ვაკის პარკში სოფელ მუსხის მკვიდრის, ხალხური რეწვის ოსტატის მარიამ ჟუჟუნაძისა და მისი სკოლა–მუზეუმის მოსწავლეების ნამუშევრების გამოფენა-გაყიდვა მოეწყო. დამთვალიერებლებს საშუალება ჰქონდათ, მთელი დღის განმავლობაში მატყლის დამუშავების ტექნოლოგიას გაცნობოდნენ, ფარდაგის ქსოვის პროცეს დაკვირვებოდნენ და სახელდახელოდ გამომცხვარი, მესხური ტრადიციული კერძები – ლუხუმი და ბიში დაეგემოვნებინათ. მესხი ხელოვანების ნამუშევრები თბილისის მერმა, დავით ნარმანიამ და ვაკის გამგებელმა, ნოდარ ტურძელაძემ დაათვალიერეს. ისინი მარიამ ჟუჟუნაძეს და მის მოსწავლეებს გაესაუბრნენ, ლუხუმი და ბიში გასინჯეს და მათთან ერთად სამახსოვრო ფოტოებიც გადაიღეს. მუსხის სკოლა მუზეუმის მოსწავლეებისა და რეწვის ოსტატის გამოფენას ორგანიზება ,,სამოქალაქო ჩართულობის ცენტრმა“, ახალციხის მუნიციპალიტეტის გამგეობის დახმარებით გაუწია. ორგანიზაციამ ღონისძიებაზე, ბავშვების მიერ შექმნილი ნამუშევრების გარკვეული ნაწილი საქველმოქმედო აქციის ფარგლებში შეიძინა.

პანკისის ხეობის ქალთა სათემო ორგანიზაცია და ანსამბლი „პანკისი“ საქართველოს ოთხ ქალაქში ვაინახური კულტურის ფესტივალს მართავს. ღონისძიება დღეს, 2 ივნისს, დუშეთის კულტურის სახლში გაიხსნება, 3 ივნისს, ქალაქ ახალციხეში, რაბათის ციხეზე გაგრძელდება; 4 ივნისს ქუთაისში – ოპერის თეატრში; 5 ივნისს ბათუმში – საზაფხულო თეატრში დასრულდება. ორგანიზატორების განმარტებით, ფესტივალის მიზანი ვაინახური კულტურის პოპულარიზაცია, პანკისის ხეობის და იქ მცხოვრები ეთნიკური ქისტების მიმართ ნეგატიური დამოკიდებულების შემცირების ხელშეწყობაა. გარდა ამისა, ბოლო პერიოდში პანკისის ხეობაში კულტურის წარმოჩენას საფრთხე შეექმნა. მუსლიმი თემის ერთი ნაწილისთვის, რელიგიური მოსაზრებებიდან გამომდინარე მიუღებელი გახდა მუსიკა, ცეკვა, რის გამოც ბევრმა ახალგაზრდამ უარი თქვა საქმიანობის გაგრძელებაზე. ისინი კი, ვინც ამ დრომდე  სხვადასხვა ღონისძიებაში მონაწილეობენ, მხარდაჭერის გარეშე დარჩნენ. ვაინახური კულტურის ფესტივალი საქართველოს პრეზიდენტის ადმინისტრაციის მხარდაჭერით, სამოქალაქო აქტივობების ცენტრის, ადგილობრივი მუნიციპალიტეტების და რეგიონული მედიის ხელშეწყობით ტარდება.

კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრმა და კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს გენერალურმა დირექტორმა აწყურის ციხე და ტაძარი მოინახულეს. მიხეილ გიორგაძემ და ნიკოლოზ ანთიძემ, ტაძრის სარეაბილიტაციო ინფრასტრუქტურული სამუშაოები და ტერიტორიაზე მიმდინარე არქეოლოგიური გათხრები დაათვალიერეს. ტაძრის მიმდებარე ტერიტორიაზე არქეოლოგიური გათხრები ორი თვის განმავლობაში გაგრძელდება. მისი დასრულების შემდეგ დაგეგმილია ტაძრის მცირე კონსტრუქციული გამაგრებები.

1 ივნისს ახალციხეში ბავშვთა დაცვის საერთაშორისო დღესთან დაკავშირებით, ღონისძიებები გაიმართა.  #1 საბავშვო ბაღის აღსაზრდელები ქალაქის ცენტრალურ ბიბლიოთეკაში საბავშვო კუთხეს გაეცნენ. მოეწყო ფილმის ჩვენება, რის შემდეგაც პატარები წიგნებით დაჯილდოვდნენ. პარალელურად, საბავშვო გასართობი ღონისძიება გაიმართა ახალციხის ცენტრალურ პარკში.

ახალციხის კერძო სკოლის მოსწავლე ექვსი წლის მერი მერაბიშვილი სხვადასხვა სახის ნამუშევრებს ქმნის. გამოძერწილი ფიგურები, ნახატები და აპლიკაციები დღეს, 1 ივნისს,  სკოლის დარბაზში გამოიფინა. პატარა ხელოვანის პერსონალური გამოფენა ბავშვთა დაცვის საერთაშორისო დღეს მიეძღვნა. პრინცესები სხვადასხვა მულტფილმიდან, ყვავილებით სავსე კალათები, ციხე–კოშკები, აპლიკაციები და სხვადასხვა თემაზე შესრულებული ნამუშევრები – ახალციხის კერძო სკოლაში პირველი კლასის მოსწავლის მერი მერაბიშვილის პერსონალური გამოფენა მოეწყო.

საქართველოს ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებულ რეგიონებში პროექტი „მრავალფეროვანი საქართველო“ დაიწყო, რომელიც კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს ხელშეწყობითა და სსიპ გიორგი ლეონიძის სახელობის ქართული ლიტერატურის მუზეუმის ინიციატივით ხორციელდება. პროექტის ფარგლებში 4 ივნისს,12 საათზე ახალქალაქის კულტურის სახლში  მწერლები გივი შახნაზარი და ანაჰიდბოსტანჯიანი ადგილობრივებს თავიანთ შემოქმედებას გააცნობენ და კულტურული დიალოგის გაღრმავების მნიშვნელობაზე იმსჯელებენ. ღონისძიების ფარგლებში  ახალი ქართული მოკლემეტრაჟიანი ფილმების ჩვენება გაიმართება, მოეწყობა გაზეთ „ლიტერატურული მესხეთის“ მთავარი რედაქტორის ავთანდილ ბერიძის ინიციატივით და კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს ხელშეწყობით გამოცემული წიგნის „მესხური ფოლკლორი“ პრეზენტაცია. ასევე, გაიმართება სხვადასხვა სახის გამოფენა ადგილობრივი ხელოვანების მონაწილეობით,  ვანო სარაჯიშვილის სახელობის თბილისის კონსერვატორიის ბენდის კონცერტი კონსერვატორის რექტორის მუსიკოს რეზო კიკნაძის ხელმძღვანელობით. ღონისძიების დასასრულს კი ახალქალაქის სკოლებს საჩუქრად სამინისტროს ხელშეწყობით გამოცემული წიგნები გადაეცემათ. პროექტის  „მრავალფეროვანი საქართველო“ მიზანი საქართველოში მცხოვრები ეთნიკური უმცირესობების ქვეყნის კულტურულ ცხოვრებაში ინტეგრაციის ხელშეწყობაა.

31 მაისს, საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრმა მიხეილ გიორგაძემ და საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს გენერალურმა დირექტორმა ნიკოლოზ ანთიძემ აწყურის ციხე და აწყურის ღვთისმშობლის ტაძარი მოინახულეს. ასევე, დაათვალიერეს ტაძრის სარეაბილიტაციო ინფრასტრუქტურული სამუშაოები და ტაძრის ტერიტორიაზე არსებული არქეოლოგიური გათხრები. ღონისძიებას ესწრებოდნენ ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის მიტროპოლიტი მეუფე თეოდორე, სახელმწიფო რწმუნებულ-გუბერნატორი სამცხე-ჯავახეთის მხარეში აკაკი მაჭუტაძე და ახალციხის მუნიციპალიტეტის გამგებელი ზაზა მელიქიძე. საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს მიერ, 3D ფორმატში მომზადებული ვიდეორგოლით, დაინტერესებულ პირებს საშუალება აქვთ ნახონ როგორი იქნება აწყურის ღვთისმშობლის ტაძარი რეაბილიტაციის შემდეგ. ამ ეტაპზე, ტაძრის მიმდებარე ტერიტორიაზე არქეოლოგიური გათხრები მიმდინარეობს, რომელიც ორი თვის განმავლობაში გაგრძელდება; მისი დასრულების შემდეგ დაგეგმილია ტაძრის მცირე კონსტრუქციული გამაგრებები; წელსვე იგეგმება აწყურის ციხის ჩამოშლილი სამხრეთ კედლის გაწმენდითი სამუშაოები. სპეციალურად მონტაჟდება საბაგირო, რომლის საშუალებითაც კედლიდან ჩამონგრეულ ქვებს ქვევით ჩამოიტანენ და უკვე გაწმენდილ მდგომარეობაში დაუბრუნებენ პირვანდელ ადგილს. აწყურის ღვთისმშობლის ტაძრის მასშტაბური სარეაბილიტაციო სამუშაოები მომავალ წელს დაიწყება. არქეოლოგიურ სამუშაოებს პროფესორი ვახტანგ ლიჩელი ხელმძღვანელობს.

1 ივნისს ახალციხეში ბავშვთა დაცვის საერთაშორისო დღესთან დაკავშირებით, ღონისძიებები გაიმართება. ახალციხის მერიის ინფორმაციით, 12:00 საათზე, #1 საბავშვო ბაღის აღსაზრდელები საბავშვო ბიბლიოთეკას გაეცნობიან. მოეწყობა ფილმის ჩვენება. პატარები წიგნებით დასაჩუქრდებიან. ღონისძიება ცენტრალურ ბიბლიოთეკაში შედგება. 12:00 საათზე, პარალელურად, ახალციხის ციხის ტერიტორიაზე პატარებისთვის საბავშვო წარმოდგენა გაიმართება. 18:00 საათზე,  კვლავ ახალციხის ციხეზე, ქართული ხალხური ცეკვის სკოლა–აკადემიის ანსამბლი „ნაბადი არტი” და ახალციხის გრიგოლ ხანძთელის სახელობის სასულიერო სემიანარიასთან არსებული უდისა და არალის სამრევლო სკოლის ხალხური სიმღერის გუნდი „ირმისა“ ერთობლივ ღონისძიებას გამართავენ. კონცერტის დასასრულს ახალციხის მერია პატარებს, ნაყინით გაუმასპინძლდება. ღონისძიების ფინანსურ და ტექნიკურ მხარეს ქალაქ ახალციხის მუნიციპალიტეტის მერია უზრუნველყოფს.

26 მაისს, საქართველოს დამოუკიდებლობის 25 წლისთავი ახალციხეში სპორტული და კულტურული ღონისძიებით აღნიშნეს. თავდაპირველად ახალციხის ცენტრალურ სტადიონზე შეჯიბრი მძლეოსნობასა და ფეხბურთში გაიმართა. მასში მონაწილეობა სკოლის მოსწავლეებმა მიიღეეს.

26 მაისს, საქართველოს დამოუკიდებლობის 25 წლისთავთან დაკავშირებით, ახალციხეში სპორტული და კულტურული ღონისძიებებია დაგეგმილი. ძირითად ნაწილს ახალციხის ციხე უმასპინძლებს, თუმცა, ღონისძიებები გაიმართება ხელოვნური ტბისა და სადგურის მიმდებარე ტერიტორიებზეც. 26 მაისის აღნიშვნა, 12:00 საათზე სპორტული შეჯიბრით დაიწყება. მძლეოსნები პაატა ნათენაძისა და მერაბ კოსტავას ქუჩებზე გარბენს მოაწყობენ. პარალელურად სადგურის მიმდებარედ დილიდან გამოიფინება საბრძოლო ტექნიკა. 13:00 საათზე ახალციხის ხელოვნური ტბის ტერიტორიაზე Rider’s dream – ის წარმოდგენა გაიმართება. 14:00 საათიდან ღონისძიებები ახალციხის ციხეზე გადაინაცვლებს, სადაც 18:00 საათამდე ხალხური რეწვის ოსტატთა ნამუშევრებისა და შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე პირთა ხელნაკეთი ნივთების გამოფენა მოეწყობა; გაიმართება სპორტულ აქტივობებში: ჭიდაობაში, ჭადრაკში, ნარდსა და მკლავჭიდში შეჯიბრებები; მოეწყობა თოჯინების თეატრის წარმოდგენა; ასევე, მსურველებს შესაძლებლობა მიეცემათ სახე მოიხატონ. პარალელურად გაიმართება სპორტულ ღონისძიებებში გამარჯვებულთა დაჯილდოება. 18:00 საათზე მაყურებლის წინაშე ადგილობრივი ფოლკლორული, ქორეოგრაფიული და სპორტული ცეკვების ანსამბლები წარსდგებიან. სიმღერებს შეასრულებენ ადგილობრივი ინდივიდუალური შემსრულებლებიც. გალა–კონცერტი 20:00 საათზე დაიწყება, რომელშიც მონაწილეობას ჯგუფი “რეგიონი,” ჯგუფი  “ფორტე”, დათუნა მგელაძე და თიკა მახალდიანი მიიღებენ. 26 მაისის ღონისძება საქართველოს ჰიმნითა და ფოიერვერკით დასრულდება. თიკო კურტანიძე

ახალციხეში, ბათუმის ვახტანგ ჭაბუკიანის სახელობის კლასიკური ბალეტის სკოლის მოსწავლეების კონცერტი გაიმართა. ბალერინებმა, მესხ მაყურებელს, კლასიკური, სახასიათო, ქართული და თანამედროვე საბალეტო რეპერტუარი შესთავაზეს. ორგანყოფილებიანი კონცერტის პირველ ნაწილში, გამოსაშვები კლასის მოსწავლეებმა, სადიპლომო ნაშრომი, ჟიზელიდან ,,ვილისების სცენა“ შეასრულეს.

ახალქალაქში, საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენის 25 წლისთავთან დაკავშირებით გამოფენა მოეწყო, სადაც წარმოდგენილი იყო საქართველოს დამოუკიდებლობის დღის შესახებ ეროვნული ბიბლიოთეკის ფონდებში დაცული უნიკალური მასალები. მისი დათვალიერება ახალქალაქში კულტურის სახლის მიმდებარე ტერიტორიაზე ნებისმიერ მოქალაქეს შეეძლო. გამოფენა საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკის რეგიონული ტურნეს ფარგლებში გაიმართა.

ბულგარეთის საელჩოს ორგანიზებით, ახალციხის ციხეზე გამოფენა გაიხსნა სახელწოდებით – „ბალკანეთის ხელნაწერი მემკვიდრეობა: მე–6 – მე–18 საუკუნეები“.  გამოფენაზე წარმოდგენილ ნამუშევრებს შორის დიდი ადგილი პეტრიწონის, იგივე ბაჩკოვის მონასტრიდან ხატებს, ხელნაწერებსა და ფრესკებს  უკავია. ბულგარეთში აღნიშნული   სავანე ბიზანტიაში მოღვაწე ქართველმა მხედართმთავარმა და სახელმწიფო მოღვაწემ გრიგოლ ბაკურიანის–ძემ 1083 წელს დააარსა. ქართულ–ბულგარული ურთიერთობების  გარდა გამოფენაზე მსურველებს შესაძლებლობა აქვთ უძველეს სომხურ ხელნაწერებსაც გაეცნონ, რომელიც პეტრიწონის მონასტერშია დაცული.

“დროის მარცვლები” – ასე ჰქვია დოკუმენტურ ფილმს, რომლის ჩვენებაც ახალციხის დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრში გაიმართა. ამერიკელი რეჟისორის სენდი მაქლეოდის ნამუშევარი სოფლის მეურნეობის პიონერის, ქერი ფლაუერსის შესახებ მოგვითხრობს. იგი დროის წინააღმდეგ ილაშქრებს, რათა მსოფლიოს მოსავალი განადგურებას გადაარჩინოს. სწრაფი კლიმატური ცვლილებები მეწარმეებს ზიანს აყენებს  და  შიმშილსა და აჯანყებებს იწვევს.

ირმა მაღრაძე, კენკროვანი კულტურების უხვ მოსავალს ელის. როგორც თავად ამბობს, მომხმარებლისთვის მწიფე მარწყვის მიწოდებას, ორ კვირაში შეძლებს. ფერმერი ბორჯომის მუნიციპალიტეტის სოფელ დაბაში ცხოვრობს და კენკროვანი კულტურებით 2013 წლიდან დაინტერესდა. საქმიანობა მცირე ფართობზე დაიწყო და ახლა უკვე 50 მეასედზე გაშენებულ პლანტაციას უვლის. ირმა მაღრაძეს ეკონომიკურად 2008 წლის ომის შემდეგ გაუჭირდა, როცა სოფლის მიმდებარე ტერიტორიაზე, ფიჭვისა და ნაძვის ხეები გადაიწვა. შემდეგ წლებში, ტყის მასივის არარსებობის გამო, სოფელში დამსვენებელი აღარ ჩადიოდა. მან გამოსავალი კენკროვანი კულტურების მოყვანაში ნახა.

18 მაისს, მუზეუმების საერთაშორისო დღე აღინიშნება. თარიღი მცირე ღონისძიებით აღნიშნეს ივანე ჯავახიშვილის სახელობის სამცხე–ჯავახეთის რეგიონულ მუზეუმში. ისტორიკოსებმა ახალციხის პირველი საჯარო სკოლის მე–6 კლასის მოსწავლეებს უმასპინძლეს და მესხი საზოგადო მოღვაწეების, მამა–შვილი ივანე და კონსტანტინე გვარამაძეების ღვაწლზე ესაუბრნენ. სამცხე–ჯავახეთში, მუზეუმის შექმნა XIX საუკუნის 80–იან წლებში, ივანე გვარამაძის სახელს უკავშირდება. ცნობილმა მესხმა საზოგადო მოღვაწემ, მის მიერ, რეგიონის მასშტაბით მოძიებული ნივთები და მასალები საკუთარ სახლში განათავსა, სადაც დამთვალიერებელს მასპინძლობდა.

ქართული ეროვნული სამოსის დღის დაწესების მოთხოვნას, ახალციხიდან ქორეოგრაფიული ანსამბლი ,,მესხეთი“ შეუერთდა. ეროვნულ სამოსში გამოწყობილი  მოცეკვავეები, ახალციხის ციხის ტერიტორიაზე შეიკრიბნენ და მხარი დაუჭირეს საინიციატივო ჯგუფის იდეას, რომ საქართველოში, 18 მაისს, ეროვნული სამოსის დღე აღნიშნონ. მსგავსი სახის აქცია დღეს, ქვეყნის თითქმის ყველა ქალაქში გაიმართა.

18 მაისს, საქართველოს ყველა მუზეუმში ღია კარის დღე გამოცხადდება, სადაც ყველა მსურველისთვის შესვლა უფასო იქნება. მუზეუმების საერთაშორისო დღე ყოველწლიურად მსოფლიოს მასშტაბით აღინიშნება. ამ თარიღთან დაკავშირებით, საქართველოს სხვადასხვა მუზეუმში, მთელი კვირის მანძილზე, მრავალფეროვანი ღონისძიებები – გამოფენები, საგანმანათლებლო პროგრამები და კულტურული აქციები გაიმართება. საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს ინიციატივითა და მხარდაჭერით, 21 მაისს, საქართველოს თითქმის ყველა მუზეუმში აქცია – „ღამე მუზეუმში“ მოეწყობა. დამთვალიერებლებისთვის მუზეუმები ღამის 1 საათამდე იქნება ღია – ვიზიტორები თავად გახდებიან იმ კულტურული ღონისძიებების მონაწილენი, რომლებიც აქციის ფარგლებში ჩატარდება. სამცხე–ჯავახეთში ღონისძიებების ჩატარება 21 მაისს ბორჯომისა და ახალქალაქის მუზეუმებშია დაგეგმილი. ბორჯომის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმში ღონისძიება ოფიციალურად 21:00 გაიხსნება,  მოეწყობა „ვეფხისტყაოსნის“ საჯარო კითხვა მოსწავლეთა მონაწილეობით, ასევე, გაიმართება ბორჯომის ახალგაზრდა მოხალისეთა პრეზენტაცია თემებზე: „სახელწოდება „ბორჯომის“ რაობისა და მისი გავრცელების ისტორია“, „ავალიშვილები და სადგერის ხეობა“, „როგორ წარმოგვიდგენია ბორჯომის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი“. დაახლოებით ღამის პირველ საათზე, მუზეუმის წინ საქართველოს რუკის დახატვა და მისი საზღვრების სანთლებით განათება მოხდება, პატრიოტულ თემაზე ლექსებსა და სიმღერებს მოსწავლე-ახალგაზრდები წარმოადგენენ. ღონისძიება ოფიციალურად  01:45 საათზე დაიხურება. ახალქალაქის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმში ღონისძიებები 13:00 საათზე კლასიკური მუსიკის თანხლებით დაიწყება.  მოეწყობა ადგილობრივი მხატვრებისა და ფოტოგრაფების ნამუშევრების გამოფენა,  მცირე თეატრალური წარმოდგენა  და სლაიდ-შოუ. თიკო კურტანიძე

საქართველოს პარლამენტის ეროვნული ბიბლიოთეკა საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენის 25 წლისთავთან დაკავშირებით, რეგიონულ ტურნეს მართავს, რომლის ფარგლებში ახალქალაქში, 19 მაისს, გამოფენა მოეწყობა. გამოფენაზე წარმოდგენილი იქნება საქართველოს დამოუკიდებლობის დღის შესახებ ეროვნული ბიბლიოთეკის ფონდებში დაცული უნიკალური მასალები. საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტის, ნოე ჟორდანიას პირადი ნივთების, 1918-1921 წლებში დაწესებული პირველი ქართული ჯილდოს – თამარ მეფის ორდენის, 1918 წელს ჩატარებული პირველი არჩევნების ამსახველი მასალების, 1921 წლის 26 თებერვალს გამოცემული საქართველოს პირველი კონსტიტუციის, პრესაში 26 მაისთან დაკავშირებით გამოქვეყნებული მასალების და სხვა საინტერესო ნივთების დათვალიერება ქ. ახალქალაქში  კულტურის სახლის მიმდებარე ტერიტორიაზე ნებისმიერ მოქალაქეს შეეძლება. ახალქალაქის გარდა, უნიკალური ექსპოზიცია 11-დან 22 მაისამდე საქართველოს 8 ქალაქში ბათუმში, ოზურგეთში, ფოთში, ზუგდიდში, ქუთაისში, გორში, თელავსა და  მარნეულში იმოგზაურებს.