კულტურის სამინისტროში, საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს მხარდაჭერით გამოცემული წიგნის „მესხური ფოლკლორი’’ პრეზენტაცია გაიმართა. ღონისძიებას მწერლები, ფოლკლორისტები, მეცნიერები და სხვა მოწვეული სტუმრები დაესწრნენ. წიგნში თავმოყრილია მესხური ფოლკლორი მე-19 საუკუნიდან დღემდე და აერთიანებს, როგორც დღევანდელი სახალხო მთქმელების პოეზიას, ასევე აშუღური პოეზიის ნიმუშებს. წიგნის შექმნის მიზნით, სამცხე-ჯავახეთში მცირე საველე ექსპედიციები ჩატარდა. შედგა შეხვედრები სოფლის უხუცეს და ფოლკლორით დაინტერესებულ ადამიანებთან. შეგროვდა საქართველოს მუზეუმებში, სხვადასხვა არქივში, უმაღლესი სასწავლებლების ფოლკლორის განყოფილებებში, ქართულ პერიოდულ გამოცემებსა და წიგნად ფონდებში მოძიებული მასალები. პროექტის ავტორი გაზეთ „ლიტერატურული მესხეთის“ რედაქტორი ავთანდილ ბერიძეა. „მესხური ფოლკლორის“ გამოცემა მიზნად, ქართული ზეპირსიტყვიერების საგანძურის შევსებას, მესხური ფოლკლორის გადარჩენასა და მის პოპულარიზაციას ისახავდა. კულტურის სამინისტროს ინფორმაციით, წიგნი განკუთვნილია, როგორც სამეცნიერო საზოგადოებისთვის, ასევე სტუდენტებისა და ფოლკლორით დაინტერესებული ადამიანებისთვის.  

68 წლის ასაკში მსახიობი, პოეტი, ღირსების ორდენის კავალერი, მრავალი სიგელის, დიპლომისა და ჯილდოს მფლობელი, მხატვრული კითხვის ოსტატი, ორატორი შალვა კეღოშვილი გარდაიცვალა. ახლობლების თქმით, მან ბოლო პერიოდში სამი რთული ოპერაცია გადაიტანა. ცნობილ თამადად წოდებული შალვა კეღოშვილი ასპინძის მუნიციპალიტეტის სოფელ ხიზაბავრაში დაიბადა. სკოლის დამთავრების შემდეგ სწავლა შოთა რუსთაველის სახელობის თეატრალურ ინსტიტუტში გააგრძელა. გამოცდაზე იგი აკაკი ხორავას წინაშე წარსდგა, რომლის გულის მოგებაც ადვილად მოახერხა.  „მომაშორეთ აქედან და მიაქციეთ ამ ბიჭს ყურადღებაო“, – უთქვამს ხორავას მასზე. 1965 წელს სამსახიობო ფაკულტეტის სტუდენტი გახდა. სწავლის დამთავრების შემდეგ მესხეთის სახელმწიფო დრამატულ თეატრში  მუშაობა დაიწყო, შემდეგ კი გორის თეატრში მსახიობად და  ასევე გორის კულტურის განყოფილების გამგედ მუშაობდა. მუშაობის პარალელურად სწავლობდა, პედაგოგიური ინსტიტუტის ქართული ენისა და ლიტერატურის ფაკულტეტზე. შალვა კეღოშვილი კითხულობდა ლექციებს თსუ ი. ჯავახიშვილის სახელობის მესხეთის სახელმწიფო უნივერსიტეტში, წლების განმავლობაში ხელმძღვანელობდა კულტურის სამსახურს ადიგენის მუნიციპალიტეტის გამგეობაში. პირველად ქორწილს, 19 წლის ასაკში უთამადა. ლექსად თქმული ყველა სადღეგრძელო ტაშით ჯილდოვდებოდა.  2008 წელს  კონკურსში – “საქართველოს თამადა”, ჯერ რეგიონის გამარჯვებული გახდა, შემდეგ კი საქართველოს საუკეთესო თამადების ხუთეულში მოხვდა. შალვა კეღოშვილი მონაწილეობდა “მეცხრე არხის” მიერ ორგანიზებულ “მესხურ ფესტივალში”. შალვა კეღოშვილის არაერთი ლექსია საზოგადოებისთვის ცნობილი. ერთ–ერთ მათგანს ტელეკომპანია“ მეცხრე არხი“ არქივიდან გთავაზობთ:

     საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს გენერალურმა დირექტორმა, ნიკოლოზ ანთიძემ, სამცხე-ჯავახეთში მდებარე ძეგლებზე, 2015 წელს სახელმწიფო პროგრამის ფარგლებში განხორციელებული ეტაპობრივი სარესტავრაციო-სარეაბილიტაციო სამუშაოები შეაჯამა. იგი ვარძიას ეწვია და ძეგლზე განხორციელებული სამუშაოები მოინახულა. 2015 წელს, სამონასტრო კომპლექსზე ჩატარდა არქეოლოგიური სამუშაოები, რის შედეგადაც გამოვლინდა ორი ახალი იარუსი (ათი გამოქვაბული, აქედან ორი დარბაზული ტიპის და სამეურნეო დანიშნულების ოთახები), ჩატარდა კლდის გამაგრებითი სამუშაოები, ნაშალი ქვისგან გაიწმინდა სამრეკლოს და „საპატარძლოს“ მიმდებარე ტერიტორია. დამთვალიერებელთა უსაფრთხოების მიზნით, გაკეთდა ქვის დამჭერი ბადე, მოეწყო ინფრასტრუქტურა და დასრულდა საერთაშორისო ინსტიტუტების მიერ (ლონდონის კურტოს ინსტიტუტი) ვარძიის ღვთისმშობლის ეკლესიის კედლის მხატვრობის წინასაპროექტო კვლევითი სამუშაოები. 2014 წელს, საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის ეროვნული სააგენტოს მიერ შეძენილ იქნა მეტეო და სეისმო სადგურები, რომელიც 2015 წელს დამონტაჟდა და მიმდინარეობს მონაცემთა დამუშავება. სამცხე – ჯავახეთის რეგიონში, ეტაპობრივი სარეაბილიტაციო სამუშაოები ჩატარდა ასევე თისელის ეკლესიაზე, საფარისა და შორეთის სამონასტრო კომპლექსებზე.

13 დეკემბერს ბაკურიანში ზამთრის ტურისტული სეზონი იხსნება.  აღნიშნულთან დაკავშირებით, მთელი დღის განმავლობაში დიდველზე მოთხილამურეებს სრიალი უფასოდ შეეძლებათ. ხოლო 27 დეკემბრიდან ტურისტულ სეზონს შეუერთდება განახლებული კოსტაც. სახელმწიფოს გადაწყვეტილება იმოქმედებს გუდაურის საბაგიროებზეც.  ბაკურიანის გარდა,  ზამთრის ტურისტული სეზონი გაიხსება 13 დეკემბერს გუდაურშიც.

ახალციხე საახალწლოდ, დაახლოებით 46 300 ლარის ფარგლებში მოირთვება. აღნიშნულისათვის ადგილობრივ თვითმმართველობაში სამზადისი უკვე დაწყებულია. ქალაქის მორთვისთვის, შემსრულებელი კოპანია ელექტრონული ტენდერის მეშვეობით გამოვლინდა. განსაზღვრული თანხის ფარგლებში ინდ.მეწარმე ამირან ნოზაძემ პასუხისმგებლობა კოსტუმირებული საახალწლო ღონისძიების, ახალციხის ქუჩების, ცენტრალური პარკის, სკვერებისა და ნაძვის ხის საახალწლო აქსესუარებით მორთვაზე აიღო.

ახალციხის მუნიციპალიტეტის სოფელ მუსხში მცხოვრებ, ხალხური რეწვის ოსტატს მარიამ ჟუჟუნაძეს, კონკურსში „წლის საუკეთესო ოსტატი – პედაგოგი 2015“ ტრადიციული რეწვის სფეროში, ახალგაზრდების ჩართვაში შეტანილი წვლილისათვის, II ადგილი მიენიჭა. კონკურსი ევროკავშირის investing in people პროგრამის პროექტის: „ტრადიციული რეწვა საქართველოში – პლატფორმა სექტორის ეკონომიკური განვითარებისათვის“ ფარგლებში განხორციელდა.      

,,ვეფხისტყაოსნის“ ზეპირად მცოდნეს ტიტული და ორი პირველი ადგილი–შოთა რუსთაველის უკვდავი პოემის მოზეპირეთა შორის დღეს სამცხე–ჯავახეთის სახელმწიფო უნივერსიტეტში კონკურსი გაიმართა. დაახლოებით 2 საათის განმავლობაში ანრო ცირეკიძე და თემურ ხუციშვილი ,,ვეფხისტყაოსნის“ სხვადასხვა თავიდან ჟიურის მიერ შერჩეულ სტრიქონებს ზეპირად ჰყვებოდნენ. საბოლოოდ, შეჯიბრი თანაბარი შედეგით დასრულდა. 7 კაციანმა ჟიურიმ, რომლის შემადგენლობაშიც უმაღლესი საგანმანათლებლო დაწესებულების ქართული ენისა და ლიტერატურის პროფესორები შედიოდნენ, ბრძოლას თანასწორი უწოდეს.

ახალციხეში, ცენტრალური ბიბლიოთეკის 120 წლის იუბილე აღინიშნა. ისტორიული თარიღი რაბათის კომპლექსში, კულტურული დაწესებულებების წარმომადგენლებმა, ერთობლივად აღნიშნეს. ღონისძიებას ახალციხის მერიის თანამშრომლები და სასულიერო პირები დაესწრნენ. თანამშრომელი, რომელიც დაწესებულებაში უკვე 44 წელია მუშაობს, ამბობს, რომ დაწესებულებამ პირველ და მეორე მსოფლიო ომებს გაუძლო.

ახალციხის მერია დეკემბრის დასაწყისში ღონისძიებას გეგმავს. „შემოდგომის ახალციხე“ – ამ სახელწოდებით, კონცერტი, მესხეთის სახელმწიფო დრამატულ თეტრში, ქართული ესტრადის მომღერლების მონაწილეობით, 6 დეკემბერს  გაიმართება. საათნახევრიანი ღონისძიებისთვის, ადგილობრივმა თვითმმართველობამ ელექტრონული ტენდერი 9 573 ლარზე გამოაცხადა. მასში მონაწილეობა მხოლოდ ერთმა კონპანიამ – შპს ,,NEWNESS“-მა მიიღო, რომელიც 9 400 ლარად ახალციხეში ზურაბ დოიჯაშვილს, ქუჩის ბიჭებს, ეკა თევზაძეს, ტატო გოდერძიშვილსა და ზურაბ კობეშავიძეს ჩამოიყვანს.

პორტრეტები, ქალაქის ხედები, აბსტრაქტული ნახატები, რელიგიურ თემატიკაზე შექმნილი სიუჟეტები – ახალციხეში ხელოვნების ნამუშევრების გამოფენა მოეწყო. სომეხი მხატვრების მიერ აბსტრაქტიზმში, რეალიზმში, სურეალიზმნში, პრიმიტივიზმში შესრულებული ნიმუშები დემოკრატიული ჩართულობის ცენტრში გამოიფინა. იგი ქალაქ ეჩმიაძინს მიეძღვნა. 21 ცნობილი ავტორის 40–მდე  ნამუშევარი დღეს სომხური სამოციქულო მართლმადიდებლური ეკლესიის სასულიერო პირებმა, ადგილობრივებმა და ახალციხის თვითმმართველობის წარმომადგენლებმა დაათვალიერეს.

ადიგენში  ზარზმობა აღინიშნა. სახალხო–რელიგიური დღესასწაული ადგილობრივმა და ქვეყნის სხვადასხვა მხრიდან ჩასულმა მოსახლეობამ ერთობლივად იზეიმა. სპეციალურად ამ დღისათვის წმინდა წირვა სამი ეპარქიის მიტროპოლიტმა ერთობლივად აღავლინა, რის შემდეგაც კულტურული ნაწილი დაიწყო. ზარზმობის დღესასწაული, რომელიც წმინდა სერაპიონ ზარზმელის სახელს უკავშირდება, ადიგენში განსაკუთრებულად  აღინიშნა. სახალხო–რელიგიური დღესასწაული ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარში წირვით დაიწყო.

”ევროკავშირის 2015 წლის კულტურის კვირეული” ახალციხეში გაგრძელდა. ღონისძიება რაბათის ციხეში ქართულ-ევროპული ურთიერთობებისადმი მიძღვნილი ფოტოგამოფენით, სახელწოდებით ”კავშირები, რომელმაც გაუძლო დროს” გაიხსნა. მისი ორგანიზატორი  ევროკავშირის წარმომადგენლობაა. მათი ინფორმაციით, კულტურული კვირეული  საქართველოს მოქალაქეებისთვის არის გამიზნული, რათა მუსიკის, ვიზუალური ხელოვნების, ლიტერატურისა და თეატრის დახმარებით, ხაზი გაესვას საქართველოსა და ევროკავშირის ქვეყნების საერთო კულტურულ ფასეულობებს.

ახალიცხეში არსებული კულტურის სახლის საუკუნოვანი შენობა დანგრევის პირასაა. დაწესებულება, სადაც დაახლოებით, 70–მდე  აღსაზრდელი სწავლობს, ყოველდღიურად საფრთხის წინაშეა. ახალციხის მერიაში  განმარტავენ, რომ პრობლემის მოგვარებაზე ფიქრობენ და გამოსავალს ეძებენ. დაბზარული კედლები, მოძველებული ინფრასტრუქტურა, მწყობრიდან გამოსული კარ–ფანჯარა და სიძველის სუნით გაჟღენთილი ოთახები – ასე გამოიყურება ახალციხეში,  იაძის ქუჩაზე მდებარე კულტურის სახლი.  შენობა, რომელიც მრავალწლიან ისტორიას ატარებს დღეს უკვე დანგრევის პირასაა. 

ბორჯომის ცენტრალურ პარკს ახალი დირექტორი ჰყავს. აღნიშნულ თანამდებობაზე ლევან ცინცქალაძე დაინიშნა. პარკის ახალი დირექტორი პროფესიით ეკონომისტია. მისი სამუშაო გამოცდილება შოუბიზნესის სფეროს უკავშირდება. აცხადებს, რომ წლებია პარკში კვების ობიექტებს ხელძღვანელობდა, აქედან გამომდინარე, ბორჯომის ისტორიული პარკის საჭიროებებს კარგად იცნობს. ლევან ცინცქალაძე ინფრასტრუქტურის განახლებას გეგმავს. იგი ირწმუნება, რომ კოლექტივში საკადრო ცვლილებებს არ აპირებს. ბორჯომის ცენტრალური პარკის დირექტორის თანამდებობა, ამ დრომდე ვანო ბორტიშვილს ეკავა. წყარო: http://borjomi.tv/?menuid=14&id=2690&lang=1#.VhfxEfmqpBd

10-11 ოქტომბერს, პროექტის „მრავალფეროვანი საქართველო“ ფარგლებში, ქართველი მწერლები – ანა კორძაია-სამადაშვილი, ზურაბ ქარუმიძე, დავით ტურაშვილი და პაატა შამუგია, ნინოწმინდას ეწვევიან და ეთნიკური უმცირესობის წარმომადგენლებს საკუთარ ნაწარმოებებს გააცნობენ. შეხვედრის დროს, საუბარი შეეხება ლიტერატურული პროცესების განვითარების მნიშვნელობას და ეთნოპოლიტიკური კონფლიქტების მოგვარების თვალსაზრისით, კულტურული დიალოგის გაღრმავების დადებით გავლენას; ინტერაქციის რეჟიმში მწერლები  დიალოგს ადგილობრივ მკითხველებთან გამართავენ; პროექტი „მრავალფეროვანი საქართველო“ კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს ინიციატივით და გ. ლეონიძის სახელობის ქართული ლიტერატურის სახელმწიფო მუზეუმის ორგანიზებით ხორციელდება. პროექტის ფარგლებში, დაგეგმილია  რამდენიმე კულტურულ-საგანმანათლებლო აქტივობა, რომლის ფარგლებშიც ეთნიკური უმცირესობებით დასახლებულ რეგიონებში, მათ შორის სამცხე–ჯავახეთში მოეწყობა ნაჩვენები იქნება ლევან თუთბერიძის ფილმი „მოირა“. ქართული ენის, ისტორიისა და კულტურის სწავლების ხელშესაწყობად, პროექტი ასევე ითვალისწინებს საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტროს მხარდაჭერით შექმნილი, ორენოვანი კომპიუტერული შემეცნებით-გასართობი პროგრამის პრეზენტაციას. ქართულ-სომხურენოვანი და ქართულ-აზერბაიჯანულენოვანი მეგა თამაშები, სახელწოდებით ,,ერთიანი საქართველო“, ერევნულ უმცირესობათა კომპაქტურად დასახლებულ რეგიონებში მცხოვრები ახალგაზრდებისთვისაა განკუთვნილი. თამაშები ქართული ანბანის, მუსიკის, მხატვრობის, ლიტერატურის, გეოგრაფიის შესახებ ვრცელ ინფორმაციას მოიცავს და ახალგაზრდებს ქართული ისტორიისა და კულტურის შესწავლაში, საერთო ცნობიერების ჩამოყალიბებასა და ინფორმირებულობის ამაღლებაში დაეხმარება.

ახალციხის ცენტრალურ ბიბლიოთეკაში თვითნასწავლი მხატვრის მიხეილ იაძის ნამუშევრები გამოიფინა. ნამუშევრები აუდიტორიას ხელოვანის შვილმა ზურაბ იაძემ წარუდგინა და შეკრებილ საზოგადოებას მათი შექმნის ისტორიაც უამბო. ღონისძიებას ადგილობრივი ხელისუფლების წარმომადგენლები და ხელოვნებით დაინტერესებული პირები დაესწრნენ. სტუმრებმა მიხეილ იაძეს მესხი ფიროსმანი უწოდეს. ნახატები ახალციხის ცენტრალურ ბიბლიოთეკაში ორი კვირის განმავლობაში დარჩება. მისი დათვალიერება ნებისმიერ მსურველს შეეძლება.

,,ვეფხისტყაოსნის“ ზეპირად ცოდნის ტრადიცია არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობა გახდა. სახელმწიფო ნუსხას კიდევ ერთი ძეგლი სამცხე–ჯავახეთის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სტუდენტთა ინიციატივით შეემატა. შესაბამის ბრძანებას სააგენტოს გენერალურმა დირექტორმა ხელი დღეს, 1 ოქტომბერს მოაწერა. აღნიშნულთან დაკავშირებით, უმაღლეს საგანმანათლებლო დაწესებულებას კულტურული მემკვიდრეობის ეროვნული სააგენტოს წარმომადგენლები ესტუმრნენ.

ხალხური სიმღერები, ქორეოგრაფიული ნომრები, ლექსები, სხვადასხვა სპორტული და კულტურული სანახაობა –ასპინძის მუნიციპალიტეტში  სახალხო დღესასწაული  იზეიმეს. “შოთაობა” 26 სექტემბერს, , ვარძიაში გაიმართა.  ღონისძიება  11:00 საათზე დაიწყო. მაყურებლის წინაშე საკუთარი რეპერტუარით  ბენდი  “ნალი”, ტრიო „ჰარმონია“ და ანსამბლი „თილისმა“  წარსდგნენ.  დღესასწაულს ახალციხისა და ტაო–კლარჯეთის მიტროპოლიტიც დაესწრო. მეუფე თეოდორემ მოსახლეობას სიტყვით მიმართა. დღესასწაულზე გამოვლინდნენ ლიტერატურულ კონკურსში გამარჯვებულები, რომელიც ადგილობრივი გაზეთის „ლიტერატურული მესხეთის“ რედაქციამ ორი თვით ადრე გამოაცხადა. აღნიშნულ კონკურსში პოეტმა თინათინ მღვდლიაშვილმა გაიმარჯვა.

ასპინძის მუნიციპალიტეტი სახალხო დღესასწაულისთვის ემზადება.  “შოთაობა” 26 სექტემბერს, ტრადიციულად, ვარძიაში გაიმართება. კულტურის სამსახურის უფროსის მოვალეობის შემსრულებლის მაკა ბერიძის ინფორმაციით, დღესასწაულთან დაკავშირებული ღონისძიებები 11:00 საათზე დაიწყება, რომელსაც ბენდი “ნალი” გახსნის. 13:00 საათზე ღონისძიების ძირითადი ნაწილია დაგეგმილი, რა  დროსაც მაყურებლის წინაშე ადგილობრივი ვოკალური და ქორეოგრაფიული ანსამბლები წარსდგებიან. გაზეთ “ლიტერატურული მესხეთის” რედაქტორი ავთანდილ ბერიძე კონკურსში გამარჯვებულებს დააჯილდოვებს. ლიტერატურული კონკურსი – პოეზიაში  რედაქციამ ორი თვით ადრე გამოაცხადა. გამარჯვებული გამოვლინდება, ასევე, ნომინაციაში – “მესხური თემატიკა”. პარალელურად, გაიმართება სპორტული შეჯიბრებები სხვადასხვა სახეობაში. მოეწყობა ხალხური რეწვის ოსტატთა და შშმ პირთა ნამუშევრების გამოფენა–გაყიდვა. ტრადიციულად, ვარძიის ტერიტორიაზე დაიდგმება ფაცხები, სადაც მსურველებს მესხური კერძების დაგემოვნების შესაძლებლობა მიეცემათ. რაც შეეხება ღონისძიებებისთვის გამოყოფილ თანხას, გამგეობაში განმარტავენ, რომ სახალხო დღესასწაული ორგანიზებული და დაფინანსებულია ასპინძის მუნიციპალიტეტის მიერ, თუმცა, კონკრეტულად რამდენი ლარი იხარჯება “შოთაობისთვის” უცნობია. სახელმწიფო შესყიდვების სამსახურში განმარტავენ, რომ ხელშეკრულებები ისევ ფორმდება, ამიტომ თანხის დასახელება ჯერჯერობით შეუძლებელია.