ირმა მაღრაძე, კენკროვანი კულტურების უხვ მოსავალს ელის. როგორც თავად ამბობს, მომხმარებლისთვის მწიფე მარწყვის მიწოდებას, ორ კვირაში შეძლებს. ფერმერი ბორჯომის მუნიციპალიტეტის სოფელ დაბაში ცხოვრობს და კენკროვანი კულტურებით 2013 წლიდან დაინტერესდა. საქმიანობა მცირე ფართობზე დაიწყო და ახლა უკვე 50 მეასედზე გაშენებულ პლანტაციას უვლის. ირმა მაღრაძეს ეკონომიკურად 2008 წლის ომის შემდეგ გაუჭირდა, როცა სოფლის მიმდებარე ტერიტორიაზე, ფიჭვისა და ნაძვის ხეები გადაიწვა. შემდეგ წლებში, ტყის მასივის არარსებობის გამო, სოფელში დამსვენებელი აღარ ჩადიოდა. მან გამოსავალი კენკროვანი კულტურების მოყვანაში ნახა.

ასპინძის მუნიციპალიტეტის სოფელ რუსთავში რომ ბრუცელოზია გავრცელებული,

ასპინძის მუნიციპალიტეტის ფოტო ასპინძის მუნიციპალიტეტის ხელმძღვანელმა პირებმა თმოგვისა და ნაქალაქევის სკოლის მოსწავლეებთან ერთად, ვარძიისა და წუნდის ტერიტორიაზე მესხური ვაზის 400 ნერგი დარგეს. აღნიშნული ტერიტორიის გარდა, ვაზის ნერგები ახალციხესა და უდეშიც დაირგო. საქართველოს საპატრიარქოსა და – სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო კვლევით ცენტრს შორის ხელშეკრულებაა გაფორმებული, რომლის ფარგლებშიც ქვეყნის მასშტაბით, ადგილობრივი ვაზის ჯიშები გაშენდება. ცენტრმა დაკარგული ჯიშები მოიძია და აღადგინა მესხეთშიც. ვაზის ნერგები ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის მიტროპოლიტმა 13 მაისს აწყურის ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარში აკურთხა. მესხური ვაზის 1000-მდე ნერგი ახალციხეში, ვარძიაში, წუნდასა და უდეში გაშენდება, საიდანაც  შემდეგ მათი გამრავლება მოხდება. თიკო კურტანიძე

ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის მიტროპოლიტმა მესხური ვაზის ნერგები აკურთხა, რომელიც მესხეთში დაირგვება. მეუფე თეოდორეს ინფორმაციით, საქართველოს საპატრიარქოსა და – სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო კვლევით ცენტრის შორის ხელშეკრულება გაფორმდა, რომლის ფარგლებშიც ქვეყნის მასშტაბით ადგილობრივი  ვაზის ჯიშები გაშენდება. ცენტრმა დაკარგული ჯიშები მოიძია და აღადგინა მესხეთშიც.  მესხური ვაზის  1 000 მდე ნერგი ახალციხეში, ვარძიაში, წუნდასა და უდეში გაშენდება, საიდანაც მათი გამრავლება მოხდება. „დღეს კიდევ ერთ კარგ საქმეს ჩაეყარა საფუძველი. დღეს  ჩვენ ვიწყებთ მესხური ვაზის აღდგენას ეპარქიაში. საპატრიარქოს გვაქვს გაფორმებული მემორანდუმი. მის საფუძველზე სანერგე ჩვენ გვაძლევს ნერგებს, რომლის დარგვაც ხდება საქართველოს სხვადასხვა კუთხეში. დღეს ეს მოხდება მესხეთში. დაირგვება 1 000–მდე მესხური ჯიშის ყურძენი სხვადასხვა ადგილებში: ვარძიაში, წუნდაში, ახალციხეში, უდეში და შემდგომ მოხდება მათი გამრავლება. იმედს გამოვთქვამთ, რომ მთელს მესხეთში აღორძინდება მევენახეობა და მესხი გლეხი კვლავ სახელს გაითქვამს განსაკუთრებული ვენახისა და ღვინის წარმოებით“ – აღნიშნა ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის მიტროპოლიტმა თეოდორემ. აღნიშნული ვაზის ჯიშები, მოძიების შემდეგ  სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო კვლევით ცენტრში აღადგინეს და ვაზის ნამყენი ნერგები გამოიყვანეს. „მესხეთი ყოველთვის გამოირჩეოდა კულტურული ვაზის ჯიშების სიმრავლით, მაგრამ სამწუხაროდ ეს ვაზის ჯიშები იყო დაკარგული. უკვე რამდენიმე წელია სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო კვლევითი ცენტრი, სხვა პიროვნებებთან ერთად, აქტიურად იღწვვის ამ საქმიანობის აღდგენისათვის. უკვე მოძიებულია უმეტესობა იმ მესხური ვაზის ჯიშებისა, რომელიც გადაშენებული იყო. დღეს სამეცნიერო კვლევით ცენტრში გამოყვანილი  ვაზის ნამყენი ჯიშები ჩამოტანილი იქნა ამ რეგიონში და გაშენდება ახალი ვენახები, რომელიც საფუძველს დაუდებს მომავალში სამრეწველო ვენახების გაშენებას“ – განაცხადა სოფლის მეურნეობის სამეცნიერო კვლევითი ცენტრის დირექტორმა ლევან უჯმაჯურიძემ. ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის მიტროპოლიტმა ვაზის ნერგები დღეს, 13 მაისს აწყურის ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარში აკურთხა. თიკო კურტანიძე

     ახალი ღვინის ფესტივალი 14 მაისს, მთაწმინდის პარკში ჩატარდება. 11:00-დან 18:00 საათამდე ოჯახური, საშუალო და დიდი მეღვინეობები ფესტივალის სტუმრებს , 2015 წლის მოსავლის ღვინოებს წარუდგენენ. ფესტივალში წელს 102 მეღვინე მიიღებს მონაწილეობას, მათ შორის ერთი სამცხე–ჯავახეთიდანაა. მესხი მეღვინე ასპინძის მუნიციპალიტეტიდან, კახაბერ ასპანიძე, ფესტივალზე სამი სახეობის ღვინოს – კაპნის წითელს,  კლერტმაგარასა და ჩიტისკვერცხას წარადგენს. ფესტივალის მიზანი ქართული ღვინის პოპულარიზაცია, საქართველოში ღვინის განათლების დონის ამაღლება და სამომხმარებლო კულტურის გაზრდაა. ფესტივალში მონაწილეობას თითქმის ყველა მსხვილი ღვინის კომპანია და მცირე მარანი მიიღებს. იქნება წარმოდგენილი ოჯახური ღვინოები საქართველოს სხვადასხვა რეგიონიდან. ფესტივალში მონაწილეობა შეუძლია  ოჯახური ღვინის ყველა მწარმოებელს. შესარჩევ ტურში და ფესტივალზე წარმოდგენილი უნდა იყოს მხოლოდ 2015 წლის მოსავლის ახალი ღვინო. ფესტივალში მონაწილეობა ოჯახური მარნებისთვის უფასოა. საქართველოს ღვინის კლუბი, ახალი ღვინის ფესტივალს, უკვე მეშვიდედ მართავს.

ნათხოვარი ინკუბატორით დაწყებული საქმიანობა და საკმარისი თანხის არქონის გამო შეცვლილი ბიზნესგეგმები – სოფელ მსუხის შესასვლელში მდებარე სულიკო ინასარიძის ფერმაში დღეისათვის საქონლისა და ცხვრის ნაცვლად, ბინა სოფლის ქათმებმა დაიდეს. ფრინველების მოშენება პირველ ცდაზე წარუმატებლად დასრულდა – ბაზარში ნაყიდი 2 000 კვერცხიდან ნახევარზე მეტი არ გამოიჩეკა. მიუხედავად ამისა ახალგაზრდა ფერმერი არ დანებდა და საქმიანობა მაინც გააგრძელა. დღეისათვის ფერმაში 500 ქათამს უვლის. არ აქვს საკუთარი ინკუბატორი, თუმცა აქვს გეგმები – ფერმაში ქათმის გარდა იხვი, ინდაური და მწყერი მოაშენოს. ამბობს, რომ სპეციალური დანადგარი 5 200 ლარი ჯდება.

ადგილობრივმა ფერმერმა ახალციხის აგრო–მაღაზიაში კარტოფილისთვის ჰერბიციდი უკვე შეიძინა. მარეხი ჭიღლაძემ კონსულტანტებისგან პრეპარატის გამოყენების თაობაზე შესაბამისი ინსტრუქციაც მიიღო. ამბობს, რომ ჰერბიციდების გამოყენებამ თანამედროვე ფერმერს საქმე გაუმარტივა. მარეხი ჭიღლაძისგან განსხვავებით, სოფელ ჭაჭარაქში მცხოვრები ფერმერები ჰერბიცირების გამოყენებისგან თავს იკავებენ, მათი ნაწილი ამის მიზეზად პრეპარატის სიძვირეს ასახელებს, ნაწილს კი მიაჩნია, რომ ჰერბიციდი  პროდუქტის უსაფრთხოებაზე უარყოფით გავლენას ახდენს.

დღეს, 10 მაისს, ახალციხის მუნიციპალიტეტის სოფელი მუსხი დაისეტყვა. უხვმა ნალექმა, ადგილობრივების ნათესები და ნარგავები და სოფლის შიდა გზები დააზიანა. ადგილზე იმყოფება ,,მე–9 არხის“ გადამღები ჯგუფი. ჩვენი ჟურნალისტის ინფორმაციით, დატბორილია რამდენიმე მოსახლის სარდაფი და საქონლის სადგომი. გამგებლის წარმომადგენელი ურავლის ადმინისტრაციულ ერთეულში ამბობს, რომ სეტყვას სოფლისთვის მნიშვნელოვანი ზიანი არ მიუყებენია. ემზარ ოქრომელიძის თქმით, მუსხში არსებული სიტუაციის შესახებ, ახალციხის მუნიციპალიტეტის გამგეობას უკვე შეატყობინა. ზარალის დასათვლელად, სოფელში თვითმმართველობის წარმომადგენლებს ელიან.

სურსათის ეროვნულმა სააგენტომ სამცხე ჯავახეთში ბრუცელოზის საწინააღმდეგო ღონისძიებები დაიწყო.  რეგიონში 60 ათასამდე მსხვილფეხა პირუტყვის სისხლის ნიმუშების კვლევა იგეგმება. სერომონიტორინგი ჩატარდება ასევე ქვემო ქართლის, მცხეთა-მთიანეთისა და შიდა ქართლის რეგიონებშიც. მიმდინარე წელს 200 ათასი სული მსხვილფეხა პირუტყვის სისხლის ნიმუშების კვლევაა დაგეგმილი, რის შემდეგაც მომდევნო წელს ჯანმრთელ პირუტყვს ვაქცინაცია ჩაუტარდება. ბრუცელოზის მასობრივი ტესტირება 2014 წლიდან დაიწყო. 2015 წელს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს, სურსათის ეროვნული სააგენტოს და გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაციის (FAO) ექსპერტების მონაწილეობით  გრძელვადიანი სტრატეგია შემუშავდა, რომელიც ბრუცელოზთან ბრძოლის კომპლექსური ღონისძიებების შემუშავებასა და მის ეტაპობრივ განხორციელებას ითვალისწინებს.

სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სსიპ სურსათის ეროვნულმა სააგენტომ ბრუცელოზის საწინააღმდეგო ღონისძიებები დაიწყო. მსხვილფეხა პირუტყვის სისხლის ნიმუშების კვლევა მიმდინარეობს სამცხე ჯავახეთში, სადაც 60 ათასამდე პირუტყვის კვლევა იგეგმება. სერომონიტორინგი ჩატარდება ასევე ქვემო ქართლის, მცხეთა-მთიანეთის, შიდა ქართლის რეგიონებში. მიმდინარე წელს 200 ათასი სული მსხვილფეხა პირუტყვის სისხლის ნიმუშების კვლევაა დაგეგმილი, რის შემდეგაც მომდევნო წელს ჯანმრთელ პირუტყვს ჩაუტარდება ვაქცინაცია. ბრუცელოზის მასობრივი ტესტირება 2014 წლიდან დაიწყო. 2015 წელს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს, სურსათის ეროვნული სააგენტოს და გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაციის (FAO) ექსპერტების მონაწილეობით შემუშავდა გრძელვადიანი სტრატეგია, რომელიც ბრუცელოზთან ბრძოლის კომპლექსური ღონისძიებების შემუშავებასა და მის ეტაპობრივ განხორციელებას ითვალისწინებს. ბრუცელოზი ქრონიკულად მიმდინარე ინფექციური დაავადებაა, რომლითაც ავადდება მრავალი სახეობის ცხოველი და ადამიანი. დაავადება ვრცელდება ინფიცირებულ ცხოველთან კონტაქტით ან მისგან მიღებული პროდუქტით. ბრუცელოზი დიდ ეკონომიკურ ზარალს აყენებს სოფლის მეურნეობას. დაავადებული ცხოველი უნდა დაიკლას, აკრძალულია მის მიერ წარმოებული რძის პროდუქტების სასურსათედ გამოყენება.

ვალეში მცხოვრები თამაზ გოზალიშვილი წელიწადნახევარია მებოცვრეობას მისდევს. საქმიანობა სამი ბოცვრით დაიწყო და ცდილობს სამომავლოდ ბიზნესშიც ჩაერთოს.  დამწყები ფერმერის გეგმები – რუბრიკაში “წარმატებული ფერმერი”. თამაზ გოზალიშვილმა წელიწადნახევრის წინ სამი ბოცვერი შეიძინა და ოჯახისთვის მოშენებას შეეცადა, თუმცა ბოცვრები ისე სწრაფად და მარტივად გამრავლდნენ,   გოზალიშვილებმა გადაწყვიტეს საქმიანობა გაეფართოვებინათ. დღეისათვის სპეციალურად მოწყობილ სადგომში 14 სრულწლოვანი „ბარანი“ და 7 ბაჭია ცხოვრობს.

ზურა სადათიერაშვილს საზოგადოების დიდი ნაწილი იცნობს, თუმცა მისი დამატებითი საქმიანობის შესახებ ბევრისთვის უცნობია. იგი 20 წელია მეფუტკრეობას მისდევს და ცდილობს დარგის გასავითარებლად ახალი სტანდარტები მოსინჯოს. ზურა სადათიერაშვილის წარმატების ხერხები – რუბრიკაში “წარმატებული ფერმერი”. ზურა სადათიერაშვილის ჰობი და დამატებითი შემოსავალი მეფუტკრეობაა. ახალგაზრდა ფერმერი, თავისუფალ დროს, 20 ოჯახ ფუტკარს უვლის. ყველაფერი 20 წლის წინ, 20 წლის ასაკში, 6 ძირი სკით დაიწყო. ახალგაზრდა ფერმერისთვის ფუტკრის მოვლა სიახლე არ ყოფილა. ოჯახი მეფუტკრეობით წლების განმავლობაში იყო დაკავებული.

ფერმერთა მეორე ეროვნული კონგრესისთვის სამცხე–ჯავახეთიდან დელეგატები შეირჩნენ.  ისინი კონგრესზე მთავრობის წევრებს შეხვდებიან და აგროსფეროში არსებული გამოწვევების შესახებ იმსჯელებენ. ,,ეროვნული სასურსათო უსაფრთოების სტრატეგიის სრულყოფა და მცირე ფერმერთა მხარდაჭერა” – ასე ჰქვია პროექტს, რომლის ფარგლებშიც დელეგატების შერჩევა ქვეყნის მასშტაბით ხორციელდება. 150 წარმომადგენელი საკუთარ ქალაქს რვა რეგიონიდან წარადგენს.

ახალქალაქის ისტორიაში პირველად საქპატენტმა ბრენდი „ახალქალაქის კარტფილი“ დააპატენდა, რომელიც სუპერმარკეტებში აქტიურად გაიყიდა. ასოციაციის პრეზიდენტმა „ფერმერის საათს“ ჯავახეთში უმასპინძლა. რეპორტაჟში ახალქალაქელი ფერმერის წარმატებების გარდა, ახალციხის სასოფლო–საკონსულტაციო სამსახურის საქმიანობაცაა ასახული. საქართველოს წამყვან სუპერმარკეტებში ახალქალაქის კარტოფილი პირველად გასულ წელს შეიტანეს. სკეპტიკური განწყობის მიუხედავად, დაფასოებული პროდუქტი უფრო აქტიურად გაიყიდა, ვიდრე ტომრებით შეტანილი.

მინდვრის დღე წნისის სადემონსტრაციო ნაკვეთებში. სოფლის მეურნეობის სამინისტროს რეგიონული სამმართველოს წარმომადგენლებმა, გაეროს განვითარების პროგრამის წევრებმა და სხვადასხვა მუნიციპალიტეტიდან მოწვეულმა ფერმერებმა, საველე პირობებში სერთიფიცირებული სათესლე მასალის უპირატესობასა და პოპულარიზაციაზე ისაუბრეს. სპეციალისტებმა აგროღონისძიებებზე, დაავადებებსა და მავნებლებზე გაამახვილეს ყურადღება და ფერმერებს შესაბამისი რეკომენდაციები მისცეს. სადემონსტრაციო ნაკვეთები გაეროს განვითარების პროგრამის ფინანსური მხარდაჭერით დამუშავდა. ორგანიზაციამ, პროექტში მონაწილე ფერმერებს, ხორბლის სათესლე მასალა გადასცა.

საქართველოს მთავრობამ კოოპერატივების განვითარების კუთხით, სახელმწიფო პროგრამის  მორიგი დადგენილება დაამტკიცა.  პროგრამა რძის მწარმოებელი სასოფლო-სამეურნეო კოოპერატივების მხარდაჭერას ითვალისწინებს. მის მიზანს ქვეყანაში რძისა და რძის პროდუქტების წარმოების ხელშეწყობა, რძის გადამამუშავებელი საწარმოების ჩამოყალიბება–სტიმულირება, მსხვილფეხა პირუტყვის ჯიშობრივი გადახალისება და სოფლად მცხოვრები მოსახლეობის სოციალურ–ეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესება წარმოადგენს. პროგრამაში მონაწილეობა შეუძლია  ფერმერულ გაერთიანებას , რომელსაც მინიჭებული აქვს კოოპერატივის სტატუსი, საკუთრებაში ჰყავს პროგრამით განსაზღვრული ფურების რაოდენობა,  არ აქვს საგადასახადო დავალიანება და მის საკუთრებაშია მიწის ნაკვეთი ან შენობა–ნაგებობა, სადაც რძის გადამამუშავებელი საწარმო მოეწყობა.

ავთო ჩიტაშვილმა, მის სასათბურე მეურნეობაში, ყვავილოვანი კომბოსტოს შემდეგ, ბროკოლის მოყვანა სცადა. ამ ბოსტნეულ კულტურაზე არჩევანი, მისი გამძლეობისა და მაღალი სარეალიზაციო ფასის გამო შეაჩერა. რეგიონის მკაცრი კლიმატური პირობებიდან გამომდინარე, ბროკოლი ვალელი ფერმერისთვის, ყველაზე მისაღები აღმოჩნდა. მცენარე მინუს 2–3 გრადუს ყინვასაც უძლებს, ამიტომ ავთო ჩიტაშვილი,  ბროკოლის რეალიზაციას, მთელი ზამთარის განმავლობაში ახდენდა. ბროკოლის ჯიშებს, აერომენსა და ფიესტას, რომლებიც ავთო ჩიტაშვილს სასათბურე მეურნეობაში მოჰყავს, სხვა სახეობისგან ის განასხვავებს, რომ რამდენიმე მოსავალს იძლევა, რაც ფერმერისთვის, რომელიც საქმიანობის ბიზნესად ჩამოყალიბებას ცდილობს, უმნიშვნელოვანესი დეტალია.

მესხი ფერმერები საკუთარი საქმიანობის გაფართოებას სხვადასხვა გზით ცდილობენ. ისინი ორგანიზაციებთან და სახელმწიფოსთან აქტიურად თანამშრომლობენ და დაფინანსების მოსაპოვებლად, შესაბამის პროექტებს წერენ. თუმცა მათ ნაწილი გარკვეული სირთულეების გამო, სასოფლო–სამეურნეო პროგრამებში მონაწილეობას ვერ ახერხებენ.

სოფელ უდეში მცხოვრები გელაძეების ოჯახი მეფრინველეობით სამი წლის წინ დაინტერესდა და მეკვერცხული და მეხორცული ჯიშის ქათმების მოშენება გადაწყვიტა. შედეგად გელაძეებს ფერმაში დღეისათვის 300–მდე ფრთა ქათამი ჰყავთ.

ნიადაგის ტიპები, კულტურათა დაავადებების გამომწვევ მიზეზები და მისი თავიდან აცილების გზები – რა მდგომარეობაა სამცხე–ჯავახეთში? რამდენად სწორად ატარებენ ფერმერები აგრო–ღონისძიებებს? აუცილებელია თუ არა ნიადაგის გამოკვლევა? რა ჯდება მიწის ანალიზი და რა პრობლემებზე საუბრობენ ფერმერები?  – სპეციალისტების კონსულტაციები სოფლის მაცხოვრებლებს. სოფელ სხვილისის მკვიდრმა ლევან სარქისიანმა, საკუთარი მიწის ნაკვეთი უკვე დაამუშავა და აპრილის თვეში კარტოფილის დათესვას დაიწყებს. ფერმერი ამბობს, რომ უკვე მრავალი წელია ამ ადგილზე ერთიდაიგივე ჯიშის კარტოფილს თესავს. მას  სხვა ალტერნატიული ნაკვეთი არ აქვს, რათა კულტურათა  მონაცვლეობა მოახდინოს. გარდა ამისა არც  ნიადაგის მდგომარეობას ამოწმებს,  ამის მიზეზად კი ლაბორატორიებში გამოკვლევისთვის დაწესებულ მაღალ ფასებს ასახელებს.