მედია
მედიასაშუალებები თავდაცვისა და გადარჩენის რეჟიმში გადავიდნენ – ახალი კვლევა
ახალი კვლევა, „მედია გარემო 2024: ბრძოლა ნდობისა და თავისუფლებისთვის საქართველოში“, რომელიც მედიისა და კომუნიკაციის საგანმანათლებლო და კვლევითი ცენტრის პროექტის „მედიახმის“ ფარგლებში დამოუკიდებელმა მკვლევარებმა განახორციელეს, 26 მარტს გამოქვეყნდა. კვლევა 2024 წელს საქართველოში არსებულ მედია გარემოს აფასებს „სუპერ არჩევნების წლის“ კონტექსტში და სხვა საკითხებთან ერთად, მედიის მუშაობაზე უცხოელი აგენტების შესახებ კანონის გავლენას აანალიზებს.
კვლევის თანახმად, 2024 წელს ქართული მედიის მთავარი პოლიტიკური თემების დღის წესრიგი შედგებოდა შემდეგი თემებისგან: რუსული სტილის კანონების ინსტრუმენტალიზაცია, მიზნობრივი სანქციების მოთხოვნა/გამოცხადება, საპროტესტო დემონსტრაციები, არჩევნები და ევროინტეგრაციის პროცესი. დოკუმენტში ნათქვამია, რომ წინასაარჩევნო პერიოდში მედიამ ვერ დასვა საჭირო კითხვები და არ/ვერ იკვლია კრიტიკული თემები. „კანონის რეინიციირება და მიღება მმართველი გუნდის მიერ გამოყენებული იყო იმისთვის, რომ მედიის რესურსი არ/ვერ ყოფილიყო მიმართული არჩევნების ხარისხიანად და სრულყოფილად გაშუქებისთვის და მედიის საარჩევნო დღის წესრიგიდან ხელოვნურად განდევნილიყო საარჩევნო თემატიკა“, – ნათქვამია კვლევაში.
„რუსული კანონის“ ერთ-ერთი „გვერდითი მოვლენა“ სწორედ ის იყო, რომ მედია თავდაცვით და გადარჩენის რეჟიმში გადავიდა, რომელიც „ფიზიკური, ფსიქოლოგიური და სამართლებრივი რესურსებისგან მის გამოფიტვას მოიცავდა“.
კვლევის თანახმად, „აგენტების“ კანონის მიღების შემდეგ გაიზარდა თვითცენზურა და შიშის ატმოსფერო და ამის გამო, გართულდა წყაროებთან ხელმისაწვდომობა, უფრო ხშირად წყაროები ანონიმურად დარჩენას ამჯობინებდნენ, რაც კონტენტისადმი ნდობას ამცირებდა. საჯარო ინფორმაციაზე წვდომა კიდევ უფრო გართულდა და ამ პრობლემაზე პირველად ალაპარაკდნენ სამთავრობო მედიის წარმომადგენლებიც. „2024 წელს „რუსული/აგენტების კანონის“ რეინიციირების შემდეგ ხელისუფლების მხარდამჭერმა ძალადობრივმა ჯგუფებმა გააძლიერეს ჟურნალისტების დაშინებისა და სტიგმატიზაციის პრაქტიკა, რაც მიზნად ისახავდა მედიაში კრიტიკული ხმების ჩახშობას“, – ნათქვამია კვლევაში.
წინასაარჩევნოდ შეიცვალა კრიტიკული მედიის მუშაობის რეჟიმი და ჟურნალისტების ყოველდღიური რუტინა, რადგან ის უფრო ნაკლებად ორიენტირებული იყო მრავალფეროვანი ჟურნალისტური მასალების მომზადებაზე, ნათქვამია კვლევაში. ასევე გაიზარდა მმართველი გუნდისა და მისი მხარდამჭერების მხრიდან აგრესია ჟურნალისტების მიმართ და ეს განსაკუთრებით თვალშისაცემი იყო რეგიონებში. კვლევა საარჩევნო გარემოს რეგიონული მედიისთვის აფასებს როგორც „ტოქსიკურს“.
კვლევის თანახმად, აგრესია ასევე გაიზარდა ციფრულ მედიაგარემოშიც. ჟურნალისტების აზრით, სოციალურ მედიაში მათ ბულინგს ასევე აქვს ორგანიზებული ხასიათი. კერძოდ, გააქტიურდნენ სოციალურ ქსელში ტროლები და ბოტები, რომლებიც აწარმოებდნენ აგრესიულ კამპანიას მედიის წინააღმდეგ. მათ შორის იყვნენ ე.წ. ადმინისტრაციული რესურსის ტროლები.
კვლევაში აღნიშნულია, რომ მედიის მიერ დონორების დაკარგვამ უბიძგა ადგილობრივ მედია საშუალებებს, რომ თავდაცვით და გადარჩენის რეჟიმში გადასულიყვნენ. კვლევის თანახმად, 2024 წელს ჟურნალისტების ფიზიკური, ციფრული და ფსიქოლოგიური უსაფრთხოება ყველაზე აქტუალური გამოწვევა იყო. კვლევაში აღნიშნულია, რომ კანონის მიღების შემდეგ, არა მხოლოდ ჟურნალისტები, არამედ მათი ოჯახის წევრებიც გახდნენ ძალადობის სამიზნეები.
დოკუმენტი პასუხისმგებლობას აკისრებს მმართველ პარტიას ჟურნალისტების მიმართ ძალადობის წახალისებაზე და აცხადებს, რომ „მედიაში დასაქმებულების სასტიკი მეთოდებით ცემა პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდა და დანაშაულის ნორმალიზების დამკვიდრებას ახდენდა“. „ჟურნალისტებზე ძალადობის ნორმალიზებას ხელი შეუწყო მათ წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულების დაუსჯელობამ და ფაქტმა, რომ დანაშაულებზე საქმე აღიძვრება ხულიგნობის და არა – ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელის შეშლის მცდელობის მუხლით“, – ნათქვამია კვლევაში.
ჟურნალისტები აცხადებენ, რომ „ასეთი რეპრესიული მედიაგარემო არცერთი ხელისუფლების პირობებში არ ყოფილა“.
მასალა გადაბეჭდილია civil.ge-დან
კვლევის თანახმად, 2024 წელს ქართული მედიის მთავარი პოლიტიკური თემების დღის წესრიგი შედგებოდა შემდეგი თემებისგან: რუსული სტილის კანონების ინსტრუმენტალიზაცია, მიზნობრივი სანქციების მოთხოვნა/გამოცხადება, საპროტესტო დემონსტრაციები, არჩევნები და ევროინტეგრაციის პროცესი. დოკუმენტში ნათქვამია, რომ წინასაარჩევნო პერიოდში მედიამ ვერ დასვა საჭირო კითხვები და არ/ვერ იკვლია კრიტიკული თემები. „კანონის რეინიციირება და მიღება მმართველი გუნდის მიერ გამოყენებული იყო იმისთვის, რომ მედიის რესურსი არ/ვერ ყოფილიყო მიმართული არჩევნების ხარისხიანად და სრულყოფილად გაშუქებისთვის და მედიის საარჩევნო დღის წესრიგიდან ხელოვნურად განდევნილიყო საარჩევნო თემატიკა“, – ნათქვამია კვლევაში.
„რუსული კანონის“ ერთ-ერთი „გვერდითი მოვლენა“ სწორედ ის იყო, რომ მედია თავდაცვით და გადარჩენის რეჟიმში გადავიდა, რომელიც „ფიზიკური, ფსიქოლოგიური და სამართლებრივი რესურსებისგან მის გამოფიტვას მოიცავდა“.
კვლევის თანახმად, „აგენტების“ კანონის მიღების შემდეგ გაიზარდა თვითცენზურა და შიშის ატმოსფერო და ამის გამო, გართულდა წყაროებთან ხელმისაწვდომობა, უფრო ხშირად წყაროები ანონიმურად დარჩენას ამჯობინებდნენ, რაც კონტენტისადმი ნდობას ამცირებდა. საჯარო ინფორმაციაზე წვდომა კიდევ უფრო გართულდა და ამ პრობლემაზე პირველად ალაპარაკდნენ სამთავრობო მედიის წარმომადგენლებიც. „2024 წელს „რუსული/აგენტების კანონის“ რეინიციირების შემდეგ ხელისუფლების მხარდამჭერმა ძალადობრივმა ჯგუფებმა გააძლიერეს ჟურნალისტების დაშინებისა და სტიგმატიზაციის პრაქტიკა, რაც მიზნად ისახავდა მედიაში კრიტიკული ხმების ჩახშობას“, – ნათქვამია კვლევაში.
წინასაარჩევნოდ შეიცვალა კრიტიკული მედიის მუშაობის რეჟიმი და ჟურნალისტების ყოველდღიური რუტინა, რადგან ის უფრო ნაკლებად ორიენტირებული იყო მრავალფეროვანი ჟურნალისტური მასალების მომზადებაზე, ნათქვამია კვლევაში. ასევე გაიზარდა მმართველი გუნდისა და მისი მხარდამჭერების მხრიდან აგრესია ჟურნალისტების მიმართ და ეს განსაკუთრებით თვალშისაცემი იყო რეგიონებში. კვლევა საარჩევნო გარემოს რეგიონული მედიისთვის აფასებს როგორც „ტოქსიკურს“.
კვლევის თანახმად, აგრესია ასევე გაიზარდა ციფრულ მედიაგარემოშიც. ჟურნალისტების აზრით, სოციალურ მედიაში მათ ბულინგს ასევე აქვს ორგანიზებული ხასიათი. კერძოდ, გააქტიურდნენ სოციალურ ქსელში ტროლები და ბოტები, რომლებიც აწარმოებდნენ აგრესიულ კამპანიას მედიის წინააღმდეგ. მათ შორის იყვნენ ე.წ. ადმინისტრაციული რესურსის ტროლები.
კვლევაში აღნიშნულია, რომ მედიის მიერ დონორების დაკარგვამ უბიძგა ადგილობრივ მედია საშუალებებს, რომ თავდაცვით და გადარჩენის რეჟიმში გადასულიყვნენ. კვლევის თანახმად, 2024 წელს ჟურნალისტების ფიზიკური, ციფრული და ფსიქოლოგიური უსაფრთხოება ყველაზე აქტუალური გამოწვევა იყო. კვლევაში აღნიშნულია, რომ კანონის მიღების შემდეგ, არა მხოლოდ ჟურნალისტები, არამედ მათი ოჯახის წევრებიც გახდნენ ძალადობის სამიზნეები.
დოკუმენტი პასუხისმგებლობას აკისრებს მმართველ პარტიას ჟურნალისტების მიმართ ძალადობის წახალისებაზე და აცხადებს, რომ „მედიაში დასაქმებულების სასტიკი მეთოდებით ცემა პირდაპირ ეთერში გადაიცემოდა და დანაშაულის ნორმალიზების დამკვიდრებას ახდენდა“. „ჟურნალისტებზე ძალადობის ნორმალიზებას ხელი შეუწყო მათ წინააღმდეგ ჩადენილი დანაშაულების დაუსჯელობამ და ფაქტმა, რომ დანაშაულებზე საქმე აღიძვრება ხულიგნობის და არა – ჟურნალისტურ საქმიანობაში ხელის შეშლის მცდელობის მუხლით“, – ნათქვამია კვლევაში.
ჟურნალისტები აცხადებენ, რომ „ასეთი რეპრესიული მედიაგარემო არცერთი ხელისუფლების პირობებში არ ყოფილა“.
მასალა გადაბეჭდილია civil.ge-დან
ამავე კატეგორიაში
სხვა სიახლეები
10:03 / 30.03.2025
კვირის პოპულარული
ამინდის პროგნოზი
ხალხის აზრით
პარტნიორი მედიასაშუალებების მასალები
ამინდი
ახალციხე
9
°C
ახალქალაქი
5
°C
ასპინძა
8
°C
ადიგენი
18
°C
ბორჯომი
11
°C
თბილისი
16
°C
აბასთუმანი
6
°C
ბაკურიანი
5
°C
ნინოწმინდა
5
°C
ვალუტა
AMD
1000
7.0561
EUR
1
2.9890
RUB
100
3.2460
TRY
1
0.0729
USD
1
2.7648
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.
