SSSS


Վավերագրական ֆիլմ
Ախալքալաքում տեղական կարտոֆիլի սերտիֆիկացված սերմեր են ստացել

Սամցխե-Ջավախեթիում ֆերմերների  համար տարիներ շարունակ անփոփոխ են եղել տարածաշրջանի հիմնական բերք հանդիսացող կարտոֆիլի մշակության կանոնները։ Սակայն նրանց թվում կան այնպիսիք, ովքեր չեն վախենում փորձարկումներից և կարտոֆիլի աճեցման ավանդական եղանակները փոխարինում են ժամանակակից տեխնոլոգիաներով։ Մախարե Մացուկատովն իր գործընկերների հետ Ախալքալաքում սկսել է կարտոֆիլի տեղական սորտերի աճեցումը։ Մախարեն առաջին ֆերմերն է, ով պաշտոնապես արտոնագրել է «Ախալքալաքի կարտոֆիլ» ապրանքանիշը։

Ախալքալաքն ունի երեք տեղական, հավաստագրված կարտոֆիլի սորտեր։ Կարմիր մեսխականը, շողշողացողը և Ջավախքը: Սորտերը բուծվել են ինվիտրո լաբորատորիայում՝ Պերուից ներկրված սերմերից, և տարածաշրջանի կլիմայական պայմաններին մեկ տարի հարմարվելուց հետո ստացվել է տեղական կարտոֆիլ։ Հարմարեցված է շրջակա միջավայրին, որակյալ է և առատ։ Բացի այդ, Վրաստանի ասոցիացման համաձայնագիրը պարտավորեցնում է սերմացուի սերտիֆիկացումը։

«Եթե մեկ հեկտարից ստանում եք 30-35 տոննա ուտելի կարտոֆիլ, սա շատ լավ բերք է համարվում։ Կարտոֆիլի սերմացուի դեպքում 17-20 տոննան շատ լավ արդյունք է։ Որովհետև նիտրատներ չես օգտագործում, չես ուզում մեծանա, քիչ է ստացվում, բայց որակյալ է»,- ասում է «Ախալքալաքի կարտոֆիլ» ասոցիացիայի վարչության նախագահը։

Մախարե Մացուկատովը և տեղի ֆերմերները մի քանի տարի առաջ սկսել են սերմացուի սերտիֆիկացումը: Ասոցիացիայի խորհրդի նախագահն ասում է, որ այս գործընթացը միջազգային շուկայում վաճառքի հնարավորություն է ստեղծում։ Բացի այդ, Սամցխե-Ջավախեթիում կան կարտոֆիլի սերմացուի արտադրության համար իդեալական պայմաններ, և ժամանակն է, որ տարածաշրջանը զարգանա այս ուղղությամբ։ Ֆերմերի խոսքով, Վրաստանի համար ամենևին էլ անհավանական ծրագիր չէ, Եվրոպայից էլիտար սերմացու կարտոֆիլ ներմուծելը և արտադրելը։


«Ախալքալաքի կարտոֆիլ» ասոցիացիան, որը միավորում է 110 ֆերմերների, այս տարի երաշտի պատճառով բանջարեղենի վատ բերք է ստացել։ Դրա մի մասը վաճառվել է աշնանը, մնացած կարտոֆիլը տեսակավորվել է, դրվել սառնարանում ու կամաց-կամաց վաճառվում է։ Դժվար չէ որակյալ, սերտիֆիկացված սերմանյութ վաճառելը։ Բարձրորակ սերմացուի կիլոգրամի գինը միջինը 2 լարի է։

«Ողջ Վրաստանում գիտեն, որ մենք որակյալ սերմնանյութ ենք արտադրում, և նրանց ներդրումները միշտ արդյունք են տալիս։ Աշնանը մենք վաղահաս սերմացու վաճառեցինք, այն գնեցին տեղացիներն ու մառնեուլցիները: Հիմա ինձ մնացել է միջին և ուշ սեզոնի սերմացու, որը կվաճառվի գարնանը և կգնեն բոլնիս-դմանիսցիները»։

Տեղական, հավաստագրված սորտերի մշակումը միակ մարտահրավերը չէ, որին բախվել է ասոցիացիան: Ոչ բնակլիմայական պայմանները, ոչ էլ գյուղատնտեսության խնդիրները չեն խանգարել Մախարե Մացուկատովին յուրացրել է մշակաբույսերի մշակման ժամանակակից չափանիշներ և տարեցտարի կարտոֆիլը դարձրեց ոչ թե իր ապրուստի, այլ բիզնեսի մի մասը։

«2014 թվականին պատահաբար հանդիպեցի «Սակպատենտ»-ի ներկայացուցչին, ով ասաց, որ պետք է գրանցեն աշխարհագրական ծագման ապրանքները։ Հարցրի՝ կարո՞ղ ենք արտոնագրել Ախալքալաքի կարտոֆիլը»:

Մախարե Մացուկատովը սկսել է աշխատել ապրանքանիշի ստեղծման և արտոնագրման վրա։ Սկզբում անհրաժեշտ էր իր շուրջ հավաքել նմանատիպ հետաքրքրություններ ունեցող ֆերմերներին։ Այսպես 2014 թվականին հիմնադրվեց «Ախալքալաքի կարտոֆիլ» ասոցիացիան։

«Փնտրեցինք տարբեր երկրների կարտոֆիլի բնութագրերը, թարգմանել ենք վրացերեն և հարմարեցրել մեր պայմաններին։ Երկու տարվա ընթացքում եվրոպական չափանիշները հարմարեցվեցին տեղական բնութագրերին: Ինչպիսին պետք է լինի կարտոֆիլը աշխարհագրորեն, ֆիզիկապես, քիմիապես»։

Խորհրդի նախագահը սկսեց դրամաշնորհներ փնտրել և 2015 թվականին կառուցեցին ժամանակակից չափանիշներին համապատասխան սառնարանային տնտեսություն։ 2016 թվականին աշխարհագրական նշումների պետական ռեգիստրում ավելացվել է նոր ապրանքանիշ՝ «Ախալքալաքի կարտոֆիլ»։ Սա նշանակում է, որ Վրաստանում և Եվրոպայում կարտոֆիլն այս անվան տակ չի կարող վաճառվել, և ասոցիացիան և նրա ֆերմերները դրա բացառիկ իրավունքն ունեն։ Մախարեն սկսել է կարտոֆիլը փաթեթավորել երեք և հինգ կիլոգրամանոց ցանցերում և վաճառել մայրաքաղաքի սուպերմարկետներում, թեև այս փուլում «Ախալքալաքի կարտոֆիլ» պիտակով բանջարեղեն չեք գտնի։ Ըստ նրա՝ այս կերպ տեսակավորվող կարտոֆիլի պահանջարկը նվազել է, քաղաքացիները նախընտրում են ապրանքը գնել շուկայից։

«Երբ ասոցացման համաձայնագիրը ստորագրվեց, կառավարությունն ընդունեց բազմաթիվ օրենքներ։ Ցավոք, որոշ հարցեր դեռ մշակված չեն: Դրանում նշվում է, որ կարտոֆիլը պետք է համապատասխանի կոնկրետ չափանիշներին: Երբ օրենքն ու չափորոշիչները գործում են, ապա մեր ապրանքանիշն ավելի լավ է աշխատում։ Իրավական առումով մենք մեծ քայլ ենք արել, բայց իրականում այս բրենդը, ցավոք, չի գործում։ Մեզ հրավիրում են ցուցահանդեսների»։

Վրաստանում արտադրվող կարտոֆիլի բերքի մոտ 70%-ը գալիս է Սամցխե-Ջավախեթիից։ Չնայած դրան, ֆերմերները դեռ օգտագործում են բերքի պահպանման ավանդական եղանակը։ Մախարե Մացուկատովը նրանցից էր, ով USAID-ի աջակցությամբ սառնարանային տնտեսություն է կառուցել: Տեղացի ֆերմերները սկզբում թերահավատորեն էին վերաբերվում կարտոֆիլի աճեցման և պահպանման ժամանակակից տեխնոլոգիաներին, սակայն պահեստի կառուցումից հետո տեսան, որ կարտոֆիլի կորուստն ավելի քիչ է, իսկ բերքն ավելի լավ է պահպանվում։

«Այժմ ներդրվում են ժամանակակից պահեստային տնտեսություններ։ Սա երկրորդն է, որը կազմակերպվել է ժամանակակից չափանիշներով։ Չնայած շատ փոքր է, բայց կարող ենք 200 տոննա բերք տեղավորել։ Մեր ֆերմերներն ավանդաբար պահում են փոսերում, հիմա տեսել են, որ ավելի լավ է մթերքը պահել ժամանակակից եղանակով, քանի որ փոսերում կորուստն ավելի շատ է։ Դուք չեք կարող վերահսկել խոնավությունը և ջերմաստիճանը: Սառնարանային տնտեսությունում դրամաշնորհով սարք ենք գնել, որն ունի երեք գործառույթ՝ ջերմաստիճանի, ածխաթթու գազի և խոնավության վերահսկում, որպեսզի չչորանա չփոքրանա և առողջ ապրանքը հասնի շուկա»:

Մախարե Մացուկատովը հրաժարվեց մեկ այլ ավանդական մեթոդից և կարտոֆիլի տեսակավորումը վստահեց ժամանակակից տեխնոլոգիաներին։

«Այս մեքենան կարտոֆիլը բաժանում է երեք մասի և մաքրում կարտոֆիլը հողից։ Երբ ձեռքով ես մաքրում, միևնույն է մանր մասերը մնում են։ Տեխնիկայի դեպքում սա անհնար է։ Երբ այն հանում եք վաճառքի, կարող եք տարբեր գներ սահմանել։ Մեկ կին՝ հավաքողը, կարող է մեկ օրում մաքրել 800 կգ։ Իսկ այս մեքենան կարող է 9 տոննա պատրաստել։ Դուք ժամանակ եք շահում, և ավելի որակով է մաքրվում։ Ուստի անհրաժեշտ է ներդնել ժամանակակից տեխնոլոգիաներ։ Շատերը գալիս են այն եզրակացության, որ ավելի լավ է վեց հազար եվրո վճարել ու սարք գնել, քան ամեն տարի 7-8 հազար լարի վճարել մաքրողին, որն այս կամ այն կերպ միևնույն է վատ է մաքրում»։

Սառնարանային տնտեսությունը, կլիմայի կառավարման, տեսակավորման և փաթեթավորման սարքավորումները ձեռք են բերվել դրամաշնորհներով: Մախարե Մացուկատովն ասում է, որ պետությունն այս փուլում գյուղացիներին ոչինչ չի առաջարկում:

«Առատություն ստեղծող անձինք քիչ են, բոլորն ուզում են մենեջեր լինել։ կոշկակարը պետք է անի իր գործը, հացթուխը՝ իրը, իսկ կարտոֆիլը՝ կարտոֆիլագործը պետք է արտադրի։ Ես միշտ ասում եմ ԵՄ-ին և USAID -ին` ուժեղացրեք ինստիտուտները տեղում, որպեսզի երբ ծրագիրը ավարտվի, այս կազմակերպությունները ուժեղ լինեն և շարունակեն իրենց աշխատանքը տեղում: Եթե մենք ուզում ենք տարածաշրջանային զարգացում, ապա կենտրոնացում պետք է տեղի ունենա բոլոր ոլորտներում, ոչ միայն ինքնակառավարման հարցում։ Պետք է փոխել մտածելակերպը, կոմունիստական մոտեցումը դեռ եռում է՝ վերևից մեկը պետք է թելադրի՝ կարտոֆիլ աճեցնել, թե ոչ։ Ընդհակառակը, մենք ցանկանում ենք, որ առաջնորդական մոտեցումը լինի ներքեւից վերեւ։ Մենք պետք է ասենք ենք, ուզում ենք սա անել և թող օգնեն մեզ, քանի որ գիտենք, թե ինչ է կատարվում տեղում»։

Սամցխե-Ջավախեթին, որտեղ ֆերմերները կարող են ավելի շատ հնարավորություն ստեղծել և արտադրել տեղական ամենաբարձր որակի կարտոֆիլի սերմացու, դեռևս կանգնած է ենթակառուցվածքային խնդիրների առաջ: Մախարե Մացուկատովն ասում է, որ մինչ օրս մարզում լուծված չէ հողերի բարելավման և սեփականաշնորհման խնդիրը։ Գյուղատնտեսությունը չդարձավ կառավարության առաջնահերթությունը, ուստի այն դեռ փորձում է զարգանալ սեփական ուժերով ու դոնորների օգնությամբ։
Facebook Twitter
რეგიონი
ამინდი
ახალციხე -7 °C
img
ახალქალაქი -12 °C
img
ასპინძა 0 °C
img
ადიგენი 1 °C
img
ბორჯომი -7 °C
img
თბილისი -1 °C
img
აბასთუმანი -10 °C
img
ბაკურიანი -14 °C
img
ნინოწმინდა -12 °C
img
ვალუტა
AMD
AMD
1000
7.2341
EUR
EUR
1
2.9842
RUB
RUB
100
2.7304
TRY
TRY
1
0.0814
USD
USD
1
2.8448
კალენდარი
«« დეკემბერი  »»
252627282930 1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30 31 12345
მოცემული ვებ გვერდი „ჯუმლას" ძრავზე შექმნილი უნივერსალური კონტენტის მენეჯმენტის სისტემის (CMS) ნაწილია. ის USAID-ის მიერ დაფინანსებული პროგრამის "მედია გამჭვირვალე და ანგარიშვალდებული მმართველობისთვის" (M-TAG) მეშვეობით შეიქმნა, რომელსაც „კვლევისა და გაცვლების საერთაშორისო საბჭო" (IREX) ახორციელებს. ამ ვებ საიტზე გამოქვეყნებული კონტენტი მთლიანად ავტორების პასუხისმგებლობაა და ის არ გამოხატავს USAID-ისა და IREX-ის პოზიციას.
This web page is part of Joomla based universal CMS system, which was developed through the USAID funded Media for Transparent and Accountable Governance (MTAG) program, implemented by IREX. The content provided through this web-site is the sole responsibility of the authors and does not reflect the position of USAID or IREX.
ავტორის/ავტორების მიერ საინფორმაციო მასალაში გამოთქმული მოსაზრება შესაძლოა არ გამოხატავდეს "საქართველოს ღია საზოგადოების ფონდის" პოზიციას. შესაბამისად, ფონდი არ არის პასუხისმგებელი მასალის შინაარსზე.
The views, opinions and statements expressed by the author/authors and those providing comments are theirs only and do not necessarily reflect the position of the Foundation or the Center. Therefore, the Open Society Georgia Foundation and Georgian Center for Strategy and Development are not responsible for the content of the information material.

hacklink al hack forum organik hit omegle live+18 filmtürk pornoporno sexporno izlesıcak sohbetMarsbahis girişDeneme Bonusu Veren Sitelervozolbetivobonus veren casino sitesihttps://w88fm.top/zeta librarycasibom girişbetbababetbabacasibom girişyouwinmarsbahisMarsbahisCasibomHoliganbetayvalık zeytinyağıسكس افلامسكس اسودpijama takımıpijamaJojobetlink vao w88 moi nhatEkrem AbiMostbethttps://www.vozoldiyari.com/radabetcasinolevantcasibom 716casibom 726sabahlıkkimonoToy Poodleistanbul escortbuy x followersyabancı dizi izlepaykwiknakitbahislilibetlilibetbest online casino indiaindia online bettingMikiカジノMikiカジノ 入金不要ボーナスceltabetbycasino güncel girişオンラインカジノgarage door repair minneapolis mn1xbet Girişcasinolevantcasinolevantfilmvozol puffKiddions Mod Menunew bitcoin casinosbitcoin sports betting1xbet Girişbetkomotobetotobetzbahiszbahisbetebetholiganbetmeritking cumatipobet twitteronwinSahabetBetkomBahiscomFixbet1xbetStrazbetBetturkeyMariobetTarafbetRomabetOtobetXslotBetmatikZbahisSüpertotobetbetandyouRexbetBahsegelMarsbahisMarsbahisnew online casinos canadaonline casino ontariotaraftarium24taraftarium24taraftarium24online casino canadakralbetbitcoin casinosmeritking girişTipobetOnwinSahabetBetkomBetkomBahiscomFixbet1xbetbetturkeyMariobetTarafbetbycasinokralbetkingroyalmeritroyalbetbahsegeltempobetrestbetbahigoligobetbetgrambettiltgolegolfunbahishilbetparmabetbetticketasyabahisnakitbahisbetwinnerbetgarantirbetmilanobetlordbahisaresbetmostbetmarsbahispashagaminggobahisroyalbetwinxbetyouwinhepsibahisrexbetjetbahismobilbahissuperbetinbetexperbahiscasinopusulabetverabetbahsinebetonbetbet10betmaksatbahisolaybetcepbahisikimislibetparkbetebetvegabetbetwonparibahispiabetceltabetromabetligobetvbetorisbetbetlikeistanbulbahisultrabetparobetgrandpashabetshowbetmariobetcasinomaxicasinometropolcasibomparisbahistrendbetGrandpashabetbetciosonbahisbetzulabetkanyonprizmabetsekabetntvsporbetbetvolebetcupsetrabetbetkolikturkbetprivebetpadisahbetşutbetpasacasinobetsatjojobetdumanbetpinbahisnorabahismrbahisbullbahisElexbetAtlasbetMelbetGalabetmatbetBircasinoBahisaiHepyekcasinootobethilbetextrabettümbettümbetportobet güncel giriştümbetwbahisbetmatikbetturkeygrandpashabet2210new online casinobest betting sitesmatadorbetonline sports bettingno deposit bonusportobet güncel giriştümbetbetebet güncel girişFixbetOtobetcasibomDeneme bonusu veren siteler A2A1virabet girişA3casibomcasibom girişotobetkralbetgamabetmatadorbetcasibomcasibom girişcasibom güncelcasibombetgartipobetstarzbetbycasinofixbetmariobetcasibomsahabetonwinfixbetbetturkeyotobetotobetotobetotobetotobet girişbetkombahiscomtarafbetbetpublicbetmatikhacklink panelvaycasinootobetotobetotobet girişcasibom güncel girişbetebetotobettipobetonwinsahabetbetkombahiscomfixbet1xbetbetturkeymariobettarafbetligobetcasibomİMAJBETCASİBOMfixbetfixbetzbahismariobetotobetcasibom girişnakitbahisvbettümbetotobetsahabetsahabet girişkralbet3d modelskralbetlordcasinobağcılar tıkanıklık açmaxslotElexbet1159Elexbet1179elexbet1180Elexbet1179zbahisfixbetmariobetdeneme bonusu veren sitelerotobetkralbetmeritroyalbetbahsegeltempobetrestbetbahigobetgrambettiltgolegolfunbahishilbetParmabet betticketAsyabahis nakitbahisBetwinnerbetgaranti rbetMilanobet lordbahisaresbetsahabet yeni giriş1xbet giriş1xbet güncel girişMosbet Mosbet Marsbahis Marsbahis gobahis girişgobahisholiiganbetholiganbetpokerklas girişpokerklaswinxbet girişwinxbetyouwin giriş youwin giriş hepsibahis girişhepsibahisrexbet girişrexbetjetbahisjetbahismobilbahismobilbahissuperbet giriş superbet giriş betexper girişbetexperbahiscasino girişbahiscasinopusulabet pusulabet verabetverabetbahsine bahsine betonbet betonbet bet10bet giriş bet10bet maksatbahis girişmaksatbahiscasibomoleybet oleybet cepbahis cepbahis ikimisli ikimisli betpark girişbetparkbetebet girişbetebetvegabet girişvegabetbetwoon giriş betwoon giriş paribahis paribahis piabet girişpiabetCeltabet Celtabet Romabet Romabet ligobet ligobet vbet giriş vbet giriş orisbet giriş orisbet giriş betlike giriş betlike giriş İstanbulbahis giriş İstanbulbahis giriş ultrabet giriş ultrabet giriş parobet parobet showbet girişshowbetmariobet giriş mariobet giriş casinomaxi giriş casinomaxi giriş casinometropol casinometropol casibom casibom parisbahis parisbahis trendbet giriş trendbet giriş betcio giriş betcio giriş sonbahis giriş sonbahis giriş betzula giriş betzula giriş betkanyon giriş betkanyon giriş prizmabet girişprizmabetsekabet sekabet ntvsporbet ntvsporbet betvole betvole betcup betcup setrabet girişsetrabetbetkolik girişbetkolikturkbet girişturkbetprivebet girişprivebetsetrabet setrabet şutbet giriş şutbet giriş paşacasino paşacasino betsat betsat jojobet jojobet dumanbet dumanbet pinbahis pinbahis norabahis girişnorabahismrbahis mrbahis capitolbet girişcapitolbetartemisbet artemisbet elexbet girişelexbetatlasbet giriş atlasbet giriş melbet girişmelbetgalabet galabet matbet matbet bircasino bircasino bahisai bahisai hepyekcasino girişhepyekcasinohizlibahis hizlibahis radissonbet radissonbet spinco spinco superbet superbet superbet rokubet rokubet neemex girişneemexlordcasino girişlordcasinovippark girişvipparkladesbet girişladesbetbetroad girişbetroadfavorisen girişfavorisenbetelli girişbetellislotica girişsloticahitbet girişhitbetenbahis girişenbahisfarkbet girişfarkbetdrbahis girişdrbahisbetplay girişbetplaytambet giriştambetnesinecasino nesinecasino gameofbet girişgameofbetalobet girişalobethilarionbet girişhilarionbetaspercasino girişaspercasinobizimbahis girişbizimbahismasterbetting girişmasterbettingpirobet girişpirobettwinplay giriştwinplaybekabet girişbekabetbetpipo girişbetpipocasilot girişcasilothipercasino girişhipercasinocasinoslot girişcasinoslotbeinnow girişbeinnowsantosbetting girişsantosbettingmercurecasino girişmercurecasinofavorislot girişfavorislotrcasino girişrcasinocasinowin girişcasinowinistekbet girişistekbetbetyap girişbetyaphipercasino girişhipercasinodiyarbet girişdiyarbetcasipol girişcasipolinterbahis girişinterbahishanedanbet girişhanedanbetlotobet girişlotobetakulabet girişakulabetanadoluslot girişanadoluslotbetnis girişbetnisnissbar girişnissbarrüyabet girişrüyabetcrossbet girişcrossbetessbahis girişessbahisvaycasino girişvaycasinobahiscent girişbahiscentpalacabet girişpalacabetkazandra girişkazandrabets10 girişbets10maximcasino girişmaximcasinocasinoplus girişcasinopluspradabet giripradabetfestwin girişfestwinvdcasino girişvdcasinobahislion girişbahisliondiscountcasino girişdiscountcasinobetmuze girişbetmuzeilelebet girişilelebetmaslakcasino girişmaslakcasinobetzmark girişbetzmarkbetmoon girişbetmoonpumabet girişpumabetcratossporting girişcratossportingbetitalya girişbetitalyavitrinbet girişvitrinbetbahislife girişbahislifezagabet girişzagabetgencobahis girişgencobahisfashionbet girişfashionbetbetbey girişbetbeyloyalbahis girişloyalbahisbetmoney girişbetmoneyatlantisbet girişatlantisbetyorkbet girişyorkbetlimrabet girişlimrabethiltonbet girişhiltonbetastrabet girişastrabetbetclup girişbetclupdengebet girişdengebetbetsoff girişbetsoffmrbahis girişmrbahisbetsoo girişbetsoobetlist girişbetlistbetgraybetgray girişnisanbet girişnisanbetnisanbet girişnisanbetsahabet güncel girişxslototobetcasibomparibahisARORA YEDEK PARÇAparibahisExtrabetcasinolevantExtrabetdeneme bonusu veren sitelerultrabetaresbetmavibetbetsmovegoldenbahisbetnanobetsmovewinxbetgoldenbahiswinxbetbetnanobetparksuperbetinsultanbetsultanbetvevobahisbetkomaviator hilesibetproton girişbetprotonplusslot girişplusslotturbobet girişturbobetbahisstar girişbahisstardopingbet girişdopingbetmaxroyalbet girişmaxroyalbetmaxwin girişmaxwinsortibet girişsortibetganobet girişganobetrulobet girişrulobetbetsunrise girişbetsunrisebetovis girişbetovisenobahis girişenobahisafroditbet girişafroditbetbetpuan girişbetpuanbetpara girişbetparameritlefkosabet girişmeritlefkosabetkombobet girişkombobetbetcool girişbetcoolforzabet girişforzabetlizbonbet girişlizbonbetbetsquirrel girişbetsquirrelsantabet girişsantabettotobi giriştotobilalbet girişlalbeterisbet girişerisbetpiyasabet girişpiyasabetenzabet girişenzabetrexusbet girişrexusbetstandartbet girişstandartbetlondrabet girişlondrabetbetmarlo girişbetmarlozingabet girişzingabetboxbahis girişboxbahiskalitebet girişkalitebetkalsbahis girişyakabet girişyakabetgenzobet girişgenzobetbetvakit girişbetvakit1win giriş1wintruvabet giriştruvabetbet11 girişbet11privebet girişprivebet7slots giriş7slotsbahisbey girişbahisbeybetgros girişbetgrosbaşarıbet girişbaşarıbetcasinoburada girişcasinoburadabahisnow girişbahisnowciacasino girişciacasinobetriyal girişbetriyalbetoffice girişbetofficegamabet girişgamabetpiabellacasino girişpiabellacasinofenomenbet girişfenomenbetvideobet girişvideobetneyine girişneyinedinamobet girişdinamobettambet giriştambetpalmibet girişpalmibethuhubet girişhuhubetbetwonbetwon girişilbet girişilbetroketbet girişroketbetradabet girişradabetbethand girişbethandsmartbahis girişsmartbahisgamabet girişgamabet96tr giriş96trbetwild girişbetwildkordonbet girişkordonbetcasinomhub girişcasinomhubbetsalvador girişbetsalvadormercurecasino girişmercurecasinobursa escortbursa escortgooglecasibom girişcasibomcasibomdeneme bonusu veren sitelerbethousekültür taşıgündemgündemgündemgündemlayarkaca21layarkaca21haberlerhaberlerhabersamsun haberfixbetsahabetstarzbettipobetligobetxslotjustin tvjustin tvbeylikdüzü escortistanbul escortavcılar escortbankobetbycasinomeritking 1609dumanbetdumanbet girişdumanbetPusulabetPusulabet girişgalabetganobetcasibomcervical pillowDeneme bonusu veren sitelercervical pillowxslotlevantbet girişlevantbetgetirbet girişgetirbetberlinbet girişberlinbetbetra girişbetracasinoper girişcasinoperpolobet girişpolobettakvimbet giriştakvimbetpashagamingpashagamingcashwin girişcashwinwestbahis girişwestbahisbetsin girişbetsinlimanbet girişlimanbetİbizabet girişİbizabetcasinofast girişcasinofastslotbon girişslotbonmilyarcom girişmilyarcombahisfair girişbahisfairtimebet giriştimebetrekabet girişrekabetvipslot girişvipslotfattbet girişfattbetbetkare girişbetkarebahisbudur girişbahisbudurteslabahis girişteslabahisbetixir girişbetixiramrabahis girişamrabahisarmabahisolabahis girişolabahisbabilonbet girişbabilonbetcenabet girişcenabetgandom girişgandomgettobet girişgettobetcasiwow girişcasiwowbetsrolex girişbetsrolexbenimbahis girişbenimbahisvirabet girişvirabetcaddebet girişcaddebetcasinobonanza girişcasinobonanzacasiblu girişcasiblubetnano girişbetnanobetrupi girişbetrupibetgar girişbetgarprimebahis girişprimebahiskralbet girişkralbetenbet girişenbetslotbar girişslotbarmrgamb girişmrgambSheratonbet girişSheratonbetmaribet girişmaribetbetvino girişbetvinoolaycasino girişolaycasinotrbet giriştrbetbetloto girişbetlotomaxwin girişmaxwindamabet girişdamabetlevant girişlevantgetirbet girişgetirbetberlinbet girişberlinbetmeritroyalbet girişmeritroyalbetcasinopper girişcasinopperpolobet girişpolobettakvimbet giriştakvimbetcashwin girişcashwinwestbahis girişwestbahisbetsin girişbetsinlimanbet girişlimanbetcasinofast girişcasinofastslotbon girişslotbonmilyarcom girişmilyarcombahisfair girişbahisfairtimebet giriştimebetonwingir girişvipslot girişvipslotfatbet girişfatbetbetkare girişbetkarebahisbudur girişbahisbudurteslabahis girişteslabahisbetixir girişbetixirarmabahis girişarmabahisolabahis girişolabahisbabilonbet girişbabilonbetcenabet girişcenabetgamdom girişgamdomgettobet girişgettobetcasiwow girişcasiwowbetsrolex girişbetsrolexbenimbahis girişbenimbahisvirabet girişvirabetcaddebet girişcaddebetcasinobonanza girişcasinobonanzabetrupi girişbetrupibetgar girişbetgaribazabet girişibazabetmariobet girişmariobetprimebahis girişprimebahiskralbet girişkralbetenbet girişenbetslotbar girişslotbarmrgamb girişmrgambsheratonbet girişsheratonbetmaribet girişmaribetbetvino girişbetvinoolaycasino girişolaycasinobetsin girişbetsintrbet giriştrbetbetloto girişbetlotomaxwin girişmaxwindamabet girişdamabetolabahis girişolabahisbabilonbet girişbabilonbetcenabet girişcenabetbetwinnerbetwinner girişbetwinner twitterbizbetbizbet girişbizbet twitterbetkombetkom girişbetkom twitterbetturkeybetturkey girişbetturkey twitterbetpublicbetpublic girişbetpublic twitterfixbetfixbet girişfixbet twitteronwinonwin girişonwin twittertipobettipobet giriştipobet twitterotobetotobet girişotobet twitterromabetromabet girişromabet twitterroketbetroketbet girişroketbet twittersahabetsahabet girişsahabet twitterzbahiszbahis girişzbahis twitterxslotxslot girişxslot twitterbetmatikbetmatik girişbetmatik twittermariobetmariobet girişmariobet twitterloyalbahisbetmoneyatlantisbahisyorkbetlimrabethiltonbetastrabettingbetclupdengebetbetsofmrcasinobetsoobetlistbetgraynisanbetbetpratonplusslotturbobetbahisstardopingbetmaxroyalbetmaxwinbetparafbetsortibetganobetrulobetbetsunrisebetovisenobahisaffroditbetbetpuanbetparamerirlefkosabetkombobetbetcoolforza1x2lizbonbetbetsquirrelsantabettotobilalbeterisbetpiyasabetenzabetrexusbetstandartbetbetmarlozingabetboxbahiskalitebetklasbahisyakabet Genzobet betvakit giriş 1wintruvabetbet11privebet7slotsbahisbeybetgrosbaşarıbetcasinoburadabahisnowciacasinobetriyalbetofficegamabetpiabellacasinobahis1000vidobetneyinedinamobettambetCanlı bahis siteleriDeneme Bonusu Veren Siteler 2024instagram takipçi satın alfortnite cheatdeneme bonusu veren siteler 2025pusulabetjustin tvtaraftarium24imajbetcasibomcasibomcasibomiptv satın alsolara executorTimebet - Timebet Giriş - Timebet Güncelcasino siteleriligobetligobetbycasinoacehgroundsnaptikacehgroundpornoquotexsohbet hattıbets10 girişzbahisnakitbahisselcuksportshdcanlı maç izlemaltcasinoyouwinmaltcasinocasibomnakitbahis güncel girişportobet girişbetwoonholiganbetcasibombagonbetgitAlev casinoRoku bet güncel girişOnwinbettiltMeritkingMeritkingyoutube to mp3A4A5A6A6A7A8A9Holiganbet 1073madridbetsuperbetinGrace Charissekabet girişsophie rainmarsbahishitbetmeritbetmatbetmatbetmobilbahispinbahismostbetartemisbetmeritbetonwinzbahiszbahiszbahistaraftarium24Betkanyonsonbahispadişahbetbetciorüyabetsahabetsekabetimajbettaraftarium24canlı maç izledeneme bonusu veren sitelersonbahisbetciorüyabetpadişahbetcratosslottarafbetmarsbahisultrabetjojobet girişparibahis girişKüçükçekmece escortjustin tvakcebet girişcasinomegacasinomega girişakcebetjojobetceltabetvaycasinovaycasino girişavrupa yakası escort, beylikdüzü escort, avcılar escort, esenyurt escortonwinbetparkzbahisjojobetgtacity forumbettiltdeneme bonusu veren sitelerzbahismatbetcasino siteleritaraftarium24galabet twittergrandpashabet2212 comcasibom 714holiganbet 10731308bets10 com448 marsbahistürk pornobetparkholiganbetcasibom 732holiganbet 1073 com1308bets10 com448marsbahis comgrandpashabet 2212ligobetankara escortbets10imajbetbetcioİmajbetcasibom girişbetkanyon girişbetcio girişBETCİObetcioBETCİO GİRİŞmarsbahis girişmarsbahisbetpark girişextrabetvbetbywinPusulabetPusulabet girişBetciocasibomorisbetcasibom güncel girişcasibom üyelikMadridbetmatadorbetsocial media servicesgiftcardmall/mygiftSocial Media Marketing Servicesmatadorbetvanillagiftmybalancenowpusulabetmatadorbetmatadorbetmatadorbet girişcasibom girişcasibomCasibom 714googlekralbettipobetfixbetbahiscomkulisbetdumanbetmadridbetimajbetmatbetsekabetsahabetonwinmarsbahisholiganbetmatadorbetrestbetkingroyalpinbahisbetciomostbetmeritbetgrandpashabetcasibomjojobet