სასოფლო–სამეურნეო პროდუქციის ეფექტიანობის გაზრდის მიზნით, მესხი ფერმერები უცხოურ გამოცდილებას გაეცნენ. 40–მდე ადგილობრივს აგრო სემინარი ებრაელმა კოლეგამ ჩაუტარა და ბოსტნეული კულტურის მოყვანის თავისებურებები გააცნო. უცხოელი ექსპერტის თქმით, საქართველო ბუნებრივი რესურსებით მდიდარი ქვეყანაა, რის შედეგადაც  სოფლის მეურნეობა უკეთესად განვითარდება, თუმცა ადგილობრივი ფერმერები შესაძლებლობას ეფექტურად  ვერ იყენებენ. ბოსტნეული კულტურის ეფექტურობის გაზრდა, სასუქის სწორად გამოყენება, ნიადაგის მომზადება და სარეველების წინააღმდეგ ბრძოლა– ამ საკითხებზე ადგილობრივმა ფერმერებმა ებრაელი კოლეგისგან რჩევები მიიღეს.

ევროკავშირი-საქართველოს წარმომადგენლობამ ახალქალაქში ევროპის დღე აღნიშნა. თარიღთან დაკავშირებით, სამცხე–ჯავახეთს ევროკავშირის ელჩი საქართველოში, იანოშ ჰერმანი ესტუმრა. მან სამხარეო რწმუნებულთან და ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმმადგენლებთან შეხვედრა გამართა. რა დროსაც  რეგიონის გამოწვევებსა და ერთობლივ გეგმებზე ისაუბრეს. განსაკუთრებული აქცენტი სოფლის მეურნეობის საკითხებზე გაკეთდა.  ევროპის დღესთან დაკავშრებით, ახალქალაქს ევროკავშირის ელჩი ესტუმრა. იანოშ ჰერმანი ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლებს შეხვდა და რეგიონის გამოწვევებზე ისაუბრა. მისი თქმით,  ახალქალაქში ვიზიტი მისი სურვილით მოხდა და ამის მიზეზია ის, რომ ENPARD-ის პროგრამის ფარგლებში, აღნიშნულ რეგიონში,

რა გზით უნდა განვითარდეს სოფლის მეურნეობა საქართველოში, როგორ უძღვებიან განვითარებულ ქვეყნებში ფერმერულ მეურნეობებს და რა სიახლეების დანერგვა შეიძლება საქართველოში – ამ და სხვა მნიშვნელოვან საკითხებზე დღეს ახალციხეში იმსჯელეს.ლექცია–სემინარი პროექტის – “ძლიერი სოფელი–ძლიერი სახელმწიფოს“ ფარგლებში გაიმართა. შეხვედრას ადგილობრივი არასამთვარობო ორგანიზაციები, ფერმერები, სოფლის რწმუნებულები და აღნიშნული საკითხით დაინტერესებული პირები დაესწრნენ. ლექციის მიმდინარეობისას ევროპის ქვეყნებში არსებული ფერმერული მეურნეობების შესახებ მომზადებული ფილმი აჩვენეს.

ადიგენის მუნიციპალიტეტის სოფელ ბოლაჯურში მოსახლეობას ნათესების მორწყვის პრობლემა ექმნება. ადგილობრივები ამბობენ, რომ  თესვის პროცესი დასრულდა, თუმცა სასოფლო–სამეურნეო სამუშაოების შემდეგი ეტაპი – რწყვა, მოშლილი ინფრასტრუქტურის გამო, ხარვეზებით ჩაივლის. ნათესების მორწყვის სეზონი ახლოვდება და ადიგენის მუნიციპალიტეტის სოფელ ბოლაჯურის მოსახლეობა სარწყავი წყლის პრობლემაზე ჩივის. ადგილობრივები ამბობენ, რომ თესვის პროცესისათვის მათ ოჯახის დანაზოგი თანხა სრულად დახარჯეს, იმისთვის, რომ მაცხოვრებლებმა  უხვი მოსავალი მიიღონ, პრობლემას სარწყავი სისტემის არ არსებობა ქმნის.

სამცხე–ჯავახეთი აგროდაზღვევის პროგრამაში ჩაერთო. სეტყვა,  წყალდიდობა, ქარიშხალი  და უხვი ნალექი ეს ის სტიქიური მოვლენებია, რის  შედეგადაც მიყენებულ  ზარალს რეგიონში არსებული სადაზღვევო კომპანიები ანაზღაურებენ.  რამდენად ინფორმირებულია საზგადოება აღნიშნულის შესახებ და  რას ფიქრობენ ფერმერები აგროდაზღვევის პროგრამაზე  – დეტალები ნახეთ  გიორგი ხმალძის სიუჟეტში კარტოფილი, კომბოსტო , ხეხილი – ეს იმ პროდუქტების არასრული ჩამონათვალია, რომელთა დაზღვევაც ფერმერებს სამცხე–ჯავახეთში უკვე შეუძლიათ. ადგილობრივები ამბობენ, რომ აგროდაზღვევა დროულია, რადგან ბოლო წლებში სტიქიური მოვლენების გამო, რეგიონის მოსახლეობის გარკვეული ნაწილი მთელი წლის შემოსავალს კარგავს.  მათ სახელმწიფოს მიერ შეთავაზებული აგროდაზღვევის პროგრამა მოსწონთ, თუმცა შედეგებზე საუბარი უჭირთ.

სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სამცხე–ჯავახეთის რეგიონული სამმართველოს უფროსი შეიცვალა. აღნიშნული პოსტი ზაზა ხუცხიშვილის ნაცვლად ნანა ზუბაშვილმა დაიკავა. იგი საკუთარი უფლება მოვალეობის შესრულებას 20 აპრილიდან ოფიციალურად შეუდგა. როგორ რეგიონული სამმრთველოს ახალი უფროსი ამბობს, აღნიშნულ თანამდებობაზე იგი კონკურსის წესით დაინიშნა, რისთვისაც რამდენიმე ეტაპი გაიარა. ნანა ზუბაშვილის თქმით, საჭირო დოკუმენტაციის შევსებისა და გადარჩევის შემდეგ, გასაუბრებაზე გასვლა ორჯერ მოუწია. პირველად დაახლოებით 15 კაციანი კომისიის წინაშე, ხოლო მეორედ იგი საკუთრი საქმიანობის შესახებ სოფლის მეურნეობის მინისტრს ესაუბრა.

იმ პიროვნებებს, რომელთაც სასოფლო–სამეურნეო ბარათები ვერ მიიღეს, პირველ მაისამდე საშუალება ეძლევათ მონაცემთა ბაზაში დარეგისტრირდნენ  და სახელმწიფოს დახმარებით ისარგებლონ.   აღნიშნულის შესახებ ინიციატივა საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ეკუთვნის.

სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ინფორმაციით, ქვეყნის მასშტაბით, ყველაზე მეტი კოოპერატივი სამცხე – ჯავახეთშია. მათი უმრავლესობა მეხორცეობაზე მოდის. კოოპერატივების ჩამოყალიბების მიზნით, ადგილობრივები უწყების რეგიონულ სამმართველოს ყოველდღიურად მიმართავენ. ხაჩტურ ამბარიანი, სოფელ ჭაჭარაქში 9 კაციან კოოპერატივს ხელმძღვანელობს. ამბობს, რომ იგი 2014 წელს ჩამოაყალიბეს და მას შემდეგ მესაქონლეობასა და მემცენარეობას მიყვებიან.  კოოპერატივში, რომლის სახელწოდებაც ,,ჭაჭარაქია“ ამ დრიოსათვის, 25 მეწველი ძროხა და 20 ჰექატი მიწის ნაკვეთი შედის. ადგილობრივებს, ერთობლივი ძალებით, ხორბალი, ქერი, კარტოფილი, სიმინდი, ლობიო და სხვა მარცვლეული თუ ბოსტნეული კულტურები მოჰყავთ.

რეგიონებში, მიკრო და მცირე მეწარმეების ხელშეწყობისათვის, სახელმწიფო თანხას გაიღებს. პროგრამის ,,აწარმოე საქართველოში“ ერთ–ერთ კომპონენტის ფარგლებში მცირე ბიზნესის გავითარებისათვის ბენეფიციარი  5000 ლარით დაფინანსდება. პროგრამის პრეზენტაცია დღეს ახალციხეში გაიმართა. რეგიონში მცხოვრებ მეწარმეებს, რომლებასც საკუთარი მიკრო ან მცირე ბიზნესი წამოწყება ანდა უკვე არსებულის გაფართოება სურთ, სახელმწიფო გარკვეული თანხით დააფინანსებს. ამის შესახებ დღეს, 16 აპრილს ახალციხეში სამთავრობო პროგრამის, სახელწოდებით ,,აწარმოე საქართველოში“ პრეზენტაცია მოეწყო. ადიგენში, ასპინძასა და ახალციხის მუნიციპალიტეტებში მოქმედმა მცირე მეწარმეებმა პროგრამის მიმიდნარეობის შესახებ ინფრომაცია მიიღეს და მასში ჩართვისათვის საჭირო პირობებს გაეცნენ.

არლის მოსახლეობა სარწყავი წყლის სისტემის კერძო კომპანიისთვის გადაცემას აპროტესტებს. ე.წ  ,,ხვანის წყალი”, ადიგენის მუნიციპალიტეტის საკრებულომ ერთ–ერთ შპს–ს გადასცა, რასაც სოფლის დეპუტატის პროტესტი მოჰყვა. არლელები მიიჩნევენ, რომ კერძო კომპანია ადგილობრივებს  საკუთარ გადასახადს დაუწესებს. სოფელ არლის მაჟორიტარი დეპუტატის პროტესტი საკრებულოს სხდომაზე ამავე სოფლში არსებული  სარწყავი წყლის სისტემის კერძო კომპანიისთვის გადაცემამ გამოიწვია. თენგიზ ქომოშვილის თქმით, საკრებულოს მიერ  ე.წ ,,ხვანის წყლის“ შპს ,,ადიგენის კომუნალურ და საირიგაციო გაერთიანებისთვის“  გადაცემა  არაკანონიერია.

ხმაური იყო დღეს სოფელ საყუნეთში. ადგილობრივი მოსახლეობა აცხადებს, რომ მათი სათიბებისა და საძოვრების გაყიდვა იგეგმება, რის გამოც პირუტყვი საკვების გარეშე დარჩება. ისინი ირწმუნებიან, რომ  ტერიტორიით კონკრეტული პიროვნებები არიან დაინტერესებული. თუმცა აღნიშნულს სიცრუეს უწოდებენ და პროვოკაციად აფასებენ ადგილობრივი ხელისუფლების წარმომადგენლები. სოფელ საყუნეთის  მოსახლეობა ხელისუფლებისაგან დახმარებას ითხოვს, რათა მათი პირუტყვი საძოვრების გარეშე არ დარჩეს . ისინი  აცხადებენ, რომ  სოფლის საძოვრებისა და სათიბების გაყიდვა იგეგმება. ადგილობრივების იფორმაციით, ტერიტორიებით  კონკრეტული პიროვნებები არიან დაინტერესებულნი თუმცა მათი ვინაობა არ იციან.  მოსახლეობის  მტკიცებით, მათ  შორის ერთ–ერთი  ბიძინა ივანიშვილის ძმის შვილია.  საყუნეთის მკვიდრები  ამბობენ, რომ  ხელისუფლება მათ ტერიტორიების შესყიდვას სთავაზობს, თუმცა  ამის ფინანსური რესურსი ადგილობრივებს არ გააჩნიათ. მოსახლეობა შიშობს, რომ მათი პირუტყვი მალე საკვების გარეშე დარჩება, რადგან არც საძოვრები ექნებათ და არც სათიბი ტერიტორიები.

რა პრობლემები აქვთ გლეხებს  მცირემიწიან ფერმერთა დახმარების პროგრამის ფარგლებში, რატომ ვერ ხდება დროულად მიწის ნაკვეთების  დამუშავება და  მოგვარდება თუ არა მოსახლეობისათვის აღნიშნული პრობლემები? –ამასთან  დაკავშირებით, დღეს სამცხე–ჯავახეთის სამხარეო ადმინისტრაციაში შეხვედრა გაიმართა.  მას რეგიონის ექვსი მუნიციპალიტეტის გამგებელი დაესწრო, რომელთაც მოსახლეობის პრობლემები შპ.ს „მექანიზატორის“ გენერალურ დირექტორს გააცნეს. ასპინძის მუნიციპალიტეტის გამგებელმა, ლევან ცაბაძემ შეხვედრაზე აღნიშნა, რომ მოსახლეობის 65% ხვნის ბარათებს უკან აბრუნებს, რადგან მიწის ნაკვეთები საკუთარი ხარჯებით უკვე დაამუშავეს. „მექანიზატორის“ გენერალურმა დირექტორმა  დასმულ კითხვებს უპასუხა და აღნიშნა, რომ სოფლებში ინფორმაციის ნაკლებობაა, რომელიც ადგილობრივმა გამგებლებმა უნდა მოაგვარონ. ზვიად ჩხაიძემ  განმარტა, რომ რეგიონებში ტექნიკის რაოდენობა მომავლი წლიდან გაიზრდება, ხოლო ის ხარვეზები, რომელიც ამ ეტაპზე ფერმერებს აწუხებთ, მოგვარდება. „მცირემიწიან ფერმერთა 2015 წლის საგაზაფხულო სამუშაოების ხელშეწყობის პროექტის“ ფარგლებში სამცხე–ჯავახეთში, 37 ათასი ბენეფიციარია. ამ დროისთვის 778 ჰექტარი მიწაა დამუშავებული. შპს „მექანიზატორში“ ვარაუდობენ, რომ წელს სულ 1 746 ჰექტარი მოიხვნება.

სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის ფარგლებში ურაველში პრიორტეტი ჯერ კიდევ არ შერჩეულა. დასახლებაში 30 მარტს კრება მეორედ გაიმართება, რადგან პირველ შეხვედრაზე მოსახლეობის უმრავლესობა არ გამოცხადდა და დასახელებული პრიორიტეტიც მხოლოდ ახალგაზრდების ინტერესებისზე მორგებული აღმოჩნდა. რისი მოგვარება სურთ ადგილობრივებს სახელმწიფო პროგრამის ფარგლებში და რას ამბობენ, მაცხოვრებლები, რომელთა პრობლემაც სოფლის დახმარების პროგრამაში ვერასდროს მოხვდა.  30 მარტს, ურაველში, სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის ფარგლებში პრიორიტეტის შესარჩევად გამართულ კრებაზე 50 ადგილობრივის მიერ ხელმოწერილ დოკუმენტს განიხილავენ. პროექტის ფარგლებში, მაცხოვრებლები შიდა სავალი გზის მოწესრიგებას ითხოვენ და განმარტავენ, რომ მათ დასახლებამდე გადადგილება არა მხოლოდ უამინდობის, არამედ სიმშრალის პირობებშიც შეუძლებელია.

სოფლის მხარდაჭერის  პროგრამის ფარგლებში პრიორიტეტების შერჩევა დაიწყო. ტერიტორიული გაერთიანებების  რწმუნებულები მოსახლეობასთან შეხვედრებს ატარებენ და სოფლებში განსახორციელებელ პროექტებს მათთან ერთად არჩევენ. სასმელი და სარწყავი წყლის მოწესრიგება, სოფლამდე მისასვლელი გზების მოწყობა, ბაგა ბაღების რეაბილიტაცია და მოედნების  მშენებლობა – ეს ის პროეტქებია, რომლის განხორციელებაც  სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის ფარგლებში ახალციხის მუნიციპალიტეტის  მაცხოვრებლებს სურთ.

ახალციხის მუნიციპალიტეტის სოფლებში საგაზაფხულო სამუშაოები მიმდინარეობს. მოსახლეობა ხვნის ბარათებს აქტიურად იყენებს. მცირემიწიან ფერმერთა, 2015 წლის საგაზაფხულო სამუშაოების ხელშეწყობის პროექტის ფარგლებში, მუნიციპალიტეტში ხვნის ბარათი 8 253 ბენეფიციარისთვის ჩამოვიდა.  ამ ეტაპზე დარიგებულია 6 700 ბარათი, თუმცა აქედან ფერმერებმა 1 100 ბარათი უკანდააბრუნეს. ახალციხის მუნიციპალიტეტის სოფლებში საგაზაფხულო სამუშაოები აქტიურ ფაზაში შევიდა. ადგილობრივ ხელისუფლებაში ამბობენ, რომ ტექნიკა მობილიზებულია და მიწის დამუშავება შეუფერხებლად მიმდინარეობს.

სოფლის მხარდაჭერის პროგრამა ახალციხეში წელსაც გრძელდება. პროგრამის ფარგლებში მუნიციპალიტეში 650 000 ლარი დაიხარჯება. აღნიშნული თანხა სოფლებში მაცხოვრებელთა რაოდენობის მიხედვით განაწილდება. მუნიციპალიტეტის გამგებლის თქმით, ამ ეტაპზე მოსახლეობასთან შეხვედრები და მათ მიერ დასახელებული პრობლემების შესწავლა მიმდინარეობს. ზაზა მელიქიძის თქმით, შემდეგი ეტაპი პრიორიტეტების შერჩევა და დაპროექტებაა. საპროექტო სამუშაოებზე ტენდერს გამგეობა ახლო მომავალში გამოაცხადებს.

სამცხე–ჯავახეთს სოფლის მეურნეობის მინისტრი ესტუმრა. ოთარ დანელიამ რეგიონში რამდენიმე ობიექტი მოინახულა. უწყების პირველი პირი სასოფლო–სამეურნეო ტექნიკით, ლაბორატორიების მუშაობითა და კოოპერატივების ფუნქციონირებით დაინტერესდა. სოფლის მეურნეობის მინისტრის ვიზიტი სამცხე–ჯავახეთში ახალციხიდან დაიწყო.

ახალციხის მუნიციპალიტეტში ხვნის ბარათების დარიგება განსაზღვრულ ვადებში ვერ მოესწრო. სოფლების ნაწილში  მოსახლეობას ბარათები ამ დრომდე არ მიუღია. როგორც ადგილობრივ თვითმმართველობაში ირწმუნებიან, პროცესის შეფერხება ტერიტორიული ორგანოების  წარმომადგენელთა ნაკლებობამ გამოიწვია. ბარათები არ მიუღიათ სვირის, ბოგის, ტატანისის, ელიაწმინდის, ანისა და წყრუთის მოსახლეობის ნაწილს.  მუნიციპალიტეტის გამგეობაში ამბობენ, რომ ბარათების დაგვიანება ადგილობრივებს სამეურნეო საქმიანობაში პრობლემას არ შეუქმნის. ადგილობრივმა ხელისუფლებამ სოფლის მეურნეობის სამინისტროდან ბარათების საჭირო რაოდენობა 19 თებერვალი მიიღო. უწყების დავალებით, სოფლებში მათი გაცემის პოროცესი 5 დღის ვადაში უნდა დასრულებულიყო, თუმცა 2 მარტის მდგომარეობით, მუნიციპალიტეტში ხვნის  ბარათების მხოლოდ 65%–ია დარიგებული.

ახალციხის მუნიციპალიტეტში სასოფლო სამეურნეო ბარათების დარიგება მიმდინარეობს. გასული წლებისგან განსხვავებით,  „მცირემიწიან ფერმერთა 2015 წლის საგაზაფხულო სამუშაოების ხელშეწყობის პროექტის“ ფარგლებში  ფერმერები დახმარებას შეცვლილი ფორმით იღებენ.   ბენეფიციარები, რომლებსაც  0.25 დან 1.25 ჰექტარის ჩათვლით სახნავი მიწის ფართობი აქვთ,  მხოლოდ ხვნის ბარათს იღებენ, 1 ჰექტარზე 140 ლარის გაანგარიშებით. ხოლო ფერმერები, რომელთაც საკუთრებაში აქვთ  0.25 ჰექტრამდე მიწის ფართობი წელს  50 ლარიანი აგრო ბარათით ისარგებლებენ. აღნიშნული სიახლის გამო უკმაყოფილებას გამოთქვამს სოფლის მოსახლეობის ნაწილი. ზოგიერთების კი მიაჩნიათ რომ ხელისუფლება ფერმერებს საკამრისად ეხმარება. ხელისუფლებამ  ბარათების დასარიგებლად შესაბამის სამსახურებს 5 დღიანი ვადა მისცა. ახალციხის მუნიციპალიტეტში მიცემულ ვადა საკმარისი არ აღმოჩნდა, თუმცა, აცახდებენ, რომ სასოფლო-სამეურნეო  ბარათი  მუნიციპალიტეტის მასშტაბით ნახევარზე მეტმა ბენეფიციარმა უკვე მიიღო.

​სოფლის მხარდაჭერის პროგრამა 2015 წლიდან განსხვავებული მექანიზმით განხორციელდება. ახალი რეგულაციების მიხედვით,მუნიციპალიტეტს  შესაძლებლობა ექნება, პროექტების განხორციელების შედეგად დარჩენილი ფულადი ნაშთებიგააერთიანოს  და რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროსთან შეთანხმებით,  აღნიშნული თანხა მუნიციპალიტეტში დამატებით პროექტის დასაფინანსებლად მიმართოს. თუ შარშან  სოფლებისათვის (დაბა-ქალაქი) თანხების გამოყოფა მთავრობის განკარგულებით  ხდებოდა. ახლა მთავრობის განკარგულებით თანხის გამოყოფა  მუნიციპალიტეტისთვის ხდება და უკვე ის უმტკიცებს თითოეულ დასახლებულ პუნქტს  პროექტისათვის თანხას.   შესაბამისად, სოფლებისკრებები ახლა უკვე მუნიციპალიტეტებს წარუდგენენ ოქმებს, პროექტების დასაფინანსებლად. ადგილობრივიხელისუფლება ანაწილებს თანხებს, აცხადებს ტენდერებს, დებს ხელშეკრულებებს, ზედამხედველობს სამუშაოებს და ა.შ. რაც შეეხება სამინისტროს ფუნქციას, საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურისსამინისტრო განსაზღვრავს ძირითად პრიორიტეტებს, რომელიც ზოგად მიმართულებას აძლევს პროექტებს და მოსახლეობის რაოდენობის მიხედვით, ადგენს კონკრეტული სოფლისთვის გამოსაყოფი თანხის ოდენობას. ამასთან, სამინისტროს, მსუბუქი მონიტორინგისა და რეკომენდაციების სახით, უფლება აქვს დაინტერესდეს, იხარჯება თუ არა თანხები სოფლის მიერ  განსაზღვრული და მოთხოვნილი მიმართულებით.