა და გამოქვეყნება. განსაკუთრებით გამოსაყოფია მისი გამოკვლევა პალესტინაში V საუკუნის სამონასტრო კომპლექსის ქართული წარწერების შესახებ, რომელიც იტალიელმა არქეოლოგმა ვირჯილიო კორბომ აღმოაჩინა და მიხეილ თარხნიშვილი მიიწვია.
ამავე კატეგორიაში
სხვა სიახლეები
კვირის პოპულარული
ამინდის პროგნოზი
აბრეშუმის გზა
ხალხის აზრით
პარტნიორი მედიასაშუალებების მასალები
ამინდი
ახალციხე
-8
°C
ახალქალაქი
-10
°C
ასპინძა
-6
°C
ადიგენი
7
°C
ბორჯომი
-2
°C
თბილისი
3
°C
აბასთუმანი
-8
°C
ბაკურიანი
-4
°C
ნინოწმინდა
-10
°C
ვალუტა
AMD
1000
7.1129
EUR
1
2.9152
RUB
100
2.6105
TRY
1
0.0798
USD
1
2.8185
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
