რა შეიძლება გაკეთდეს იმისათვის, რომ ფერმერებმა სოფლის მეურნეობის კუთხით ამომწურავი ინფორმაცია მიიღონ და საკუთარი საქმიანობა უკეთესობისკენ წარმართონ – აღნიშნულთან დაკავშირებით, საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს 9–ვე რეგიონული სამმართველოს უფროსმა იმსჯელა. შეხვედრას იმ პროფესიული კოლეჯების ხელმძღვანელი პირები დაესწრნენ, სადაც აგრარული მიმართულებით სწავლება ხორციელდება. მონაწილეებმა აღნიშნეს, რომ სოფლის მეურნეობის დარგის გაძლიერების მიზნით, სამმართველოებმა და სასწავლებლებმა, ერთმანეთთან აქტიურად უნდა ითანამშრომლონ.

სამცხე-ჯავახეთის რეგიონში კიდევ ერთი თანამედროვე სტანდარტების შესაბამისი რძის გადამამუშავებელი საწარმო ამოქმედდა. სამხარეო ადმინისტრაციის ინფორმაციით, ასპინძის მუნიციპალიტეტის სოფელ ტოლოშში კომპანიამ „ახალი მესხეთი“ სოფლის მეურნეობის სამინისტროს “შეღავათიანი აგროკრედიტის პროექტის” ფარგლებში, რძის გადამამუშავებელი საწარმოს მშენებლობა 2014 წელს დაიწყო. საწარმოს დამფუძნებელმა, ემზარ მელიქიძემ სახელმწიფოსგან იაფი სესხის სახით 60 ათასი დოლარის დაფინანსება მიიღო. საწარმოს წარმადობა დღეში 4 ტონა რძეს შეადგენს. ადგილზე ფუნქციონირებს თანამედროვე ტექნოლოგიებით აღჭურვილი ლაბორატორია, რომელიც რძისა და რძის პროდუქტების ხარისხის კონტროლს ახორციელებს. ამ ეტაპზე, შპს „ახალი მესხეთის“ რძის გადამამუშავებელი საწარმო რამდენიმე სახის რძის პროდუქტს – ე.წ ქარხნულ ყველს, სულგუნს, ე.წ იმერულ ყველსა და ნადუღს აწარმოებს. დღეისათვის, საწარმოში 12 ადგილობრივი მოსახლეა დასაქმებული. ახალი საწარმო ნედლეულით მიმდებარე სოფლების მოსახლეობიდან და საწარმოს ფარგლებში არსებული მცირე მეცხოველეობის ფერმიდან მარაგდება. საწარმოს გახსნის ცერემონიალს, სამცხე-ჯავახეთის გუბერნატორი აკაკი მაჭუტაძე, ასპინძის მუნიციპალიტეტის გამგებელი ლევან ცაბაძე, სამხარეო ადმინისტრაციის, ასპინძის, ქალაქ ახალციხისა და ახალციხის მუნიციპალიტეტების და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს რეგიონული სამმართველოს წარმომადგენლები დაესწრნენ.

გადაკეტილი ცენტრალური მაგისტრალი სოფელ აწყურში და დასეტყვილი სოფლები ახალციხის, ადიგენისა და ბორჯომის მუნიციპალიტეტებში.  ძლიერმა სეტყვამ და წვიმამ, ნათესები, ნარგავები, და ხეხილი დააზიანა. დახოცილია შინაური ფრინველი. რამდენიმე საათის განმავლობაში აწყურში საავტომობილო გზის გახსნა ვერ მოხერხდა. ძლიერი წვიმისა და სეტყვის გამო, აწყურში ცენტრალური გზა თითქმის სამი საათის განმავლობაში ჩაკეტილი იყო. ნიაღვარმა გზაზე ნაშალი მასალა ჩამოიტანა, რის გამოც მოძრაობა შეწყდა. ადგილზე მობილიზებულნი იყვნენ სამაშველო და საპატრულო პოლიციის თანამშრომლები. მნიშვნელოვანი ზიანი მიადგა სასოფლო–სამეურნეო სავარგულებს. სტიქიამ აწყურის გარდა,  ახალციხის კიდევ 8 სოფელი: კლდე, წნისი, მუგარეთი, ფერსა  გიორგიწმინდა, აგარა, გურკელი და წინუბანი დააზარალა. სტიქიის ზონაში იმყოფებოდნენ მხარის გუბერნატორი და მუნიციპალიტეტის გამგებელი. ზაზა მელიქიძის თქმით, უკვე შექმნილია ზარალის დამთვლელი კომისია.

ძლიერმა სეტყვამ, ადიგენის მუნიციპალიტეტის სოფლები დააზარალა. სტიქია ყველაზე მასშტაბურად წრესა და პატარა ზანავში დაფიქსირდა. განადგურდა ხეხილი, დაზიანდა  სასოფლო–სამეურნეო მიწის ნაკვეთები, კარტოფილისა და ბოსტნეულის ნარგავები. ადგილობრივი თვითმმართველობის ინფორმაციით, მუნიციპალიტეტში სეტყვისა და ძლიერი წვიმის შედეგად, სულ 7 დასახლება დაზარალდა: დიდი და პატარა ზანავი, წრე, ბენარა, წახანი, ხევაშენი და ვარხანი. გარდა ამისა, ზიანი მიადგა ინფრასტრუქტურასაც. უხმვა ნალექმა მთის ფერდობერბიდან ნაშალი მასალა ცენტრალურ და შიდა გზებზე ჩახერგა. ამ დროისათვის, გზებს სპეციალური ტექნიკა წმენდს. როგორც გამგეობაში განმარატვენ, ამ ეტაპზე, ზარალის დამთვლელი კომისია სოფელში მუშაობას აგრძელებს. ჯერ–ჯერობით უცნობია რა ოდენობის ზიანი მიადგა ადიგენს, თუმცა მათი განმარტებით, ზიანის აღდგენა ადგილობრივი ძალებით მოხდება. გარდა ამისა, ადიგენში 4 ივლისს მოსული ნალექის შედეგად მიყენებულ ზარალსაც ითვლიან, რომლის შედეგადაც სოფელი მოხესა და უდის სასოფლო–სამეურნეო ნაკვეთები და ხეხილის ბაღები დაზიანდა. შეგახსენებთ, რომ სტიქია, რომელმაც ადიგენის მუნიციპალიტეტში 7 სოფელი დააზიანა 6 ივნისს საღამოს დაფიქსირდა. იმავე პერიოდში სეტყვამ დააზარალა ახალციხის მუნიციპალიტეტის ორი სოფელი: წნისი და კლდე. ისევე როგორც ადიგენში, აღნიშნულ დასახლებებშიც, ძირითადად სასოფლო–სამეურნეო სავარგულები და ხეხილის ბაღები დაზიანდა. სოფლებში ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლები ზარალის შესასწავლად იმყოფებოდნენ.

უდეში,  სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის ფარგლებში პრიორიტეტები უკვე შერჩეულია. სპეციალურად გამართულ კრებებზე,  მოსახლეობის გადაწყვეტილებით, რიტუალების სახლის გაფართოება, ნომერ პირველი და  მეორე საბავშვო ბაღის მოწყობა და შიდა საუბნო  გზების რეაბილიტაცია იგეგმება.

ბოლო მონაცემებით, ადიგენისა და ასპინძის მუნიციპალიტეტებში ბრუცელოზის 42 შემთხვევა დაფიქსირდა – ამის შესახებ „მეცხრე არხს“ სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სამცხე-ჯავახეთის რეგიონული სამმართველოს ხელმძღვანელმა განუცხადა. ნანა ზუბაშვილის თქმით, სურსათის ეროვნულმა სააგენტომ რეგიონის მასშტაბით, 450-ზე მეტი  სინჯი აიღო, საიდანაც  ერთი შემთხვევა ადიგენის სოფელ დერცელში, ხოლო დანარჩენი  – ასპინძის მუნიციპალიტეტის ორ სოფელში, რუსთავსა და ოშორაში დაფიქსირდა. გარდა ამისა, ახალციხის მუნიციპალიტეტის სოფელ  თისელში, საქონელში  ემკარისა და პასტეროლოზის შემთხვევებიც გამოვლინდა, თუმცა ვეტერინარის დროული ჩარევის შემდეგ, ინფექციები  სხვა პირუტყვზე არ გადასულა.

სოფლის მეურნეობის სამინისტროს რეგიონული სამმართველოს უფროსმა, დღეს ახალციხის თემის წარმომადგენლებთან საინფორმაციო ხასიათის შეხვედრა გამართა. როგორც ნანა ზუბაშვილი „მეცხრე არხთან“ განმარტავს, სამინისტროს მიერ განხორციელებული და განსახორციელებელი პროექტების შესახებ, სოფლის წარმომადგენლებს საჭირო ინფორმაცია მიაწოდა. გარდა ამისა, შეხვედრაზე იმ პრობლემებზეც ისაუბრეს, რომლებიც თემის მოსახლეობას სასოფლო–სამეურნეო საქმიანობის კუთხით აწუხებს. როგორც სამმართველოს უფროსი ამბობს, გამოიკვეთა, რომ მოსახლეობას, პირუტყვის აცრებთან დაკავშირებული ხარჯების შესახებ, ინფორმაციის მიღება სურთ, ამიტომ ამისათვის სპეციალური ბროშურა გამოიცემა.

კიდევ ერთი პრეტენზია,,ბიპის“ მისამართით– ვალის მაცხოვრებელი ორაგანიზაციისაგან კომპენსაციას მოითხოვს. ბიზინა გოზალოვი ამბობს, რომ “ბრითიშ პეტროლიუმის“ ტექნიკამ მის მფლობელობაში არსებული მიწის ფართობი თვითნებურად დააზიანა. 2 ჰექტარზე განადგურდა  კარტოფილისა და ხორბლის ნათესები. ვალეში მცხოვრები ბიძინა გოზალოვი, ორგანიზაცია ,,ბიპის“ სასოფლო–სამეურნეო ნათესების თვითნებურად განადგურებაში ადანაშაულებს.

ძლიერი ფერმერი, ძლიერი ქვეყნისთვის _ ამ სახელწოდებით ახალციხის ციხის ტერიტორიაზე რძის მწარმოებელ ფერმერთა ფორუმი მოეწყო, რომელშიც მონაწილეობას ადგილობრივი ფერმერები, აგრო მიმართულებით მომუშავე არასამთავრობო ორგანიზაციები და  სოფლის მეურნეობის სამინისტროს წარმომადგენლები იღებდნენ. ფორუმის მთავარი მიზანი აღნშნულ სფეროში არსებული პრობლემების განხილვა და მათი მოგვარების გზებზე მსჯელობა იყო. ფერმერთა ფორუმი ახალციხის ციხის ტერიოტიაზე თერთმეტი საათისათვის დაიწყო. ადგილობრივმა  ფერმერებმა, აგრო მიმართულებით მომუშავე არასამთავრობო ორგანიზაციებმა  და  სოფლის მეურნეობის სამინისტროს წარმომადგენლებმა, მათ სფეროში არსებულ პრობლემებსა და მისი გადაჭრის გზებზე იმსჯელებს, გაიმართა დისკუსიაც. ადგილობრივ ფერმერებსა და არასამთავრობო ორგანიზაციების წევრებს, სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სტარტეგია უწყების წარმომადგენლებმა გააცნეს.

სასოფლო–სამეურნეო კოოპერატივების წარმომადგენლებმა სოფელ წნისის რძის გადამამუშავებელი ქარხანა დაათვალიერეს. ნინოწმინდის, თეთრიწყაროსა და წალკის კოოპერატივებში დასაქმებული თანამშრომლები, საწარმოს მუშაობის პრინციპს გაეცნენ და რძის პროდუქტების წარმოების პროცესს დააკვირდნენ. წნისის საწარმოში ვიზიტი სასოფლო–სამეურნეო კოოპერატივების განვითარების სააგენტომ  მოაწყო, რომელიც თანამერდოვე ტექნოლოგიებისა და მეთოდოლოგიების დანერგვის მიმართულებით, სასწავლო ვიზიტებისა და ტერნინგების ორგანიზებას მომავალშიც გეგმავს.

მდინარე ფოცხოვის ადიდების შედეგად, ვალეში მოსახლეობას სახნავ–სათესი სავარგულები დაუზიანდა. წყალდიდობამ დამუშავებული ნაკვეთები და მრავალწლიანი ნარგავები  წაიღო. მდინარის კალაპოტის შეცვლისთვის ადგილობრივმა თვითმმართველობამ ადგილზე სპეციალური ტექნიკა გააგზავნა. მდინარე ფოცხოვის სანაპიროსთან, პავლე ათუნაშვილის ოჯახს საკუთრებაში 4 მეასედი  მიწის ფართობი აქვს. ამბობს, რომ 2 დღის წინ ნაკვეთში იმყოფებოდა და კომბოსტოს დასარგავად ნიადაგი  მოამზადა.

სასოფლო–სამეურნეო პროდუქციის ეფექტიანობის გაზრდის მიზნით, მესხი ფერმერები უცხოურ გამოცდილებას გაეცნენ. 40–მდე ადგილობრივს აგრო სემინარი ებრაელმა კოლეგამ ჩაუტარა და ბოსტნეული კულტურის მოყვანის თავისებურებები გააცნო. უცხოელი ექსპერტის თქმით, საქართველო ბუნებრივი რესურსებით მდიდარი ქვეყანაა, რის შედეგადაც  სოფლის მეურნეობა უკეთესად განვითარდება, თუმცა ადგილობრივი ფერმერები შესაძლებლობას ეფექტურად  ვერ იყენებენ. ბოსტნეული კულტურის ეფექტურობის გაზრდა, სასუქის სწორად გამოყენება, ნიადაგის მომზადება და სარეველების წინააღმდეგ ბრძოლა– ამ საკითხებზე ადგილობრივმა ფერმერებმა ებრაელი კოლეგისგან რჩევები მიიღეს.

ევროკავშირი-საქართველოს წარმომადგენლობამ ახალქალაქში ევროპის დღე აღნიშნა. თარიღთან დაკავშირებით, სამცხე–ჯავახეთს ევროკავშირის ელჩი საქართველოში, იანოშ ჰერმანი ესტუმრა. მან სამხარეო რწმუნებულთან და ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმმადგენლებთან შეხვედრა გამართა. რა დროსაც  რეგიონის გამოწვევებსა და ერთობლივ გეგმებზე ისაუბრეს. განსაკუთრებული აქცენტი სოფლის მეურნეობის საკითხებზე გაკეთდა.  ევროპის დღესთან დაკავშრებით, ახალქალაქს ევროკავშირის ელჩი ესტუმრა. იანოშ ჰერმანი ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლებს შეხვდა და რეგიონის გამოწვევებზე ისაუბრა. მისი თქმით,  ახალქალაქში ვიზიტი მისი სურვილით მოხდა და ამის მიზეზია ის, რომ ENPARD-ის პროგრამის ფარგლებში, აღნიშნულ რეგიონში,

რა გზით უნდა განვითარდეს სოფლის მეურნეობა საქართველოში, როგორ უძღვებიან განვითარებულ ქვეყნებში ფერმერულ მეურნეობებს და რა სიახლეების დანერგვა შეიძლება საქართველოში – ამ და სხვა მნიშვნელოვან საკითხებზე დღეს ახალციხეში იმსჯელეს.ლექცია–სემინარი პროექტის – “ძლიერი სოფელი–ძლიერი სახელმწიფოს“ ფარგლებში გაიმართა. შეხვედრას ადგილობრივი არასამთვარობო ორგანიზაციები, ფერმერები, სოფლის რწმუნებულები და აღნიშნული საკითხით დაინტერესებული პირები დაესწრნენ. ლექციის მიმდინარეობისას ევროპის ქვეყნებში არსებული ფერმერული მეურნეობების შესახებ მომზადებული ფილმი აჩვენეს.

ადიგენის მუნიციპალიტეტის სოფელ ბოლაჯურში მოსახლეობას ნათესების მორწყვის პრობლემა ექმნება. ადგილობრივები ამბობენ, რომ  თესვის პროცესი დასრულდა, თუმცა სასოფლო–სამეურნეო სამუშაოების შემდეგი ეტაპი – რწყვა, მოშლილი ინფრასტრუქტურის გამო, ხარვეზებით ჩაივლის. ნათესების მორწყვის სეზონი ახლოვდება და ადიგენის მუნიციპალიტეტის სოფელ ბოლაჯურის მოსახლეობა სარწყავი წყლის პრობლემაზე ჩივის. ადგილობრივები ამბობენ, რომ თესვის პროცესისათვის მათ ოჯახის დანაზოგი თანხა სრულად დახარჯეს, იმისთვის, რომ მაცხოვრებლებმა  უხვი მოსავალი მიიღონ, პრობლემას სარწყავი სისტემის არ არსებობა ქმნის.

სამცხე–ჯავახეთი აგროდაზღვევის პროგრამაში ჩაერთო. სეტყვა,  წყალდიდობა, ქარიშხალი  და უხვი ნალექი ეს ის სტიქიური მოვლენებია, რის  შედეგადაც მიყენებულ  ზარალს რეგიონში არსებული სადაზღვევო კომპანიები ანაზღაურებენ.  რამდენად ინფორმირებულია საზგადოება აღნიშნულის შესახებ და  რას ფიქრობენ ფერმერები აგროდაზღვევის პროგრამაზე  – დეტალები ნახეთ  გიორგი ხმალძის სიუჟეტში კარტოფილი, კომბოსტო , ხეხილი – ეს იმ პროდუქტების არასრული ჩამონათვალია, რომელთა დაზღვევაც ფერმერებს სამცხე–ჯავახეთში უკვე შეუძლიათ. ადგილობრივები ამბობენ, რომ აგროდაზღვევა დროულია, რადგან ბოლო წლებში სტიქიური მოვლენების გამო, რეგიონის მოსახლეობის გარკვეული ნაწილი მთელი წლის შემოსავალს კარგავს.  მათ სახელმწიფოს მიერ შეთავაზებული აგროდაზღვევის პროგრამა მოსწონთ, თუმცა შედეგებზე საუბარი უჭირთ.

სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სამცხე–ჯავახეთის რეგიონული სამმართველოს უფროსი შეიცვალა. აღნიშნული პოსტი ზაზა ხუცხიშვილის ნაცვლად ნანა ზუბაშვილმა დაიკავა. იგი საკუთარი უფლება მოვალეობის შესრულებას 20 აპრილიდან ოფიციალურად შეუდგა. როგორ რეგიონული სამმრთველოს ახალი უფროსი ამბობს, აღნიშნულ თანამდებობაზე იგი კონკურსის წესით დაინიშნა, რისთვისაც რამდენიმე ეტაპი გაიარა. ნანა ზუბაშვილის თქმით, საჭირო დოკუმენტაციის შევსებისა და გადარჩევის შემდეგ, გასაუბრებაზე გასვლა ორჯერ მოუწია. პირველად დაახლოებით 15 კაციანი კომისიის წინაშე, ხოლო მეორედ იგი საკუთრი საქმიანობის შესახებ სოფლის მეურნეობის მინისტრს ესაუბრა.

იმ პიროვნებებს, რომელთაც სასოფლო–სამეურნეო ბარათები ვერ მიიღეს, პირველ მაისამდე საშუალება ეძლევათ მონაცემთა ბაზაში დარეგისტრირდნენ  და სახელმწიფოს დახმარებით ისარგებლონ.   აღნიშნულის შესახებ ინიციატივა საქართველოს სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ეკუთვნის.

სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ინფორმაციით, ქვეყნის მასშტაბით, ყველაზე მეტი კოოპერატივი სამცხე – ჯავახეთშია. მათი უმრავლესობა მეხორცეობაზე მოდის. კოოპერატივების ჩამოყალიბების მიზნით, ადგილობრივები უწყების რეგიონულ სამმართველოს ყოველდღიურად მიმართავენ. ხაჩტურ ამბარიანი, სოფელ ჭაჭარაქში 9 კაციან კოოპერატივს ხელმძღვანელობს. ამბობს, რომ იგი 2014 წელს ჩამოაყალიბეს და მას შემდეგ მესაქონლეობასა და მემცენარეობას მიყვებიან.  კოოპერატივში, რომლის სახელწოდებაც ,,ჭაჭარაქია“ ამ დრიოსათვის, 25 მეწველი ძროხა და 20 ჰექატი მიწის ნაკვეთი შედის. ადგილობრივებს, ერთობლივი ძალებით, ხორბალი, ქერი, კარტოფილი, სიმინდი, ლობიო და სხვა მარცვლეული თუ ბოსტნეული კულტურები მოჰყავთ.

რეგიონებში, მიკრო და მცირე მეწარმეების ხელშეწყობისათვის, სახელმწიფო თანხას გაიღებს. პროგრამის ,,აწარმოე საქართველოში“ ერთ–ერთ კომპონენტის ფარგლებში მცირე ბიზნესის გავითარებისათვის ბენეფიციარი  5000 ლარით დაფინანსდება. პროგრამის პრეზენტაცია დღეს ახალციხეში გაიმართა. რეგიონში მცხოვრებ მეწარმეებს, რომლებასც საკუთარი მიკრო ან მცირე ბიზნესი წამოწყება ანდა უკვე არსებულის გაფართოება სურთ, სახელმწიფო გარკვეული თანხით დააფინანსებს. ამის შესახებ დღეს, 16 აპრილს ახალციხეში სამთავრობო პროგრამის, სახელწოდებით ,,აწარმოე საქართველოში“ პრეზენტაცია მოეწყო. ადიგენში, ასპინძასა და ახალციხის მუნიციპალიტეტებში მოქმედმა მცირე მეწარმეებმა პროგრამის მიმიდნარეობის შესახებ ინფრომაცია მიიღეს და მასში ჩართვისათვის საჭირო პირობებს გაეცნენ.